Tingnan ang wikitext ng César Vallejo

{{Infobox Writer|name=César Vallejo|image=Cesar vallejo 1929 RestauradabyJohnManuel.jpg|imagesize=200px|caption=Vallejo in 1929|birth_name=César Abraham Vallejo Mendoza|birth_date=March 16, 1892|birth_place=[[Santiago de Chuco]], [[La Libertad Region|La Libertad]], Peru|death_date=April 15, 1938 (aged 46)|death_place=Paris, France|nationality=[[Peruvians|Peruvian]]|occupation=Poet, writer, journalist|notableworks=''[[Los heraldos negros]]'', ''[[Trilce]]''|influenced=|awards=|signature=Firma_cvallejo.png}}

'''Si César Abraham Vallejo Mendoza''' (Marso 16, 1892 - Abril 15, 1938) ay isang Peruvian na makata, manunulat, manunulat ng dula, at mamamahayag. Bagama't naglathala lamang siya ng dalawang aklat ng tula sa kanyang buhay, siya ay itinuturing na isa sa mga dakilang makatang innovator ng ika-20 siglo sa anumang wika. <ref>{{Cite news |date=16 January 2005 |title="César Vallejo fue uno de los creadores del cuento-ensayo" |language=es |work=La República |url=https://larepublica.pe/tendencias/314288-cesar-vallejo-fue-uno-de-los-creadores-del-cuento-ensayo |access-date=23 April 2009}}</ref> Palagi siyang nauuna sa mga agos ng panitikan, at ang bawat isa sa kanyang mga aklat ay naiiba sa iba, at, sa sarili nitong kahulugan, rebolusyonaryo. Tinawag siya ni Thomas Merton na "the greatest universal poet since [[Dante Alighieri|Dante]] ".


Si César Vallejo ay isang Peruvian na makata na nanirahan sa Paris at Spain sa halos lahat ng kanyang pang-adultong buhay. Ang kanyang katawan ng trabaho, na malalim na nakaugat sa kanyang European, Peruvian, at katutubong pamana, ay lalong kinikilala bilang isang malaking kontribusyon sa pandaigdigang modernismo. Kung minsan ay tinatawag na isang surrealist na makata, "Gumawa si Vallejo ng isang nakakabagbag-damdaming patula na wika para sa Espanyol na radikal na binago ang hugis ng imahe nito at ang likas na katangian ng mga ritmo nito. … Gumawa si Vallejo ng isang bagong diskurso upang maipahayag ang kanyang sariling visceral na pakikiramay sa pagdurusa ng tao,” isinulat ni Edith Grossman sa Los Angeles Times Book Review. “Nakita niya ang mundo sa matinding pagkislap ng galit at dalamhati, takot at awa. … Isang madamdamin, trahedya na makata, nagluksa siya sa pagkawala ng moral na kawalang-kasalanan at nawalan ng pag-asa sa kawalang-katarungang nagpapakilos sa mundo.” Ang pakikiramay ni Vallejo ay nalaman ng sarili niyang masakit na karanasan bilang isang bilanggo sa isang kulungan ng Trujillo, bilang isang dayuhan na aktibistang pampulitika, at bilang isang saksi ng nagwawasak na Digmaang Sibil ng Espanya. Tiniis din niya ang kahirapan at isang malalang sakit kung saan siya namatay noong 1938. Habang inilathala si Vallejo noong nabubuhay pa siya, nag-iwan siya ng daan-daang mga pahina ng materyal—mga tula, tuluyan, at dula—sa kanyang kamatayan at karamihan sa kanyang mga gawa ay nai-publish pagkatapos ng kamatayan. . Kabilang sa kanyang mga koleksyon ng tula ang Los herald negros (“The Black Heralds, 1918) at Trilce (1922), ang dulang La piedra cansada (1927), ang mga akdang tuluyan kasama ang isang libro sa kanyang mga paglalakbay sa Russia, Russia noong 1931 (1932), at ang posthumously published poetry collections Sermón de la barbarie (“Sermon on Barbarism,” 1939) at Poemas humanos (“Human Poems,” 1939), bukod sa iba pang mga gawa. Ang Vallejo's Complete Poetry: A Bilingual Edition ay inilathala noong 2007 sa pagsasalin ni Clayton Eshleman.

Ipinanganak si Vallejo sa Santiago de Chuco, isang maliit na nayon sa hilagang kabundukan ng Andes. Pinalaki ang Katoliko at hinimok na maging pari, natuklasan niya na hindi niya kayang sundin ang kahilingan ng kabaklaan. Ang kanyang mga relasyon sa pamilya ay nanatiling ligtas at malapit. For a time, naging clerk siya sa notary office ng kanyang ama. Ang pagkakaibigan ng kanyang ina, sa partikular, ay isang nagpapanatili na puwersa sa kanyang buhay hanggang sa kanyang kamatayan noong 1923 (sabi ng ilang mga mapagkukunan noong 1918). Ang mga unang tula sa una niyang koleksiyon na Los heraldos negros (“The Black Messengers”) ay nag-uugnay sa pagkalito ni Vallejo nang matamaan ng kalupitan ng buhay sa lungsod sa Trujillo at Lima, kung saan siya nag-aral ng medisina, literatura, at batas. Ipinakilala sa mga ideya nina Marx, Darwin, at Rationalist philosophers, nadama ni Vallejo na ang pananampalataya kung saan siya pinalaki ay hindi na mabubuhay. Kasama ng iba pang mga intelektuwal, naging aktibong interesado siya sa kanyang pamana bago ang Columbian at nalungkot nang malaman ang paghihirap ng mga katutubo sa kanyang bansa. Nang putulin ng mga magulang ng kanyang kasintahan ang kanilang relasyon sa hindi niya maintindihang kadahilanan, nagtangka siyang magpakamatay. Sa The Poet in Peru: Alienation and the Quest for a Super-Reality, si James Higgins ay nagbubuod na ang "pagdating ni Vallejo sa Lima kung gayon, ay nagmarka ng kanyang pagsisimula sa isang tila walang katotohanan at walang kabuluhang mundo na ang kahulugan ay nakatakas sa kanya." Dahil hindi napalitan ang nagmamalasakit na pamilyang nawala sa kanya, nadama ni Vallejo na nawalay siya sa lungsod. Ang alienation at ang maliwanag na kawalang-saysay ng kanyang pagdurusa ay naging paulit-ulit niyang tema.

[[Talaksan:UNMSM_Monumento_Cesar_Vallejo.jpg|left|thumb|326x326px| Monumento kay César Vallejo sa [[Pambansang Unibersidad ng San Marcos|National University of San Marcos]], kung saan siya nag-aral.]]

== Mga panlabas na link ==

* {{Librivox author|id=13511}}
* [http://literalmagazine.com/the-work-of-art-and-the-social-sphere/ An excerpt of Vallejo´s work]
* [http://soundsandcolours.com/articles/peru/human-potential-the-life-and-work-of-cesar-vallejo-10399/ Human Potential: The Life and Work of César Vallejo]
* [https://web.archive.org/web/20140406220939/http://www.poets.org/poet.php/prmPID/30 Information about Vallejo from the Academy of American Poets]
* [http://www.griffinpoetryprize.com/awards-and-poets/shortlists/2008-shortlist/clayton-eshleman/ Griffin Poetry Prize biography], including audio and video clips of Guillermo Verdecchia reading Clayton Eshleman's translation of Vallejo's ''Guitar''
* [https://web.archive.org/web/20140421071845/http://theclaudiusapp.com/2-vallejo.html Interview with Vallejo], the only extant interview with Vallejo, 1931.

[[Kategorya:Ipinanganak noong 1892]]
[[Kategorya:Namatay noong 1938]]