Tingnan ang wikitext ng Stroke

{{otheruses|Stroke}}
{{Infobox disease
 | Name           = Stroke
 | Image          = MCA Territory Infarct.svg
 | Caption        = [[CT scan]] slice of the brain showing a right-[[brain hemisphere|hemispheric]] [[ischemic]] stroke.
 | DiseasesDB     = 2247
 | ICD10          = {{ICD10|I|61||i|60}}-{{ICD10|I|64||i|60}}ner
 | ICD9           = {{ICD9|434.91}}
 | OMIM           = 601367
 | MedlinePlus    = 000726
 | eMedicineSubj  = neuro
 | eMedicineTopic = 9
 | eMedicine_mult = {{eMedicine2|emerg|558}} {{eMedicine2|emerg|557}} {{eMedicine2|pmr|187}}
 | MeshID         = D020521
}}
Ang '''stroke''' ay isang mabilisang pagkawala ng paggana o (mga) tungkulin ng [[utak]] dahil sa pagkaantala o pagkakaroon ng hadlang sa daloy ng dugo papunta sa utak.  Maaaring sanhi ito ng [[ischemia]] (kawalan ng dugo) na dulot ng [[thrombosis]] o [[embolism]] o kaya dahil sa [[hemorrhage]].  Bilang resulta, hindi makagawa ng tungkulin ang apektadong bahagi ng utak, na humahantong sa [[hemiplegia|hemiplehiya]] o kawalan ng kakayahang maigalaw ang sariling isa o marami pang mga sanga (bisig, paa, kamay, hita at iba pa) ng katawan sa isang gilid, kawalan ng kakayahang umunawa ([[receptive aphasia|reseptibong apasya]]) o makalikha ng binabanggit na salita ([[expressive aphasia|ekspresibong apasya]]), o kawalan ng kakayahang makakita sa isang gilid ng saklaw ng paningin ([[homonymous hemianopsia|homonimong hemianopsiya]]).<ref name=Donnan>{{cite journal |author=Donnan GA, Fisher M, Macleod M, Davis SM |title=Stroke |journal=Lancet |volume=371 |issue=9624 |pages=1612–23 |year=2008 |month=May |pmid=18468545 |doi=10.1016/S0140-6736(08)60694-7}}</ref>  Dating tinatawag ang stroke bilang '''aksidenteng serebrobaskular''' (''cerebrovascular accident'' o ''CVA'' sa Ingles).  Isang uri [[emerhensiyang medikal]] ang stroke na maaaring makapagdulot ng permanenteng pinsalang [[neurolohikal]], mga kumplikasyon, at kamatayan.  Ang [[:en:World Stroke Day|World Stroke Day]] ay ipinagdiriwang taon-taon tuwing [[Oktubre 29]]. 
== Klasipikasyon ==
[[Talaksan:MCA-Stroke-Brain-Human-2.JPG|thumb|Isang hiwa ng utak mula sa autopsiya ng taong dumanas ng isang acute [[middle cerebral artery|middle cerebral artery (MCA)]] stroke]]
[[Talaksan:Parachemableedwithedema.png|thumb|Isang pagdurugong intraparenchymal (ilalim na palaso) na may nakapalibot na edema (itaas na palaso)]]
Ang mga stroke ay mauuri sa dalawang mga pangunahing kategorya: Ang ischemic o hemmorrhagic.<ref>{{cite web|url=http://www.ninds.nih.gov/disorders/stroke/preventing_stroke.htm|title=Brain Basics: Preventing Stroke|publisher=National Institute of Neurological Disorders and Stroke|accessdate=2009-10-24}}</ref> Ang mga stroke na ischemic ay sanhi ng pagkaantala sa suplay ng dugo samantalang ang mga stroke na hemmorrhagic ay resulta ng pagputok ng isang [[blood vessel]] o isang abnormal na istrukturang baskular. Ang tinatayang 87% ng mga stroke ay sanhi ng [[ischemia]] at ang natitira ay nang [[hemmorrhage]]. Ang ilang mga hemmorhage ay nabubuo sa loob ng mga lugar ng ischemia  ("hemorrhagic transformation"). Hindi pa alam kung gaano karaming mga hemmorrhage ay aktuwal na nagsisimula bilang ischemic stroke. Sa isang ischemic stroke, ang suplay ng dugo sa bahagi ng utak ay nabawasan na humahantong sa hindi paggana ng tisyu ng utak sa lugar na naapektuhan. Ito ay maaaring sanhi ng [[thrombosis]], [[embolismo]], Systemic hypoperfusion, at Venous thrombosis. Ang intracranial hemorrhage ang pagtitipon ng dugo sa anumang lugar sa loob ng vault ng bungo. Ang isang pagtatangi ay ginagawa sa pagitan ng intra-axial hemorrhage (dugo sa loob ng utak) at extra-axial hemorrhage (dugo sa loob ng bungo ngunit sa labas ng utak). Ang Intra-axial hemorrhage ay sanhi ng intraparenchymal hemorrhage o intraventricular hemorrhage. Ang mga pangunahing uri ng extra-axial hemorrhage ang epidural hematoma (pagdurugo sa pagitan ng dura mater at bungo),subdural hematoma (sa espasyong subdural) at subarachnoid hemorrhage (sa pagitan ng arachnoid mater at pia mater). Ang karamihan ng mga sindroma ng hemorrhagic stroke ay may mga spesipikong mga sintomas (e.g., pananakit ng ulo, nakaraang pinsala sa ulo).

== Mga sanggunian ==
{{Reflist}}

== Mga kawing panlabas ==
=== Mga impormasyon tungkol sa stroke ===
* [http://www.cpmc.org/learning/documents/rg-stroke-tagl.html California Pacific Medical Center] {{in lang|tl}}
* [http://www.mayoclinic.com/health/stroke/DS00150 Mayo Clinic] {{in lang|en}}

[[Kategorya:Stroke]]


{{stub|Karamdaman}}