Tingnan ang wikitext ng Himagsikang Ruso (1917)

{{otheruses|Himagsikang Ruso}}
Ang '''Himagsikang Ruso ng 1917''' ay isang serye ng mga [[himagsikan]] sa [[Imperyong Ruso]]. Ang mga kaganapan sa panahong ito ang nagwasak sa [[awtokrasya]]ng [[Tsar]]ista at tumulong sa paglikha ng [[Unyong Sobyet]]. Ang [[Himagsikang Pebrero]] ang unang rebolusyon na naganap noong Pebrero 1917. Napalitan ang Tsar (''Czar'') ng pamahalaang probisyonal. Ang pangalawang rebolusyong kilala bilang [[Himagsikang Oktubre]] ay naganap sa buwan ng Oktubre noong 1917. Pinalitan ng mga [[Bolshevik]] ang pamahalaang probisyonal.

==Himagsikang Pebrero==
{{Main|Himagsikang Pebrero}}
[[File:Feb 1917.jpg|thumb|Mga nagpoprotestang rebolusyonaryo noong Pebrero 1917]]

Sa simula ng Pebrero, nagsimula ang mga manggagawa ng [[Petrograd]] ng ilang welga at demonstrasyon. Noong {{OldStyleDateNY|Marso 7|Pebrero 22}}, nagsara ang Putilov, ang pinakamalaking plantang pang-industriya sa Petrograd, dahil sa welga ng mga mangagagawa.<ref>Service, 2005. p. 32. (sa Ingles)</ref> Sa sumunod na araw, naganap ang isang serye ng pagpupulong at pagtipun-tipon para sa [[Pandaigdigang Araw ng Kababaihan]], na unti-unting naging patitipong pampolitika at pang-ekonomika. Naorganisa ang mga demonstrasyon upang humingi ng [[tinapay]], at sinuportahan ito ng puwersang manggagawang pang-industriya na tinuturing silang bilang dahilan ng patuloy na welga. Nagmartsa ang mga manggagawang kababaihan sa katabing pagawaan na nagdala ng higit sa 50,000 manggagawa para magwelga.<ref>[http://www.fifthinternational.org/content/when-women-set-russia-ablaze When women set Russia ablaze], ''Fifth International'' 11 Hulyo 2007. (sa Ingles)</ref> Sa pagpatak ng {{OldStyleDateNY|Marso 10|Pebrero 15}}, halos lahat ng mga negosyong pang-industriya sa Petrograd ang nagsara, kasama ang maraming negosyong pang-komersyo at pang-serbisyo. Sumali ang mga mag-aaral, manggagawang pang-opisina, at guro sa mga kalye at mga pagpupulong pampubliko.<ref>Ėduard Nikolaevich Burdzhalov, ''Russia's second revolution: the February 1917 uprising in Petrograd'' (Indiana UP, 1987). (sa Ingles)</ref>

==Himagsikang Oktubre==

Sumunod ang '''Himagsikang Oktubre''' na sinamantala ang mga kaganap sa Himagsikang Pebrero na nauna, na nagdulot sa pagbibitiw ni [[Nicolas II ng Rusya|Nicolas II]] at ang paglikha ng [[Pamahalaang Probisyonal ng Rusya|pamahalaang pansamantala]]. Kilala din ang '''Himagsikang Oktubre'''{{Efn|{{lang-ru|Октябрьская революция|Oktyabrskaya revolyutsiya}}, {{IPA-ru|ɐkˈtʲabrʲskəjə rʲɪvɐˈlʲutsɨjə|IPA}}.}} bilang ang '''Dakilang Himagsikang Sosyalista ng Oktubre''',{{Efn|{{lang-ru|Великая Октябрьская социалистическая революция|Velikaya Oktyabrskaya sotsialisticheskaya revolyutsiya}}, {{IPA-ru|vʲɪˈlʲikəjə ɐkˈtʲabrʲskəjə sətsɨəlʲɪˈsʲtʲitɕɪskəjə rʲɪvɐˈlʲutsɨjə|IPA}}.}} (sa Historiyagrapiyang Sobyetiko) o '''[[Kudeta]]ng Oktubre'''.<ref>{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=bwhpAAAAMAAJ |title=Енциклопедія історії України: Т. 3: Е-Й |date=2005 |publisher=National Academy of Sciences of Ukraine |isbn=978-966-00-0632-4 |language=uk |trans-title=Encyclopedia of the history of the Ukraine, volume 3 |chapter=ЖОВТНЕВИЙ ПЕРЕВОРОТ У ПЕТРОГРАДІ 1917}}</ref> Pinamunuan ang Himagsikang ito sa [[Rusya]] ng [[Bolshevik|Partidong Bolshevik]] ni [[Vladimir Lenin]] na naging susi sa mas malaking Himagsikang Ruso na tumagal mula 1917 hanggang 1923. Ito ang ikalawang pagbabagong rebolusyonaryo ng pamahalaan sa Rusya noong 1917. Naganap ito sa pamamagitan ng armadong paghihimagsik sa Petrograd ([[San Petersburgo]] na ngayon) noong {{OldStyleDateNY|Nobyembre 7, 1917|October 25}}. 

==Digmaang Sibil sa Rusya==

Nagdulot ng '''Digmaang Sibil sa Rusya'''{{efn|{{lang-ru|Гражданская война в России|Grazhdanskaya voyna v Rossii}}}} ang pagpapatalsik ng sosyo-demokratikong [[Pamahalaang Probisyonal ng Rusya|Pansamantalang Pamahalaang Ruso]] na nabuo noong Himagsikang Oktubre. Sa [[digmaang sibil]] na ito, maraming paksyon ang lumaban upang tukuyin ang politika ng Rusya sa hinaharap. Nagresulta ito sa pagbuo ng [[Sobyetikong Pederatibong Sosyalistang Republika ng Rusya]] at sa kalaunan ang [[Unyong Sobyetiko]] sa karamihan ng teritoryo nito. Minarkahan ng katapusan nito ang katapusan ng Himagsikang Ruso, na isa mga susing kaganapan sa [[ika-20 dantaon]].

==Mga pananda==
{{noteslist}}

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

[[Kategorya:Kasaysayan ng Rusya]]