Himagsikang Hungaro ng 1848
Ang Himagsikang Hungaro ng 1848, kilala sa Hungriya bilang Himagsikan at Digmaang Pangkasarinlan ng 1848–49 (Hungaro: 1848–49-es forradalom és szabadságharc), ay isa sa maraming Himagsikang Europeo ng 1848 at malapit na nauugnay sa iba pang mga rebolusyon ng 1848 sa mga lugar ng Habsburg. Bagama't nabigo ang rebolusyon, isa ito sa pinakamahalagang pangyayari sa modernong kasaysayan ng Hungriya, na bumubuo sa pundasyon ng modernong pambansang pagkakakilanlang Hungaro—ang anibersaryo ng pagsiklab ng Rebolusyon, noong Marso 15, ay isa sa tatlong pambansang holiday ng Hungriya.
Noong Abril 1848, ang Hungary ay naging ikatlong bansa ng Europang Kontinental (pagkatapos ng Pransiya, noong 1791, at Belhika, noong 1831) upang magpatibay ng isang batas na nagpapatupad ng mga demokratikong parlyamentaryong halalan. Binago ng bagong batas sa pagboto (Akto V ng 1848) ang lumang pyudal na parlyamento (Estates General) sa isang demokratikong kinatawan ng parlamento. Ang batas na ito ay nag-alok ng pinakamalawak na karapatang bumoto sa Europa noong panahong iyon. Ang mga batas ng Abril ay lubos na nagbura sa lahat ng mga pribilehiyo ng maharlikang Hungaro.
Kadalihanan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Hindi tulad ng ibang mga lugar na pinamumunuan ng Habsburg, ang Kaharian ng Hungary ay may lumang makasaysayang konstitusyon, na naglimita sa kapangyarihan ng Korona at lubos na nagpapataas ng awtoridad ng parlamento mula noong ika-13 siglo. Ang Golden Bull ng 1222 ay isa sa mga pinakaunang halimbawa ng mga limitasyon sa konstitusyon na inilagay sa mga kapangyarihan ng isang European monarko, na pinilit sa hari ng Hungarian sa halos parehong paraan na ginawang lagdaan ni Haring Juan ng Inglatera ang Magna Carta. Noong 1804, tinanggap ni Emperor Fracisco ang titulong Emperor ng Austria para sa lahat ng Erblande ng dinastiya at para sa iba pang mga Lupain, gayunpaman ang bagong terminong Erblande ay hindi inilapat sa Kaharian ng Hungriya. Tiniyak ng Korte ang hiwalay na parlyamento ng Hungary, ang Diyeta of Hungary, gayunpaman, na ang pagpapalagay ng bagong titulo ng monarch ay hindi sa anumang kahulugan ay nakakaapekto sa hiwalay na legal na sistema ng Hungary at konstitusyon.[1]
Ang iba pang seryosong problema para sa mga Habsburg ay ang tradisyonal na may mataas na autonomous na mga county ng Hungary, na napatunayang isang matatag at malaking balakid sa pagtatayo ng absolutismo ng Habsburg sa Hungriya. Ang mga county ay ang mga sentro ng lokal na pampublikong administrasyon at lokal na pulitika sa Hungriya, at nagtataglay sila ng kinikilalang karapatang tumanggi na magsagawa ng anumang "labag sa batas" (labag sa konstitusyon) na mga utos ng hari. Kaya, posible na tanungin ang legalidad ng isang nakakagulat na mataas na proporsyon ng mga utos ng hari na nagmula sa Viena.[2]
Sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Laszlo, Péter (2011), Hungary's Long Nineteenth Century: Constitutional and Democratic Traditions, Koninklijke Brill NV, Leiden, the Netherlands, p. 6
{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Carlile Aylmer Macartney (2014). The Habsburg Empire, 1790–1918. Faber & Faber. p. 29. ISBN 9780571306299.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)