Sugal
Ang salitang sugal ay nagkaroon ng maraming magkakaibang kahulugan depende sa kultura o kasaysayang pinaggagamitan nito. Sa ngayon, sa mga Lipunang Kanluranin, ay mayroon itong kahulugang pang-ekonomika, tumutukoy sa "paggagamit ng salapi o mga bagay na may halaga sa mga kaganapan na hindi tiyak ang kakahantungan na ang pangunahing intensiyon ay manalo na karagdagang salapi o/at mga materyal na bagay".
Ang paglalaro[1] sa kontekstong ito na ay kadalasang inilalarawan sa mga sandaling ang mga aktibidad ay ginagawang legal ng mga karampatang batas o ang mga gawain na ito ay hindi kasama sa mga batas kriminal. Ang mga kompanyang nagpapalaro ay nagbibigay ng mga legal na gawaing sugal sa publiko.[2]
Sa Bibliya, mayroong sugal o pagsusugal na tinatawag na sapalaran o pakikipagsapalaran[3][4][5][6] (mula sa salitang palad[3]), na nangangahulugang pagbabakasakali, isang laro ng pagkakataon. Katumbas ito ng alaswerte, pag-ato, huwego (laro) o pagtikim.[3] Sinasabi pa rin na ginagawa ang palabunutan[7] upang malaman kung ano ang kagustuhan ng Diyos, kung sino ba ang mauuna o magwawagi.[8]
Kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang pagsusugal ay nagsimula noong panahong Paleolitiko, bago ang nakasulat na kasaysayan. Sa Mesopotamia ang pinakamaagang anim na panig na dice ay may petsang mga 3000 BC. Gayunpaman, ang mga ito ay batay sa astragali na dating libu-libong taon na ang nakalilipas. Sa Tsina, laganap ang mga bahay sa pagsusugal noong unang milenyo BC, at karaniwan ang pagtaya sa mga hayop na nakikipaglaban. Ang mga laro sa lotto at domino (mga pasimula ng Pai Gow) ay lumitaw sa China noong ika-10 siglo.[9]
Ang paglalaro ng mga baraha ay lumitaw noong ika-9 na siglo AD sa Tsina. Sinusubaybayan ng mga rekord ang pagsusugal sa Japan hanggang sa ika-14 na siglo.
Ang Poker, ang pinakasikat na U.S. card game na nauugnay sa pagsusugal, ay nagmula sa Persian game na As-Nas, na itinayo noong ika-17 siglo.[10]
Ang unang kilalang casino, ang Ridotto, ay nagsimulang gumana noong 1638 sa Venice, Italy.[11]
Britanya
[baguhin | baguhin ang wikitext]Pangunahing artikulo: Pagsusugal sa United Kingdom at Kasaysayan ng pagsusugal sa United Kingdom
Ang pagsusugal ay naging pangunahing aktibidad sa paglilibang sa Great Britain sa loob ng maraming siglo. Ang Horseracing ay naging paboritong tema sa loob ng mahigit tatlong siglo. Ito ay lubos na kinokontrol. Sa kasaysayan, karamihan sa mga pagsalungat ay nagmumula sa mga evangelical na Protestante, at mula sa mga social reformers.[12]
Estados Unidos
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang pagsusugal ay naging isang tanyag na aktibidad sa Estados Unidos sa loob ng maraming siglo. Ito ay pinigilan din ng batas sa maraming lugar nang halos kasingtagal. Noong unang bahagi ng ika-20 siglo, halos pantay na ipinagbabawal ang pagsusugal sa buong U.S. at sa gayon ay naging isang ilegal na aktibidad, na tumutulong sa pag-udyok sa paglago ng mafia at iba pang mga organisasyong kriminal.[13] Ang huling bahagi ng ika-20 siglo ay nakakita ng paglambot sa mga saloobin sa pagsusugal at pagluwag ng mga batas laban dito.
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ United Kingdom Office of Public Sector Information: Definition as Gaming
- ↑ Gambling Law US
- ↑ 3.0 3.1 3.2 English, Leo James (1977). "Sapalaran, pakikipagsapalaran, pagbabakasakali, alaswerte, pag-ato, pagtikim, sugal". Tagalog-English Dictionary (sa wikang Ingles). Congregation of the Most Holy Redeemer. ISBN 9710810731.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ ""Nagsapalaran," sa Lucas 23:34". Ang Biblia/Bagong Magandang Balita Biblia (Lumang Tipan, Deuterocanonico at Bagong Tipan). Philippine Bible Society, Lungsod ng Batangas, Pilipinas. 2008.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) (...) "At nagsapalaran sila upang malaman kung alin sa kanyang (Hesus na ipinako) kasuutan ang mapupunta sa isa't isa." (...) - ↑ Abriol, Jose C. (2000). ""Pinagsapalaran," sa Lucas 23:34". Ang Banal na Biblia, Natatanging Edisyon, Jubileo A.D. Paulines Publishing House/Daughters of St. Paul (Lungsod ng Pasay) ISBN 9715901077.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) (...) "Pagkatapos, pinaghati-hati nila ang kanyang damit at pinagsapalaran. (...) - ↑ Abriol, Jose C. (2000). "Mga Gawa 1:26". Ang Banal na Biblia, Natatanging Edisyon, Jubileo A.D. Paulines Publishing House/Daughters of St. Paul (Lungsod ng Pasay) ISBN 9715901077.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link), "Kaya pinagsapalaran sila, at si Matias ang nagkapalad; at siya'y napabilang sa labing-isang alagad." (...) - ↑ "Gawa ng mga Alagad 1:26". Ang Biblia/Bagong Magandang Balita Biblia (Lumang Tipan, Deuterocanonico at Bagong Tipan). Philippine Bible Society, Lungsod ng Batangas, Pilipinas. 2008.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link), (...) "Nagpalabunutan sila, at si Matias ang nakuha; siya ang nadagdag sa labing-isang apostol." (...) - ↑ The Committee on Bible Translation (1984). "Cast lots, drawing straws Dictionary/Concordance, pahina B1". The New Testament, God's Word, The Holy Bible, New International Version (NIV). International Bible Society, Colorado, USA.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Schwartz, David (2013). Roll The Bones: The History of Gambling. Winchester Books. ISBN 978-0-615-84778-8.
- ↑ Wilkins, Sally (2002). Sports and Games of Medieval Cultures. Greenwood. ISBN 978-0-313-36079-4.
- ↑ Thomassen, Bjørn (2014). Liminality and the Modern: Living Through the In-Between. Ashgate Publishing, Ltd. p. 160. ISBN 978-1-4094-6080-0.
- ↑ Mike Huggins, "Betting, sport and the British, 1918-1939." Journal of Social History (2007): 283-306. Online[patay na link]
- ↑ "History of Gambling in the United States". Gambling in California. California State Library. March 1997.
Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.