Tingnan ang wikitext ng Dakilang Luksong Pasulong

{{Infobox Chinese|pic=Great Leap Forward (Chinese characters).svg|piccap="Malaking Luksong Pagsulong" sa Pinapayak (itaas) at Tradisyonal (ibaba) na titik Tsino|picupright=0.5|t=大躍進|order=st|p=Dà yuè jìn|w=Ta<sup>4</sup> yüeh<sup>4</sup> chin<sup>4</sup>|mi={{IPAc-cmn|d|a|4|-|yue|4|-|j|in|4}}|j=Daai<sup>6</sup> joek<sup>3</sup> zeon<sup>3</sup>|y=Daaih yeuk jeun|ci={{IPAc-yue|d|aai|6|-|j|oek|3|-|z|eon|3}}|tl=Tuā io̍k tsìn|c=|s=大跃进|altname=}}

Ang '''Malaking Luksong Pasulong''' (Pangalawang Limang-taong Plano) ng [[Tsina|Republikang Popular ng Tsina]] (PRC) ay isang kampanyang pang-ekonomiya at panlipunan na pinamunuan ng [[Partido Komunista ng Tsina]] (CCP) mula 1958 hanggang 1962. Inilunsad ang kampanya ni [[Chairman of the Communist Party of China|Tagapangulong]] [[Mao Zedong]] upang itayo muli ang bansa mula sa [[Agrarian economy|pansakahang ekonomiya]] patungo sa [[Socialist mode of production|lipunang komunista]] sa pagbubuo ng mga [[People's commune|komuna ng tao]]. Iniutos ni Mao ang karagdagang pagsisikap upang paramihin ang ani ng butil at dalhin ang industriya sa kabukiran. Natakot ang mga lokal na opisyales sa mga [[Anti-Rightist Campaign|Kampanya Kontra sa Makakanan]] at nakipagkumpetensiya sa pag-aabot o pagsosobra sa kota batay sa mga kalabisang sabihin ni Mao, na nangolekta ng mga "sobra-sobra" na hindi talaga umiral sa katunayan anupat nagutom ang mga magsasaka. Hindi nangahas ang mga nakatataas na opisyales na iulat ang kapahamakan sa ekonomiya na naidulot ng mga patakarang ito, at halos walang aksyon ang mga pambansang opisyales, na nagsisi sa masamang panahon para sa pagbaba sa nagawang pagkain. Nagbunga ang Malaking Lukso ng sampu-sampung milyong nangamatay,<ref>Tao Yang, Dennis (2008). [http://www.palgrave-journals.com/ces/journal/v50/n1/full/ces20084a.html "China's Agricultural Crisis and Famine of 1959–1961: A Survey and Comparison to Soviet Famines"] [Krisis sa Agrikultura at Taggutom sa Tsina ng 1959–1961: Isang Surbey at Paghahambing sa mga Taggutom na Sobiyet (sa wikang Ingles). {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130714044539/http://www.palgrave-journals.com/ces/journal/v50/n1/full/ces20084a.html|date=2013-07-14}}. [[Palgrave MacMillan]], ''Comparative Economic Studies'' 50, pp.&nbsp;1–29.</ref> na may tinatayang 18 milyon hanggang 45 milyong nangamatay,<ref name="scmp723956">{{cite web|url=http://www.scmp.com/article/723956/revisiting-calamitous-time|title=45 million died in Mao's Great Leap Forward, Hong Kong historian says in new book|last=|first=|date=2018-12-06|website=|publisher=|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20161023142821/http://www.scmp.com/article/723956/revisiting-calamitous-time|archive-date=2016-10-23|access-date=2016-12-02|quote=Hindi bababa sa 45 milyon ang namatay nang hindi kailangan noong Malaking Luksong Pasulong ng Tsina mula 1958 hanggang 1962, kabilang dito ang 2.5 milyon na pinahirapan o pinatay agad-agad, ayon sa isang bagong aklat mula sa isang iskolar sa Hong Kong. Ang Dakilang Taggutom ni Mao ay nagsasaad ng kasaysayan kung paano inilikha ng pagnanasa ni Mao para sa mga balighong hangarin sa produksyong pansakahan at pang-industriya at ng kanyang pag-aatubili na hamunin ng iba ang mga kondisyon para maubusan ang kabukiran ng butil at maiwanan ang mga milyun-milyong magsasaka na magutom (Isinalin ang sipi mula sa Ingles).|language=en|trans-title=Namatay ang 45 milyon sa Malaking Luksong Pasulong ni Mao, sabi ng mananalaysay sa Hong Kong sa kanyang bagong aklat}}</ref> na siyang ginagawang pinakamalaki ang [[Great Chinese Famine|Dakilang Taggutom sa Tsina]] sa kasaysayan ng tao.

Kabilang sa mga pangunahing pagbabago sa mga buhay ng mga taong Tsino sa kanayunan ang paunti-unting pagpasok ng sapilitang [[agricultural collectivization|kolektibisasyon sa agrikultura]]. Ipinagbawal ang pribadong pagsasaka, at ang mga nakibahagi rito ay inusig at binansagang [[Campaign to Suppress Counterrevolutionaries|mga kontra-rebolusyonaryo]]. Ipinataw ang mga paghihigpit sa mga tao sa kabukiran sa pamamagitan ng mga pampublikong [[struggle session|sesyon ng pakikibaka]] at panggigipit ng lipunan, ngunit nakaranas din ang mga tao ng sapilitang paggawa.<ref name="mirsky">Mirsky, Jonathan. "[http://www.nybooks.com/articles/archives/2009/feb/26/the-china-we-dont-know/ The China We Don't Know] [Ang Tsina na Hindi Natin Alam] (sa wikang Ingles). {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151016120725/http://www.nybooks.com/articles/archives/2009/feb/26/the-china-we-dont-know/|date=2015-10-16}}." New York Review of Books Tomo 56, Bilang 3. Pebrero 26, 2009.</ref> Habang naging isa sa mga opisyal na prayoridad ng kampanya ang industriyalisasyon sa kabukiran, nakita na "ang pag-unlad nito .... ay nabigo sa pamamagitan ng mga pagkakamali ng Malaking Luksong Pasulong".<ref>Perkins, Dwight (1991). [https://books.google.com/books?id=WpS3nInK6aAC&pg=PA483&dq=degree+of+disruption+in+the+Great+Leap&hl=en&ei=5SiaTPefEYKclgfmjPWBAQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCsQ6AEwAA#v=onepage&q=degree%20of%20disruption%20in%20the%20Great%20Leap&f=false "China's Economic Policy and Performance"] [Ang Pang-ekonomiyang Patakaran at Pagganap ng Tsina] (sa wikang Ingles). {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190226022155/https://books.google.com/books?id=WpS3nInK6aAC&pg=PA483&dq=degree+of+disruption+in+the+Great+Leap&hl=en&ei=5SiaTPefEYKclgfmjPWBAQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCsQ6AEwAA#v=onepage&q=degree%20of%20disruption%20in%20the%20Great%20Leap&f=false|date=2019-02-26}}. Kabanata 6 sa ''The Cambridge History of China'', Tomo 15, ed. nina Roderick MacFarquhar, John K. Fairbank at Denis Twitchett. [[Cambridge University Press]].</ref>
Ang Malaking Lukso ay naging isa sa mga dalawang panahon sa pagitan ng 1953 at 1976 kung kailan lumiit ang [[Economy of China|ekonomiya ng Tsina]].<ref>[http://www.chinability.com/GDP.htm GDP growth in China 1952–2015] [Paglago ng GDP sa Tsina 1952–2015]. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130716180612/http://www.chinability.com/GDP.htm|date=2013-07-16}} Ang Himagsikang Pangkalinangan ay ang isa pang panahon kung kailan lumiit ang ekonomiya.</ref> Ikinatuwiran ni ekonomistang [[Dwight H. Perkins (economist)|Dwight Perkins]] na "napakalaking halaga ng pamumuhunan ay nagbunga lamang ng mga maliliit na pagtaas sa produksyon o wala talaga. ... Sa maikling salita, ang Malaking Lukso ay naging napakamahal na sakuna".<ref>Perkins (1991). pp.&nbsp;483–486 para sa siniping teksto, p.&nbsp;493 para sa talahanayan ng mga antas ng paglago.</ref>

Noong 1959, isinuko ni Mao Zedong ang pang-araw-araw na pamumuno sa mga pragmatikong moderado tulad nina [[Liu Shaoqi]] at [[Deng Xiaoping]] at pinag-aralan ng CCP ang pinsalang ginawa sa mga kumperensya noong 1960 at 1962, lalo na sa "[[Seven Thousand Cadres Conference|Kumperensya ng Pitong Libong Kadre]]". Hindi umatras si Mao mula sa kanyang mga patakaran at sa halip nito ay isinisi niya ang palpak na pagpapatupad at ang mga "makakanan" sa pagtutol sa kanya. Sinimulan niya ang [[Socialist Education Movement|Kilusan ng Edukasyong Sosyalista]] noong 1963 at [[Himagsikang Pangkalinangan]] noong 1966 upang matanggal ang kanyang oposisyon at muling itatag ang kanyang kapangyarihan. Bilang karagdagan, sa ilalim ng kapangyarihan ng [[Typhoon Nina (1975)|Bagyong Nina]], [[Dam failure|gumuho noong 1975]] ang dose-dosenang mga [[prinsa]], na itinayo noong Malaking Luksong Pasulong sa [[Zhumadian, Henan]], at nagresulta sa [[1975 Banqiao Dam failure|isa sa mga pinakamalaking gawang-taong sakuna sa kasaysayan]], na may tinatayang bilang ng nangamatay sa pagitan ng sampu-sampung libo at 240,000.<ref name=":2">{{Cite web|url=http://paper.people.com.cn/zgnyb/html/2012-08/20/content_1099870.htm|title=1975年那个黑色八月（上）（史海钩沉）|last=|first=|date=|website=[[People's Daily|Renmin Wang]]|language=zh|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20200506134746/http://paper.people.com.cn/zgnyb/html/2012-08/20/content_1099870.htm|archive-date=2020-05-06|access-date=2020-03-25}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.thechemicalengineer.com/features/reflections-on-banqiao/|title=Reflections on Banqiao|last=IChemE|date=|website=Institution of Chemical Engineers|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=2020-03-25|language=en|trans-title=Mga Paggunita sa Banqiao}}</ref>

==Sanligan==
[[File:A Great Leap Forward Propaganda Painting on the Wall of a Rural House in Shanghai.jpg|thumb|Isang pinta ng propaganda para sa Malaking Luksong Pasulong sa isang pader ng bahay sa kabukiran sa Shanghai]]
Noong Oktubre 1949, matapos ang pagkatalo ng [[Kuomintang]] (Partidong Nasyonalista ng Tsina, pinyin: Guomindang), ipinroklama ng Partidong Komunista ng Tsina ang pagtatag ng [[Tsina|Republikang Popular ng Tsina]]. Agad-agad, sapilitang ipinamahagi mula ang mga lupain ng mga kasero at mas mayayamang magsasaka sa mga [[peasants|pesante]]. Sa mga sektor ng agrikultura, pininsala ang mga pananim na itinuring ng Paritdo bilang "puno ng kasamaan", tulad ng [[opyo]], at pinalitan ng mga pananim tulad ng [[bigas]].

Sa loob ng Partido, nagkaroon ng mga matinding debate ukol sa muling pamamahagi. Ikinatuwiran ng isang katamtamang pangkat sa partido at [[Liu Shaoqi]], isang miyembro ng [[Politburo of the Communist Party of China|Politburo]], na dapat unti-unti ang pagbabago at hintayin ng anumang [[collectivization|kolektibisasyon]] ng pesante ang [[industriyalisasyon]], na makabibigay ng makinaryang pang-agrikultura para sa de-makinang pagsasaka. Ikinatuwiran naman ng isang mas radikal na pangkat na pinamunuan ni [[Mao Zedong]] na ang pinakamainam na paraan para matustusan ang industrialisasyon ay kung makontrol ng pamahalaan ang agrikultura, at sa gayon matatatag ang isang monopolyo sa pamamahagi ng butil at suplay. Pahihintulutan nito na makabili ang estado sa mababang presyo at makabenta nang mas mataas, at sa gayon, makalikom ng puhunan na kailangan para sa industrialisasyon ng bansa.

== Mga sanggunian ==
<references />

[[Kategorya:Kasaysayan ng Tsina]]