Tingnan ang wikitext ng Simbahan ng San Agustin

{{Infobox church
| name                   = Simbahan ng San Agustin 
| fullname               = '''Immaculate Conception Parish Church of San Agustin'''<br/><small> Shrine of Our Lady of Consolacion y Correa</small> <br /><small> ''Parroquia de la Inmaculada Concepción  Iglesia de San Agustín'' </small> <br /><small> ''Santuario de Nuestra Señora de la Consolación y Correa'' </small>
| image                  = Ph-mm-manila-intramuros-san agustin church (2014).JPG
| imagesize              = 220px
| imagelink              = 
| imagealt               = 
| landscape              = 
| caption                = ''Ang pinakamatandang simbahang bato sa Pilipinas''
| pushpin map            = Metro Manila
| pushpin label position = left
| pushpin map alt        = 
| pushpin mapsize        = 240px
| map caption            = Lokasyon sa Kalakhang Maynila
| latd                   = 14
| latm                   = 35
| lats                   = 20.1
| latNS                  = N
| longd                  = 120
| longm                  = 58
| longs                  = 31.2
| longEW                 = E
| coordinates            = {{coord|14|35|20.1|N|120|58|31.2|E|display=inline,title|region:PH-00_type:landmark_source:dewiki}}
| osgraw                 = 
| osgridref              = 
| location               = [[Intramuros]], [[Maynila]]
| country                = [[Pilipinas]]
| denomination           = [[Romano Katoliko]]
| previous denomination  =
| churchmanship          = 
| membership             = 
| attendance             = 
| website                = [http://sanagustinchurch.org/ San Agustin Church]
| former name            = 
| bull date              = 
| founded date           = 1720
| founder                = 
| dedication             = [[San Agustin]]
| dedicated date         = 
| consecrated date       = 1607
| cult                   = 
| relics                 = 
| events                 =
| past bishop            = 
| people                 = 
| status                 = 
| functional status      = Aktibo
| heritage designation   = [[Pandaigdigang Pamanang Pook]]
| designated date        = 1993
| architect              = Juan Macías
| architectural type     = 
| style                  = [[Baroque architecture|Baroque]]
| groundbreaking         = 1586
| completed date         = 1607
| construction cost      = 
| closed date            = 
| demolished date        = 
| capacity               = 
| length                 ={{convert|67.15|m|ft|abbr=on}}
| width                  = {{convert|24.93|m|ft|abbr=on}}
| width nave             = 
| height                 = 
| diameter               = 
| other dimensions       = 
| floor count            = 
| floor area             = 
| dome quantity          = 
| dome height outer      = 
| dome height inner      = 
| dome dia outer         = 
| dome dia inner         = 
| spire quantity         =
| spire height           = 
| materials              = Batong adobe
| parish                 = 
| deanery                = 
| archdeaconry           = 
| episcopalarea          = 
| archdiocese            = [[Roman Catholic Archdiocese of Manila|Maynila]]
| metropolis             = 
| diocese                = 
| province               = Maynila
| presbytery             = 
| synod                  = 
| circuit                = 
| district               = 
| division               = 
| subdivision            = 
| archbishop             = [[Luis Antonio Tagle]]
| priest                 = 
| asstpriest             = 
}}

Ang '''Simbahan ng San Agustin''' ([[Espanyol]]: ''Iglesia de San Agustín'') ay isang simbahang [[Romano Katoliko]] sa ilalim ng Orden ng San Agustin na matatagpuan sa loob ng [[Intramuros]], [[Maynila]].

Noong 1993, ang Simbahan ng San Agustin at tatlo pang simbahan sa Pilipinas na itinayo noong panahon ng mga Kastila ay idineklara bilang [[Pandaigdigang Pamanang Pook]] ng [[UNESCO]].<ref>[http://whc.unesco.org/en/list/677 "Baroque Churches of the Philippines"]. UNESCO World Heritage Centre. Retrieved on 2012-01-20.</ref> Idineklara ito ng pamahalaan ng Pilipinas bilang Pambansang Makasaysayang Pook noong 1976.<ref name=lay4/>

==Kasaysayan==
Ang kasalukuyang istraktura ay ang pangatlong simbahang Agustino na itinayo sa pook na iyon.<ref name=lay3>Layug, p. 83</ref> Ang unang Simbahan ng San Agustin ay ang unang simbahan na itinayo ng mga Kastila sa isla ng [[Luzon]].<ref name=ph>{{cite web |title=San Agustin Church (Intramuros, Manila) |url=http://heritageconservation.wordpress.com/2006/07/29/san-agustin-church-intramuros-manila |author=Heritage Conservation Society |accessdate=2008-03-24}}</ref> Ito ay yari sa kawayan at nipa at nakumpleto noong 1571, ngunit nawasak ito ng sunog noong Disyembre 1574 sa kasagsagan ng paglusob ng mga puwersa ni [[Limahong]] sa Maynila.<ref name=torres2>Torres, p. 62</ref><ref name=al0>Aluit, p. 40</ref> Ang pangalawang istraktura na itinayo ay yari sa kahoy,<ref name=al0 /> ngunit nawasak din ito noong Pebrero 1583 dahil sa sunog na nagmula sa kandila na siyang lumiyab sa telang pinagtatakpan ng ataul habang binuburol ang [[Gobernador-Heneral]] na si Gonzalo Ronquillo de Peñalosa.<ref name=torres2 />

Napagpasyahan ng mga Agustino na itayong muli ang simbahan gamit ang bato, at magtayo din ng katabing monasteryo. Nagsimula ang pagpapatayo noong 1586, ayon sa disenyo ni Juan Macías.<ref name=ph /><ref name=al0 /> Ang istraktura ay yari sa batong adobe na kinuha mula sa [[Meycauayan]], [[Binangonan]] at [[San Mateo, Rizal]].<ref name=lay4 /> Naantala ang nasabing proyekto dahil sa kakulangan ng pondo at materyales, at sa kakulangan ng mga artisano.<ref name=al0 /> Nagsimula ang operasyon ng monasteryo noong 1604, at pormal na idineklarang kumpleto ang simbahan noong 19 Enero 1607, na pinangalang ''San Pablo ng Maynila''.<ref name=al0 /> Si Macías, na pumanaw bago natapos ang simbahan, ay opisyal na kinilala ng mga Agustino bilang tagapagtayo ng gusali.<ref name=al1>Aluit, p. 41</ref>

Pinagnakawan ang simbahan ng San Agustin ng mga pwersang [[Gran Britanya|Briton]] na siyang sumakop sa Maynila noong 1762 sa kasagsagan ng [[Digmaan ng Pitong Taon]].<ref name=torres3>Torres, p. 63</ref> Noong 1854, isinagawa ang renobasyon sa simbahan sa pamamahala ng arkitektong si Luciano Oliver.<ref name=ph /> Pagkaraan ng siyam na taon, noong 3 Hunyo 1863, niyanig ng pinakamalakas na lindol sa panahong iyon ang Maynila na nag-iwan ng malaking pinsala sa lungsod. Tanging ang Simbahan ng San Agustin lamang ang hindi napinsala sa lungsod.<ref>Fernandez, p. 216</ref> Isang serye ng lindol ang muling yumanig sa Maynila noong 18 hanggang 20 Hulyo 1880. Sa pagkakataong ito, nag-iwan ang lindol ng isang malaking lamat sa kaliwang kampanaryo ng simbahan.<ref>Hannaford, p. 21</ref> Bagaman pinaayos ang lamat, permanente ding giniba ang kaliwang kampanaryo gaya ng nakikita sa kasalukuyan.<ref>Laya and Gatbonton, p.102.</ref> Nakatagal ang simbahan sa iba pang mga malalakas na lindol na yumanig sa Maynila noon pa ma noong 1645, 1699, 1754, 1796, 1825 at 1852.

Noong 18 Agosto 1898, ang simbahan ang nagsilbing lokasyon kung saan hinanda ng Kastilang Gobernador-Heneral na si Fermin Jaudenes ang mga kondisyon sa pagsuko ng Maynila sa Estados Unidos matapos ang [[Digmaang Kastila-Amerikano]].<ref name=lay3 /><ref name=torres3 />

Noong sinakop ng mga Hapon ang Pilipinas noong [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]], ang simbahan ay ginawang kulungan ng mga preso. Sa mga huling bahagi ng [[Labanan sa Maynila]], daan-daang mga residente ng Intramuros at mga klero ang binihag ng mga sundalong Hapon sa loob ng simbahan, at karamihan sa mga ito ay napatay sa kasagsagan ng labanan.<ref name=lay3 /> Nakaligtas ang simbahan sa pagkawasak ng halos buong Intramuros ng pinagsanib na mga puwersang Amerikano at Pilipino noong Mayo 1945, bagaman tanging ang bubungan lamang nito ang napinsala. Tanging ang Simbahan ng San Agustin ang nakaligtas sa pitong mga simbahan sa loob ng Intramuros.<ref name=lay3 /> Hindi pinalad ang katabing monasteryo na siyang nawasak, ngunit pinatayo itong muli noong dekada 1970 bilang isang museo sa ilalim ng disenyo ng arkitektong si Angel Nakpil.<ref name=lay4>Layug, p. 84</ref><ref name=torres3 /> Isinagawa ang renobasyon sa simbahan noong 2013, kung saan pininturahan muli ang simbahan ng kulay na katulad sa lumang bato.

==Arkitektura==
{{wide image|Panoramic picture inside San Agustin Church.jpg|750px|align-cap=center|Retratong panoramiko ng looban ng Simbahan ng San Agustin.}}
Ang Simbahan ng San Agustin ay idinisenyo ayon sa ilan sa mga magagandang mga templo na pinatayo ng mga Agustino sa Mexico. Ang kasalukuyang istraktura nito ay sinimulang ipatayo noon pang 1587, at kasama ng monasteryo, ay nakumpleto noong 1604. Ang atmospera nito ay medebal sapagkat "ang parehong simbahan at monasteryo ay sumisimbolo sa karingalan at balanse ng isang [[ginintuang panahon ng Kastila]]".

Ang malaking istraktura ng simbahan, ang simetriya at karangyaan ng loob (na siyang pininta ng dalawang Italyano na nagtagumpay sa pagbuo ng tompe l'oeil), ang detalye ng molde, rosetta at nakalubog na entrepanyo na animo'y inukit sa tatlong dimensyon, ang pulpitong barok na ang motif ay katutubong pinya, ang pipang organo, ang antekoro na may krus na ginawa pa noong ika-16 siglo, ang upuan ng koro na inukit sa molabe at may kaluplupang garing na mula pa nong ika-17 siglo at isang set ng 16 malaki at magagandang mga aranya mula sa Paris.<ref>{{cite book|title=Landmarks of Manila: 1571–1930|last=de la Torre|first=Visitacion|publisher=Filipinas Foundation, Inc.|year=1981|location=Makati|pages=63–64}}</ref>

==Tingnan din==
*[[Arkitektura ng Pilipinas]]
*[[Arkitekturang Kastilang Barok]]
*[[Miguel Lopez de Legaspi]]

==Talababa==
;Mga tala
{{reflist|2}}

;Bibliograpiya
{{refbegin|2}}
* {{cite book |last= Layug |first=Benjamin Locsin |title=A Tourist Guide to Notable Philippine Churches |year= 2007|publisher=New Day Publishers |location=Pasig City, Philippines |isbn= 971-8521-10-0|pages= 39–41}}
* {{cite book |last= Aluit|first= Alfonso|title= By Sword and Fire: The Destruction of Manila in World War II 3 February – 3 March 1945|year= 1994|publisher= National Commission for Culture and the Arts|location= Philippines  |isbn= 971-8521-10-0|pages=83–85}}
* {{cite book |last=Torres |first=Jose Victor Z. |title=Ciudad Murada: A Walk Through Historic Intramuros |year=2005 |publisher=Intramuros Administration & [[Vibal Publishing House, Inc.]] |location=Manila |isbn=971-07-2276-X |pages=62–63}}
* Hannaford, Adjutant E. (1899). ''History and of our Philippine Wonderland''. Springfield, Ohio: The Crowell & Kirkpatrick Co. p.&nbsp;21.
* Fernandez, Leandro H. (1919). ''A Brief History of the Philippines''. Boston, Massachusetts: Ginn and Company. p.&nbsp;216.
* Laya, Jaime and Gatbonton, Esperanza (1983). ''Intramuros of Memory''. Manila: Ministry of Human Settlements, Intramuros Administration. p.&nbsp;102.
{{refend}}

==Panlabas na kawing==
{{commons category|San Agustin Church, Manila}}
* [http://whc.unesco.org/en/list/677 World Heritage profile]
{{Arkdiyosesis ng Maynila}}
{{Mga simbahang Romano Katoliko sa Maynila}}

{{DEFAULTSORT:Agustin Church}}
[[Kategorya:Mga simbahan sa Pilipinas]]