Tingnan ang wikitext ng Bukluran sa Pag-unlad sa Rehiyon ng Dakilang Silangang Asya

[[Talaksan:Greater_Asian_Co-prosperity_sphere.png|thumb|350x350px| Mga miyembro ng Greater East Asia Co-Prosperity Sphere; teritoryo na kinokontrol sa pinakamataas na taas. Ang Japan at ang mga kaalyado nito sa madilim na pula; nasakop na mga teritoryo/estado ng kliyente sa mas magaan na pula. Ang Korea, Taiwan, at Karafuto (South Sakhalin) ay mga mahalagang bahagi ng Imperyong Hapon.]]
Ang '''Bukluran sa Pag-unlad sa Rehiyon ng Kalakhang Silangang Asya''' o kilala sa Ingles bilang {{Nihongo|'''Greater East Asia Co-Prosperity Sphere'''|大東亞共榮圈/大東亜共栄圏|Dai Tōa Kyōeiken|lead=yes}} o '''GEACPS''',  ay isang konseptong [[Imperyalismo|imperyalistang]] nilikha at pinalaganap para sa nasakop na mga Asyano noong 1931 hanggang 1945 sa pamamagitan ng [[Imperyo ng Hapon]]. Pinalawak nito ang buong [[Asya-Pasipiko]] at isinulong ang pagkakaisa sa kultura at pang-ekonomiya ng mga Asyano sa Hilagang Silangan Asia, [[Timog-silangang Asya|Timog Silangang Asya]], [[Timog Asya]] (partikular sa mga Indiano at Punjabis) at mga taga-[[Oceania]]. Ipinahayag din nito ang hangarin na lumikha ng isang self-sapat na bloc ng mga bansang Asyano na pinamumunuan ng mga Hapon at walang kapangyarihan sa Kanluranin. Ang ideya ay inihayag sa isang radio address na pinamagatang "The International Situation and Position of Japan" ni Foreign Minister Hachirō Arita noong 29 Hunyo 1940.  

Ang hangarin at praktikal na pagpapatupad ng Greater East Asia Co-Prosperity Sphere ay iba-iba na depende sa grupo at kasangkot sa departamento ng gobyerno. Ang mga teorist ng patakaran na naglihi nito, pati na rin ang karamihan sa populasyon ng Hapon na malaki ang nakakita nito para sa pan-Asyano nitong mga kalayaan at kalayaan mula sa paniniil na kolonyal na pang-aapi. Sa pagsasagawa, gayunpaman, madalas itong ginagamit ng mga militarista at nasyonalista, na nakakita ng isang epektibong sasakyan ng patakaran kung saan palakasin ang posisyon ng Japan at isulong ang pamamahala sa loob ng Asya.  Ang huli na diskarte ay makikita sa isang dokumento ng patakaran na inilabas ng Ministry of Health and Welfare ng Japan, ''Isang Investigation of Global Policy kasama ang Yamato Race bilang Nucleus'', na inilatag ang gitnang posisyon ng Japan sa loob ng Greater East Asia Co-Prosperity Sphere,  at isinulong ang ideya ng superyoridad ng Hapon sa iba pang mga Asyano.

== Kasaysayan ==
Ang konsepto ng isang pinag-isang Silangang Asya ay nabuo batay sa konsepto ng [[Hukbong Imperyal ng Hapon|Hukbong-Kati ng Imperyong Hapones]] na nagmula kay Heneral Hachirō Arita, isang ideolohista ng hukbo na nagsilbi bilang Ministro para sa Ugnayang Panlabas mula noong 1936 hanggang 1940. Sinabi ng Hukbong-Kati ng Hapon na ang bagong Imperyo ng Hapon ay isang katumbas ng Asya ng Monroe Doctrine, <ref>Anthony Rhodes, ''Propaganda: The art of persuasion: World War II'', pp. 252–253, 1976, Chelsea House Publishers, New York</ref> lalo na sa Roosevelt Corollary . Ang mga rehiyon ng Asya, ito ay pinagtalo, ay mahalaga sa Japan tulad ng Latin America ay sa Estados Unidos. <ref>William L. O'Neill, ''A Democracy at War: America's Fight at Home and Abroad in World War II''. Free Press, 1993, p. 53. {{ISBN|0-02-923678-9}}</ref> 

Pansamantalang inihayag ng Japanese Foreign Minister na si Yōsuke Matsuoka ang ideya ng Co-Prosperity Sphere noong 1 Agosto 1940, sa isang panayam sa pindutin, <ref name="James L. McClain p 470">James L. McClain, ''Japan: A Modern History'' p 470 {{ISBN|0-393-04156-5}}</ref> ngunit umiiral ito sa iba pang mga form sa loob ng maraming taon. Ang mga namumuno sa Japan ay matagal nang nagkaroon ng interes sa ideya. Ang pagsiklab ng World War II na nakikipaglaban sa Europa ay nagbigay ng pagkakataon sa mga Hapon na hilingin ang pag-alis ng suporta mula sa Tsina sa ngalan ng "Asya para sa Asiatics", sa mga kapangyarihang European na hindi mabisang gumanti. <ref>William L. O'Neill, ''A Democracy at War'', p. 62.</ref> Marami sa iba pang mga bansa sa loob ng mga hangganan ng globo ay nasa ilalim ng kolonyal na pamamahala at mga elemento ng kanilang populasyon ay nakikiramay sa Japan (tulad ng kaso ng Indonesia), na sinakop ng Japan sa mga unang yugto ng digmaan at binago sa ilalim ng papet na pamahalaan, o nasa ilalim ng kontrol ng Japan sa pasimula (tulad ng kaso ni Manchukuo). Ang mga salik na ito ay nakatulong sa paggawa ng pagbuo ng globo, habang kulang ang anumang tunay na awtoridad o pinagsamang kapangyarihan, ay magkasama nang walang labis na kahirapan. 

Bilang bahagi ng digmaan ng digmaan nito, ang propaganda ng Hapon ay nagsasama ng mga parirala tulad ng "Asya para sa mga Asiatic!" at pinag-uusapan ang pinag-uusapang pangangailangan upang palayain ang mga bansang Asyano mula sa mga imperyalistang kapangyarihan. <ref name="rhodes248">Anthony Rhodes, ''Propaganda: The art of persuasion: World War II'', p. 248, 1976, Chelsea House Publishers, New York</ref> Ang kabiguang manalo sa [[Ikalawang Digmaang Sino-Hapones|Ikalawang Digmaang Sino-Hapon]] 1937-1919 (–1945) ay sinisi sa pagsasamantala ng British at Amerikano ng mga kolonya sa Timog Silangang Asya, kahit na ang mga Tsino ay tumanggap ng mas maraming tulong mula sa Unyong Sobyet. <ref>James L. McClain, ''Japan: A Modern History'' p 471 {{ISBN|0-393-04156-5}}</ref> Sa ilang mga kaso, sinalubong ng mga lokal na tao ang mga tropang Hapon nang salakayin sila, pinalayas ang [[United Kingdom|British]], [[Pransiyang Vichy|French]], at iba pang mga gobyerno at pwersa militar. Sa pangkalahatan, gayunpaman, ang kasunod na pragmatismo at kalupitan ng militar ng Hapon, lalo na sa Tsina, pinangunahan ang mga tao ng mga nasasakupang lugar upang bigyang pansin ang mga bagong imperyalistang Hapon na mas masahol kaysa sa mga imperyalistang Kanluran.  Inatasan ng pamahalaan ng Hapon na ang mga lokal na ekonomiya ay mahigpit na pinamamahalaan para sa paggawa ng mga hilaw na materyales sa digmaan para sa mga Hapon; ipinahayag ng isang miyembro ng gabinete, "Walang mga paghihigpit. Ang mga ito ay pag-aari ng kaaway. Maaari nating kunin ang mga ito, gawin ang anumang nais natin. " <ref>James L. McClain, ''Japan: A Modern History'' p 495 {{ISBN|0-393-04156-5}}</ref>

''Isang Pagsisiyasat ng Pandaigdigang Patakaran kasama ang Yamato Race bilang Nukleus'' - isang lihim na dokumento na nakumpleto noong 1943 para sa mataas na ranggo ng gobyerno - inilagay na ang Japan, bilang mga originator at pinakamalakas na kapangyarihan ng militar sa loob ng rehiyon, ay natural na kukuha ng higit na posisyon sa loob ng Greater Ang East Asia Co-Prosperity Sphere, kasama ang ibang mga bansa sa ilalim ng payong ng Japan.   

Ang Tsina at iba pang mga bansa sa Asya, sa kanilang sarili, ay itinuturing na masyadong mahina at kawalan ng pagkakaisa upang ituring bilang ganap na pantay na kasosyo, at ito sa anumang kaso ay hindi sa interes ng Japan.  Ang buklet na ''Basahin Ito at ang Digmaan ay Nanalo'' — para sa hukbo ng Hapon - ipinakita ang kolonyalismo bilang isang mapang-api na grupo ng mga kolonista na naninirahan sa karangalan sa pamamagitan ng pabigat na mga Asyano. Dahil ang mga tali sa lahi ng dugo na nakakonekta ang iba pang mga Asyano sa mga Hapon, at ang mga Asyano ay humina ng kolonyalismo, itinalagang tungkulin ng Japan na "gawing muli ang mga kalalakihan" at palayain sila mula sa kanilang mga mapang-api ng Kanluran. <ref>John W. Dower, ''War Without Mercy: Race & Power in the Pacific War'' pp. 24–25 {{ISBN|0-394-50030-X}}</ref> 

Mula sa pananaw ng Hapon, ang isang karaniwang punong pangunahing dahilan ay tumayo sa likuran ng parehong bumubuo ng Greater East Asia Co-Prosperity Sphere at sinimulan ang digmaan sa Mga Kaalyado: mga merkado sa China. Nais ng Japan ang kanilang "pinakamahalagang relasyon" patungkol sa mga pamilihan ng Tsina na kinikilala ng gobyerno ng US. Ang US, na kinikilala ang kasaganaan ng potensyal na kayamanan sa mga pamilihan na ito, ay tumangging pahintulutan ang mga Hapon na magkaroon ng kalamangan sa pagbebenta sa China. Sa isang pagtatangka na bigyan ang Japan ng isang pormal na kalamangan sa mga merkado ng China, unang sinalakay ng rehimeng Imperial ng Japan ang Tsina at kalaunan ay inilunsad ang Greater East Asia Co-Prosperity Sphere. 

Ayon kay Foreign Minister Shigenori Tōgō (sa tanggapan noong 1941-1919 at 1945), dapat matagumpay ang Japan sa paglikha ng globo na ito, lalabas ito bilang pinuno ng Silangang Asya, at ang Greater East Asia Co-Prosperity Sphere ay magkasingkahulugan sa mga Hapon Imperyo. <ref name="i6">Iriye, Akira. (1999). ''Pearl Harbor and the coming of the Pacific War: a Brief History with Documents and Essays'', p. 6.</ref> 

[[Talaksan:Greater_East_Asia_Conference_Map.PNG|thumb|360x360px| Ang mga estado ng miyembro ng Kumperensiya sa Dakilang Silangang Asya<br>{{Kahong kulay|#6B0000}}: Ang Hapon at ang kolonya nito <br>{{Kahong kulay|#FE2020}} {{Kahong kulay|#BC8F8F}} {{Kahong kulay|#DEA5A4}}: Iba pang mga teritoryo na sinakop ng Hapon <br> {{Kahong kulay|#F9CCCA}}: Mga teritoryong inaangkin ng Hapon ]]


[[Talaksan:Greater_East_Asia_Conference.JPG|thumb|300x300px| Ang Kumperensiya sa Dakilang Silangang Asya noong Nobyembre 1943, mga kalahok mula kaliwa pakanan: Ba Maw, Zhang Jinghui, Wang Jingwei, [[Hideki Tojo]], Wan Waithayakon, [[Jose P. Laurel|José P. Laurel]], [[Subhas Chandra Bose]] ]]
Ang {{Nihongo|Kumperensiya sa Dakilang Silangang Asya|大東亞會議|Dai Tōa Kaigi}}  naganap sa Tokyo noong 5-6 Nobyembre 1943: Sa pangunguna ng Hapon sa mga [[Puno ng estado|pinuno ng estado]] ng iba't ibang mga sangkap ng bahagi ng Greater East Asia Co-Prosperity Sphere. Ang kumperensya ay tinukoy din bilang ''Tokyo Conference'' . Ang karaniwang wika na ginagamit ng mga delegado sa panahon ng pagpupulong ay Ingles.  

Ang komperensya ay binanggit ang ilang mga isyu ng sangkap ngunit inilaan ng mga Hapones na maipakita ang mga pangako ng Imperyo ng Japan sa ideal na Pan-Asianism at bigyang-diin ang papel nito bilang "tagapagpalaya" ng Asya mula sa kanlurang [[kolonyalismo]] . 

Ang mga sumusunod na dignitaryo ay dumalo: 

* [[Hideki Tojo|Si Hideki Tojo]], Punong Ministro ng [[Imperyo ng Hapon|Imperyo ng Japan]] 
* Zhang Jinghui, Punong Ministro ng [[Manchukuo]] 
* Wang Jingwei, Pangulo ng Reorganized National Government ng Republika ng Tsina 
* Ba Maw, pinuno ng Estado ng Burma 
* [[Subhas Chandra Bose|Si Subhas Chandra Bose]], pinuno ng Estado ng pansamantalang Pamahalaan ng Malayang Indya (Arzi Hukumat-e-Azad Hind) 
* [[Jose P. Laurel|José P. Laurel]], Pangulo ng [[Ikalawang Republika ng Pilipinas]] 
* Si Prince Wan Waithayakon, envoy mula sa [[Thailand|Kaharian ng Thailand]] 

Binati sila ni Tojo ng isang talumpati na pinupuri ang "espirituwal na kakanyahan" ng Asya, kumpara sa "materyalistikong sibilisasyon" ng West. <ref name="G. Beasley, p 204">W. G. Beasley, ''The Rise of Modern Japan'', p 204 {{ISBN|0-312-04077-6}}</ref> Ang kanilang pagpupulong ay nailalarawan sa pamamagitan ng papuri ng pagkakaisa at pagkondena ng kolonyalismo ng Kanluran ngunit walang praktikal na mga plano para sa alinman sa pag-unlad ng ekonomiya o pagsasama.  

Ang kumperensya ay naglabas ng isang Pinagsamang Deklarasyon na nagtataguyod ng kooperasyong pang-ekonomiya at pampulitika laban sa mga [[Mga Alyado ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig|magkakaisang bansa]] .  

==== Panuntunan ng Imperyo ====
Ang ideolohiya ng imperyo ng kolonyal na Hapon, dahil lumalakas ito nang lumawak sa panahon ng digmaan, ay naglalaman ng dalawang salungat na salpok. Sa isang banda, ipinangaral nito ang pagkakaisa ng Greater East Asia Co-Prosperity Sphere, isang koalisyon ng mga karera ng mga Asyano, na pinamunuan ng Japan, laban sa imperyalismo ng United Kingdom, France, Netherlands, Estados Unidos, at imperyalismong Europa sa pangkalahatan. Ang pamamaraang ito ay ipinagdiwang ang mga espirituwal na halaga ng Silangan sa pagsalungat sa crism materialism ng West. <ref>Jon Davidann, "Citadels of Civilization: U.S. and Japanese Visions of World Order in the Interwar Period", in Richard Jensen, et al. eds., ''Trans-Pacific Relations: America, Europe, and Asia in the Twentieth Century'' (2003) pp. 21–43</ref> Sa pagsasagawa, gayunpaman, ang mga Japanese ay naka-install ng mga burukrata na nasa isip ng organisasyon at mga inhinyero upang patakbuhin ang kanilang bagong imperyo, at naniniwala sila sa mga mithiin ng kahusayan, modernisasyon, at mga solusyon sa engineering sa mga problemang panlipunan. <ref>Aaron Moore, ''Constructing East Asia: Technology, Ideology, and Empire in Japan's Wartime Era, 1931-1945'' (2013) 226–227</ref> 

Nag-set up ang Japan ng mga papet na rehimen sa Manchuria at China; nawala sila sa pagtatapos ng giyera. Ang Imperial Army ay nagpatakbo ng mga gobyerno na walang awa sa karamihan ng nasakop na mga lugar, ngunit binigyan ng higit na kanais-nais na pansin sa mga [[Silangang Indiyas ng Olanda]]. Ang pangunahing layunin ay ang pagkuha ng langis. Sinira ng Dutch ang kanilang mga balon ng langis ngunit muling binuksan ng mga Hapon ang mga ito. Gayunpaman, ang karamihan sa mga tangke na nagdadala ng langis sa Japan ay nalubog ng mga submarino ng Amerika, kaya't ang kakulangan ng langis ng Japan ay naging talamak. Sinusuportahan ng Japan ang isang kilusang nasyonalista ng Indonesia sa ilalim ng [[Sukarno]] . <ref>Laszlo Sluimers, "The Japanese military and Indonesian independence", ''Journal of Southeast Asian Studies'' (1996) 27#1 pp. 19–36</ref> Sa wakas ay dumating sa kapangyarihan si Sukarno sa huling bahagi ng 1940s pagkatapos ng maraming taon na nakikipagbaka sa mga Dutch. <ref>Bob Hering, ''Soekarno: Founding Father of Indonesia, 1901–1945'' (2003)</ref>

=== Pagkabigo ===
Ang Co-Prosperity Sphere ay bumagsak sa pagsuko ng Japan sa Mga Kaalyado noong Setyembre 1945. Bagaman nagtagumpay ang Japan sa pagpapasigla ng anti-Westernism sa mga bahagi ng Asya, ang rehiyon ay hindi kailanman naging materyal sa isang pinag-isang Asya.. 

== Mga Sanggunian ==

=== Mga pagsipi ===
{{Reflist|30em}}

=== Karagdagang pagbabasa ===

* Baskett, Michael (2008). Ang Kaakit-akit na Imperyo: Transnational Film Culture sa Imperial Japan . Honolulu: University of Hawai'i Press . ISBN   <bdi> Baskett, Michael (2008).  </bdi> Baskett, Michael (2008).  
* Dower, John W. (1986). [https://books.google.com/books?id=X-Th04d7jj0C&q=War+Without+Mercy:+Race+and+Power+in+the+Pacific+War&dq=War+Without+Mercy:+Race+and+Power+in+the+Pacific+War&pgis=1 ''Digmaang Walang Kaawaan: Lahi at Kapangyarihan sa Digmaang Pasipiko.''] New York: Mga Libro ng Pantheon . {{ISBN|978-0-394-50030-0}} [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/978-0-394-50030-0|978-0-394-50030-0]] ;      
* Fisher, Charles A. (1950) [https://www.jstor.org/stable/1790152 "Ang Pagpapalawak ng Japan: Isang Pag-aaral sa Mga Geopolitik sa Oriental: Bahagi II.] [https://www.jstor.org/stable/1790152 Ang Greater East Asia Co-Prosperity Sphere. "] [https://www.jstor.org/stable/1790152 ''Ang'' dyograpikong ''Journal'' (1950): 179-193.] 
* Iriye, Akira. (1999). [https://books.google.com/books?id=sIIZIgAACAAJ&dq=Pearl+Harbor+and+the+coming+of+the+Pacific+War+:a+Brief+History+with+Documents+and+Essays ''Pearl Harbour at ang pagdating ng Digmaang Pasipiko   : Isang Maikling Kasaysayan na may Mga Dokumento at Sanaysay.'']{{Dead link|date=Oktubre 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Boston: St Martin's Press . {{ISBN|978-0-312-21818-8}} [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/978-0-312-21818-8|978-0-312-21818-8]] ;      
* Lebra, Joyce C. (ed.) (1975). [https://books.google.com/books?id=TnVuAAAAMAAJ&q=Japan%27s+Greater+East+Asia+Co-Prosperity+Sphere+in+World+War+II:+Selected+Readings+and+Documents&dq=Japan%27s+Greater+East+Asia+Co-Prosperity+Sphere+in+World+War+II:+Selected+Readings+and+Documents&pgis=1 ''Ang Greater East Asia ng Co-Prosperity Sphere ng Japan sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig: Mga Napiling Mga Pagbasa at Dokumento.''] Oxford: Oxford University Press . {{ISBN|978-0-19-638265-4}} [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/978-0-19-638265-4|978-0-19-638265-4]] ;      
* Levine, Alan J. (1995). [https://www.questia.com/library/2007523/the-pacific-war-japan-versus-the-allies ''Ang Digmaang Pasipiko: Japan laban sa mga kaalyado''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190705120137/https://www.questia.com/library/2007523/the-pacific-war-japan-versus-the-allies |date=2019-07-05 }} (Greenwood Publishing Group, {{ISBN|0-275-95102-2}}    ) 
* Myers, Ramon Hawley at Mark R. Peattie. (1984) [https://books.google.com/books?id=KqNiaX7b4bgC&printsec=frontcover&dq=The+Japanese+Colonial+Empire,+1895-1945 ''Ang Imperyong Kolonyal ng Hapon, 1895-1945.''] Princeton: Princeton University Press . {{ISBN|978-0-691-10222-1}} [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/978-0-691-10222-1|978-0-691-10222-1]] 
* Peattie, Mark R. (1988). [https://books.google.com/books?id=RpDDxDAxHjEC&pg=RA1-PA217&dq=Mark+R.+Peattie#PRA1-PA217,M1 "Ang Imperyong kolonyal ng Hapon, 1895-1945,"] sa [https://books.google.com/books?id=RpDDxDAxHjEC ''The Cambridge History of Japan: ang Dalawampung Siglo''] (editor, Peter Duus). Cambridge: Cambridge University Press . {{ISBN|978-0-521-22357-7}} [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/978-0-521-22357-7|978-0-521-22357-7]] 
* Swan, William L. (1996) [https://www.jstor.org/stable/20071764 sa JSTOR] "Mga [https://www.jstor.org/stable/20071764 hangarin ng] Japan para sa Mas Mahusay na Silangang Asya Co-Prosperity Sphere na Nailalarawan sa Plano ng Patakaran nito para sa Thailand" ''Journal of Southeast Asian Studies'' 27 # 1 (1996) pp. &nbsp; 139–149 
* Ugaki, Matome . (1991). [https://books.google.com/books?id=hAZnAAAAMAAJ&q=Fading+Victory:+The+Diary+of+Ugaki+Matome,+1941-1945&dq=Fading+Victory:+The+Diary+of+Ugaki+Matome,+1941-1945&pgis=1 ''Fading Victory: Ang Diary ng Ugaki Matome, 1941-1945.''] Pittsburgh: University of Pittsburgh Press . {{ISBN|978-0-8229-3665-7}} [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/978-0-8229-3665-7|978-0-8229-3665-7]] 
* Vande Walle, Willy ''et al.'' [https://web.archive.org/web/20101228021446/http://www.researchportal.be/en/project/the-money-doctors-from-japan-finance-imperialism-and-the-building-of-the-yen-bloc-1894-1937--(KUL_3H070265)/ ''Ang 'mga doktor ng pera' mula sa Japan: pananalapi, imperyalismo, at ang pagbuo ng Yen Bloc, 1894-1937''] (abstract). FRIS / Katholieke Universiteit Leuven, 2007–2010. 

== Mga panlabas na kawing ==

* [https://web.archive.org/web/20080829194844/http://www.adam-matthew-publications.co.uk/digital_guides/fo_japan_series1_prt1to2/japanese_minister_officals.aspx#sixth Mga File sa Foreign Office para sa Japan at sa Far East] 
* [http://ww2db.com/battle_spec.php?battle_id=70 WW2DB: Kumperensya ng Greater East Asia] 
[[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng teksto sa wikang Hapones]]
[[Kategorya:Pages with unreviewed translations]]