Ikalawang Republika ng Unggriya
Republika ng Hungriya Magyar Köztársaság (Hungaro)
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1946–1949 | |||||||||
.svg) Watawat
.svg) Eskudo
| |||||||||
.png) | |||||||||
| Kabisera at pinakamalaking lungsod | Budapest | ||||||||
| Wikang opisyal | Hungaro | ||||||||
| Katawagan | Hungaro | ||||||||
| Pamahalaan | Unitaryong republikang parlamentaryo
| ||||||||
| Pangulo | |||||||||
• 1946–1948 | Zoltán Tildy | ||||||||
• 1948–1949 | Árpád Szakasits | ||||||||
| Punong Ministro | |||||||||
• 1946–1947 | Ferenc Nagy | ||||||||
• 1947–1948 | Lajos Dinnyés | ||||||||
• 1948–1949 | István Dobi | ||||||||
| Lehislatura | Pambansang Asembleya | ||||||||
| Panahon | Digmaang Malamig | ||||||||
• Pagkabuwag ng Monarkiya | 1 Pebrero 1946 | ||||||||
• Tratadong Pangkapayapaan ng Paris | 10 Pebrero 1947 | ||||||||
• Kudetang Komunista | 31 Mayo 1947 | ||||||||
• Halalang Bughaw-Balota | 31 Agosto 1947 | ||||||||
• Republikang Bayan | 20 Agosto 1949 | ||||||||
| Lawak | |||||||||
| 1946 | 93,073 km2 (35,936 mi kuw) | ||||||||
| 1947 | 93,011 km2 (35,912 mi kuw) | ||||||||
| 1949 | 93,011 km2 (35,912 mi kuw) | ||||||||
| Populasyon | |||||||||
• 1949 | 9,204,799 | ||||||||
| Salapi | Pengő / Adópengő Forint | ||||||||
| |||||||||
| Bahagi ngayon ng |  Hungriya Eslobakya | ||||||||
Ang Ikalawang Republika ng Hungriya (Hungaro: Második Magyar Köztársaság) ay estado na panandaliang umiral sa Gitnang Europa pagkatapos ng pagkawasak ng Kaharian ng Hungriya noong 1 Pebrero 1946 na nagtagumpay ang USSR noong Agosto 1946. Sinundan ito ng Republikang Bayan ng Hungriya.
Ang Republika ay idineklara pagkatapos ng pananakop ng Sobyet sa Hungriya sa pagtatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa Europa at sa pormal na pag-aalis ng monarkiya ng Hungarian, na ang trono ay nabakante mula noong 1918, noong Pebrero 1946. Sa una ang panahon ay nailalarawan sa isang hindi mapakali na koalisyon ng gobyerno sa pagitan ng mga elementong maka-demokrasya—pangunahin ang Makasarinlang Partido ng mga Munting Propyetaryo—at ang Partido Komunista Hungaro. Sa paggigiit ng Sobyet, ang mga Komunista ay nakatanggap ng mga pangunahing puwesto sa bagong gabinete, partikular na ang Ministeryong Panloob, sa kabila ng pagguho ng tagumpay ng MPMP noong 1945 na halalan. Mula sa posisyong iyon ay sistematikong naalis ng mga Komunista ang kanilang mga kalaban na segment sa pamamagitan ng segment sa pamamagitan ng intriga sa pulitika at gawa-gawang pagsasabwatan, isang proseso na tinawag ng pinunong Komunista na si Mátyás Rákosi na "mga taktika ng salami."
Kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mula Setyembre 1944 hanggang Abril 1945, nang magtatapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa Europa, sinakop ng Pulang Hukbo ang Hungriya. Ang Pagkubkob sa Budapest ay tumagal ng halos dalawang buwan at karamihan sa lungsod ay nawasak. Hindi sinuportahan ng Western Allies o ng Unyong Sobyet ang anumang pagbabago sa mga hangganan ng Hungriya bago ang 1938, kaya ang kasunduang pangkapayapaan na nilagdaan ng Hungriya noong 1947 ay nagdeklara na "Ang mga desisyon ng Premyo ng Viena noong 2 Nobyembre 1938 ay idineklara na walang bisa at walang bisa". Nangangahulugan ito na ang mga hangganan ng Hungriya ay inilipat pabalik sa mga umiiral noong 1 Enero 1938 at nawala ang mga teritoryong nabawi nito sa pagitan ng 1938 at 1941. Sinanib din ng Unyong Sobyetiko ang Sub-Karpatiya, na ang ilan ay naging bahagi ng Hungriya bago ang 1938.
Nagtayo ang mga Sobyet ng alternatibong pamahalaan sa Debrecen noong 21 Disyembre 1944 bago mahuli ang Budapest sa pagitan ng 18 Enero at 13 Pebrero, 1945. Si Zoltán Tildy ay naging pansamantalang punong ministro. Hihilingin ng pamahalaang Sobyetiko hindi lamang ang pagbabalik ng lahat ng mga materyales na kinuha mula sa USSR, kundi pati na rin ang pagbabayad ng 300 milyong USD sa mga kalakal sa Mosku, 200 milyon sa Tsekoslobakya at 100 milyon sa Rumanya.[1]
Ang kumbinasyon ng mataas na pangangailangan para sa pananalapi upang magbayad ng mga reparasyon sa digmaan na may napakahinang sistema ng pangongolekta ng buwis ay nangangahulugan na noong 1945 at 1946, ang pambansang pera, ang pengő, ay mawawasak ng pinakamapangwasak na hiperimplasyon sa naitala na kasaysayan. Naging higit ito sa lahat ay dahil sa kawalan ng kakayahan ng mga kita sa buwis na magbayad ng mga utang sa digmaan ng bansa, ngunit ang ilang mga istoryador ay nangangatuwiran na ito ay isang sadyang patakaran ng Unyong Sobyetiko na sirain ang gitnang uri ng Hungriya. Ang tanging paraan upang maibalik ang katinuan sa ekonomiya ay isang bagong pera, kaya ang forint ay ipinakilala noong 1946.[2] Sa pagitan ng 1946 at 1948, kalahati ng etnikong Aleman na minorya ng Hungriya (humigit-kumulang 250,000 katao) ay ipinatapon sa Alemanya at nagkaroon ng sapilitang "pagpapalit ng populasyon" sa pagitan ng Hungriya at Tsekoslobakya.[3]
Sa mga halalan na ginanap noong Nobyembre 1945, nanalo ang Makasarinlang Partido ng mga Munting Propyetaryo ng 57% ng boto. Ang Partido Komunista Hungaro, ngayon sa ilalim ng pamumuno nina Mátyás Rákosi at Ernő Gerő, dalawang beterano mula sa Sobyetikong Republika ng Hungriya ng 1919, ay nakatanggap ng suporta mula sa 17% lamang ng populasyon. Ang Sobyetikong komandante sa Hungriya, si Mariskal Kliment Voroshilov, ay tumanggi na payagan ang MPMP na bumuo ng isang pamahalaan. Sa halip, si Voroshilov ay nagtatag ng isang koalisyon na pamahalaan kasama ang mga komunista na may hawak ng ilan sa mga pangunahing posisyon. Sa ilalim ng Parlamento, ang pinuno ng MPMP, si Zoltán Tildy, ay hinirang na pangulo at punong ministro ni Ferenc Nagy noong Pebrero 1946. Si Mátyás Rákosi ay naging pangalawang punong ministro.
Si László Rajk ay naging ministro ng interior at sa post na ito ay itinatag ang pulisyang panseguridad (ÁVO). Noong Pebrero 1947 sinimulan ng pulisya ang pag-aresto sa mga pinuno ng MPMP at Pambansang Partido Magbubukid. Pinilit din nito ang magkabilang partido na paalisin ang mga miyembrong iyon na hindi gustong gawin ang pag-bid ng mga Komunista bilang "mga pasista." Ilang kilalang tao sa magkabilang partido ang nakatakas sa ibang bansa. Nang maglaon, ipinagmalaki ni Rákosi na nakipag-usap siya sa kanyang mga kasosyo sa gobyerno, isa-isa, "pinutol sila tulad ng mga hiwa ng salami."[4]
Sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Siklos, Pierre L. (1991). War Finance, Reconstruction, Hyperinflation and Stabilization in Hungriya, 1938-48. New York City: Saint Martin's Press. pp. 77–78. ISBN 978-0-312-05708-4.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Clark, Jeff R. (1990). Macroeconomics for Managers. Allyn and Bacon. p. 271. ISBN 9780205122103.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Rieber, Alfred J. (2013). Forced Migration in Central and Eastern Europe, 1939-1950 (sa wikang Ingles). Routledge. ISBN 9781135274894.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Freedman, Lawrence; Michaels, Jeffrey (2019). The Evolution of Nuclear Strategy: New, Updated and Completely Revised. p. 123. ISBN 9781137573506.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)