Tingnan ang wikitext ng Marte

:''Para sa ibang gamit, tingnan ang [[Marte (paglilinaw)]].''

Ang '''Marte''' (sagisag: [[File:Mars symbol (fixed width).svg|16px|♂]]) ay ang ikaapat na [[planeta]] mula sa [[Araw (astronomiya)|Araw]] sa ating [[Sistemang Solar]]. Ipinangalan ito sa [[Mitolohiyang Romano|Romanong diyos]] ng digmaan ([[Ares]] sa [[Mitolohiyang Griyego]]). Kilala din ang Marte bilang "Ang Pulang Planeta" hinggil sa mamulang anyo nito kapag nakikita mula sa [[Daigdig|Lupà]] sa gabi. May dalawang buwan ang Marte, ang [[Phobos (buwan)|Phobos]] at [[Deimos (buwan)|Deimos]], na maliliit at kakaiba ang hugis at posibleng nakuhang mga [[asteroyd]] katulad ng [[5261 Eureka]]. Makikita ang Marte mula sa [[Daigdig|Tiyera]] sa pamamagitan ng hubad na mata (''naked eye'') na may kaliwanagan ng −2.94 hanggang +1.86 magnitud, nilalagpasan lamang ng [[Venus]], [[Buwan (astronomiya)|Buwan]], at Araw.

<gallery>
Talaksan:Mars Valles Marineris.jpeg|Planetang Marte
Talaksan:Gusev Spirit 01.jpg|Rabaw ng Marte
Talaksan:Map of Mars.png|Mapa ng Marte
Talaksan:MarsSunset.jpg|Paglubog ng Araw sa Marte
</gallery>

Tumutukoy ang unlaping ''areo-'' sa Marte katulad sa pagtukoy ng ''geo-'' sa Tiyera—halimbawa, ang ''areolohiya'' laban sa ''[[heolohiya]]''. Ginagamit din ang '''areolohiya''' (''areology'') bilang pangtukoy sa pag-aaral sa Marte sa isang kabuuan sa halip sa mga prosesong heolohikal ng planeta.  (Sa salitang Griyego, ''Arēs'' ay Marte.)  Ang simbolong astronomikal ng Marte ay ♂, isang bilog na may palasong tumuro sa hilaga-silangan. Kinakatawan ng simbolong ito ang kalasag at sibat ng diyos na Marte, at sa [[biyolohiya]], ginagamit ito bilang tanda para sa kasariang [[lalaki]].

Tumutukoy sa [[Tsina|Intsik]], [[Hapon (bansa)|Hapon]], [[Korea|Koreano]], at [[Vietnam|Byetnames]] na mga kultura ang planeta bilang 火星, or ''bituwing apoy'', isang pagpapangalan na nakabatay sa lumang mitolohikal na Intsik ng sirkulo ng [[Limang elemento (pilosopiyang Intsik)|Limang Elemento]].

0.3794 ''g'' ang grabidad sa surpasyo ng Marte.  Mas magaan kung may tao roon.  Ang radius ay 3389.5 ± 0.2 km, mga kalahati ng Tiyera.  Ang surpasyong kalawakan ay 144 798 500 km<sup>2</sup>, mga kapareho ng Tiyera sa lupaan (hindi tubigan).

Ang mga suklob na yelong polar sa Marte ay may ilang metrong yelo ng karbon dioksido sa ibabaw ng yelong tubig.  Kung tunawin ang suklob na yelong polar sa timog ng Marte, mababaha ang buong surpasyo ng planeta nang mga 11 metrong kailalimang tubig.

Ang Marte ay nasa guni-guni ng maraming tao.  Tema itong bagay ng maraming [[piksiyong espekulatibo]] bilang ang prangkisang Barsoom (1912-1948) ni Edgar Rice Burroughs, ang nobelang ''The Lost Race of Mars'' (1960) ni Robert Silverberg, ang nobelang ''Red Planet'' (1949) ni Robert Heinlein, ang Hapong [[anime]]ng ''Carole & Tuesday'' (キャロル&チューズデイ) (2019) ng estudyo Bones, ang pelikulang ''The Last Days on Mars'' (2013) ni direktor Ruairí Robinson, at ang librong trilohiya ni Kim Stanley Robinson:  ''Red Mars'' (1992), ''Green Mars'' (1993), at ''Blue Mars'' (1996).

==Misyon sa Marte==
{{See|Marte ng 2020}}
Ang '''SpaceX Mars Program''' na pinagmulan ni multibilyonaryong [[Elon Musk]] at ng [[SpaceX]] ay pangmatagalang programa upang mapadali ang tuluyang kolonisasyon ng Marte.


{{Solar system table}}
{{astronomiya-stub}}

[[Kategorya:Mga planeta ng Sistemang Solar]]
[[Kategorya:Marte]]
[[Kategorya:Astronomiya]]