Biyola (halaman)
| Bayolet | |
|---|---|
| |
| Viola reichenbachiana | |
| Klasipikasyong pang-agham | |
| Kaharian: | |
| (walang ranggo): | |
| (walang ranggo): | |
| (walang ranggo): | |
| Orden: | |
| Pamilya: | |
| Sari: | Viola |
| Species | |
|
Tingnan sa teksto | |
Ang biyola[1] (Viola) ay isang genus ng mga namumulaklak na halaman sa pamilya na Violaceae. Ito ang pinakamalaking genus sa pamilya, na naglalaman ng 525 at 600 espesye. Karamihan sa mga espesye ay matatagpuan sa katamtamang Hilagang Emisperyo. Gayunpaman, ang ilan ay matatagpuan din sa malawak na magkakaibang mga lugar tulad ng Hawaii, Australasya, at Andes.
Taksonomiya
[baguhin | baguhin ang wikitext]Kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Unang pormal na isinalarawan ni Carl Linnaeus noong 1753[2] na may 19 espesye, dala ng genus Viola ang kanyang botanikong awtoridad, ang L.[3] Nang naitatag ni Jussieu ang sistemang herarkiko ng mga pamilya (1789), nilagay niya ang Viola sa Cisti (batong rosas),[4] bagaman noong 1811, minungkahi niya na hiwalay ang Viola sa mga ito.[5] Bagaman, noong 1802, naitatag na ni Batsch ang hiwalay na pamilya, na tinawag niyang Violariae bilang tipong genus, na may pitong ibang henera.[6][7] Bagaman patuloy na ginamit ng ilang may-akda ang Violariae, tulad nina Bentham at Hooker noong 1862 (bilang Violarieae),[8] pinagtibay ng karamihan sa mga may-akda ang alternatibong pangalang Violaceae, na unang minungkahi ni de Lamarck at de Candolle noong 1805,[9] at Gingins (1823)[10] at Saint-Hilaire (1824).[11] Bagaman, ginamit din de Candolle ang Violarieae sa kanyang Prodromus (1824).[12]
Kaugnayang pangkalinangan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Kapanganakan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang biyola ay ang tradisyunal na bulaklak-kapanganakan para sa buwan ng Pebrero sa tradisyong Ingles.[13]
Mga teritoryong pangheograpiya
[baguhin | baguhin ang wikitext]Sa Estados Unidos, karaniwan ang asul na biyoleta Viola sororia bilang ang bulaklak ng estado ng Illinois,[14] Pulo ng Rhode,[15] Bagong Jersey[16] and Wisconsin,[17][18] Sa Canada, ang Viola cucullata ay ang panlalawigang bulaklak ng Bagong Brunswick na pinagtibay noong 1936[19] Sa Reyno Unido, ang Viola riviniana ay ang kondadong bulaklak ng Lincolnshire.[20]
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Gaboy, Luciano L. Viola - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.
- ↑ Linnaeus 1753.
- ↑ WFO 2019.
- ↑ Jussieu 1789.
- ↑ Lindley 1853.
- ↑ Batsch 1802.
- ↑ IPNI 2020.
- ↑ Bentham & Hooker 1862.
- ↑ de Lamarck & de Candolle 1815.
- ↑ Gingins 1823.
- ↑ Saint-Hilaire 1824.
- ↑ Candolle 1824.
- ↑ Almanac, Old Farmer's. "Birth Month Flowers and Their Meanings" (sa wikang Ingles).
- ↑ "State Symbols" (sa wikang Ingles). State of Illinois.
- ↑ "Rhode Island State Flower - Violet". statesymbolsusa.org (sa wikang Ingles). 13 Oktubre 2014.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "New Jersey State Flower - Violet". statesymbolsusa.org (sa wikang Ingles). 27 Mayo 2014.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Wisconsin State Symbols" (sa wikang Ingles). State of Wisconsin. Inarkibo mula sa orihinal noong 2010-01-12. Nakuha noong 2011-12-19.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Wisconsin State Flower - Wood Violet". statesymbolsusa.org (sa wikang Ingles). 25 Abril 2014.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Pulong Rhode at Illinois. - ↑ "New Brunswick" (sa wikang Ingles). Government of Canada. 2013-08-28. Inarkibo mula sa orihinal noong 2016-01-13. Nakuha noong 2015-07-18.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Dog-violet (Common)". Plantlife (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 2023-03-09. Nakuha noong 2023-11-01.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)