Tingnan ang wikitext ng Kanlurang Dagat ng Pilipinas

{{about|bahagi ng silangang Dagat Timog Tsina na nasa loob ng eksklusibong sonang ekonomiko ng Pilipinas|kabuoan at mismong pandaigdigang dagat sa Timog-silangang Asya|Dagat Timog Tsina}}
{{distinguish|Dagat Pilipinas}}
{{Infobox body of water
| name               = Kanlurang Dagat ng Pilipinas (''West Philippine Sea'')
| native_name        = 
| native_name_lang   = 
| other_name         = 
<!--    Images     -->
| image              = West Philippine Sea.svg
| alt                = 
| caption            = Mapang nagpapakita ng aproksimadong lugar na tumutugma sa opsiyal na abot ng Dagat Kanlurang Pilipinas
| image_bathymetry   = 
| alt_bathymetry     = 
| caption_bathymetry = 
<!--    Stats      -->
| location           = 
| group              = 
| coordinates        = {{Coord|13|N|118|E|type:waterbody_scale:10000000|display=it}}
| type               = 
| etymology          = Ipinangalan mula sa [[Pilipinas]] {{small|(opisyal na ginamit ng pamahalaan ng Pilipinas ang pangalan noong Setyembre 5, 2012 alinsunod sa Kautusang Pampangasiwaan Blg. 29.)}}
| part_of            = [[Dagat Timog Tsina]] {{small|([[Eksklusibong sonang ekonomiko ng Pilipinas|inaangking EEZ ng Pilipinas]] lamang)}}
| inflow             = 
| rivers             = 
| outflow            = 
| oceans             = 
| catchment          = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used -->
| basin_countries    = 
| agency             = 
| designation        = 
| date-built         = <!-- {{Start date|YYYY|MM|DD}} For man-made and other recent bodies of water -->
| engineer           = 
| date-flooded       = <!-- {{Start date|YYYY|MM|DD}} For man-made and other recent bodies of water -->
| length             = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --> 
| width              = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used -->
| area               = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used -->
| depth              = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used -->
| max-depth          = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used -->
| volume             = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used -->
| residence_time     = 
| salinity           = 
| shore              = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used -->
| elevation          = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used -->
| temperature_high   = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used -->
| temperature_low    = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used -->
| frozen             = 
| islands            = [[Kapuluang Spratly]] at [[Bajo de Masinloc]] {{small|([[Mga sigalutan sa teritoryo sa Dagat Timog Tsina|pinag-aagawang mga teritoryo]])}}
| islands_category   = 
| sections           = 
| trenches           = 
| benches            = 
| cities             = 
<!--      Map      -->
| pushpin_map             = Luzon#South China Sea#Southeast Asia#Asia
| pushpin_label_position  = 
| pushpin_map_alt         = 
| pushpin_map_caption     = 
<!--   Below       -->  
| website            = 
| reference          = 
}}
Ang '''Kanlurang Dagat ng Pilipinas''' o '''Karagatang Kanlurang Pilipinas'''<ref>{{cite web |date=December 2014 |title=Ang West Philippine Sea: Isang Sipat |trans-title=The West Philippine Sea: A Briefer |url=https://dfa.gov.ph/images/2015/center/doc/WPS_Isang%20Sipat.pdf |access-date=18 Pebrero 2022 |publisher=[[Kagawaran ng Ugnayang Panlabas]] |page=2 |language=fil |quote=Nasa kanlurang bahagi ng Pilipinas ang Karagatang Kanlurang Pilipinas o West Philippine Sea (WPS). |archive-date=6 Marso 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220306100315/https://dfa.gov.ph/images/2015/center/doc/WPS_Isang%20Sipat.pdf |url-status=dead }}</ref> (Ingles'': West Philippine Sea''), ay ang opisyal na pagtatalaga ng [[pamahalaan ng Pilipinas]] sa mga silangang bahagi ng [[Dagat Timog Tsina]] na nakapaloob sa [[eksklusibong sonang ekonomiko ng Pilipinas]]. Malimit ding ginagamit ang katawagan kahit hindi angkop upang matukoy ang kabuoan ng pinagtatalunang dagat.

==Epekto==
Matagal nang tinawag ang bahagi ng Dagat Timog Tsina sa kanluran ng Pilipinas bilang payak na ''South China Sea'' (Ingles ng Dagat Timog Tsina), kalakip ang bahagi sa loob ng mga teritoryal na katubigan na malimit na tawaging '''Dagat Luzón''' (''Luzon Sea'').<ref>{{cite book|author1=John Zumerchik|author2=Steven Laurence Danver|title=Seas and Waterways of the World: An Encyclopedia of History, Uses, and Issues|url=https://books.google.com/books?id=IBKoUXrF5p0C|year=2010|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-85109-711-1|page=[https://books.google.com/books?id=IBKoUXrF5p0C&pg=PR259 259]}}</ref> Ngunit kalakip ng lumalalang sigalot sa [[Kapuluang Spratly]] at ang labis na pag-aangkin ng Tsina sa mga tampok sa dagat, inihayag ng pamahalaan ang pagbago ng pangalan ng Dagat Luzón sa ''West Philippine Sea'' o Dagat Kanlurang Pilipinas upang maipalakas ang pag-angkin nito sa nabanggit na likas na tampok sa dagat.<ref>http://www.the-diplomat.com/new-leaders-forum/2011/12/15/the-west-philippine-sea/</ref>

Ang unang gamit ng pamahalaan sa katawagang ''West Philippine Sea'' ay sa taong 2011, noong administrasyon ni noo'y-Pangulong [[Benigno Aquino III]].<ref name="renames">{{cite news |title=Philippines renames coast 'West Philippine Sea' |url=https://www.scmp.com/news/china/article/1035119/philippines-tags-coast-west-philippine-sea |accessdate=Hunyo 18, 2019 |work=South China Morning Post |agency=Agence France-Presse |date=Setyembre 12, 2012}}</ref> Binalak ang pagpapangalan para sa mga layunin pambansang sistema ng pagmamapa<ref name=AO29 /> at bilang masagisag na pakita upang pagtalunan ang soberanya ng Tsina sa buong Dagat Timog Tsina.<ref name=thediplomat>{{cite web |last1=Heydarian |first1=Javad |title=The West Philippine Sea? |url=https://thediplomat.com/2011/12/the-west-philippine-sea/ |website=The Diplomat |accessdate=Hunyo 18, 2019 |ref=Disyembre 15, 2011}}</ref>

Naghain si [[Walden Bello]], kinatawan ng [[Akbayan]], ng isang resolusyon sa [[Kapulungan ng Kinatawan ng Pilipinas]] noong Hunyo 2011, na humihikayat sa pamahalaan na suriin ang proseso ng pagpapalit ng pangalan ng Dagat Timog Tsina sa "Kanluraning Dagat ng Pilipinas" ("''Western Philippine Sea''").<ref>{{cite news |author1=FRJ |title=Gawing Western Philippine Sea: Tawag sa South China Sea, pinapapalitan ng kongresista |url=https://www.gmanetwork.com/news/news/ulatfilipino/222475/gawing-western-philippine-sea-tawag-sa-south-china-sea-pinapapalitan-ng-kongresista/story/ |access-date=Hunyo 9, 2021 |work=GMA News |date=Hunyo 3, 2011 |language=tl}}</ref> Nakatanggap ito ng suporta mula sa [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas]], na gumagamit na ng katawagang "''West Philippine Sea''" mula pa noong kalagitnaan ng dekada-2000<!---5 taon mula 2011 ayon sa sanggunian---><ref>{{cite news |last1=Evangelista |first1=Katherine |title=PH military favors calling South China Sea as Western Philippine Sea |url=https://globalnation.inquirer.net/3504/ph-military-favors-calling-south-china-sea-as-western-philippine-sea |access-date=Hunyo 9, 2021 |work=Philippine Daily Inquirer |date=Hunyo 8, 2011 |language=en}}</ref> Isinakodigo ito ng isang kautusang pampangasiwaan noong Setyembre 2012, at nilinaw ang paggamit nito sa mga katubigan sa loob ng [[eksklusibong sonang ekonomiko]] (EEZ) ng Pilipinas. Ipinag-utos ng kautusan ang paggamit ng mga kagawaran, subdibisyon, ahensiya, at intrumentalidad ng pamahalaan sa katawagang ito.<ref name=AO29 /> Inihayag naman ng pamahalaan ng Pilipinas na sisimulan ang paggamit ng pangalang ''West Philippine Sea'' upang tukuyin ang mga katubigan sa kanluran ng Pilipinas sa mga mapa ng pamahalaan, ibang mga uri ng komunikasyon at mga dokumento.<ref name="renames"/>

===Hatol ng PCA noong 2016===
{{main|Pilipinas v. Tsina}}
Noong Hulyo 12, 2016 nagpasiya ang [[Permanent Court of Arbitration]] pabor sa Pilipinas. Nilinaw nito na hindi ito "...mamamahala sa anumang katanungan ukol sa soberanya sa panlupang teritoryo at hindi nito magtatakda ng alinmang hangganang pandagat sa pagitan ng mga Partido".<ref name=":1">{{cite web |url = https://pca-cpa.org/en/news/pca-press-release-the-south-china-sea-arbitration-the-republic-of-the-philippines-v-the-peoples-republic-of-china/ |title = PCA Press Release: The South China Sea Arbitration (The Republic of the Philippines v. The People’s Republic of China) {{!}} PCA-CPA |website = pca-cpa.org |access-date = Hulyo 12, 2016 }}</ref><ref name=":2">{{cite news |url = https://www.nytimes.com/2016/07/13/world/asia/south-china-sea-hague-ruling-philippines.html |title = Tribunal Rejects Beijing’s Claims in South China Sea |last = Perlez |first = Jane |date = Hulyo 12, 2016 |newspaper = The New York Times |issn = 0362-4331 |access-date = Hulyo 12, 2016 }}</ref> Nagpasiya rin ang húkuman na "walang pangkasaysayang mga karapatan" ang Tsina batay sa "[[siyam na gatlang na guhit]]" sa kanilang mga mapa.<ref name=":1" /><ref name=":2" />

==Ligal na saklaw==
Walang eksaktong hangganan para sa lugar sa Dagat Timog Tsina na bumubuo sa ''West Philippine Sea''.<ref name=thediplomat/> Inilarawan ng kautusang pampangasiwaan na opisyal na nagpangalan sa lugar ang Kanlurang Dagat ng Pilipinas bilang sumusunod:

{{quote|''The maritime areas on the western side of the Philippine archipelago are hereby named as the West Philippine Sea. These areas include the Luzon Sea as well as the waters around within the adjacent to the [[Kalayaan, Palawan|Kalayaan Island Group]] and Bajo de Masinloc, also known as [[Bajo de Masinloc|Scarborough Shoal]].''|source=Sek. 1, Kautusang Pampangasiwaan Blg. 29 (2012)<ref name=AO29>{{cite web|url=https://www.officialgazette.gov.ph/2012/09/05/administrative-order-no-29-s-2012/|title=Administrative Order No. 29 : Naming the West Philippine Sea of the Republic of the Philippines, and for Other Purposes|date=Setyembre 5, 2012|work=Official Gazette|publisher=Pamahalaan ng Pilipinas|access-date=2019-07-31|archive-date=2020-08-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200808085837/http://www.officialgazette.gov.ph/2012/09/05/administrative-order-no-29-s-2012/|url-status=dead}}</ref>}}

Sa batas ng Pilipinas, tumutukoy lamang ang Kanlurang Dagat ng Pilipinas o ''West Philippine Sea'' sa mga bahagi ng Dagat Timog Tsina, lalo na yaong mga bahaging nasa [[eksklusibong sonang ekonomiko]] (EEZ) ng bansa. Naging opisyal ang pagpapangalan sa lugar sa pamamagitan ng Kautusang Pampangasiwaan Blg. 29 na inilabas ni noo'y-Pangulong [[Benigno Aquino III]] noong Setyembre 5, 2012. Binabanggit din ng kautusan ang Kautusang Pampanguluhan Blg. 1599 na inilabas noong 1978 sa panahon ng pagkapangulo ni dating Pangulong [[Ferdinand Marcos]] na nagtatag ng EEZ ng Pilipinas, pati ang Batas Republika Blg. 9522 o ang ''Baselines Law'' na isinabatas noong 2009 sa panahon ng administrasyon ni dating Pangulong [[Gloria Macapagal-Arroyo]] na nagtakda ng mga ''baseline'' o distansiya ng kapuluan ng Pilipinas.<ref name=itsofficial>{{cite news |last1=Ubac |first1=Michael Lim |title=It’s official: Aquino signs order on West Philippine Sea |url=https://globalnation.inquirer.net/50012/its-official-aquino-signs-order-on-west-philippine-sea |accessdate=Hunyo 18, 2019 |work=Philippine Daily Inquirer |date=Setyembre 13, 2012}}</ref>

Iginigiit at pinapalakas ng kautusang pampangasiwaan ang pag-aangkin ng Pilipinas sa EEZ nito sa Dagat Timog Tsina na naipapakita ang paninindigan ng pamahalaan ng Pilipinas na mayroon itong karapatang pansoberaniya sa ilalim ng [[United Nations Convention on the Law of the Sea |1982 United Nations Convention on the Law of the Sea]] sa lugar ng ''West Philippine Sea'' at ang "likas na kapangyarihan at karapatan na magtakda ng mga pook pandagat nito na may angkop na kangalanan (''nomenclature'') para sa mga layunin ng pambansang sistema ng pagmamapa".<ref name=itsofficial/>

==Paggamit==
Sa ilalim ng Kautusang Pampangasiwaan Blg. 29, inatasan ang [[Pambansang Pangasiwaan sa Pagmamapa at Dulugang Kaalaman]] (NAMRIA) na gamitin ang katawagang ''West Philippine Sea'' sa mga mapang inilikha at inilathala ng ahensiya ng pamahalaan. Kinakailangan ding gamitin ng ibang mga ahensiya ng pamahalaan ang katawagan upang maging malawak ang paggamit ng pangalan sa loob at labas ng bansa.<ref name=itsofficial/>

Bago ang pagpapalabas ng kautusan, ginamit ng [[Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko, at Astronomiko|PAGASA]], ang ahensiya ng pamahalaan sa pagtataya ng panahon sa bansa, ang pangalan noong 2011 upang tukuyin ang mga katubigan sa kanluran ng bansa habang pinanatili ang pangalang ''[[Dagat Pilipinas|Philippine Sea]]'' para naman sa mga katubigan sa silangan ng kapuluan.<ref>{{Cite web|url=https://www.asiaone.com/News/Latest+News/Asia/Story/A1Story20110613-283772.html|title=South China Sea renamed in the Philippines|website=www.asiaone.com}}</ref>

Malimit ding ginagamit ang katawagan kahit hindi angkop upang matukoy ang kabuoan ng Dagat Timog Tsina.<ref>{{cite news |last1=Agcaoili |first1=John Gabriel |title=Panelo confuses West Philippine Sea with whole South China Sea |url=https://news.abs-cbn.com/news/05/25/21/panelo-confuses-west-philippine-sea-with-whole-south-china-sea |access-date=Hulyo 4, 2021 |work=ABS-CBN News |date=Mayo 25, 2021 |language=en |quote=''"If you say the West Philippine Sea, the basis should be really Administrative Order [No.] 29, which clearly refers to only part of the South China Sea, which is under Philippine jurisdiction. It has never been synonymous with the South China Sea," Batongbacal said.''}}</ref>

==Tingnan ito==
* [[Sigalot sa Kanlurang Dagat ng Pilipinas]]

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

{{Talaan ng mga dagat ng Pilipinas}}

[[Kategorya:Mga dagat ng Pilipinas|Kanlurang Pilipinas]]
[[Kategorya:Mga sigalutan sa teritoryo ng Pilipinas]] 
[[Kategorya:Politika ng Pilipinas]]