Polifemo

Si Polifemo o Polyphemus ( /ˌpɒlᵻˈfiːməs/; Greek Polyphēmos, Epikong Griyego: [polýpʰɛːmos]; Latin: Polyphēmus [pɔlʏˈpʰeːmʊs]) ay ang higanteng may isang mata na anak nina Poseidon at Thoosa sa mitolohiyang Griyego, isa sa mga Cyclopes na inilarawan sa Odisea ni Homer. Ang ibig sabihin ng kaniyang pangalan ay "sagana sa mga awit at alamat". Unang lumitaw si Polifemo bilang isang mabangis na higanteng kumakain ng tao sa ikasiyam na aklat ng Odyssey . Ang dulang satyr ni Euripides ay nakasalalay sa episode na ito bukod sa isang detalye; para sa comic effect, ginawang pederast si Polifemo sa dula. Nang maglaon, ipinakita siya ng mga klasikal na manunulat sa kanilang mga tula bilang hetereoseksuwal at iniugnay ang kaniyang pangalan sa nimpa na Galatea. Kadalasan siya ay inilalarawan bilang hindi matagumpay sa mga ito, at bilang walang kamalayan sa kaniyang hindi katimbang na laki at mga pagkukulang sa musika. Sa gawain ng mga mas huling may-akda, gayunpaman, ipinakita siya bilang parehong matagumpay na manliligaw at bihasang musikero. Mula sa Renasimyento, ang sining at panitikan ay sumasalamin sa lahat ng mga interpretasyong ito ng higante.

Odysseus at Polifemo

Griyegong terracotta na pigurin, Polifemo na nakahiga at may hawak na mangkok ng inumin . Huling bahagi ng ika-5 hanggang unang bahagi ng ika-4 na siglo BC, Boeotia. Museo ng Belyas Artes, Boston.

Mga sinaunang pinagkuhanan

Sa epiko ni Homer, dumaong si Odysseus sa isla ng Cyclopes sa kaniyang paglalakbay pauwi mula sa Digmaang Troya at, kasama ang ilan sa kaniyang mga tauhan, ay pumasok sa isang kuweba na puno ng mga probisyon. Nang umuwi ang higanteng si Polifemo kasama ang kaniyang mga kawan, hinarangan niya ang pasukan gamit ang isang malaking bato at, nanunuya sa karaniwang kaugalian ng mabuting pakikitungo, kumain ng dalawa sa mga lalaki. Kinaumagahan, ang higante ay pumatay at kumain ng dalawa pa at umalis sa yungib upang pastulan ang kaniyang mga tupa.

Ang pagbulag kay Polifemo, isang muling rekonstruksiyon mula sa villa ni Tiberio sa Sperlonga, ika-1 siglo AD

Matapos bumalik ang higante sa gabi at kumain ng dalawa pang lalaki, inalok ni Odysseus si Polifemo ng ilang matapang at hindi natunaw na alak na ibinigay sa kaniya kanina sa kaniyang paglalakbay. Lasing at hindi maingat, tinanong ng higante si Odysseus ang kaniyang pangalan, nangako sa kaniya ng isang regalong panauhin kung sumagot siya. Sinabi sa kaniya ni Odysseus ang "Οὖτις", na ang ibig sabihin ay "walang sinuman" at ipinangako ni Polifemo na kakainin itong "Walang sinuman" sa huli sa lahat. Dahil doon, nakatulog siya ng lasing. Samantala, pinatigas ni Odysseus ang isang kahoy na istaka sa apoy at itinulak ito sa mata ni Polifemo. Nang sumigaw si Polifemo para sa tulong mula sa kaniyang mga kapwa higante, na nagsasabing "Walang sinuman" ang nanakit sa kaniya, iniisip nila na si Polifemo ay pinahihirapan ng banal na kapangyarihan at inirerekomenda ang panalangin bilang sagot.

Sa umaga, hinahayaan ng mga bulag na Cyclops ang mga tupa na lumabas upang manginain, pinakikiramdaman ang kanilang mga likod upang matiyak na hindi nakatakas ang mga lalaki. Gayunpaman, si Odysseus at ang kaniyang mga tauhan ay itinali ang kanilang mga sarili sa ilalim ng mga hayop at sa gayon ay umalis. Habang siya ay naglalayag kasama ang kaniyang mga tauhan, ipinagmamalaking ibinunyag ni Odysseus ang kaniyang tunay na pangalan, isang gawa ng pagmamalaki na magdulot ng mga problema sa kaniya sa kalaunan. Nanalangin si Polifemo sa kaniyang ama, si Poseidon, para sa paghihiganti at naghagis ng malalaking bato patungo sa barko, na halos hindi nakatakas si Odysseus.

Muling lilitaw ang kuwento sa panitikang Klasikal sa ibang pagkakataon. Sa Cyclops, ang 5th-century BC play ni Euripides, isang koro ng mga satyr ay nag-aalok ng komiks na lunas mula sa malagim na kuwento kung paano pinarusahan si Polifemo dahil sa kaniyang masamang pag-uugali sa hindi paggalang sa mga seremonya ng mabuting pakikitungo. Sa kaniyang Latin na epiko, inilalarawan ni Virgilio kung paano naobserbahan ni Aineias ang bulag na si Polifemo habang inaakay niya ang kaniyang mga kawan pababa sa dagat. Nakatagpo nila si Achaemenides, na muling nagkuwento kung paano nakatakas si Odysseus at ang kaniyang mga tauhan, na iniwan siya. Ang higante ay inilarawan na bumababa sa baybayin, gamit ang isang "lopped pine tree" bilang isang tungkod panlakad. Sa sandaling marating ni Polifemo ang dagat, hinugasan niya ang kaniyang tumatagas, duguan na butas ng mata at dumaing nang masakit. Dinala si Achaemenides sakay ng sasakyang-dagat ni Aeneas at itinaboy nila si Polifemo sa paghabol. Ang kaniyang matinding dagundong ng pagkabigo ay nagdala sa natitirang bahagi ng Cyclopes pababa sa baybayin habang si Aeneas ay lumalayo sa takot.