Tingnan ang wikitext ng Halal

{{Italic title}}
{{Lito|Halalan}}

[[Talaksan:Halal logo.svg|right|thumb|Ang salitang ''halal''. Ipinangmamarka ito ng mga Muslim sa mga restawran, tindahan at sa mga produkto.|263x263px]]
Ang '''''halal''''' ({{lang-ar|حلال}}, {{transl|ar|ALA|ḥalāl}}) ay isang salitang Arabe na may kahulugang "pinapayagan" sa wikang Tagalog. Sa [[Qur'an|Koran]], sinasalungat ang salitang ''halal'' sa ''haram'' (ipinagbabawal). Ipinalawig itong binaryong oposisyon na maging mas komprehensibong pag-uuri na kilala bilang "ang limang desisyon": sapilitan, inirerekomenda, neutral, kasisisisi at ipinagbabawal.<ref name="vikor">{{cite encyclopedia |year=2014 |title=Sharīʿah |encyclopedia=The Oxford Encyclopedia of Islam and Politics |publisher=Oxford University Press |access-date=18 Mayo 2017 |last=Vikør |first=Knut S. |editor=Emad El-Din Shahin |language=en |isbn=978-0-19-530513-5 |chapter-url=https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780195305135.001.0001/acref-9780195305135-e-0292?rskey=sOBRVr&result=410 |chapter=Ḥalāl |chapter-url-access=subscription}}</ref> Pinagtatalunan ng mga hukom sa Islam kung sinasaklaw ng salitang ''halal'' ang unang dalawa o unang apat ng mga kategoryang ito.<ref name="vikor" /> Nitong nakaraang mga taon, binibigyang-diin ng mga kilusang Islam na naghahangad na magpakilos ng masa at mga sumusulat para sa pangkalahatang publiko ang mas simpleng pagkakaiba ng ''halal'' at ''haram''.<ref name="campo">{{cite encyclopedia |year=2009 |title=Halal |encyclopedia=Encyclopedia of Islam |publisher=Infobase Publishing |last=Ensiklopedya ng Islam |editor=Juan Eduardo Campo |page=284 |language=en |trans-title=e}}</ref><ref name="EoQ">{{cite encyclopedia |year=2006 |title=Lawful and Unlawful |encyclopedia=Encyclopaedia of the Qurʾān |publisher=Brill |editor=Jane Dammen McAuliffe |language=en |trans-title=Ensiklopedya ng Koran |doi=10.1163/1875-3922_q3_EQCOM_00107 |author=Lowry, Joseph E}}</ref>

Karniwang nag-uugnay ang salitang ''halal'' sa mga batas sa pagkain sa Islam at lalo na sa karneng pinoproseso at inihahanda alinsunod sa mga kahilingang iyon.

== Pagkain ==
[[Talaksan:清真中國牛肉館.JPG|thumb|Isang karatula ng halal sa Tsino ({{lang|zh|清真}}, {{transliteration|zh|qīng zhēn}}) sa isang restoran sa  [[Taipei]], Taiwan]]

Sa pangkalahatan, itinuturing ng Islam na halal ang lahat ng pagkain maliban kung ito ay ipinagbabawal sa [[hadith]] o [[Qur'an|Koran]].<ref>{{cite web |title=Definition of Halal |trans-title=Kahulugan ng halal |url=https://halalhmc.org/resources/definition-of-halal/ |website=Halal Monitoring Committee U.K. |language=en}}</ref> Kung magiging tiyak, ang mga pagkaing halal ay: 

# Ginawa, ipinrodyus, niyari, ipinroseso, at inimbak gamit ang mga makinarya, kagamitan, at/o kasangkapan na nilinis ayon sa batas ng Islam ([[shariah|sharia]]).
# Malaya mula sa anumang sangkap na hindi maaaring kainin ng mga Muslim ayon sa batas ng Islam.<ref>{{cite web |title=What is Halal? A Guide for Non-Muslims |trans-title=Ano ang Halal? Isang Gabay para sa Mga Di-Muslim |url=https://www.icv.org.au/about/about-islam-overview/what-is-halal-a-guide-for-non-muslims/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220412041724/https://www.icv.org.au/about/about-islam-overview/what-is-halal-a-guide-for-non-muslims/ |archive-date=12 Abril 2022 |access-date=22 Pebrero 2022 |website=Islamic Council of Victoria (ICV) |language=en}}</ref>

Karne ng baboy ang pinakakaraniwang halimbawa ng pagkaing haram (di-halal). Habang baboy ang tanging karne na tiyakang hindi makakain ng mga Muslim (ipinagbabawal ito ng Koran,<ref name="corpus.quran.com">{{cite web |title=Pork (لَحم الخنزير) From the Quranic Arabic Corpus – Ontology of Quranic Concepts |trans-title=Baboy  (لَحم الخنزير) Mula sa Korpus ng Koranikong Arabe – Ontolohiya ng Mga Konseptong Koraniko |url=http://corpus.quran.com/concept.jsp?id=pork |access-date=29 Disyembre 2015 |language=en}}</ref> Surah 2:173 at 16:115)<ref>{{cite web |title=Surah Al-Baqarah [2:173] |url=https://quran.com/2/173 |access-date=7 Setyembre 2018 |website=Surah Al-Baqarah [2:173] |language=en-US}}</ref><ref name="forbidden_food_1">{{Cite web|url=https://quran.com/an-nahl/115|title=Surah An-Nahl - 115|website=Quran.com}}</ref> kinokonsiderang haram ang mga ibang pagkain na wala sa kalagayan ng kadalisayan. Kabilang sa mga pamantayan para sa mga pagkaing di-baboy ang pinagmulan nito, dahilan ng pagkamatay ng hayop at kung paano ito ipinroseso. Itinuturing ng karamihan ng Islamikong iskolar na halal ang molusko at iba pang pagkaing-dagat.<ref>{{cite web|url=https://muslimversity.com/?s=seafood|title = You searched for seafood • Muslimversity}}</ref> Halal ang lutuing behetaryano kung wala itong [[inuming nakakalasing]].<ref>{{cite web |date=24 Hunyo 2020 |title=Is Vegetarian Cuisine always Halal? |trans-title=Palagi Bang Halal Ang Lutuing Behetaryano? |url=https://www.isahalal.com/news-events/blog/traditional-vegetarian-halal-foods |website=Islamic Services of America (ISA) |language=en |accessdate=22 Pebrero 2022}}</ref>

Kailangan ding siguraduhin ng mga Muslim na halal ang lahat ng pagkain (lalo na ang mga pinrosesong pagkain), pati ang mga bagay na di-pagkain tulad ng mga [[kosmetiko]] at gamot.<ref>{{cite journal |author=Kenji Sugibayashi, Eddy Yusuf, Hiroaki Todo, Sabrina Dahlizar, Pajaree Sakdiset, Florencio JrArce, and Gerard Lee See |date=1 Hulyo 2019 |title=Halal Cosmetics: A Review on Ingredients, Production, and Testing Methods |trans-title=Kosmetikong Halal: Isang Pagsusuri sa Mga Sangkap, Produksiyon, at Paraan ng Pagsisiyasat |journal=Cosmetics |language=en |volume=6 |issue=3 |page=37 |doi=10.3390/cosmetics6030037 |doi-access=free}}</ref><ref>{{cite news |title=Halal for health: Scaling up halal pharmaceuticals |language=en |trans-title=Halal para sa kalusugan: Pagse-scale up ng parmasyutikang halal |newspaper=The Economist |url=https://impact.economist.com/perspectives/sites/default/files/eiu-diedc_article_5_halal_pharma_18th_october_2020_0.pdf |accessdate=22 Pebrero 2022}}</ref> Kadalasan, naglalaman ang mga produktong ito ng mga kakambal na produkto na de-hayop o mga ibang sangkap na hindi maaaring kainin o gamitin ng mga Muslim sa kanilang mga katawan. Kabilang sa mga pagkain na hindi kinokonsiderang halal para sa mga Muslim na ikonsumo ang dugo<ref>[http://irebd.com/quran/english/surah-5/verse-3/ Quran Surah Al-Maaida ( Verse 3 )]</ref> at mga nakalalasing tulad ng mga [[inuming alkoholiko]].<ref>[http://irebd.com/quran/english/surah-5/verse-90/ Quran Surah Al-Maidah ( Verse 90 )]</ref>

== Mga sanggunian ==
{{reflist|30em}}

[[Kategorya:Islam]]