Pumunta sa nilalaman

Katimugang Italya

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula sa Lungsod ng Reggio di Calabria)
Katimugang Italya

Mezzogiorno
Map of Italy, highlighting southern Italy, highlighting central Italy
BansaItalya
Mga rehiyon
Talaan
Lawak
 • Kabuuan123,024 km2 (47,500 milya kuwadrado)
Populasyon
 • Taya 
(2019)
20,637,360
Mga wika 
 – Opisyal na wikaItalyano
 – Mga makasaysayang lingguwistikong minoridad
 – Mga rehiyonal na wika

Ang katimugang Italya (Italyano: Sud Italia; Napolitano: 'o Sudde; Sicilian: Italia dû Sud), na kilala rin bilang Meridione o Mezzogiorno (bigkas sa Italyano: [ˌMɛddzoˈdʒorno],[2] literal na "Gitna ng araw";[3][4] sa Napolitano: 'o Miezzojuorno; sa Sicilian: Mezzujornu), ay isang makrorehiyon ng Italya na binubuo ng katimugang kalahati ng estado ng Italya.

Sakop ng katimugang Italya ang makasaysayan at kulturang rehiyon na dating pampolitikang sa ilalim ng pangangasiwa ng dating mga Kaharian ng Napoles at Sicilia (opisyal na tinaguriang Regnum Siciliae citra Pharum at ultra Pharum, iyon ang "Kaharian ng Sisilia sa kabilang panig ng Kipot" at "sa kabila ng Kipot"), at kung saan kalaunan ay nagbahagi ng isang karaniwang samahan tungo sa pinakamalaking estado bago ang Pag-iisa ng Italya, ang pinamunuan ng mga Borbon na Kaharian ng Dalawang Sicilia.[5][6][7][8][9][10] Ang isla ng Cerdeña, na hindi kailanman naging bahagi ng mga nabanggit na estado at dati ay nasa ilalim ng pamamahala ng Alpinong Pamilya Saboya, gayumpaman ay madalas na isinailalim sa Mezzogiorno.[11][12]

Mga rehiyon

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang Katimugang Italya ay karaniwang itinuturing na binubuo ng mga administratibong rehiyon na tumutugma sa heopolitikong lawak ng makasaysayang Kaharian ng Dalawang Sicilia, kabilang ang Abruzzo, Apulia, Basilicata, Calabria, Campania, Molise, at Sicilia. Kasama rin sa ilan ang pinakatimog at pinakasilangang bahagi ng Lazio, (ibig sabihin ang mga distrito ng Frosinone, Sora, Cassino, Gaeta, Cittaducale, Formia, at Amatrice) sa loob ng Mezzogiorno.  Ang isla ng Cerdeña, bagaman hindi gaanong nauugnay sa kultura, lingguwistika, at kasaysayan sa mga nabanggit na rehiyon kaysa alinman sa mga ito sa isa't isa, ay madalas na kasama bilang bahagi ng Mezzogiorno,[13] madalas para sa estadistika at mga layuning pang-ekonomiya.[14][15][16]

Kultura

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang mga rehiyon ng Timog Italya ay nalantad sa ilang iba't ibang makasaysayang impluwensiya kaysa iba pang bahagi ng tangway, na pinaka-kapansin-pansin sa kolonisasyon ng Gresya. Ang impluwensiyang Griyego sa Timog ay nangingibabaw hanggang sa matapos ang Latinisasyon sa panahon ng Romanong Prinsipado. Ang mga impluwensyang Griyego ay ibinalik ng huling Imperyong Romano, lalo na kasunod ng mga muling pananakop ng Justiniano at ng Imperyong Bisantino.

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. ↑ "Statistiche demografiche ISTAT". www.demo.istat.it. Inarkibo mula sa orihinal noong 2020-12-17. Nakuha noong 2021-09-28.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ "Dizionario d'ortografia e di pronunzia". www.dizionario.rai.it. Inarkibo mula sa orihinal noong 2018-08-05. Nakuha noong 2021-09-28.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ "Mezzogiorno". Encyclopædia Britannica. Nakuha noong 23 Hulyo 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ "meżżogiórno in Vocabolario - Treccani". www.treccani.it.
  5. ↑ «Con questa denominazione si indica lo Stato costituito nel dic. 1816 con l’unificazione dei regni di Napoli e di Sicilia, che restaurava l’autorità borbonica su tutta l’Italia meridionale; fu mantenuta fino all’ott. 1860, quando, tramite plebiscito, fu votata l’annessione al regno di Sardegna.
  6. ↑ «Mezzogiorno, region in Italy roughly coextensive with the former Kingdom of Naples.
  7. ↑ «Meridionale: in part.: che fa parte delle regioni continentali e insulari del Mezzogiorno d'Italia (delimitate convenzionalmente dai fiumi Garigliano e Sangro), le quali, in età prerisorgimentale, costituivano il Regno delle due Sicilie.
  8. ↑ «Il regno meridionale, Napoli e Sicilia con 6 milioni e 200 mila abitanti,... pare in principio per certa foga di riforme e per valori d'ingegni filosofici e riformisti gareggiare con la Lombardia austriaca.
  9. ↑ Luigi Mendola. "Kingdom and House of the Two Sicilies".
  10. ↑ «Tra le maggiori novità del secolo ci fu proprio il ritorno all'indipendenza del regno meridionale, che riunì in un unico stato indipendente e sovrano il Mezzogiorno insulare e continentale.
  11. ↑ "Il rapporto annuale Svimez sull'economia del Mezzogiorno". 2007. Inarkibo mula sa orihinal noong 2020-05-13. Nakuha noong 2021-09-28.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  12. ↑ "Classificazione economica ISTAT" (PDF) (sa wikang Italyano). Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 9 Enero 2015. Nakuha noong 23 Oktubre 2009.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  13. ↑ "Classificazione economica ISTAT" (PDF) (sa wikang Italyano). Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 9 Enero 2015. Nakuha noong 23 Oktubre 2009.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  14. ↑ Hospers, Gert J. (2004). Regional Economic Change in Europe. LIT Verlag Münster. ISBN 9783825881771.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  15. ↑ Apostolopoulos, Yorgos; Leontidou, Lila; Loukissas, Philippos (2014). Mediterranean Tourism: Facets of Socioeconomic Development and Cultural Change. Routledge. ISBN 9781317798385.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  16. ↑ Jepson, Tim; Soriano, Tino (2011). National Geographic Traveler: Naples and Southern Italy (ika-2nd (na) edisyon). National Geographic Books. ISBN 9781426207105. Nakuha noong 23 Hulyo 2016.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Karagdagang pagbabasa

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  • Albanese, Salvatore Nicodemo. Gramsci at ang Timog na Tanong (1980)
  • Schneider, Jane. Italya ng 'Timog na Tanong': orientalismo sa Isang Bansa (1998)
  • Dal Lago, Enrico, at Rick Halpern, eds. Ang American South at ang Italyanong Mezzogiorno: Mga Sanaysay sa Paghahambing Kasaysayan (2002)ISBN 0-333-73971-X
  • Doyle, Don. Pinaghiwalay ang Mga Bansa: Amerika, Italya, at ang Timog na Tanong (2002)
  • Moe, Nelson. Ang Tanaw mula sa Vesubio: Kulturang Italyano at ang Timog na Tanong (2002)
  • Spagnoletti, Angelantonio. Storia del Regno delle Dahil sa Sisilie (2008)
  • Nitti, Francesco Saverio. Eroi e briganti (1899-2015)
  • Di Lampedusa, Tomasi. Il gattopardo (1958-2018)
  • Pinto, Carmine. La guerra per il Mezzogiorno. Italiani, borbonici e briganti 1860-1870 (2019)
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Katimugang_Italya&oldid=2058382"