Ang Brahmin at ang Mangosta

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Ang Brahmin at ang Mangosta (o Ang Asawa ng Brahmin at ang Mangosta) ay isang kuwentong-pambayan mula sa India, at "isa sa mga pinakanaglakbay na kuwento sa mundo".[1] Inilalarawan nito ang padalus-dalos na pagpatay sa isang tapat na hayop, at sa gayon ay nagbabala laban sa padalus-dalos na pagkilos. Ang kuwento ay pinagbabatayan ng ilang alamat sa Kanluran, tulad ng kay Llywelyn at ng kaniyang asong si Gelert sa Gales,[1] o ng Saint Guinefort sa Pransiya.[2][3] Ito ay inuri bilang Aarne-Thompson tipo 178A.[4]

Pinamulan at paglalakbay[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang kuwento ay unang pinag-aralan noong 1859 ni Theodor Benfey, ang paunang nagtaguyod ng panitikang mapaghambing, nang ikumpara niya ang mga bersiyon sa India, Gitnang Silangan, at Europa.[5] Noong 1884, ipinakita ng W. A. Clouston kung paano ito nakarating sa Gales.[6]

Itinuturing ni Murray B. Emeneau ang pagkalat ng kuwentong ito, sa pamamagitan ng mga hakbang nito mula sa India hanggang Gales, bilang "isa sa mga pinakamahusay na napatunayang kaso ng naturang mga pagkalat ng mga kuwentong-pambayan".[7] Ito ay inuri bilang Aarne-Thompson type 178A. [8]

Ang kuwento ay nangyayari sa lahat ng mga bersiyon ng Panchatantra, gayundin ang mga huling gawa ng Sanskritong Hitopadesha[9] at ang Kathasaritsagara. Ito rin ay nangyayari sa karamihan ng mga wika ng India (at Timog Asya) kung saan ito ay lubos na pamilyar. Halimbawa, sa estado ng Karnataka sa Timog India, ang kuwento ay nangyayari bilang isang salawikain sa mga inskripsiyon,[10] bilang isang eskultura sa isang templo,[11] sa mga salaysay ng naglalakbay na mga mananalaysay at mang-aawit,[12] at sa pelikula.[13] Katulad nito, ang epiko ng Tamil na Silappatikaram ay naaalala ang kuwento sa pamamagitan lamang ng pangalan nito.

Tulad ng iba pang bahagi ng Panchatantra, sa pakanlurang paglipat nito ay naglakbay ito mula sa Sanskrit patungong Arabic (bilang Kalila wa Dimna), Persa, Ebreo, Griyego, Latin, Lumang Pranses, at kalaunan sa lahat ng pangunahing wika ng Europa (bilang The Fables of Pilpay o Bidpai , mula sa Ruso hanggang Gaelika hanggang Pranses. Sa paglipat nito sa silangan, lumilitaw ito sa Tsino (sampung bersiyon, kasama ang pagtanggal ng Vinaya Pitaka), at sa isang malawak na rehiyon mula Mongolia hanggang Malaysia. Ito rin ang tanging kuwento na matatagpuan sa lahat ng pamamatnugot ng Panchatantra, lahat ng bersiyon ng "Aklat ng Sindibad" (hindi Sindbad), at lahat ng bersiyon ng "The Seven Sages of Rome".[14]

Ito ay matatagpuan din sa Mehiko at Estados Unidos. Napagmasdan ni Blackburn na ang pabula ay hindi isang patay na tradisyon at kasalukuyan pa rin, dahil iniulat ito ng isang pahayagan sa Belhika bilang isang anekdota tungkol sa isang lalaki na iniwan ang kaniyang anak at aso sa isang shopping trolley sa kaniyang kotse.[15]

Naganap din ang paksa, na may masayang pagtatapos, sa pelikulang Disney na Lady and the Tramp (1955).[16]

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. ↑ 1.0 1.1 Blackburn, p. 494
  2. ↑ Stephen Belcher (2008), "Panchatantra", in Donald Haase (pat.), The Greenwood Encyclopedia of Folktales and Fairy Tales, bol. 2, pp. 723–725, ISBN 978-0-313-33441-2, …is a saint's legend behind a pilgrimage site in France.
  3. ↑ Blackburn, p. 496
  4. ↑ D. L. Ashliman, Llewellyn and His Dog Gellert and other folktales of Aarne-Thompson type 178A
  5. ↑ Benfey, Theodor S. 1859. Pantschatantra.2 vols. Leipzig: F. W. Brockhaus; Benfey, Theodor S. 1862. 'Ueber die alte deutsche Uebersetzung des Kalilah und Dimnah', Orient und Occident, 1: 138-187.
  6. ↑ Clouston, W. A. 1884. The Book of Sindibad. Glasgow: privately printed.
  7. ↑ Emeneau, M. B. (1940). "A Classical Indian Folk-Tale as a Reported Modern Event: the Brahman and the Mongoose". Proceedings of the American Philosophical Society. American Philosophical Society. 83 (3): 503–513. doi:10.2307/985117. JSTOR 985117., p.507
  8. ↑ D. L. Ashliman, Llewellyn and His Dog Gellert and other folktales of Aarne-Thompson type 178A
  9. ↑ Nārāyaṇa; Judit Törzsök (transl.) (2007), "Friendly advice" by Nārāyaṇa and "King Vikrama's adventures", NYU Press and Clay Sanskrit Library, pp. 513–515, ISBN 978-0-8147-8305-4
  10. ↑ Blackburn, p. 496
  11. ↑ Mallikarjuna Temple at Pattadakal, Karnataka, eighth century. See:
  12. ↑ Blackburn p.505 and 499. Found as The Sati of Sulochana in a collection of bard-stories:
  13. ↑ Nodiddu sullagabahudu (video) ("Things are not always what they seem"), from Rama Lakshmana (1980). Note that here, too, the story is framed within another story of an unjustly accused animal (a pet tiger).
  14. ↑ Blackburn, p. 495
  15. ↑ Blackburn, p. 495
  16. ↑ Stephen Belcher (2008), "Panchatantra", in Donald Haase (pat.), The Greenwood Encyclopedia of Folktales and Fairy Tales, bol. 2, pp. 723–725, ISBN 978-0-313-33441-2, …is a saint's legend behind a pilgrimage site in France.
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ang_Brahmin_at_ang_Mangosta&oldid=2033759"