Tingnan ang wikitext ng Inhenyeriyang pang-industriya

{{multiple issues|
{{MOS|date=Disyembre 2023}}
{{cleanup|date=Disyembre 2023|reason=Kailangang isulat muli ang artikulo para mataas na pamantayan.}}
}}

Ang '''Inhenyeriyang Pang-industriya''' ay isang propesyong interdisiplinaryo na nakatuon sa pag-uusisa nang mabuti ng mga komplikadong proseso, sistema, o [[Organisasyon|mga organisasyon]] sa pamamagitan ng pagbuo, pagpapabuti at pagpapatupad ng pinagsama-samang sistema ng mga tao, pera, kaalaman, impormasyon, kagamitan, enerhiya at mga materyales <ref name=":0">Salvendy, Gabriel. Handbook of Industrial Engineering. John Wiley & Sons, Inc; Ika-3 edisyon p. 5</ref>.

Ang mga inhenyerong pang-industriya ay gumagamit ng mga nagdadalubhasang kaalaman at kasanayan sa matematika, mga agham pampisikal at panlipunan, kasama ang mga prinsipyo at pamamaraan ng [[inhenyeriyang pagsusuri]] at disenyo, upang tukuyin, hulaan, at suriin ang mga resulta na nakuha mula sa mga sistema at mga proseso<ref name=":0"/> .  Mula sa mga resultang ito, maaari silang lumikha ng mga bagong sistema, proseso o sitwasyon para sa kapaki-pakinabang na koordinasyon ng tao, mga materyales at mga makina at mapabuti rin ang kalidad at pagiging produktibo ng mga sistema, pisikal o panlipunan <ref>{{Cite web|url=http://www.iienet2.org/details.aspx?id=716|title=What IEs Do|accessdate=September 24, 2015}}</ref><ref name=":1">{{Cite journal|title=The Nature of Industrial Engineering|url=}}</ref>.  Depende sa mga sub-specialties na kasangkot, ang inhenyeriyang pang-industriya ay maaari ring magsanib sa: pananaliksik sa operasyon, mga sistema ng inhenyeriyang, inhenyeriyang pangmanupaktura, [[Production engineering|inhenyeriyang pangproduksyon]] , agham sa pamamahala , inhenyeriyang pampamahala, inhenyeriyang pampinansyal, [[Ergonomiya|ergonomya]] o [[Ergonomiya|human factor engineering]] , [[inhenyeriyang pangkaligtasan]], o iba pa, depende sa pananaw o motibo ng gumagamit.

Kahit na ang mga pinagbabatayan ng mga konsepto nito ay higit na magkakalat ng ilang disiplina na nakatuon sa negosyo, tulad ng pamamahala ng mga operasyon, ang pang-industriyang inhenyeriya ay isang disiplinang pang-agham na napapailalim sa (at karapat-dapat para sa) propesyonal na lisensya sa inhenyeriya sa karamihan ng mga hurisdiksyon.

== Kasaysayan ==

=== Mga pinagmulan ===

==== Rebolusyong Industriyal ====
May pangkalahatang pinagkasunduan sa mga istoryador na ang mga pinagmulan ng pang-industriya na propesyon ng propesyon ay bumalik sa [[Rebolusyong Industriyal|Industrial Revolution]].  Ang mga teknolohiya na tumulong sa pag-mekanisa ng mga tradisyunal na operasyong manu-manong sa industriya ng tela kabilang ang paglipad na shuttle, ang umiikot na jenny, at marahil ang pinakamahalaga ang [[Makinang pinasisingawan|steam engine na]] nakabuo ng mga ekonomiya ng sukat na nagawa ang produksyon ng Mass sa mga sentralisadong lokasyon na kaakit-akit sa unang pagkakataon.  Ang konsepto ng sistema ng produksyon ay may simula sa mga pabrika na nilikha ng mga likhang ito.<ref name="Maynard-Zandin">Maynard & Zandin. Maynard's Industrial Engineering Handbook. McGraw Hill Professional 5th Edition. Hunyo 5, 2001. p. 1.4-1.6</ref>

==== Espesyalisasyon ng paggawa ====
[[Talaksan:Maquina_vapor_Watt_ETSIIM.jpg|thumb|225x225px| Ang steam engine ni Watt ( [[Politeknikong Unibersidad ng Madrid|Technical University of Madrid]] ) ]]
Ang konsepto ni Adam Smith ng Division of Labour at ang "Invisible Hand" ng kapitalismo na ipinakilala sa kanyang treatise na " [[The Wealth of Nations]]" ay nagbunsod sa maraming teknolohiko innovators ng rebolusyong Industrial upang itatag at ipatupad ang mga sistema ng pabrika.  Ang mga pagsisikap ni James Watt at Matthew Boulton ang humantong sa unang pinagsama-samang machine manufacturing facility sa mundo, kabilang ang pagpapatupad ng mga konsepto tulad ng mga sistema ng kontrol sa gastos upang mabawasan ang basura at dagdagan ang produktibo at ang institusyon ng mga kasanayan sa pagsasanay para sa mga manggagawa.<ref name="Maynard-Zandin"/>

[[Charles Babbage|Si Charles Babbage ay]] naging kaugnay sa industriya ng engineering dahil sa mga konsepto na ipinakilala niya sa kanyang aklat na "On the Economy of Machinery and Manufacturers" na isinulat niya bilang isang resulta ng kanyang mga pagbisita sa mga pabrika sa Inglatera at Estados Unidos noong unang mga 1800s.  Kasama sa libro ang mga paksa tulad ng oras na kinakailangan upang maisagawa ang isang partikular na gawain, ang mga epekto ng mga subdividing na gawain sa mas maliit at mas detalyadong elemento, at ang mga pakinabang na nakuha mula sa mga paulit-ulit na gawain.<ref name="Maynard-Zandin"/>

==== Mga mapagpapalit na bahagi ====
Pinangunahan nina Eli Whitney at Simeon North ang posibilidad ng paniwala ng mga bahagi na mapagpapalit sa paggawa ng mga muskets at pistols para sa Pamahalaan ng Estados Unidos.  Sa ilalim ng sistemang ito, ang mga indibidwal na bahagi ay gawa-gawa sa mga tolerasyon upang paganahin ang kanilang paggamit sa anumang natapos na produkto.  Ang resulta ay isang makabuluhang pagbabawas sa pangangailangan para sa kasanayan mula sa mga dalubhasang manggagawa, na sa kalaunan ay humantong sa pang-industriya na kapaligiran upang pag-aralan mamaya.<ref name="Maynard-Zandin"/>

== Nagsasanay ng mga inhinyero ==
Ayon sa kaugalian, isang pangunahing aspeto ng inhinyeriya sa industriya ay pagpaplano ng mga layout ng mga pabrika at pagdidisenyo ng mga linya ng pagpupulong at iba pang paradigma sa pagmamanupaktura. At ngayon, sa lean manufacturing system, ang mga inhinyero ng industriya ay nagsisikap na alisin ang mga pag-aaksaya ng oras, pera, materyales, enerhiya, at iba pang mapagkukunan.

Ang mga halimbawa kung saan maaaring gamitin ang industrial engineering ay ang flow process charting, process mapping, pagdidisenyo ng assembly workstation, pag-istratehiya para sa iba't ibang operational logistics, pagkonsulta bilang isang eksperto sa kahusayan, pagbuo ng bagong algorithm sa pananalapi o sistema ng pautang para sa isang bangko, pag-streamline ng operasyon at lokasyon ng emergency room o paggamit sa isang ospital, pagpaplano ng mga kumplikadong scheme ng pamamahagi para sa mga materyales o produkto (tinukoy bilang [[Supply chain management|supply-chain management]]), at pagpapaikli ng mga linya (o mga pila) sa isang bangko, ospital, o isang theme park.

Karaniwang ginagamit ng mga modernong inhinyero sa industriya paunang natukoy na mga sistema ng oras ng paggalaw, computer simulation (especially discrete event simulation), along with extensive mathematical tools for modeling, such as [[mathematical optimization]] at teorya ng queuing, at mga pamamaraan ng computational para sa pagsusuri, pagsusuri, at pag-optimize ng system. Ginagamit din ng mga inhinyero sa industriya ang mga tool ng data science at machine learning sa kanilang trabaho dahil sa malakas na pagkakaugnay ng mga disiplinang ito sa larangan at katulad na teknikal na background kinakailangan ng mga inhinyero sa industriya (kabilang ang isang matibay na pundasyon sa teorya ng posibilidad, [[Alhebrang linyar|linear algebra]], at [[Estadistika|statistics]], pati na rin ang pagkakaroon [[Pagpoprograma sa kompyuter|coding]] kasanayan).<ref>{{Cite web |last= |first= |date=February 6, 2023 |title=U.S. BUREAU OF LABOR STATISTICS |url=https://www.bls.gov/ooh/architecture-and-engineering/industrial-engineers.htm}}</ref>
== Mga sub-disiplina ==
Ang inhinyerong pang-industriya ay may maraming mga sub-disiplina, ang pinakakaraniwan ay nakalista sa ibaba. Bagama't may mga inhinyero sa industriya na eksklusibong nakatuon sa isa sa mga sub-disciplines, maraming deal sa kumbinasyon ng mga ito tulad ng supply chain at logistics, at mga pasilidad at pamamahala ng enerhiya.<ref>{{Cite web |date=May 23, 2014 |title=What is Industrial Engineering? |url=https://wonderfulengineering.com/what-is-industrial-engineering/ |website=Wonderful Engineering}}</ref><ref>{{Cite web |title=Industrial Engineering |url=https://www.sebokwiki.org/wiki/Systems_Engineering_and_Industrial_Engineering}}</ref>

'''<big>Mga pamamaraan ng engineering</big>'''

'''Engineering ng mga pasilidad at pamamahala ng enerhiya'''{{Pangunahin|Facilities engineering|Energy management}}
'''Enhinyerong pampinansiyal'''{{Pangunahin|Financial engineering}}
'''<big>Enerhiya engineering</big>'''{{Pangunahin|Energy engineering}}

'''<big>Inhinyero at pamamahala ng mga sistema ng impormasyon</big>'''{{Pangunahin|Information system}}
'''<big>Paggawa ng engineering</big>'''{{Pangunahin|Manufacturing engineering}}
'''<big>Operations engineering at pamamahala</big>'''{{Pangunahin|Operations engineering|Operations management}}
'''Pananaliksik sa pagpapatakbo at pag-optimize'''{{Pangunahin|Operations research}}
'''Pagpaplano ng patakaran'''

'''Inhinyero ng produksyon'''{{Pangunahin|Production Engineering}}
<big>'''Kalidad at pagiging maaasahan ng engineering'''</big>{{Pangunahin|Quality engineering|Reliability engineering}}
'''Pamamahala ng supply chain at logistik'''{{Pangunahin|Supply-chain management|Logistics}}
'''<big>System engineering at pagsusuri</big>'''{{Pangunahin|Systems engineering|Systems analysis}}
'''<big>Sistema ng simulation</big>'''{{Pangunahin|Systems simulation|Simulation modeling}}
'''Mga kaugnay na disiplina'''

'''Pag-unlad ng organisasyon at pamamahala ng pagbabago'''

'''Ekonomiya sa pag-uugali'''
===Inhenyeriyang pangkaligtasan===
Ang '''inhenyeriyang pangkaligtasan''' ay isang [[agham na inilapat]] na mahigpit na may kaugnayan sa [[inhenyeriyang pangsistema]] o [[inhenyeriyang pang-industriya]]. Kabahagi ito ng [[inheyeriya na pangkaligtasan ng sistema]] (tinatawag na ''system safety engineering'' sa Ingles). Tinitiyak ng inhenyeriyang pangkaligtasan na ang isang [[sistemang kritikal sa buhay]] ay gumagana ayon sa kinakailangan at inaasahan kahit na nabigo ang mga langkap nito.

== Karagdagang pagbabasa ==

* Badiru, A. (Ed.) (2005).  ''Handbook ng industriyal at system engineering''. CRC Press. {{ISBN|0-8493-2719-9}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/0-8493-2719-9|0-8493-2719-9]].
* [[Benjamin S. Blanchard|B. S. Blanchard]] and [[Fabrycky, W.]] (2005).  ''Systems Engineering at Pagsusuri'' (4th Edition).  Prentice-Hall. {{ISBN|0-13-186977-9}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/0-13-186977-9|0-13-186977-9]].
* Salvendy, G. (Ed.) (2001).  ''Handbook ng industrial engineering: Teknolohiya at pamamahala ng operasyon''. Wiley-Interscience. {{ISBN|0-471-33057-4}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/0-471-33057-4|0-471-33057-4]].
* Turner, W. et al. (1992). ''Introduction to industrial and systems engineering'' (Third edition). Prentice Hall.  {{ISBN|0-13-481789-3}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/0-13-481789-3|0-13-481789-3]].
* [[Eliyahu M. Goldratt]], Jeff Cox (1984). ''The Goal''  North River Press; 2nd Rev edition (1992). {{ISBN|0-88427-061-0}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/0-88427-061-0|0-88427-061-0]]; 20th Anniversary edition (2004) {{ISBN|0-88427-178-1}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/0-88427-178-1|0-88427-178-1]]
* Miller, Doug, Towards Sustainable Labour Costing in UK Fashion Retail (February 5, 2013). {{doi|10.2139/ssrn.2212100}}[[Doi (identifier)|doi]][[doi:10.2139/ssrn.2212100|10.2139/ssrn.2212100]]
* Malakooti, B. (2013). Operations and Production Systems with Multiple Objectives. John Wiley & Sons.{{ISBN|978-1-118-58537-5}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-1-118-58537-5|978-1-118-58537-5]]
* [https://web.archive.org/web/20190617034551/https://www.sebokwiki.org/wiki/Guide_to_the_Systems_Engineering_Body_of_Knowledge_(SEBoK) Systems Engineering Body of Knowledge (SEBoK)]
* [https://web.archive.org/web/20100630211206/http://infolab.stanford.edu/~burback/dcg/node5.html Traditional Engineering]
* [http://www.ise.vt.edu/academics/extended/mea/ Master of Engineering Administration (MEA)]
* Kambhampati, Venkata Satya Surya Narayana Rao (2017). "Principles of Industrial Engineering" IIE Annual Conference. Proceedings; Norcross (2017): 890-895.[https://www.proquest.com/docview/1951119980 <nowiki>[1]</nowiki>]
=== Mga Pioneer ===
 
[[Frederick Winslow Taylor|Si Frederick Taylor]] (1856 - 1915) ay karaniwang isinasaalang-alang bilang ama ng Industrial Engineering discipline.  Nakuha niya ang isang degree sa mechanical engineering mula sa Steven's University at nakakuha ng maraming patent mula sa kanyang imbensyon.  Ang kanyang mga libro, ''Pamamahala ng Mamimili'' at ''Ang Mga Prinsipyo ng Pangangasiwa sa Siyensya'' na na-publish sa unang bahagi ng 1900, ay ang simula ng Industrial Engineering.<ref>[http://ingenieroindustrialpro.com/ Lahat ng tungkol sa pang-industriya engineering]</ref>  Ang mga pagpapabuti sa kahusayan sa trabaho sa ilalim ng kanyang mga pamamaraan ay batay sa pagpapabuti ng mga pamamaraan ng trabaho, pagpapaunlad ng mga pamantayan sa trabaho, at pagbabawas sa oras na kinakailangan upang maisakatuparan ang gawain.  Sa isang matibay na pananampalataya sa pang-agham na paraan, ang kontribusyon ni Taylor sa "Pag-aaral ng Oras" ay humingi ng mataas na antas ng katumpakan at predictability para sa mga manu-manong gawain.<ref name="Maynard-Zandin"/>

Ang koponan ng asawa-at-asawa ng Frank Gilbreth (1868 - 1924) at [[Lillian Moller Gilbreth|Lillian Gilbreth]] (1878 - 1972) ay ang iba pang pundasyon ng kilusang Industrial Engineering na ang trabaho ay matatagpuan sa Purdue University School of Industrial Engineering.  ''Ikinategorya nila'' ang mga elemento ng paggalaw ng tao sa 18 pangunahing elemento na tinatawag na ''therbligs'' .  Pinahintulutan ng pag-unlad na ito ang mga analyst upang magdisenyo ng mga trabaho nang walang kaalaman sa oras na kinakailangan upang gawin ang isang trabaho.  Ang mga pagpapaunlad na ito ay ang simula ng isang mas malawak na patlang na kilala bilang mga tao kadahilanan o ergonomics.<ref name="Maynard-Zandin"/>

Noong 1908, ang unang kurso sa Industrial Engineering ay inaalok bilang elektibo sa [[Pamantasang Estatal ng Pennsylvania|Pennsylvania State University]], na naging isang hiwalay na programa noong 1909 sa pamamagitan ng pagsisikap ni Hugo Diemer.<ref>{{Cite web|url=http://industryengineering08.blogspot.com/2012/04/industrial-engineering-definition.html|title=Industrial Engineering - Definition, Explanation, History, and Programs|last=|first=|date=|access-date=}}</ref>  Ang unang doktor degree sa industriya engineering ay iginawad sa 1933 sa pamamagitan ng [[Pamantasang Cornell|Cornell University]].

Noong 1912, binuo ni Henry Laurence Gantt ang Gantt chart na binabalangkas ang mga aksyon ng samahan kasama ang kanilang relasyon.  Ang chart na ito ay bubukas sa ibang pagkakataon na pamilyar sa amin ngayon ni Wallace Clark.

Sa pag-unlad ng mga linya ng pagpupulong, ang pabrika ni [[Henry Ford]] (1913) ay nagtala ng isang makabuluhang hakbang sa larangan.  Binawasan ng Ford ang oras ng pagpupulong ng isang kotse nang higit sa 700 oras hanggang 1.5 oras.  Bilang karagdagan, siya ay isang tagapanguna ng ekonomiya ng kapitalistang kapakanan ("kapakanan kapitalismo") at ang bandila ng pagbibigay ng mga pinansyal na insentibo para sa mga empleyado upang madagdagan ang pagiging produktibo.

Ang komprehensibong sistema ng pamamahala ng kalidad ( Total quality management o TQM) na binuo sa loob ng forties ay nakakakuha momentum pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig at bahagi ng pagbawi ng Japan pagkatapos ng digmaan.

Ang American Institute of Industrial Engineering ay nabuo noong 1948.  Ang unang bahagi ng trabaho sa pamamagitan ng FW Taylor at ang Gilbreths ay dokumentado sa mga papeles na iniharap sa American Society of Mechanical Engineers bilang interes lumago mula lamang pagpapabuti ng pagganap ng machine sa pagganap ng pangkalahatang proseso ng pagmamanupaktura; pinaka-kapansin-pansin na nagsisimula sa pagtatanghal ni Henry R. Towne (1844 - 1924) ng kanyang papel na ''Ang Engineer bilang An Economist'' (1186).<ref>[https://archive.org/stream/transactionsof07amer#page/428/mode/2up Engineer bilang Economist]</ref>

=== Modernong pagsasanay ===
Noong 1960 hanggang 1975, sa pagbuo ng mga sistema ng suporta sa desisyon sa supply tulad ng [[Pagpaplano ng mga kailangang materyal|Material requirements planning]] (MRP), maaari mong bigyang diin ang isyu ng tiyempo (imbentaryo, produksyon, compounding, transportasyon, atbp.) Ng pang-industriya na organisasyon.  Ang Israeli scientist na si Dr. Jacob Rubinovitz ay nag- install ng programang CMMS na binuo sa IAI at Control-Data (Israel) noong 1976 sa South Africa at sa buong mundo.

Noong dekada 70, sa pagtagos ng mga teorya ng pamamahala ng Hapon tulad ng Kaizen at Kanban , Japan na natanto ang napakataas na antas ng kalidad at pagiging produktibo.  Ang mga theories na ito ay nagpabuti ng mga isyu ng kalidad, oras ng paghahatid, at kakayahang umangkop.  Natanto ng mga kumpanya sa kanluran ang malaking epekto ng Kaizen at nagsimulang ipatupad ang kanilang sariling mga patuloy na programa sa pagpapabuti .

Sa mga siyamnapu hanggang sa siyamnapu hanggang sa siyamnaput siyam, kasunod ng pandaigdigang proseso ng globalisasyon ng industriya, ang diin ay nasa pangangasiwa ng supply chain at disenyo ng proseso ng negosyo na nakatuon sa customer.  Ang teorya ng mga hadlang na binuo ng isang Israeli scientist na si Eliyahu M. Goldratt (1985) ay isang mahalagang milestone sa larangan.

=== Kumpara sa iba pang disiplina sa engineering ===
Ang tradisyonal na kaugalian ay decompositional.  Upang maunawaan ang buong, ito ay unang nasira sa mga bahagi nito.  Ang isa ay pagkatapos ay panginoon ang mga bahagi at ibabalik ang mga ito nang magkakasama, at naging panginoon ng buong.  Ang diskarte sa pang-industriya at sistema ng engineering (ISE) ay kabaligtaran; ang isang bahagi ay hindi maunawaan kung wala ang konteksto ng kabuuan.  Ang mga pagbabago sa isang bahagi ay nakakaapekto sa kabuuan, at ang papel ng isang bahagi ay isang projection sa kabuuan.  Sa tradisyunal na engineering, nauunawaan ng mga tao ang mga bahagi muna, kung gayon ay mauunawaan nila ang buo.  Sa ISE, nauunawaan nila ang buong una, at pagkatapos ay mauunawaan nila ang papel ng bawat bahagi.

Gayundin, isinasaalang-alang ng industrial engineering ang kadahilanan ng tao at ang kaugnayan nito sa teknikal na aspeto ng sitwasyon at ang lahat ng iba pang mga kadahilanan na nakakaimpluwensya sa buong sitwasyon <ref name=":1"/> , habang ang iba pang mga disiplina sa engineering ay nakatuon sa disenyo ng walang buhay na mga bagay.

"Pinagsama ng mga Inhinyero sa Industriya ang mga kumbinasyon ng mga tao, impormasyon, materyales, at kagamitan na nagbibigay ng makabagong at mahusay na mga organisasyon.  Bilang karagdagan sa pagmamanupaktura, ang mga Inhinyero ng Industriya ay nagtatrabaho at kumunsulta sa bawat industriya, kabilang ang mga ospital, komunikasyon, e-commerce, entertainment, gobyerno, pananalapi, pagkain, parmasyutiko, semiconductors, sports, insurance, benta, accounting, pagbabangko, paglalakbay, at transportasyon. " <ref name=":2">{{Cite web|url=http://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1063&context=imsefacpub|title=DETAILS AND DESCRIPTION OF INDUSTRIAL ENGINEERING|last=Savory|first=Paul|date=|access-date=}}</ref>

"Ang Industriya ng Engineering ay ang sangay ng Engineering na malapit na nauugnay sa mga mapagkukunan ng tao sa na ginagamit namin ang mga kasanayan sa panlipunan upang magtrabaho sa lahat ng uri ng mga empleyado, mula sa mga inhinyero hanggang sa mga salespeople sa top management.  Ang isa sa mga pangunahing pokus ng isang Industrial Engineer ay upang mapabuti ang mga nagtatrabaho kapaligiran ng mga tao - hindi upang baguhin ang manggagawa, ngunit upang baguhin ang lugar ng trabaho. " <ref name=":2"/>

"Lahat ng mga inhinyero, kabilang ang mga Inhinyero sa Industriya, ay kumuha ng matematika sa pamamagitan ng calculus at kaugalian equation.  Ang Industrial Engineering ay naiiba sa na ito ay batay sa discrete variable na matematika, samantalang ang lahat ng iba pang engineering ay batay sa patuloy na variable na matematika.  Binibigyang-diin namin ang paggamit ng linear algebra at pagkakaiba sa pagkakaiba, kumpara sa paggamit ng mga kaugalian equation na kung saan ay laganap sa iba pang mga engineering disciplines.  Ang pagbibigay-diin na ito ay nagiging maliwanag sa pag-optimize ng mga sistema ng produksyon kung saan kami ay nagsusunod ng mga order, nag-iiskedyul ng mga batch, tinutukoy ang bilang ng mga yunit ng paghawak ng materyales, pag-aayos ng mga layout ng pabrika, paghahanap ng mga pagkakasunud-sunod ng mga galaw, atbp.  Tulad ng, Mga Inhinyero sa Industriya, nakikitungo kami halos eksklusibo sa mga sistema ng mga hiwalay na bahagi. " <ref name=":2"/>

== Etimolohiya ==

=== Etimolohiya ===
Bagaman orihinal na inilalapat sa [[pagmamanupaktura]] , ang paggamit ng "pang-industriya" sa "pang-industriya na engineering" ay maaaring tila nakakalito, dahil lumaki ito upang mapalawak ang anumang pamamaraan o quantitative na diskarte sa pag-optimize kung paano nagpapatakbo ang isang proseso, sistema, o organisasyon.  Sa katunayan, ang "Industrial" sa Industrial engineering ay nangangahulugan na ang "industriya" sa pinakamalawak na kahulugan nito.<ref>{{Cite journal|last=Darwish|first=H|last2=van Dyk|first2=L|date=2016|title=The industrial engineering identity: from historic skills to modern values, duties, and roles|url=http://www.scielo.org.za/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S2224-78902016000300006|journal=South African Journal of Industrial Engineering|volume=27|issue=3|pages=50-63}}</ref>  Binago ng mga tao ang terminong "pang-industriya" sa mas malawak na mga termino tulad ng Pang-industriya at Paggawa ng Engineering, Pang-industriya at Systems Engineering, Pang-industriya Engineering & Operations Research, Pang-industriya Engineering & Pamamahala.

== Mga Subdisiplina ==
Ang pang-industriya inhenyeriya ay may maraming subdisiplina, ang pinaka-karaniwan ay nakalista sa ibaba.  Kahit na mayroong mga pang-industriyang inhenyero na nakatuon lamang sa isa sa mga sub-disiplina, maraming nakikitungo sa isang kumbinasyon ng mga ito tulad ng Supply Chain at Logistics, at Pasilidad at Pamamahala sa Enerhiya.<ref>{{Cite web|url=https://wonderfulengineering.com/what-is-industrial-engineering/|title=What is Industrial Engineering?|last=|first=|date=|access-date=}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.sebokwiki.org/wiki/Systems_Engineering_and_Industrial_Engineering|title=Industrial Engineering|last=|first=|date=|access-date=}}</ref>

* <big>Inhenyeriyang Pampasilidad & Pamamahala sa Enerhiya</big>
* <big>Inhenyeriyang pampinansiyal</big>
* <big>Mga Salik Pangtao at Inhenyeriyang Pangkaligtasan (Human Factors & Safety Engineering)</big>
* <big>Inhenyeriyang Sistemang Pang-Impormasyon at Pamamahala</big>
* <big>Inhenyeriyang Pangmanupaktura</big>
* <big>Inhenyeriyang Pang-Operasyon at Pamamahala</big>
* <big>Operations Research & Optimization</big>
* <big>Pagpaplano ng Patakaran</big>
* <big>Inhenyeriyang Pamproduksyon</big>
* <big>Kahusayan sa Kalidad at Pagiging maaasahan</big>
* <big>Supply Chain Management & Logistics</big>
* <big>Pag-aanalisa ng systema</big>
* <big>Systems engineering</big>
* <big>Simulation ng System</big>
* <big>Mga Kaugnay na Disiplina</big>
* <big>Pamamahala sa Pag-unlad at Pagbabago ng Samahan</big>
* <big>Ekonomikong Pag-uugali</big>

== Edukasyon ==
Pinag-aralan ng mga industriyal na inhenyero ang pakikipag-ugnayan ng mga tao sa mga makina, materyales, seguridad, impormasyon, mga pamamaraan at mga kapaligiran sa gayong mga pagpapaunlad at sa pagdisenyo ng teknolohiyang sistema.<ref>{{Cite journal|last=Rahman|first=Chowdury|last2=Uddin|first2=Syed|last3=Iqbal|first3=Mohammad|date=|title=Importance of Human Factors in Industrial Engineering and Design|url=https://www.researchgate.net/publication/298464170_Importance_of_Human_Factors_in_Industrial_Engineering_and_Design|journal=SEU Journal of Science and Engineering|volume=8|pages=}}</ref>

Nag-aalok ang mga unibersidad sa antas ng bachelor, masters, at doktor.

=== Undergraduate na kurikulum ===
{| class="toccolours" style="float:right; margin-left:1em; font-size:90%; line-height:1.4em; width:300px;"
! colspan="2" style="text-align: center;" | '''2018 ''US News'' undergraduate rankings''' <ref>{{Cite web|url=http://colleges.usnews.rankingsandreviews.com/best-colleges/rankings/engineering-doctorate-industrial-manufacturing|title=Best Undergraduate Industrial / Manufacturing Engineering Program Rankings|work=U.S. News & World Report|accessdate=March 2, 2017|archive-date=Oktubre 30, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131030205334/http://colleges.usnews.rankingsandreviews.com/best-colleges/rankings/engineering-doctorate-industrial-manufacturing|url-status=dead}}</ref> 
|-
| '''University''' 
| '''Ranggo''' 
|-
| colspan="2" |
----
|-
| [[Georgia Institute of Technology]] 
| 1 
|-
| [[Unibersidad ng Michigan]] 
| 2 
|-
| [[Unibersidad ng California, Berkeley|University of California, Berkeley]] 
| 3 
|-
| [[Pamantasang Purdue|Unibersidad ng Purdue]] 
| 4 
|-
| [[Pamantasang Stanford|Unibersidad ng Stanford]] 
| 5 
|-
| [[Unibersidad ng Wisconsin sa Madison|University of Wisconsin-Madison]] 
| 5 
|-
| [[Pamantasang Estatal ng Pennsylvania|Pennsylvania State University]] 
| 7 
|-
| [[Virginia Tech]] 
| 8 
|-
| [[Massachusetts Institute of Technology]] 
| 9 
|-
| [[Pamantasang Cornell|Cornell University]] 
| 10 
|-
| [[Pamantasang Northwestern (Estados Unidos)|Northwestern University]] 
| 10 
|}
Sa Estados Unidos, ang undergraduate degree na nakamit ay ang bachelor of science (BS) o bachelor of science and engineering (BSE) sa industrial engineering (IE).  Ang mga variation ng pamagat ay kinabibilangan ng Industrial & Operations Engineering (IOE), at Industrial & Systems Engineering (ISE).  Ang pangkaraniwang kurikulum ay kinabibilangan ng malawak na matematika at agham na pundasyon na nagtatampok ng [[kimika]] , [[pisika]] , [[mekanika]] (estatika, kinematika, at dinamika), agham na materyales, [[Agham pangkompyuter|agham sa computer]], electronics / circuits, disenyo ng engineering , at karaniwang hanay ng engineering mathematics (i.e, [[calculus]], [[linear algebra]], [[Ekwasyong diperensiyal|kaugalian equation]], [[Estadistika|statistics]]).  Para sa anumang engineering undergraduate na programa upang maging accredited, hindi alintana ng konsentrasyon, dapat itong masakop ang isang halos katulad na span ng naturang pundasyon na trabaho - na kung saan din overlaps mabigat sa nilalaman na nasubok sa isa o higit pang mga engineering licensure pagsusulit sa karamihan sa mga hurisdiksyon.

Ang coursework partikular sa IE ay nagsasangkot ng mga dalubhasang kurso sa mga lugar tulad ng pag- optimize , paggamit probabilidad, stochastic pagmomolde, disenyo ng mga eksperimento, statistical proseso control, kunwa, pagmamanupaktura engineering, [[ergonomiya]] / [[Inhenyeriyang pangkaligtasan]] , at inhenyeriyang pang-ekonomiya.  Karaniwang sakop ng mga pang-industriya na kurso sa elektibo sa engineering ang mas pinasadyang mga paksa sa mga lugar tulad ng [[pagmamanupaktura]], supply chain at [[Lohistika|logistik]], analytics at pag- [[Pagkatuto ng makina|aaral ng makina]], mga sistema ng produksyon, mga [[Ergonomiya|kadahilanan ng tao]] at disenyo ng industriya , at mga sistema ng serbisyo .<ref>{{Cite web|url=https://www.isye.gatech.edu/academics/bachelors/industrial-engineering/courses|title=ISyE Undergraduate Courses|accessdate=2 March 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://guide.berkeley.edu/courses/ind_eng/|title=Industrial Engineering and Operations Research (IND ENG)|accessdate=2 March 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.engin.umich.edu/college/academics/bulletin/depts/ioe/courses|title=Courses|accessdate=2 March 2017|archive-date=3 March 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170303122550/http://www.engin.umich.edu/college/academics/bulletin/depts/ioe/courses|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.mccormick.northwestern.edu/industrial/courses/|title=Courses|accessdate=2 March 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://ise.illinois.edu/undergraduate/electives.html|title=ISE Electives|accessdate=2 March 2017|archive-date=3 Marso 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170303044416/http://ise.illinois.edu/undergraduate/electives.html|url-status=dead}}</ref>

Ang ilang mga paaralan ng negosyo ay maaaring mag-alok ng mga programa na may ilang mga magkasanib na kaugnayan sa IE, ngunit ang mga programa sa engineering ay nakikilala sa pamamagitan ng mas masidhing pokus na dami, kinakailangang mga elective science science, at mga kursong core matematika at agham na kinakailangan ng lahat ng mga programa sa engineering.

=== Graduate na kurikulum ===
{| class="toccolours" style="float:right; margin-left:1em; font-size:90%; line-height:1.4em; width:300px;"
! colspan="2" style="text-align: center;" | '''2019 Pag-aral sa ''US News''''' <ref>{{Cite web|url=https://www.usnews.com/best-graduate-schools/top-engineering-schools/industrial-engineering-rankings?int=9d0e08&int=a06908|title=Best Industrial Engineering Programs}}</ref> 
|-
| '''University''' 
| '''Ranggo''' 
|-
| colspan="2" |
----
|-
| [[Georgia Institute of Technology]] 
| 1 
|-
| [[Unibersidad ng Michigan]] 
| 2 
|-
| [[Unibersidad ng California, Berkeley|University of California, Berkeley]] 
| 3 
|-
| [[Pamantasang Northwestern (Estados Unidos)|Northwestern University]] 
| 4 
|-
| [[Pamantasang Cornell|Cornell University]] 
| 5 
|-
| [[Pamantasang Purdue|Unibersidad ng Purdue]] 
| 6 
|-
| [[Massachusetts Institute of Technology]] 
| 7 
|-
| [[Pamantasang Estatal ng Pennsylvania|Pennsylvania State University]] 
| 7 
|-
| [[Unibersidad ng Wisconsin sa Madison|University of Wisconsin-Madison]] 
| 7 
|-
| [[Virginia Tech]] 
| 7 
|}
Ang karaniwang graduate degree na nakuha ay ang master ng agham (MS) o master ng agham at engineering (MSE) sa pang-industriya na engineering o iba't ibang alternatibong kaugnay na mga titulo ng konsentrasyon.

Maaaring saklaw ng karaniwang curricula ng MS: {{Div col|colwidth=27em}}
* [[Analytics]] and [[machine learning]]
* [[Computer-aided manufacturing]]
* [[Engineering economics]]
* [[Financial engineering]]
* [[Human factors and ergonomics|Human factors engineering and ergonomics]] ([[safety engineering]])
* [[Lean Six Sigma]]
* [[Management science]]s
* [[Materials management]]
* [[Operations management]]
* [[Operations research]] and [[process optimization|optimization]] techniques
* [[Predetermined motion time system]] and computer use for IE 
* [[Product development]]
* [[Production planning and control]]
* [[Productivity]] improvement
* [[Project management]]
* [[Reliability engineering]] and life testing
* [[Robotics]]
* [[Statistical process control]] or [[quality control]]
* [[Supply chain management]] and [[logistics]]
* [[System dynamics]] and policy planning
* [[Systems simulation]] and [[stochastic]] processes
* [[Time and motion study]]
* Facilities design and work-space design
* Manufacturing systems/[[manufacturing engineering]]
* Quality engineering
* System analysis and techniques
{{Div col end}}

=== Mga pagkakaiba sa pagtuturo ===
Habang ang pang-industriya na engineering bilang isang pormal na antas ay sa paligid para sa taon, ang pinagkaisahan sa kung anong mga paksa ang dapat ituro at pinag-aralan ay naiiba sa lahat ng mga bansa.  Halimbawa, ang Turkey ay nakatutok sa isang napaka-teknikal na degree habang ang Denmark, Finland at United Kingdom ay may isang degree ng pamamahala ng focus, kaya ginagawa itong mas teknikal.  Ang Estados Unidos ay nakatutok sa mga case-studies at problem solving sa grupo.{{fact}}

== Pagsasanay ng mga inhinyero ==
Ayon sa kaugalian, isang pangunahing aspeto ng pang-industriyang engineering ang nagpaplano ng mga layout ng mga pabrika at pagdidisenyo ng mga linya ng pagpupulong at iba pang mga paradigm sa pagmamanupaktura.  At ngayon, sa mga sistema ng pagmamanipula ng mga pantalan, ang mga inhinyero ng industriya ay nagtatrabaho upang maalis ang mga basura ng oras, pera, materyales, enerhiya, at iba pang mga mapagkukunan.

Ang mga halimbawa kung saan maaaring gamitin ang pang-industriya na engineering ay kasama ang charting ng daloy ng proseso, proseso ng pagmamapa, pagdidisenyo ng isang workstation sa pagpupulong, pag-strategize para sa iba't ibang logistik sa pagpapatakbo, pagkonsulta bilang isang expert expertise, pagbuo ng isang bagong algorithm sa pananalapi o sistema ng pautang para sa isang bangko, pag-streamline ng operasyon at emergency room lokasyon o paggamit sa isang ospital, pagpaplano ng mga kumplikadong pamamahagi ng mga scheme para sa mga materyales o produkto (tinukoy bilang [[Pangangasiwa sa daloy ng produkto at serbisyo|pamamahala ng supply chain]]), at pagpapaikli ng mga linya (o queues ) sa isang bangko, ospital, o isang parke ng tema.

Ang mga modernong pang-industriyang mga inhinyero ay kadalasang gumagamit ng predetermined time system na paggalaw, computer simulation (lalo na discrete event simulation), kasama ang malawak na matematika para sa pagmomodelo, tulad ng matematika optimization at queuing theory, at computational methods para sa system analysis, evaluation, at optimization.  Ginagamit din ng mga industriyal na inhinyero ang mga tool ng pag-aaral ng agham at pag- [[Pagkatuto ng makina|aaral]] ng data sa kanilang trabaho dahil sa malakas na kaugnayan ng mga disiplina na ito sa patlang at ang katulad na teknikal na background na kinakailangan ng mga industriyal na inhinyero (kabilang ang isang malakas na pundasyon sa teorya ng probabilida, [[linear algebra]], at mga [[Estadistika|istatistika]], pati na rin ang pagkakaroon ng mga kasanayan sa coding).

== Tingnan din ==

=== Kaugnay na mga paksa ===
{{Div col}}
* [[Overall equipment effectiveness]]
* [[Product design]] / [[industrial design]]
*[[Engineering economics]] 
*[[Engineering management]]
*[[Enterprise engineering]]
*[[Environment, health and safety]]
*[[Human factors engineering]]
*[[Industrial and Production Engineering]]
*[[Industrial and Systems Engineering]]
*[[Industrial Engineering & Management]]
*[[List of production topics]]
*[[Maintenance engineering]]
*[[Manufacturing engineering]]  
*[[Occupational safety and health]]  
*[[Operations engineering]]
*[[Operations research]]
*[[Production engineering]]
*[[Project management]]
*[[Project Production Management]] 
*[[Quality engineering]]
*[[Reverse engineering]]
*[[Safety engineering]]
*[[Sales process engineering]]
*[[Sociotechnical systems]]
*[[Statistical process control]]
*[[Systems engineering]]
*[[Toyota production system]]
*[[Industrial Engineering Book of Knowledge]]{{Div col end}}

=== Mga Asosasyon ===
{{Div col}}
*[http://www.iise.org// Institute of Industrial and Systems Engineers]
*[[INFORMS]]
*[[Institute of Industrial and Systems Engineers]]
*[[American Society for Engineering Education]]
*[[American Society for Quality]]
*[http://asor.org.au// The Australian Society for Operations Research]
*[http://www.ukmtm.co.uk/ The UK MTM Association]
*[[ESTIEM|European Students of Industrial Engineering and Management]]
*[http://ifors.org/web/ The International Federation of Operational Research Societies (IFORS)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190715224931/http://ifors.org/web/ |date=2019-07-15 }}
*[[Indian Institution of Industrial Engineering]]
*[http://www.iiie.ir/ Iranian Institute of Industrial Engineering] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190406131409/http://www.iiie.ir/ |date=2019-04-06 }}
*[[Washington Accord]]
*[http://www.orsj.or.jp/english/ The Operations Research Society of Japan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190813185806/http://www.orsj.or.jp/english/ |date=2019-08-13 }}
{{Div col end}}

== Mga Tala ==
<references group="" responsive=""></references>

== Karagdagang pagbabasa ==

* Badiru, A. (Ed.) (2005).  ''Handbook of industrial and systems engineering'' .  CRC Press.    [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/0-8493-2719-9|0-8493-2719-9]] . 
* BS Blanchard at Fabrycky, W. (2005).  ''Engineering Systems and Analysis'' (4th Edition).  Prentice Hall.    [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/0-13-186977-9|0-13-186977-9]] . 
* Salvendy, G. (Ed.) (2001).  ''Handbook of industrial engineering: Teknolohiya at pamamahala ng operasyon'' .  Wiley-Interscience.    [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/0-471-33057-4|0-471-33057-4]] . 
* Turner, W. et al. (1992).  ''Panimula sa industriya at sistema ng engineering'' (Ikatlong edisyon).  Prentice Hall.    [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/0-13-481789-3|0-13-481789-3]] . 
* Eliyahu M. Goldratt , Jeff Cox (1984).  ''Ang Layunin ng'' North River Press; 2nd Rev edition (1992).    [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/0-88427-061-0|0-88427-061-0]] ; 20th Anniversary edition (2004)      
* Miller, Doug, Patungo sa Sustainable Labor Costing sa UK Fashion Retail (Pebrero 5, 2013). {{Doi|10.2139/ssrn.2212100}}   
* Malakooti, B. (2013).  Operations and Production Systems na may Maramihang Mga Layunin.  John Wiley & Sons.    [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/978-1-118-58537-5|978-1-118-58537-5]] 
* [http://sebokwiki.org/wiki/Guide_to_the_Systems_Engineering_Body_of_Knowledge_%28SEBoK%29/ Systems Engineering Body of Knowledge (SEBoK)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190617034551/https://www.sebokwiki.org/wiki/Guide_to_the_Systems_Engineering_Body_of_Knowledge_(SEBoK) |date=2019-06-17 }} 
* [http://infolab.stanford.edu/~burback/dcg/node5.html/ Tradisyunal na Engineering] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100630211206/http://infolab.stanford.edu/~burback/dcg/node5.html |date=2010-06-30 }} 
* [http://www.ise.vt.edu/academics/extended/mea/ Master of Engineering Administration (MEA)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171115083108/http://www.ise.vt.edu/academics/extended/mea/ |date=2017-11-15 }}

== Mga panlabas na kawing ==

* {{Commonscat-inline}}

[[Kategorya:Mga disiplina ng inhenyeriya]]
[[Kategorya:Pages with unreviewed translations]]