Tingnan ang wikitext ng Taoismo

{{Taoism}}
[[Talaksan:DaoTaoChinesecharacter.jpg|thumb|right|280px]]

Ang '''Taoismo''' o '''Daoismo''', mula sa [[Wikang Tsino|Mandarin]] na '''Dàojiào''' [[wikt:道教|道教]] na binibigkas nang {{audio|zh-dào.ogg|'''dào'''}} {{audio|Zh-jiào.ogg|'''jiào'''}}, [[Hokkien]] (POJ) na ''Tō-kàu'', [[Kantones]] (Jyutping) na ''Dou6gaau3'', ay tumutukoy sa iba-ibang magkakaugnay na pang[[pilosopiya]] at pang[[relihiyon]] nang higit nang mga dalawang libong taon at lumaganap sa Kanluran.<ref>Miller, James. ''Daoism: A Short Introduction'' (Oxford: Oneworld Publications, 2003), p. ix.</ref>  Nangangahulugan ang salitang 道, ''Tào'' (o ''Dào'' sa makabagong [[romanisasyon]] ng Mandarin), bilang "landas" o "daan," bagaman may mga ibang basal na kahulugan ito sa ibang pambayang relihiyong [[Tsina|Tsino]] at pilosopiya.  Binibigyan din ng kagandahang-asal at [[etika]] ng Taoismo ang Tatlong Hoyas ng ''Dào'':  kompasyon, prugalidad, at umildad.  Pangkalahatang nakatuon ang kaisipang Taoista sa [[kalikasan]], kaisahan ng mga tao-kosmos (天人相应), [[kalusugan]], mahabang [[buhay]], ''wúwéi'' (aksiyon sa pamamagitan ng walang aksiyon—o gumagawa nang di gumagawa), [[kalayaan]], kawalang-kamatayan at pagkakusang-loob.

[[Talaksan:TaoismSymbol.PNG|thumb|left|150px|Simbolo ng interaksiyon ng [[yīn]] (阴) at [[yáng]] (阳) sa '''Daoismo''']]

Ang Pangalang Taoismo ay nagmula sa ''dào'', salitang Tsino na ang ibig sabihin “ang daan." Naniniwala ang Taoista na pinakamahalagang mamuhay sa natural na pamamaraan. Ang ''dào'' ay dapat umayon sa kalikasan. Ang mga paghihirap, pagdurusa, sakit at problema ng tao ay resulta ng hindi pagsunod sa paraan ng kalikasan. Ang ''dào'' ay maihahalintulad sa “isang bagay na walang [[hugis]] at [[porma]]." Ang mga karagatan at ilog ay kinalalagyan. Kaya makapangyarihan ang ''dào'' dahil mapagkumbaba ito. Ang ''dào'' rin ang nagbibigay ng puwersa sa lahat ng nilalang.

Simplisidad ang tema ng Taoismo.  Ang Taoista ay dapat maging parang simpleng pirasong kahoy.  Malimit itong [[kahoy]] ay [[metapora]] sa Taoismo.  Dapat yumuko nang parang hinahanginang talahib.  Huwag dapat pilitin ang di paraan ng kalikasan.

[[File:Three-legged toad bronze 18th century CE China Field Museum.jpg|thumb|left|300px|Arteng Taoista:  palakang may tatlong binti]]

Ang mga [[limang elemento]] ay [[tubig]], [[apoy]], [[kahoy]], [[bakal]], at [[lupa]].  Ang mga nagkokorespond na [[kulay]] ay [[itim]]-[[asul]], [[pula]], [[berde]]-[[asul]], [[puti]], at [[dilaw]].  Importante ito sa [[alkimiya]] ng Intsik.

Ang "pagbalikbalik" ay importante sa Taoismo.  Ang [[meditasyon]] ay may pinagbabalikan.  Ang isip o katawan man ay bumabalik sa "pinanggalingan."  Ang kalikasan ay "konstante."  Kung di alam ang konstante ay katastrope ang magkakaroon.

Ang paniwala ng mga Taoista ay maraming kaluluwa ang nasa loob ng katawan.  May konseptong [[yin at yang]].  Ang yin ({{zh|s=[[wikt:阴|阴]]|t=[[wikt:陰|陰]]|p=yīn}}) ay maitim at maka[[babae]], habang ang yang ({{zh|s=[[wikt:阳|阳]]|t=[[wikt:陽|陽]]|p=yáng}}) ay maputi at maka[[lalaki]].  Sa konsepsiyon ng tao, nagkakaroon ng pitong yin na kaluluwa na sasamahan ng tatlong yang na kaluluwa sa pag-anakan.  May eskuwela ng Taoismo na naniniwalang may mga 36 000 kaluluwang diyos sa bawat katawan ng tao at ang mga ito ay mikrokosmo na nagrereplek sa makrokosmo.<ref>Fischer-Schreiber, Ingrid.  ''The Shambala Dictionary of Taoism'' (Boston:  Shambala Publications, Inc., 1996), p. 70.</ref>  May mga anitong mabait at mga may anitong [[demonyo]].  Ang ''Qì'' (o Tsi na [[Wikang Tagalog|tinatagalog]]) ay [[buhay]]-[[enerhiya]] o "hinga."

Ang Taoismo ay isang klaseng [[Animismo]], katulad ng [[Shinto]] ng [[Hapon]].  Ang Taoismo ay isang klaseng [[Panteismo]] rin.

Ang pinakaimportanteng eskritura sa Taoismo ay ang [[Tao Te Ching|Dàodéjīng]] (道德經).  Enigmatiko ang orihen nitong libro, pero sinulat daw ni Lǎozǐ (老子)—ang Matandang Bata.  Isinalin ang mga 81 kabanata nito sa maraming-maraming wika sa mundo.

== Tingnan din ==
* [[Bagua]]
* [[Shinto]]

== Mga sanggunian ==
{{reflist}}

[[Kategorya:Taoismo|*]]
[[Kategorya:Pilosopiya]]

{{stub|Relihiyon}}