Pumunta sa nilalaman

Cenozoic

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Cenozoic
66.0 – 0 milyong taon ang nakakaraan
Rock deposits from the Cenozoic Era (Torre Sant'Andrea, Salento, Italy)
Kronolohiya
Etimolohiya
PormalFormal
PalayawAge of Mammals
Impormasyon sa paggamit
Celestial bodyEarth
Paggamit panrehiyonGlobal (ICS)
Ginamit na iskala ng panahonICS Time Scale
Kahulugan
Yunit kronolohikalEra
Yunit stratigrapikoErathem
Pormal na time spanFormal
Kahulugan ng mababang hanggananIridium enriched layer associated with a major meteorite impact and subsequent K-Pg extinction event.
Lower boundary GSSPEl Kef Section, El Kef, Tunisia
36°09′13″N 8°38′55″E / 36.1537°N 8.6486°E / 36.1537; 8.6486
GSSP ratified1991
Upper boundary definitionN/A
Upper boundary GSSPN/A
GSSP ratifiedN/A

Ang Cenozoic Era ay ang kasalukuyan at ang kamakailan sa tatlong Phanerozoic geological era, sinundan nito ang Mesozoic Era at sumasaklaw sa panahong mula 66 milyong taong nakaraan hanggang kasalukuyan. Ang Cenozoic ay kilala rin bilang Panahon ng mga Mammal (Age of Mammals) at Panahon ng mga Ibon (Age of Birds), dahil naging dominado ang malalaking mamalya at ibon, tulad ng Entelodont, Paraceratherium, Gastornis at Basilosaurus. Ang pagkalipol ng maraming grupo ng malalaking Diapsid tulad ng mga non-avian dinosaur, Plesiosauria at Pterosauria ang nagtulak sa mga mamalya at ibon upang lubos na nagbago-bago (diversify) at naging nangingibabaw na fauna, pati na sa kasalukuyan.

Noong Maagang Cenozoic, pagkatapos ng K-Pg event, ang mga planeta ay dominado ng mas maliit na fauna, kabilang ang maliliit na mamalya, ibon, reptile at amphibian. Sa pananaw heolohikal, hindi nagtagal upang ang mga mamalya at ibon ay lubos na nagbago-bago (diversify) sa kawalan ng malalaking reptile na naging dominado sa panahon ng Mesozoic. Ang ilan sa mga di-lumilipad na ibon ay mas lumalaki, mas malaki kaysa sa karaniwang tao. Mga species na ito ay minsang tinutukoy na "terror birds," at kakilakilabot na predator. Sinakop ng mga mamalya ang halos lahat na magagamit na niche (kapuwa pandagat at panlupa), at ang ilan din ay lumago nang napakalaki, umabot ang kalakihang hindi na makikita sa kasalukyang mamalyang panlupa.

Ang klima ng mundo ay nagsimula sa direksiyong patuyo at palamig (drying and cooling trend), humantong sa mga glaciation ng Pleistocene Epoch, at bahagyang ni-offset ng Paleocene-Eocene Thermal Maximum. Ang mga kontinente ay nagsimula na ring maging pamilyar sa panahong ito at lumipat na sa kanilang kasalukuyang posisyon.

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]