Tingnan ang wikitext ng Boson

[[Talaksan:Standard Model of Elementary Particles.svg|thumb|250px|right|Ang [[Pamantayang Modelo]] ng mga elementaryang partikula na ang mga boson na panukat ang nasa huling hanay.]]
Sa [[pisikang partikula]], ang isang '''boson''' ({{IPAc-en|ˈ|b|oʊ|z|ɒ|n}}<ref>{{Cite encyclopedia |url=http://www.lexico.com/definition/boson |archive-url=https://web.archive.org/web/20210709191352/https://www.lexico.com/definition/boson |url-status=dead |archive-date=9 July 2021 |title=boson |dictionary=Lexico UK English Dictionary |publisher=Oxford University Press|language=en}}</ref> {{IPAc-en|ˈ|b|oʊ|s|ɒ|n}}<ref>{{cite book|last=Wells|first=John C.|title=Longman pronunciation dictionary|publisher=Longman|year=1990|isbn=978-0582053830|location=Harlow, England|language=en}} entrada ng "Boson"</ref>) ay isang [[partikula]]ng subatomiko na ang bilang ng ''spin quantum'' ay may halagang [[buumbilang]] (0, 1, 2, ...). Binubuo ng mga boson ang isa sa dalawang uri ng pundamental na partikulang subatomiko, ang ibang isa pa ay ang mga [[fermion]], na may ''spin'' na [[gansal]] na kalahating-buumbilang ({{frac|1|2}}, {{frac|3|2}}, {{frac|5|2}}, ...). Bawat minasid na partikulang subatomiko ay alin man sa isang boson o isang fermion.

== Pangalan ==
Nilikha ang pangalang ''boson'' ni [[Paul Dirac]]<ref>{{cite book|title=Notes on Dirac's lecture ''Developments in Atomic Theory'' at Le Palais de la Découverte, 6&nbsp;December 1945|publisher=UKNATARCHI Dirac Papers|id=BW83/2/257889}}</ref><ref>{{Cite book|last=Farmelo|first=Graham|url=https://books.google.com/books?id=qsodmIGD0fMC&q=farmelo+graham+the+strangest+man|title=The Strangest Man: The Hidden Life of Paul Dirac, Mystic of the Atom|date=2009-08-25|publisher=Basic Books|isbn=9780465019922|pages=331|language=en}}</ref> upang gunitain ang kontribusyon ni [[Satyendra Nath Bose]], isang [[pisika|pisikong]] [[Indiya]]no. Nang si Bose ay isang tagabasa (propesor sa kalaunan) sa Unibersidad ng Dhaka, Bengal (sa [[Bangladesh]] ngayon),<ref name="AP-20120710">{{cite news|last=Daigle|first=Katy|date=10 Hulyo 2012|title=India: Enough about Higgs, let's discuss the boson|agency=Associated Press|url=http://apnews.excite.com/article/20120710/D9VU1DRG0.html|access-date=10 Hulyo 2012|language=en}}</ref><ref name="NYT-20120919">{{cite news|last=Bal|first=Hartosh Singh|date=19 Setyembre 2012|title=The Bose in the Boson|work=The New York Times|language=en|department=Latitude (blog)|url=http://latitude.blogs.nytimes.com/2012/09/19/indians-clamor-for-credit-for-the-bose-in-boson/|url-status=dead|access-date=21 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120922024310/http://latitude.blogs.nytimes.com/2012/09/19/indians-clamor-for-credit-for-the-bose-in-boson/|archive-date=22 Setyembre 2012}}</ref> nakagawa siya at si [[Albert Einstein]] ng pagpapakilala ng ganoong mga partikula, na kilala na ngayon bilang estadistikang Bose–Einstein at [[Kondensadang Bose-Einstein|kondensadong Bose-Einstein]].<ref>{{cite news|date=4 Hulyo 2012|title=Higgs boson: The poetry of subatomic particles|work=BBC News|url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-18708741|access-date=6 Hulyo 2012|language=en}}</ref>

==Boson na panukat==
Ang isang boson na panukat (Ingles: ''gauge boson'') ay isang elementaryang partikulang baryoniko na umaakto bilang tagadala ng puwersa para elementaryang mga [[fermion]].<ref>{{cite book | author=Gribbin, John | title=Q is for Quantum – An Encyclopedia of Particle Physics | publisher=Simon & Schuster | year=2000 | isbn=0-684-85578-X | url-access=registration | url=https://archive.org/details/qisforquantumenc00grib |language=en }}</ref><ref>{{cite book | author=Clark, John, E.O. | title=The Essential Dictionary of Science | url=https://archive.org/details/essentialdiction0000unse | publisher=Barnes & Noble | year=2004 | isbn=0-7607-4616-8|language=en}}</ref> Ang mga elementaryong partikula na ang mga interaksyon ay sinalarawan ng teoriyang panukat (o ''gauge theory'') ay nakikipag-interaksyon sa bawat isa sa pamamagitan ng palitan ng mga boson na panukat, kadalasan bilang mga partikulang birtuwal.

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{particles}}
[[Kategorya:Mga boson]]
[[Kategorya:Teoriyang quantum field]]
[[Kategorya:Pisikang kondensadang materya]]
[[Kategorya:Pisikang atomiko]]