Tingnan ang wikitext ng Litwanya

{{Infobox country
| conventional_long_name       = Republika ng Litwanya
| common_name                  = Litwanya
| native_name                  = {{native name|lt|Lietuvos Respublika}}
| image_flag                   = Flag of Lithuania.svg
| image_coat                   = Coat of arms of Lithuania.svg
| anthem                       = {{lang|lt|[[Tautiška giesmė]]}}<br />"Himnong pambansa"{{parabr}}{{center|[[File:Tautiška giesme instumental.ogg]]}}
| image_map                    = [[File:EU-Lithuania.svg|frameless]]
| map_caption                  = Lokasyon ng Litwanya sa Europa.
| capital                      = [[Vilna]]
| coordinates                  = {{Coord|54|41|N|25|19|E|type:city}}
| largest_city                 = kabisera
| official_languages           = [[Wikang Litwano|Litwano]]
| demonym                      = [[#Demograpiya|Litwano]]
| government_type              = [[Unitaryong]] [[republikang]] [[semi-presidensyal]]
| leader_title1                = [[Pangulo ng Litwanya|Pangulo]]
| leader_name1                 = [[Gitanas Nausėda]]
| leader_title2                = [[Punong Ministro ng Litwanya|Punong Ministro]]
| leader_name2                 = [[Ingrida Šimonytė]]
| legislature                  = [[Seimas]]
| sovereignty_type             = [[Kasaysayan ng Litwanya|Kasaysayan]]
| established_event1 = [[Grand Duchy of Lithuania|Grand Duchy]]
| established_date1 = 1236
| established_event5 = [[Polish–Lithuanian Commonwealth|Commonwealth]] created
| established_date5 = 1 July 1569
| established_event7 = [[Act of Independence of Lithuania|Independence reinstated]]
| established_date7 = 16 February 1918
| established_event8 = [[Act of the Re-Establishment of the State of Lithuania|Independence restored]]
| established_date8 = 11 March 1990
| established_event9 = [[2004 enlargement of the European Union|Joined]] the [[European Union|EU]]
| established_date9 = 1 Mayo 2004
| area_rank = ika-121 
| area_km2 = 65,300
| area_sq_mi = 25,212 
| percent_water = 1.98 (2015)
| population_estimate = {{IncreaseNeutral}} 2,867,725
| population_estimate_rank = ika-135
| population_estimate_year = 2023
| population_density_km2 = 44
| population_density_sq_mi = 114 
| population_density_rank = ika-138
| GDP_PPP = {{increase}} $137.328 billion
| GDP_PPP_rank = ika-88
| GDP_PPP_year = 2023
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $49,244
| GDP_PPP_per_capita_rank = ika-39
| GDP_nominal = {{increase}} $79.427 bilyon
| GDP_nominal_rank = ika-78
| GDP_nominal_year = 2023
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $28,481
| GDP_nominal_per_capita_rank = ika-40
| Gini = 36.2 
| Gini_rank = 
| Gini_year = 2022 <!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| Gini_change = increase <!-- increase/decrease/steady -->
| HDI = 0.875
| HDI_rank = ika-35
| HDI_year = 2021
| HDI_change = increase
| currency = [[Euro]] ([[Euro sign|€]])
| currency_code = EUR
| time_zone = [[Eastern European Time|EET]]
| utc_offset = +2
| time_zone_DST = [[Eastern European Summer Time|EEST]]
| utc_offset_DST = +3
| date_format = {{abbr|yyyy|year}}-{{abbr|mm|month}}-{{abbr|dd|day}} ([[Common Era|CE]])
| drives_on = right
| cctld = [[.lt]]{{*}}[[.eu]]
| calling_code = [[Telephone numbers in Lithuania|+370]]
| official_website = {{URL|https://lithuania.lt}}
}}
Ang '''Litwanya''' ([[Wikang Litwano|Litwano]]: {{lang|lt|Lietuva}}), opisyal na '''Republika ng Litwanya''', ay bansang matatagpuan sa rehiyong Baltiko ng [[Hilagang Europa]]. Pinapaligiran ito ng [[Letonya]] sa hilaga, [[Polonya]] sa timog, [[Biyelorusya]] sa silanga't timog, at [[Rusya]] sa timog-kanluran; nagbabahagi rin ito ng hangganang maritimo sa [[Suwesya]] sa kanluran ng [[Dagat Baltiko]]. Sumasaklaw ito ng lawak na 65,300 km<sup>2</sup> at may populasyon ng halos 2.8 milyon. Ang kabisera at pinakamalaking lungsod nito ay [[Vilna]].

== Heograpiya ==
Ang Lithuania ay matatagpuan sa rehiyon ng Baltic ng Europa at sumasaklaw sa isang lugar na 65,200 km2 (25,200 sq mi). Nasa pagitan ito ng latitude 53 ° at 57 ° N, at karamihan sa pagitan ng mga longitude 21 ° at 27 ° E (bahagi ng Curonian Spit ay nasa kanluran ng 21 °). Mayroon itong humigit-kumulang na 99 na kilometro (61.5&nbsp;mi) ng mabuhanging baybayin, mga 38 na kilometro lamang (24&nbsp;mi) na nakaharap sa bukas na Baltic Sea, mas mababa sa ibang dalawang mga bansa sa Baltic Sea. Ang natitirang baybayin ay nasisilungan ng peninsula ng buhangin ng Curonian. Ang pangunahing port ng warm-water ng Lithuania, ang Klaipėda, ay nakasalalay sa makitid na bukana ng Curonian Lagoon (Lithuanian: Kuršių marios), isang mababaw na lagoon na umaabot sa timog sa Kaliningrad. Pangunahin at pinakamalaking ilog ng bansa, ang Nemunas River, at ilan sa mga tributaries na nagdadala ng pang-internasyonal na pagpapadala. Ang Geographic center ng Europa ayon sa teorya ng Affholder. Ang Lithuania ay namamalagi sa gilid ng North European Plain. Ang tanawin nito ay pinakinis ng mga glacier ng huling panahon ng yelo, at isang kumbinasyon ng katamtamang kapatagan at kabundukan. Ang pinakamataas na punto nito ay ang Aukštojas Hill na 294 metro (965&nbsp;ft) sa silangang bahagi ng bansa. Nagtatampok ang lupain ng maraming mga lawa (halimbawa, ang Lake Vištytis) at mga basang lupa, at isang halo-halong kagubatang sona na sumasakop sa higit sa 33% ng bansa. Ang Drūkšiai ang pinakamalaki, ang Tauragnas ang pinakamalalim at ang Asveja ang pinakamahabang lawa sa Lithuania.

Matapos ang muling pagtantiya sa mga hangganan ng kontinente ng Europa noong 1989, tinukoy ni Jean-George Affholder, isang siyentista sa Institut Géographique National (French National Geographic Institute) na ang geographic center ng Europa ay nasa Lithuania, sa 54 ° 54 ′ N 25 ° 19′E, 26 kilometro (16&nbsp;mi) hilaga ng kabiserang lungsod ng Vilnius ng Lithuania. Nakamit ito ng kaakibat sa pamamagitan ng pagkalkula ng gitna ng gravity ng geometrical na pigura ng Europa.

Ang Lithuania ay may isang mapagtimpi klima na may parehong impluwensya sa dagat at kontinente. Ito ay tinukoy bilang mahalumigmig na kontinental (Dfb) sa ilalim ng pag-uuri ng klima ng Köppen (ngunit malapit sa karagatan sa isang makitid na baybaying lugar).

Ang average na temperatura sa baybayin ay −2.5&nbsp;°C (27.5&nbsp;°F) noong Enero at 16&nbsp;°C (61&nbsp;°F) sa Hulyo. Sa Vilnius ang average na temperatura ay −6&nbsp;°C (21&nbsp;°F) sa Enero at 17&nbsp;°C (63&nbsp;°F) sa Hulyo. Sa tag-araw, ang 20&nbsp;°C (68&nbsp;°F) ay karaniwan sa araw habang ang 14&nbsp;°C (57&nbsp;°F) ay karaniwan sa gabi; sa nakaraan, ang temperatura ay umabot sa 30 o 35&nbsp;°C (86 o 95&nbsp;°F). Ang ilang mga taglamig ay maaaring maging sobrang lamig. Ang −20&nbsp;°C (−4&nbsp;°F) ay nangyayari halos bawat taglamig. Ang labis na taglamig ay −34&nbsp;°C (−29&nbsp;°F) sa mga baybaying lugar at −43&nbsp;°C (-45&nbsp;°F) sa silangan ng Lithuania.

Ang average na taunang pag-ulan ay 800&nbsp;mm (31.5&nbsp;in) sa baybayin, 900&nbsp;mm (35.4&nbsp;in) sa highlands ng Samogitia at 600&nbsp;mm (23.6&nbsp;in) sa silangang bahagi ng bansa. Ang niyebe ay nangyayari taun-taon, maaari itong mag-snow mula Oktubre hanggang Abril. Sa ilang mga taon ang maleta ay maaaring mahulog sa Setyembre o Mayo. Ang lumalagong panahon ay tumatagal ng 202 araw sa kanlurang bahagi ng bansa at 169 araw sa silangang bahagi. Ang mga matinding bagyo ay bihira sa silangang bahagi ng Lithuania ngunit karaniwan sa mga baybaying lugar.

Ang pinakamahabang tala ng sinusukat na temperatura sa lugar ng Baltic ay sumasaklaw sa halos 250 taon. Ipinapakita ng data ang mga maiinit na panahon sa huling kalahati ng ika-18 siglo, at na ang ika-19 na siglo ay isang medyo cool na panahon. Ang isang maagang pag-init ng ika-20 siglo ay nagtapos sa 1930s, sinundan ng isang mas maliit na paglamig na tumagal hanggang 1960s. Ang isang trend ng pag-init ay nagpatuloy mula noon.

Ang Lithuania ay nakaranas ng tagtuyot noong 2002, na naging sanhi ng sunog sa kagubatan at peat bog. Ang bansa ay nagdusa kasama ang natitirang Northwestern Europe sa panahon ng isang [[alon ng init]] noong tag-init ng 2006

== Kultura ==
* [[Tala ng sikat na Litwano]]
* [[Mitolohiyang Litwano]]
* [[Musika ng Litwaniya]]

== Litwano sa ibang bansa ==
* [[Little Lithuania, Chicago]]
* [[Lithuanians sa Brazil|Litwano sa Brazil]]
* [[Lithuanians sa France|Litwano sa France]]
* [[Lithuanians sa Cleveland|Litwano sa Cleveland]]

== Iba’t ibang paksa ==

* [[Transportasyon sa Lithuania|Transportasyon sa Litwanya]]
* [[Militar ng Litwaniya]]
* [[Turismo sa Kabaltikuhan]]
* [[Tala ng mga lungsod sa Lithuania|Tala ng mga lungsod sa Litwanya]]
* [[Sports sa Lithuania|Sports sa Litwanya]]
* [[Tala ng mga pinunong Lithuanian|Tala ng mga pinunong Litwanyan]]

== Sanggunian ==
{{reflist}}

== Mga kawing panlabas ==
* [http://www.lietuva.lt/ Lithuania Central Internet Gates] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050901162618/http://www.lietuva.lt/ |date=2005-09-01 }}, pangunahing portal ng Litwanya
* [http://www.lrv.lt/ Vyriausybė] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200205133554/http://lrv.lt/ |date=2020-02-05 }}, opisyal na ''website'' ng pamahalaan
* [http://www.president.lt/ Lietuvos Respublikos Prezidentas] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100609173507/http://president.lt/ |date=2010-06-09 }}, opisyal na ''website'' ng pangulo
* [http://www.lrs.lt/ Lietuvos Respublikos Seimas] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160221203826/http://www.lrs.lt/ |date=2016-02-21 }}, opisyal na ''website'' ng parlamento
* [http://www.on.lt Lithuania Online], malawakang koleksiyon ng lingks na may kaugnayan sa Litwanya
* [http://www.mii.lt/ Matematikos Informatikos Institutas], portal ng Institutong Litwanyan ng Matematika at Informatika na sagana sa impormasyon tungkol sa Litwanya
* [http://www.istorija.net Istorija.net] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200922165519/http://istorija.net/ |date=2020-09-22 }}, mga pahina at forum tungkol sa kasaysayan ng Litwanya

== Mga mapa at GIS ==
* [http://www.maps.lt Mga mapa ng Lithuania sa maps.lt]
* [http://www.mapquest.com/maps/main.adp?country=LT Mga mapa ng Lithuania sa Mapquest]
* [https://mapquest-directions.io/ Mapquest Litwanya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230816040014/https://mapquest-directions.io/ |date=2023-08-16 }}

{{EU countries and candidates}}
{{Europa}}

[[Kategorya:Mga bansa sa Europa]]
[[Kategorya:Lithuania]]
[[Kategorya:Mga estadong-kasapi ng Unyong Europeo]]