Pangulo ng Armenya

President ng the Republic of Armenia Հայաստանի Հանրապետության նախագահ (Armenyo)
Presidential seal
Presidential standard
Incumbent Vahagn Khachaturyan mula 13 March 2022
Istilo	Mr. President (formal) His Excellency (diplomatic, abroad)
Uri	Head of state
Tirahan	Presidential Palace
Luklukan	Yerevan
Nagtalaga	National Assembly
Haba ng termino	One seven-year term
Instrumentong nagtatag	Constitution of Armenia
Hinalinhan	First Secretaries of the Communist Party of Armenia
Nabuo	11 November 1991
Unang humawak	Levon Ter-Petrosyan
Diputado	President of the National Assembly
Sahod	annual: AMD 15,873,600
Websayt	president.am

Ang pangulo ng Armenya (Armenyo: Հայաստանի Նախագահ, romanisado: Hayastani Nakhagah) ay ang pinuno ng estado at ang tagagarantiya ng kalayaan at teritoryal na integridad ng Armenia na inihalal upang isang pitong taong termino ng National Assembly of Armenia. Sa ilalim ng sistemang parlyamentaryo ng Armenia, ang pangulo ay isang figurehead lamang at may hawak na mga tungkuling seremonyal, na ang karamihan sa kapangyarihang pampulitika ay nasa parlamento at [[Punong Ministro ng Armenia|punong ministro] ].

Si Vahagn Khachaturyan ay naglilingkod bilang pangulo mula noong Marso 13, 2022.

Background

Ang pangulo ng republika ay nagsisikap na itaguyod ang konstitusyon, at upang matiyak ang regular na paggana ng mga kapangyarihang ehekutibo at hudisyal. Sila ang tagagarantiya ng kalayaan, integridad ng teritoryo at seguridad ng republika. Ang presidente ng republika ay immune: hindi sila maaaring usigin o managot para sa mga aksyon na nagmumula sa kanilang katayuan sa panahon at pagkatapos ng kanilang termino sa panunungkulan. Para sa mga aksyon na hindi nauugnay sa kanilang katayuan ang pangulo ng Republika ay maaaring kasuhan kapag ang kanilang termino sa panunungkulan ay natapos na.

Ayon sa Artikulo 60 ng Konstitusyon ng Armenia, kung sakaling mabakante ang katungkulan ng pangulo ng republika at bago ang bagong halal na pangulo ay maupo sa katungkulan, ang chairman ng National Assembly, o, kung imposible , ginagampanan ng punong ministro ang mga tungkulin ng pangulo.

Kasaysayan ng post-foundation

Ang posisyon ng pangulo ng Armenia ay itinatag sa pamamagitan ng desisyon ng Armenian SSR Supreme Council of May 3, 1990.

Noong Hunyo 21, 1991, gumawa ng desisyon ang RA Supreme Council na nagpasiya na ang isang halalan batay sa karaniwan at pantay na mga karapatan sa elektoral ng mga mamamayan ng RA ay magaganap bago ang Disyembre 31 ng 1991. Sa batayan ng desisyon ng RA Supreme Council noong Hunyo 25 , 1991, ang halalan ng pangulo ng Republika ng Armenia ay nakatakdang isagawa sa Miyerkules, Oktubre 16, 1991.

Ang Armenia ay naging isang independiyenteng estado noong 21 Setyembre 1991 pagkatapos ng independence referendum mas maaga sa taong iyon. Ang unang presidential election ay ginanap noong 17 Oktubre 1991. Levon Ter-Petrosyan ay nanalo ng mayorya ng mga boto at naging unang pangulo ng malayang Armenia. Siya ay muling nahalal noong 1996; gayunpaman, hindi niya natapos ang kanyang ikalawang termino bilang pangulo at nagbitiw noong 1998. Robert Kocharyan sumunod sa kanya sa opisina hanggang 2008. Nahalal si Presidente Serzh Sargsyan noong Pebrero 2008 at muling nahalal noong Pebrero 2013 para sa pangalawang termino hanggang 2018. Pinalitan siya ni Armen Sarkissian bilang pangulo noong 9 Abril 2018, at siya naman ay pinalitan ng kasalukuyang may hawak ng opisina Vahagn Khachaturyan noong 13 Marso 2022.

Proseso ng halalan

Proseso ng halalan hanggang sa pagbabago ng konstitusyon sa 2015

Ang mga halalan ng pangulo ay ginaganap ayon sa mga pamamaraang tinukoy ng Konstitusyon at ng batas. Ang pangulo ng republika ay dating inihalal ng mga mamamayan ng Republika ng Armenia para sa limang taong panunungkulan. Bawat tao na umabot sa edad na tatlumpu't lima, na naging mamamayan ng Republika ng Armenia sa naunang sampung taon, na permanenteng nanirahan sa Republika sa naunang sampung taon, at may karapatang bumoto ay karapat-dapat na mahalal bilang pangulo ng republika. Ang parehong tao ay hindi maaaring ihalal para sa posisyon ng presidente ng republika nang higit sa dalawang magkasunod na termino. Ang halalan ng pangulo ng republika ay ginanap limampung araw bago matapos ang kanilang termino sa panunungkulan ayon sa pamamaraang tinukoy ng Konstitusyon at ng batas. Ang kandidatong nakatanggap ng higit sa kalahati ng mga boto ay nahalal na pangulo ng republika.

Kung ang halalan ay nagsasangkot ng higit sa dalawang kandidato at wala sa kanila ang tumatanggap ng kinakailangang bilang ng mga boto, ang pangalawang round ng halalan ay gaganapin sa ikalabing-apat na araw pagkatapos ng pagboto. Ang dalawang kandidatong nakatanggap ng pinakamataas na bilang ng mga boto ay maaaring lumahok sa ikalawang round ng halalan ng pangulo ng republika. Sa ikalawang round ang kandidatong tumanggap ng pinakamataas na bilang ng mga boto ay inihalal na pangulo ng republika. Kung isang kandidato lamang ang tatakbo para sa halalan, maaari silang mahalal kung nakatanggap sila ng higit sa kalahati ng mga boto ng mga botante na lumahok sa mga botohan. Kung ang pangulo ng republika ay hindi nahalal, ang isang bagong halalan ay itinalaga at ang pagboto ay gaganapin sa ikaapatnapung araw pagkatapos ng petsa ng paghirang ng bagong halalan. Ang pangulo ng republika ay nanunungkulan sa araw kung kailan magtatapos ang termino ng panunungkulan ng nakaraang pangulo. Kung ang pangulo ng republika ay inihalal sa pamamagitan ng bago o hindi pangkaraniwang mga halalan, sila ay dapat manungkulan sa ikadalawampung araw pagkatapos ng halalan.

Kung sakaling magkaroon ng hindi masusupil na mga hadlang para sa isa sa mga kandidato, ang halalan ng pangulo ng republika ay dapat ihinto ng dalawang linggo. Kung sakaling hindi maalis ang hindi masusupil na mga hadlang, dapat na isagawa ang mga bagong halalan sa pagtatapos ng dalawang linggong termino, sa ikaapatnapung araw. Sa kaso ng pagkamatay ng isa sa mga kandidato bago ang araw ng halalan, ang mga bagong halalan ay gaganapin, at ang pagboto ay magaganap sa ikaapatnapung araw pagkatapos ng paghirang ng bagong araw ng halalan.

Kung ang pangulo ng republika ay nagbitiw, pumanaw, ay walang kakayahan na gampanan ang kanilang mga tungkulin o tinanggal sa opisina ang mga pambihirang halalan ay gaganapin sa ikaapatnapung araw kasunod ng pagkabakante ng opisina ng pangulo. Sa panahon ng martial law o state emergency election ng pangulo ay hindi dapat isagawa at ang presidente sa kasong ito ay nagpapatuloy sa kanilang mga responsibilidad. Ang bagong halalan ng Pangulo ng Republika ay gaganapin ika-apatnapung araw pagkatapos ng pagtatapos ng termino ng batas militar o state of emergency.

Panunumpa

Inaako ng pangulo ng republika ang kanilang mga tungkulin ayon sa nakasaad sa batas. Sa espesyal na sesyon ng Pambansang Asembleya ang Pangulo ay dapat sumumpa ng sumusunod na panunumpa sa mga tao "Sa pag-aakalang ang katungkulan ng Pangulo ng Republika ng Armenia ay sumusumpa akong tutuparin ko ang mga kinakailangan ng Saligang Batas sa isang walang pag-aalinlangan na paraan, upang igalang ang mga pangunahing karapatang pantao at sibil at kalayaan. , upang matiyak ang proteksyon, kalayaan, integridad ng teritoryo at seguridad ng Republika sa ikaluluwalhati ng Republika ng Armenia at sa kapakanan ng mga tao ng Republika ng Armenia".

Mga kapangyarihan at tungkulin sa Konstitusyon

Ang mga kapangyarihan ng Pangulo ng Armenia ay tinutukoy ng Konstitusyon. Ang pangulo ang magtitiyak sa regular na paggana ng mga kapangyarihang Ehekutibo, Pambatasan at Hudisyal ng Republika ng Armenia. Hindi nila direktang kinokontrol ang alinman sa mga branched, ngunit hawak nila ang kapangyarihang makialam sa kanilang mga aksyon.

Mga tungkulin sa sangay na tagapagpaganap

Ayon sa Artikulo 1 ng Batas sa Pangulo ng Republika ng Armenia na pinagtibay noong Agosto 1, 1991, ang pangulo ay ang pinuno ng sangay na tagapagpaganap. Gayunpaman, ang terminong ito ay tumigil sa pag-iral noong 2007. Ang pangulo ng Republika ay dapat maghatid ng mga address sa mga tao at sa Pambansang Asamblea.

ugnayang panlabas

Ang pangulo ng Republika ang siyang

• Kumakatawan sa Republika ng Armenia sa mga internasyonal na relasyon, nagsasagawa ng pangkalahatang patnubay ng patakarang panlabas, nagtatapos ng mga internasyonal na kasunduan, nagpapasa ng mga internasyonal na kasunduan sa Pambansang Asembleya para sa pagpapatibay, at nilagdaan ang kanilang mga instrumento sa pagpapatibay;
• Inaprubahan, sinuspinde o pinapawalang-bisa ang mga internasyonal na kasunduan kung saan walang kinakailangang ratipikasyon;
• Naghirang at nagrecall mula sa mga kinatawan ng diplomatikong opisina ng Republika ng Armenia sa mga dayuhang bansa at internasyonal na organisasyon.

Pagbuo ng pamahalaan

Itinalaga ng pangulo bilang punong ministro ang taong tinatamasa ang pagtitiwala ng karamihan sa mga kinatawan. Ginagawa ito batay sa pamamahagi ng mga puwesto sa Pambansang Asamblea at mga konsultasyon na ginanap sa mga paksyon ng parlyamentaryo. Kung imposible ang paghirang ng punong ministro ayon sa mga pamamaraan sa itaas, maaaring italaga ng pangulo ng Republika bilang punong ministro ang taong nagtatamasa ng pagtitiwala ng pinakamataas na bilang ng mga kinatawan. Ang Pamahalaan ay nabuo sa loob ng 20 araw pagkatapos ng paghirang ng Punong Ministro. Sa rekomendasyon ng punong ministro, ang pangulo ng Republika ay maaaring humirang at magtanggal sa pwesto ng mga miyembro ng Pamahalaan. Maaari rin nilang italaga ang isa sa mga ministro bilang isang kinatawang punong ministro, na may mungkahi ng punong ministro. Ang Pangulo ay nagtatalaga ng mga posisyon sa opisina ng estado, mga porma at namumuno sa National Security Council, at maaaring magtatag ng iba pang mga advisory body kung kinakailangan.

Mga operasyon ng pamahalaan

Ang pamamaraan para sa organisasyon ng mga operasyon ng Pamahalaan at iba pang mga katawan ng pampublikong administrasyon sa ilalim ng Gobyerno ay tinukoy sa pamamagitan ng atas ng pangulo.

Pagbibitiw sa gobyerno

Tinatanggap lamang ng pangulo ng Republika ang pagbibitiw ng Pamahalaan sa isa sa mga sumusunod na araw/mga kaso:

1. Kapag ginanap ang unang pag-upo ng bagong halal na Pambansang Asamblea
2. Kapag ang Pangulo ng Republika ay nanunungkulan
3. Kapag ang Pambansang Asamblea ay nagpahayag ng walang pagtitiwala sa Pamahalaan
4. Kapag ang Pambansang Asamblea ay hindi nagbibigay ng pag-apruba sa Programa ng Pamahalaan.
5. Kapag nagbitiw ang Punong Ministro o kapag nananatiling bakante ang opisina ng Punong Ministro

Matapos tanggapin ng pangulo ng Republika ang pagbibitiw ng Pamahalaan ang mga miyembro ng Pamahalaan ay patuloy na gumaganap ng kanilang mga responsibilidad hanggang sa mabuo ang bagong Pamahalaan.

Mga usaping militar

Ang pangulo ng Republika ay ang Commander-in-Chief ng armadong pwersa ng republika, na nag-uugnay sa mga operasyon ng mga katawan ng gobyerno sa lugar ng depensa, nagtatalaga at nag-aalis mula sa tungkulin ang pinakamataas na kumander ng armadong pwersa at iba pang mga tropa. Kung sakaling magkaroon ng armadong pag-atake laban sa Republika, isang napipintong panganib o deklarasyon ng digmaan, ang pangulo ay maaaring magdeklara ng batas militar, maaaring tumawag ng pangkalahatan o bahagyang pagpapakilos at magpasya sa paggamit ng sandatahang lakas. Sa panahon ng pakikidigma, maaari nilang hirangin o tanggalin sa opisina ang Kumander ng Sandatahang Lakas. Ang pangulo ang siyang nagbibigay ng mga utos at medalya ng Republika ng Armenia, nagtataguyod sa pinakamataas na ranggo ng militar at nagbibigay ng parangal na mga titulo.

Batas Militar at mga estado ng emergency

Isa sa mga natatanging kapangyarihang ibinigay sa pangulo ng republika ng Konstitusyon ay ang kapangyarihang magdeklara ng batas militar. Ngunit sa kasong ito, walang bagong halalan ang maaaring idaos sa republika, at sa gayon ang kapangyarihan ay maaaring maging paksa ng pang-aagaw ng nanunungkulan na pangulo, kaya naman sinusuri ng Pambansang Asembleya ang kaso at nagpapasya kung ang mga batayan na iniharap ng pangulo ay sapat para sa pagdedeklara ng martial law o state of emergency. Kung sakaling magkaroon ng napipintong panganib sa utos ng konstitusyon, ang pangulo, pagkatapos na kumonsulta sa Tagapangulo ng Pambansang Asembleya at Punong Ministro, ay nagdedeklara ng isang estado ng emerhensiya at nagsasagawa ng naaangkop na mga hakbang at tinutugunan ang mga tao sa sitwasyon.

Epekto sa mga independiyenteng ahensya

Ang Pangulo ng republika ay gumaganap ng isang mahalagang papel sa pagbuo ng iba't ibang mga independiyenteng ahensya. Sila ang nagrerekomenda sa National Assembly ng kandidatura ng prosecutor general, chairman ng Central Bank at chairman ng Control Chamber. Sa rekomendasyon ng tagausig heneral sila ay nagtatalaga at/o nagtanggal ng mga kinatawan ng tagausig heneral. Hinirang din nila ang Council of Control chamber sa rekomendasyon ng Chairman ng Control chamber. Ang mga miyembro ng Konseho ng Bangko Sentral ay hinirang din ng pangulo.

Pagbuo ng mga tauhan at kabayaran

Binubuo ng pangulo ang kanilang mga tauhan ayon sa mga pamamaraang tinukoy ng batas. Ang kanilang kabayaran, serbisyo at seguridad ay itinatakda din ng batas.

Iba pang mga isyu

Niresolba ng pangulo ang mga isyu na may kaugnayan sa pagbibigay ng pagkamamamayan ng Republika ng Armenia at ng political asylum. Itinataguyod din nila ang iba sa pinakamataas na ranggo ng diplomatiko at iba pang klasipikasyon.

Mga tungkulin sa sangay na tagapagbatas

Ang pangulo ng Republika ay pumipirma at nagpapahayag ng mga batas na ipinasa ng Pambansang Asamblea. Sa loob ng dalawampu't isang araw maaari nilang ibalik ang batas na ipinasa ng Pambansang Asembleya at ibalik ito sa anyo ng isang liham, kung saan itinatala nila ang kanilang mga pagtutol at rekomendasyon at humiling ng mga bagong deliberasyon sa isyu. Matapos isaalang-alang ang mga rekomendasyon at pagtutol ng pangulo, dapat nilang lagdaan at ipahayag sa loob ng limang araw ang batas na muling pinagtibay ng Pambansang Asamblea. Ang pangulo ay may kapangyarihang buwagin ang Pambansang Asembleya at magsagawa ng mga pambihirang halalan kung ang Pambansang Asembleya ay hindi magbibigay ng pag-apruba sa programa ng Pamahalaan ng dalawang beses na magkakasunod sa loob ng dalawang buwan. Ang pangulo ng Republika ay maaari ding buwagin ang Pambansang Asamblea sa rekomendasyon ng tagapangulo ng Pambansang Asamblea o ng punong ministro sa mga sumusunod na kaso:

1. Kung mabigo ang Pambansang Asembleya sa loob ng tatlong buwan upang malutas ang draft na batas na itinuring na apurahan ng desisyon ng Pamahalaan;
2. Kung sa takbo ng isang regular na sesyon ay walang mga pagpupulong ng Pambansang Asemblea ay ipinatawag sa loob ng tatlong buwan;
3. Kung sa kurso ng isang regular na sesyon ang Pambansang Asembleya ay nabigo, sa loob ng higit sa tatlong buwan, na magpatibay ng isang resolusyon sa mga isyung isinasaalang-alang.

Ang pangulo ng Republika ay may kapangyarihan din na:

• Maglagay ng veto sa desisyon ng National Assembly na magpatibay ng batas;
• Simulan ang pag-amyenda ng konstitusyon.

Mga legal na kilos na inilabas ng Pangulo

Ayon sa Law on Legal acts, ang pangulo ng Republika ng Armenia ay maaari lamang magpatibay ng mga regulasyon o indibidwal na mga kautusan o mga executive order. Ang mga utos at utos na inilabas ng pangulo ay hindi maaaring sumalungat sa Konstitusyon at mga batas ng Republika ng Armenia at napapailalim sa pagpapatupad sa buong teritoryo ng Republika.