Alamat ng pinya
Ang Alamat ng Pinya ay isang kuwentong-bayan na nagpapakita ng kabutihan ng isang ina sa kanyang anak at ang halaga ng pagtitiyaga sa pag-aalaga ng mga halaman. Tinuturo rin ng kwento ang kahalagahan ng pagsunod sa payo ng mga magulang.
Walang impormasyon tungkol sa orihinal na may-akda ng "Alamat ng Pinya" dahil ito ay isang kwentong bayan na may iba't ibang bersyon at ipinapasa sa pamamagitan ng salaysay ng bibig.
Makikita ang kwentong ito sa iba't ibang rehiyon sa Pilipinas at sa mga magkakaibang grupo ng mga Pilipino. Kaya't hindi ito maituturing na gawa ng isang tiyak na may-akda, kundi bahagi ng ating kultura at tradisyon na nagmula sa ating mga ninuno
Buod
[baguhin | baguhin ang wikitext]Noong unang panahon, may nakatirang mag-ina sa isang malayong pook. Ang ina ay si Aling Rosa at ang kanyang anak ay si Pinang. Dahil sa sobrang pagmamahal ni Aling Rosa sa kanyang bugtong na anak, ay lumaki si Pinang na laging nasa layaw. Gusto ng ina na matuto si Pinang ng mga gawaing bahay, ngunit laging ikinakatwiran ni Pinang na alam na niya ang lahat ng itinuturo ng ina.[1]
Isang araw, nagkasakit si Aling Rosa at hindi na makabangon at makagawa ng mga gawaing bahay. Inutusan niya si Pinang na magluto ng lugaw. Subalit dahil sa kalalaro ni Pinang, napabayaan niya ang lutuan at nasunog ito. Naging masama ang pakiramdam ni Aling Rosa dahil sa nangyari, ngunit napasensiya na lang siya dahil nakapagsilbi naman sa kanya ang kanyang anak kahit paano.
Dahil sa tagal ng sakit ni Aling Rosa, napilitan si Pinang na gumawa ng mga gawaing bahay sa kanilang tahanan. Ngunit dahil sa katigasan ng kanyang ulo, hindi siya magaling sa mga gawaing bahay at laging nagtatanong sa kanyang ina kung saan makikita ang mga gamit. Naiinis na si Aling Rosa sa kalituhan ng kanyang anak at sinabi na sana'y magkaroon siya ng maraming mata upang makita niya ang lahat ng bagay.
Isang araw, umalis si Pinang upang hanapin ang nawawalang sandok. Kinabukasan, hindi na nakabalik si Pinang at nag-alala ang kanyang ina. Hinanap niya ang kanyang anak sa buong lugar, ngunit hindi na ito nakita.
Nang makita ni Aling Rosa ang isang halamang hindi niya alam ang pangalan sa kanyang bakuran, inalagaan niya ito hanggang sa ito'y magbunga. Sa kanyang pagkamangha, nakita niya ang bunga na hugis ng ulo ng tao na napapalibutan ng maraming mata. Naalala niya ang huli niyang sinabi kay Pinang at napagtanto niya na ang halamang ito ay sagisag ng kanyang anak. Tinawag niya itong Pinang at sa palipat-lipat na pagbigkas ng mga tao, naging "pinya" ang pangalan ng bunga.
Obserbasyon ni Ong
[baguhin | baguhin ang wikitext]Si Frances Ong, editor ng Tahanan Books na naglalabas ng mga aklat para sa mga bata, ay nagbahagi ng limang alamat ng Pilipinas na naaalala niya mula sa kanyang kabataan. Matatagpuan ang mga ito sa award-winning at magagandang guhit na aklat ng Tahanan Books tungkol sa mga klasikong alamat ng Pilipinas.[2]
Gaya ng ibang ng mga alamat, ang kuwento ng piña ay mayroong ilang mga bersyon. Ayon kay Ong, ang popular na bersyon ay nagtuturo ng leksyon sa mga taong tamad at walang gana sa trabaho. Ang bersyon ng Tahanan ay nagpapakita na si Pinang ay nagtatrabaho nang maigi, ngunit inakala ng kanyang ina na siya ay tamad. Para kay Ong, ang kwento ng piña ay "isang babala para sa mga magulang at anak."
Makikita ang kwento sa aklat na "Why The Piña Has A Hundred Eyes and Other Classic Philippine Folk Tales About Fruits" ng Tahanan Books.
Tunggalian ng Alamat
[baguhin | baguhin ang wikitext]Tagpuan at Tauhan: Isang malayong lugar kung saan naninirahan si Aling Rosa at ang kanyang anak na si Pinang. Sa ibang panulat ang tagpuan ay naitala bilang maliit na kubo sa nayon.[3]
Situwasyon: Mahal na mahal ni Aling Rosa ang kanyang anak na si Pinang at palagi niyang itong inaalagaan ng labis. Kahit na gustong turuan ni Aling Rosa si Pinang ng mga gawaing-bahay, laging mayroong mga dahilan si Pinang at nagsasabi na alam na niya ang mga ito.
Suliranin: Nagkasakit si Aling Rosa at hindi na makabangon para gawin ang mga gawaing-bahay. Nang magsimulang mag-alaga ng bahay si Pinang, hindi nito nagawa ang inutos ng ina na magluto ng lugaw dahil sa katamaran. Sa kasagsagan ng pagkakasakit ni Aling Rosa, bigla na lamang nawala si Pinang.
Saglit na Kasiglahan: Nakakita si Aling Rosa ng hindi kilalang halaman sa kanyang bakuran at inalagaan ito. Lumago ang halaman at nagbunga ng pinya na kamukha ng ulo ng tao na napapalibutan ng mga mata.
Kasukdulan: Nang mabalitaan ni Aling Rosa na hindi na nakabalik si Pinang, nag-alala siya at naghanap ngunit walang natagpuan. Ngunit, nang namunga ang halaman na kanyang inalagaan, naisip niya ang kanyang sinabi kay Pinang at pinangalanan niya ang halaman na “Pinang.”
Lunas sa Suliranin: Sa pamamagitan ng halaman na tinanim niya, na kanyang pinangalanan na “Pinang,” napawi ang kanyang lungkot at naging simbolo ng kanyang pagmamahal sa anak na nawawala.
Katapusan: Naging malaking tulong sa buhay ni Aling Rosa ang pagkakaroon ng halamang pinya at ito ay naging sikat at pinag-uusapan ng mga tao. Ito ang naging simula ng pagiging popular ng pinya at nagkaroon ito ng malaking epekto sa ekonomiya ng bansa.
Mga Aral na Nilalaman ng Alamat ng Pinya
[baguhin | baguhin ang wikitext]Una, mahalaga ang pagtuturo ng mga magulang sa kanilang mga anak. Sa kuwento, napakita kung paano naging malaking isyu ang pagpapamper kay Pinang, na nagresulta sa kanyang hindi pagiging responsable. Ito ay isang paalala na dapat turuan ang mga anak ng tamang pag-uugali, kasanayan, at kaalaman upang maging produktibo at responsable sa buhay.
Pangalawa, mahalaga ang pagpapakumbaba. Sa kuwento, nang magalit si Aling Rosa sa kanyang anak, nasabi niya na sana'y marami siyang mga mata upang hindi na siya tanungin nito. Ngunit, nang mawala si Pinang, nagsisi si Aling Rosa at pinangalanan ang halaman na lumitaw sa kanyang bakuran sa pangalan ng anak. Ito ay nagpakita ng kanyang pagpapakumbaba at pagmamahal sa kanyang anak.
Pangatlo, dapat nating matutunan na tanggapin ang ating mga pagkakamali. Sa alamat ng Pinya, nagkamali si Pinang at naging dahilan pa ng masamang epekto sa kanilang tahanan. Ngunit, pinatawad siya ng kanyang ina at nagpakita ng pagmamahal at pagpapatawad. Ito ay isang magandang halimbawa ng pagpapakumbaba, katapatan, at pagkakaroon ng pagmamahal sa kabila ng pagkakamali.
Pang-apat, dapat nating pahalagahan ang bawat bagay sa buhay. Sa alamat ng Pinya, hindi alam ni Aling Rosa kung ano ang halaman na lumitaw sa kanyang bakuran, ngunit sa kanyang pag-aalaga, ito ay lumago at naging malaking tulong sa kanyang buhay. Ito ay isang paalala na dapat nating pahalagahan ang bawat bagay sa buhay dahil sa oras ng pangangailangan, ito ay maaaring maging tulong upang malampasan ang mga hamon ng buhay.
Sa kabuuan, ang alamat ng Pinya ay nagpapakita ng ilang mahahalagang aral na maaring matutunan tulad ng pagtuturo ng mga magulang, pagpapakumbaba, pagtanggap ng pagkakamali, at pagpapahalaga sa bawat bagay sa buhay. Ito ay mga aral na dapat nating isabuhay upang magkaroon ng magandang buhay at maging mabuting mamamayan. [4]
Bersyong Biyetnamo
[baguhin | baguhin ang wikitext]Sa kwento ng piña, ipinapakita ang relasyon ng isang 15-taong gulang na si Huyen Nuong at kanyang ina sa Vietnam. Sa Pilipinas, ang babaeng bida ay si Piña. Ang kwento ay nagsisimula sa isang babaeng si Huyen Nuong na naninirahan kasama ang kanyang ina. Dahil pumanaw na ang ama niya noong siya ay bata pa lamang, kailangan ng kanyang ina na magtrabaho ng husto upang suportahan ang pamilya. Ngunit, si Huyen Nuong ay isang tamad, walang pakialam, at matigas ang ulo na tinedyer na mas gusto pang maglaro kasama ang kanyang mga kaibigan kaysa tumulong sa kanyang ina.
Isang araw, nagkasakit ang kanyang ina at kailangan niya ng matinding pahinga upang gumaling. Dahil dito, kinailangan ni Huyen Nuong na gawin ang mga gawaing-bahay at magluto ng pagkain. Dahil hindi sanay sa mga gawaing-bahay, nahihirapan si Huyen Nuong na malaman kung paano ito gagawin at madalas siyang nagtatanong sa kanyang ina kung saan makikita ang mga gamit. Naiinis na ang kanyang ina sa kanyang anak at sinabi na sana'y magkaroon siya ng maraming mata upang makita niya ang lahat ng bagay.
Ngunit isang araw, hindi na nakabalik si Huyen Nuong at nag-alala ang kanyang ina. Hinanap niya ang kanyang anak sa buong lugar, ngunit hindi na ito nakita. Nang makita niya ang isang halamang hindi niya alam ang pangalan sa kanyang bakuran, inalagaan niya ito hanggang sa ito'y magbunga. Sa kanyang pagkamangha, nakita niya ang bunga na hugis ng ulo ng tao na napapalibutan ng maraming mata. Naalala niya ang huli niyang sinabi kay Huyen Nuong at napagtanto niya na ang halamang ito ay sagisag ng kanyang anak. Tinawag niya itong Piña at sa palipat-lipat na pagbigkas ng mga tao, naging "piña" ang pangalan ng bunga.
Ang kwento ng piña ay mayroong mga katulad na detalye sa bersyon ng Vietnam at ng Pilipinas, maliban sa pangalan ng bida. Sa ilang bahagi ng Vietnam, ang mga piña ay tinatawag na trái huyền nương.[5]
Bilang Instrumentong Sikolohikal
[baguhin | baguhin ang wikitext]Hindi ipinaliwanag ng kuwento kung paano naganap ang pagbabago, ngunit maaaring sabihin na napakalupit ng reaksiyon ng ina kaya namatay si Nuong at naging isang pinya. Ang kuwento ay naging isa sa mga pinakasikat na armas ng mga nanay sa lugar upang pilitin ang kanilang mga anak na tumulong sa mga gawaing-bahay.[5]
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Max (2021-08-27). "Alamat ng Pinya". Mga Kwentong Bayan (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2023-03-16.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Smart Parenting. “5 Well-Loved Philippine Folk Tales Young Kids Will Enjoy.” 23 Nov. 2019,
- ↑ Logmao, Arnelia R. "THE LEGEND OF THE PINEAPPLE: A FILIPINO FOLK TALE." DKH - FS 7:00-8:30.
- ↑ Filipino.Net.ph (2023-02-18). "Ang Alamat ng Pinya, Buod at Aral Nito" (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 2023-03-16. Nakuha noong 2023-03-16.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 5.0 5.1 "A Food Folk Tale: The Savage Clapback That Turned a Girl Into a Pineapple | Saigoneer". saigoneer.com (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2023-03-16.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link)