Tingnan ang wikitext ng Binondo

{{Infobox Settlement
|name                   = Binondo
| translit_lang1        = iba
| translit_lang1_type2  = [[Traditional Chinese character|Tsino]]
| translit_lang1_info2  = 岷倫洛區
|nickname               = [[Chinatown]]
|image_skyline          = Talaksan:Filipino-Chinese Friendship Arch at Binondo.jpg
|image_caption          = Arko ng Pagkakaibigan ng mga Pilipino at Tsino
|image_map              = Ph fil manila binondo.png
|map_caption            = Kinaroroonan ng Binondo sa Maynila
|subdivision_type       = Bansa
|subdivision_name       = [[Pilipinas]]
|subdivision_type1      = Rehiyon
|subdivision_name1      = [[Kalakhang Maynila|Pambansang Punong Rehiyon]]
|subdivision_type2      = Lungsod
|subdivision_name2      = [[Maynila]]
|subdivision_type3      = Distritong Pambatas
|subdivision_name3      = [[Distritong pambatas ng Lungsod ng Maynila|ika-3 distrito ng Maynila]]
|subdivision_type4      = [[Barangays]]
|subdivision_name4      = [[#Barangays|10]]
|area_total_km2         = 0.66
|area_total_sq_mi       = 0.26
|population_as_of       = 2020<ref name=Census2020>{{cite web |title=Highlights of the National Capital Region (NCR) Population 2020 Census of Population and Housing (2020 CPH) |trans-title=Mga Haylayt ng Populasyon ng Pambansang Rehiyong Kapital (NCR) 2020 Senso ng Populasyon at Pabahay (2020 CPH) |lang=en |url=https://psa.gov.ph/population-and-housing/node/165009 |website=Philippine Statistics Authority |access-date=14 Nobyembre 2021}}</ref>
|population_total       = 20,491
|population_density_km2 = auto
|settlement_type=}}
{{Chinese
|t={{linktext|岷|倫|洛|區}}
|s={{linktext|岷|伦|洛|区}}
|p=Mín lún luò qū
|poj=Mín-lû-lo-ke
|j= man4 leon4 lok3 keoi1 au1
}}
[[Talaksan:A dancing lion together with the sparkling firecrackers as a symbol of bringing good fortune and chase away evil spirits. It was performed at Binondo, Manila Philippines during Chinese New Year 2020 celebration.jpg|thumb|Selebrasyon ng bagong taon ng mga Tsino sa Binondo]]
Ang '''Binondo''' ({{zh|c=岷倫洛|p=Mínlúnluò||poj=Bîn-lûn-lo̍h|s=|t=}}) ay isang distrito sa [[Maynila]] na pangunahing tinitirahan ng mga imigranteng Tsino sa [[Pilipinas]]. Umaabot ang impluwensiya nito hanggang sa mga karatig na lugar na [[Quiapo, Maynila|Quiapo]], [[Santa Cruz, Maynila|Santa Cruz]], [[San Nicolas, Maynila|San Nicolas]] at [[Tondo, Maynila|Tondo]]. Ito ang pinakamatandang Baryo Tsino o ''Chinatown'' sa buong mundo, na itinatag noong 1594<ref>{{cite web |author=Geni Raitisoja |date=Hulyo 8, 2006 |title=Chinatown Manila: Oldest in the world |trans-title=Baryo Tsino ng Maynila: Pinakamatanda sa mundo |url=http://radio86.com/travel/destinations/chinatown-manila-oldest-world |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120327040651/http://radio86.com/travel/destinations/chinatown-manila-oldest-world |archive-date=Marso 27, 2012 |access-date=Enero 12, 2015 |language=en}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=ByWDCwAAQBAJ&q=binondo+oldest+chinatown|title=The SAGE Encyclopedia of Economics and Society|isbn=9781452226439|last=Wherry|first=Frederick F.|publisher=SAGE Publications, Inc.|date=2015-09-01|page=355|access-date=2020-08-04|lang=en|trans-title=Ang Ensiklopedyang SAGE ng Ekonomika at Lipunan}}</ref><ref>{{cite news |last=Umali |first=Justin |date=2019-02-04 |title=How Binondo Became the World's Oldest Chinatown |language=en |trans-title=Kung Paano Naging Pinakamatandang Baryo Tsino ng Mundo ang Binondo |work=[[Esquire (magazine)|Esquire]] |publisher=[[Summit Media]] |url=https://www.esquiremag.ph/long-reads/features/binondo-history-oldest-chinatown-a2212-20190204-lfrm |access-date=2020-08-04}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=WUOzAQAAQBAJ&q=binondo+oldest+chinatown|title=Chinatowns around the World: Gilded Ghetto, Ethnopolis, and Cultural Diaspora|author1=Bernard P. Wong|author2=Chee-Beng Tan|isbn=9789004255906|publisher=[[Brill Publishers]]|date=2013-03-21|page=272|access-date=2020-08-04|lang=en|trans-title=Mga Baryo Tsino sa Buong Mundo: Ginintuang Iskwateran, Etnopolis, at Kultural na Diaspora}}</ref> ng mga Kastila bilang pamayanan malapit sa [[Intramuros]] na sa kabila lang ng [[Ilog Pasig]] para sa mga Katolikong Tsino; nakaposisyon ito upang mabantayan nang mabuti ng administrasyong kolonyal ang kanilang mga migranteng sinakop.<ref>{{cite web |author=Simon Ostheimer |date=Setyembre 12, 2012 |title=World's best Chinatowns |trans-title=Ang mga pinakamagagandang Baryo Tsino sa mundo |url=http://travel.cnn.com/explorations/escape/worlds-best-chinatowns-324704 |access-date=Enero 12, 2015 |language=en |archive-date=Hulyo 2, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702195603/http://travel.cnn.com/explorations/escape/worlds-best-chinatowns-324704/ |url-status=dead }}</ref> Isa na itong sentro ng komersiyo ng mga Tsino bago pa man ang pananakop ng mga Kastila. Sentro ang Binondo ng komersiyo at kalakalan sa [[Maynila]], kung saan umuunlad ang lahat ng uri ng negosyong pinapatakbo ng mga Pilipinong Tsino.

Kabilang sa mga tanyag na residente sina [[Lorenzo Ruiz|San Lorenzo Ruiz]], ang Pilipinong protomartir, at Kagalang-galang na [[Ignacia del Espiritu Santo|Madre Ignacia del Espiritu Santo]], tagapagtatag ng Kongregasyon ng Relihiyoso ng Birheng Maria.

== Etimolohiya ==
Maraming teorya sa pinagmulan ng pangalang "Binondo", at ng "Tondo", ang karatig distrito nito, ang iniharap. Iminungkahi ng Pambansang Alagad ng Sining ng Pilipinas na si [[Nick Joaquin]] na maaaring hango ang mga pangalan sa makalumang pagbaybay ng "''binondoc''" sa wikang [[Tagalog language|Tagalog]] (modernong ortograpiya: ''binundok''), na tumutukoy sa dating maburol na lupain ng Binondo.<ref>{{cite book|last=Joaqiun|first=Nick|author-link=Nick Joaqiun|title=Manila, My Manila: A History for the Young|publisher=Anvil Publishing, Inc.|date=1990|location=City of Manila|isbn=978-9715693134|lang=en|trans-title=Maynila, Aking Maynila: Isang Kasaysayan para sa Mga Kabataan}}</ref><ref name="Ocampo">{{cite book|last1=Ocampo|first1=Ambeth|title=Looking Back: Volume 1|date=2012|publisher=Anvil Publishing, Inc.|isbn=9789712736087|lang=en|trans-title=Pagbabalik-tanaw: Bolyum 1}}</ref> Subalit iminungkahi naman ni Jean-Paul Potet, isang dalubwikang Pranses, na nagmula ito sa tundok", ang dating tawag sa tinduk-tindukan (''Aegiceras corniculatum''), na may [[Unlapi|unlaping]] 'Bi-" sa "Binondo" na nagpapahiwatig ng lokasyon ng Binondo mula sa Tondo.<ref>{{cite book|last=Potet|first=Jean-Paul G.|title=Arabic and Persian Loanwords in Tagalog|date=2013|pages=444|publisher=Lulu.com|url=https://books.google.com/books?id=1i-bBQAAQBAJ|isbn=9781291457261|lang=en|trans-title=Mga Arabeng at Persang Salitang-hiram sa Tagalog}}</ref>

==Galeriya==
<gallery mode="packed">
Binondo, Pasig River (Manila; 11-24-2019).jpg|Tanawin ng Binondo mula [[Tulay ng Jones]].
Binondo Church Facade.jpg|[[Simbahan ng Binondo]]
Plaza Moraga.jpg|Plaza Moraga
Ph-mm-manila-binondo-escolta - street view (2014).jpeg|[[Kalye Escolta]]
</gallery>

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

[[Kategorya:Binondo| ]]