Edgar Zilsel

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Si Edgar Zilsel (Agosto 11, 1891, Vienna, Austria-Hungary - Marso 11, 1944, Oakland, California) ay isang Austrian-American na istoryador at isang pilosopo ng agham.

Siya ay kilala sa kanyang Zilsel Thesis, isang siyentipikong panukala na sumusubaybay sa pinagmulan ng kanlurang agham sa mga pakikipag-ugnayan sa pagitan ng mga iskolar at mga dalubhasang artisan, na naghalo ng praktikal na pag-eeksperimento sa analytical na kaisipan. Bilang bahagi ng kaliwang pakpak ng Vienna Circle, isang grupo ng mga unang bahagi ng ikadalawampu siglong pilosopo, inendorso niya ang makasaysayang materyalismo at hinahangad na magtatag ng mga empirikal na batas sa kasaysayan at sa lipunan.

sa rin siyang Jewish Marxist, bilang isang resulta, hindi niya nagawang ituloy ang isang akademikong karera sa Austria. Tumakas sa pag-uusig, tumakas siya sa Estados Unidos kung saan nakatanggap siya ng Rockefeller Fellowship Membership. Sa panahong ito, naglathala siya ng maraming mga papel, kabilang ang Sociological Roots of Modern Science. Noong 1943, inanyayahan siyang magturo ng pisika sa Mills College sa California.

Namatay siya noong Marso 11, 1944, pagkatapos siyang magpakamatay.

Buhay[baguhin | baguhin ang wikitext]

Si Edgar Zilsel ay ang bunsong anak nina Jacob Zilsel, isang abogado, at Ina Kollmer. Nagkaroon siya ng dalawang nakatatandang kapatid na babae, sina Wallie Zilsel at Irma Zilsel. Nag-aral siya ng mataas na paaralan sa Franz-Joseph-Gymnasium sa pagitan ng 1902 at 1910 at pagkatapos ay pumasok sa Unibersidad ng Vienna kung saan siya nag-aral ng pilosopiya, pisika, at matematika. Noong 1914, nagsilbi rin siya sa militar sa loob ng apat na buwan at noong 1915, natanggap niya ang kanyang PhD habang nasa ilalim ng pangangasiwa ni Heinrich Gomperz. Ang kanyang disertasyon ay pinamagatang "A Philosophical Investigation of the Law of Large Numbers and related Laws". Pagkatapos magtrabaho bilang isang matematiko sa isang kompanya ng seguro sa loob ng ilang buwan, nakahanap siya ng posisyon bilang isang guro noong Pebrero 16, 1917. Naipasa niya ang pagsusulit ng kanyang guro noong Nobyembre 18, 1918 sa matematika, pisika, at natural na kasaysayan.[2]

Bagama't naka-link sa Vienna Circle, [3] pinuna ni Zilsel ang mga pananaw ng mga miyembro ng Circle. Bilang isang Hudyo Marxist hindi niya nagawang ituloy ang isang akademikong karera sa Austria. Aktibo siyang lumahok sa edukasyon ng mga nagtatrabahong tao, pagtuturo ng pilosopiya at pisika sa Vienna People's University.[2]

Kasunod ng pagkatalo ng Austrian Social Democratic Party sa Austrian Civil War noong 1934, inaresto si Zilsel.[2] Bagama't saglit lang na-detain, na-dismiss siya sa kanyang trabaho. Pagkatapos ay nagturo siya ng matematika at pisika sa isang sekondaryang paaralan (Mittelschule) sa Vienna.[2]

Bilang isang pilosopo, pinagsama niya ang mga Marxist na pananaw sa lohikal na positivism ng Vienna Circle. Siya ay regular na naglathala ng mga artikulo sa akademiko at sosyalistang mga journal. Isang pinahabang bersyon ng kanyang PhD thesis ang inilathala bilang isang libro (The Application Problem: a Philosophical Investigation of the Law of Large Numbers and its Induction).[2] Dalawang iba pang mga libro, The Religion of Genius: A Critical Study of the Modern Ideal of Personality and The Development of the Concept of Genius: a Contribution to the Conceptual History of Antiquity and Early Capitalism ay nai-publish noong 1918 at 1926, ayon sa pagkakabanggit.[2]

Nagawa ni Zilsel na makatakas mula sa Austria pagkatapos ng Anschluss, una sa England at noong 1939 sa Estados Unidos kung saan nakatanggap siya ng Rockefeller Fellowship na nagpapahintulot sa kanya na maglaan ng oras sa pananaliksik. Naglathala siya ng maraming mga papel sa mga taong ito ng pagpapatapon, kabilang ang Sociological Roots of Modern Science. Noong 1943, inanyayahan siya ni Lynn White na magturo ng pisika sa Mills College sa California, ngunit di-nagtagal pagkatapos noon ay nagpakamatay sa labis na dosis ng mga pampatulog.[2]

Inisip[baguhin | baguhin ang wikitext]

Iminungkahi ni Zilsel ang Zilsel Thesis bilang paliwanag sa pag-usbong ng agham ng Kanluranin. Sinabi ni Zilsel na ang pag-usbong ng kapitalismo ay humantong sa pakikipag-ugnayan ng mga manggagawa sa mga iskolar. Ang pakikipag-ugnayan na ito naman ay humantong sa simula ng maagang modernong agham. Ang mga manggagawa ay para sa karamihan ay hindi marunong bumasa at sumulat at minamaliit ng mga edukadong klase. Ang mga iskolar ay ignorante sa praktikal na aktibidad sa paggawa. Ang intelektwal na teorya ng mga crafts at ang pagsipsip ng kaalaman sa craft sa pagsisiyasat ng kalikasan ay humantong sa pag-unlad ng eksperimentong agham.

Ang isa pang teorya ni Zilsel ay ang pag-usbong ng ideya ng mga batas ng kalikasan sa unang bahagi ng modernong agham ay isang produkto ng paglalahat ng juridical na konsepto ng batas sa natural na mga penomena. Kung paanong ang hari ay naglalatag ng mga legal na batas para sa bansa, ang Diyos ay naglalatag ng mga batas ng kalikasan para sa sansinukob.

Ang mga ideya ni Zilsel ay ginamit ng mananalaysay ng agham ng Tsino, si Joseph Needham upang isaalang-alang ang kakulangan ng pang-eksperimentong agham sa tradisyunal na Tsina sa kabila ng pagiging maaga ng mga Tsino sa Kanluran sa parehong teknolohiya at sa maraming lugar ng pagmamasid sa natural na kasaysayan.

Si Zilsel ay pinuri ng mananalaysay na si Clifford D. Conner [4] dahil siya ang unang nagbigay-diin sa papel ng mga artisan at craftsmen - bukod sa mga natural na pilosopo, sa paggawa ng modernong agham. Para kay Conner, [4] ang mga theses ni Zilsel ay sinalubong ng pagtutol sa oras ng kanilang paglalathala, dahil din sa maagang pagkamatay ng may-akda, at ang kanyang mga gawa ay muling binigyang halaga ng mga mananalaysay tulad ni Pamela H. Smith.[5]