Tingnan ang wikitext ng Kitwe

{{Infobox settlement
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info  ---------------->| official_name                   = Kitwe
| other_name                      = 
| native_name                     = <!-- for cities whose native name is not in English -->
| nickname                        = 
| settlement_type                 = Lungsod
| motto                           = Lets Build Us A City
| image_skyline                   = Kitwe.jpg
| imagesize                       = 250px
| image_caption                   = Tanawin ng Kitwe mula sa kalayuan
| image_flag                      = 
| flag_size                       = 
| image_seal                      = 
| seal_size                       = 
| image_shield                    = 
| shield_size                     = 
| image_blank_emblem              = 
| blank_emblem_type               = 
| blank_emblem_size               = 
| image_map                       = 
| mapsize                         = 
| map_caption                     = 
| image_map1                      = 
| mapsize1                        = 
| map_caption1                    = 
| image_dot_map                   = 
| dot_mapsize                     = 
| dot_map_caption                 = 
| dot_x                           = 
| dot_y                           = 
| pushpin_map                     = Zambia<!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->
| pushpin_label_position          = bottom
| pushpin_map_caption             = Kinaroroonan sa Zambia
<!-- Location ------------------>| subdivision_type                = [[Talaan ng mga bansa|Bansa]]
| subdivision_name                = {{flag|Zambia}}
| subdivision_type1               = [[Mga lalawigan ng Zambia|Lalawigan]]
| subdivision_name1               = [[Lalawigan ng Copperbelt|Copperbelt]]
| subdivision_type2               = [[Mga distrito ng Zambia|Distrito]]
| subdivision_name2               = Kitwe
| subdivision_type3               = 
| subdivision_name3               = 
| subdivision_type4               = 
| subdivision_name4               = <!-- Politics ----------------->
| government_footnotes            = 
| government_type                 = Alkalde-Sanggunian
| leader_title                    = Alkalde
| leader_name                     = Christopher Kang'ombe
| leader_title1                   = <!-- for places with, say, both a mayor and a city manager -->
| leader_name1                    = 
| leader_title2                   = 
| leader_name2                    = 
| leader_title3                   = 
| leader_name3                    = 
| leader_title4                   = 
| leader_name4                    = 
| established_title               = <!-- Settled -->
| established_date                = 
| established_title2              = <!-- Incorporated (town) -->
| established_date2               = 
| established_title3              = <!-- Incorporated (city) -->
| established_date3               = <!-- Area    --------------------->
| area_magnitude                  = 
| unit_pref                       = Imperial <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->
| area_footnotes                  = 
| area_total_km2                  = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
| area_land_km2                   = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->
| area_water_km2                  = 
| area_total_sq_mi                = 
| area_land_sq_mi                 = 
| area_water_sq_mi                = 
| area_water_percent              = 
| area_urban_km2                  = 
| area_urban_sq_mi                = 
| area_metro_km2                  = 
| area_metro_sq_mi                = 
| area_blank1_title               = 
| area_blank1_km2                 = 
| area_blank1_sq_mi               = <!-- Population   ----------------------->
| population_as_of                = 2010
| population_footnotes            = 
| population_demonym              = Kitwean
| population_note                 = 
| population_total                = 522,092
| population_density_km2          = 
| population_density_sq_mi        = 
| population_metro                = 
| population_density_metro_km2    = 
| population_density_metro_sq_mi  = 
| population_urban                = 
| population_density_urban_km2    = 
| population_density_urban_sq_mi  = 
| population_blank1_title         = 
| population_blank1               = 
| population_blank2_title         = 
| population_blank2               = 
| population_density_blank1_km2   = 
| population_density_blank1_sq_mi = <!-- General information  --------------->
| timezone                        = [[Oras ng Gitnang Aprika|CAT]]
| utc_offset                      = +2
| timezone_DST                    = 
| utc_offset_DST                  = 
| coordinates                     = {{coord|12|49|S|28|12|E|region:ZM|display=inline}}
| elevation_footnotes             = <!--for references: use <ref> </ref> tags-->
| elevation_m                     = 
| elevation_ft                    = <!-- Area/postal codes & others -------->
| postal_code_type                = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->
| postal_code                     = 
| area_code                       = 0212
| blank_name                      = [[Köppen climate classification|Klima]]
| blank_info                      = [[Halumigmig na klimang subtropikal|Cwa]]
| blank1_name                     = 
| blank1_info                     = 
| website                         = [http://www.kcc.gov.zm/ Kitwe City Council]
| footnotes                       = 
}}

Ang '''''Kitwe''''' ay ang pangalawang pinakamalaking lungsod ng [[Zambia]], na may 522,092 katao (''probisyonal na senso noong 2010''). Ang Kitwe ay isa sa maunlad na mga pook pangkomersiyo at industriya sa bansa, kasama ang [[Ndola]] at [[Lusaka]]. Mayroon itong hugnayan ng mga minahan sa hilaga-kanluran at kanlurang hangganan nito.<ref name="Google">[http://earth.google.com Google Earth] accessed 2007.</ref>

Ang Kitwe ay binubuo ng mga ''township'' at pook-[[naik]] tulad ng Parklands, Riverside, Buchi, Chimwemwe, Kwacha, Nkana East, Nkana West, Garneton at Race Course, to mention a few.<ref name="ITM"/> Minsang kinikilala ang lungsod bilang '''Kitwe-Nkana'''.

Ang Kitwe ay may kapuwa mga [[Paaralan|paaralang]] pampribado at pampubliko tulad ng Paaralang Sekundarya ng Lechwe, Paaralang Sekundarya ng Mpelembe, Paaralang Sekundarya ng Kitwe Boys, Paaralang Sekundarya ng Parklands, Paaralang Sekundarya ng Mukuba, Nkana Trust School at Paaralang Sekundarya ng Helen Kaunda. Tahanan din ito ng [[Unibersidad ng Copperbelt]], ang pangalawang pinakamataas na institusyong pang-edukasyon ng Zambia.

==Kasaysayan==
Itinatag ang Kitwe noong 1936 sa hilaga-gitnang Zambia noong itinatayo ng kompanya ni [[Cecil Rhodes]] ang daambakal. Unang itinatag ito bilang karugtong at hindi-kaugnay sa pagmimina ngunit katulong na bahagi ng lumalawak na sentrong pagmimina ng [[tanso]] sa [[Nkana]]. Ang lumalawak na mga minahan ng tanso sa Nkana ay naging dahilan para maging nangingibabaw na sentro sa rehiyon, at nagsimulang lumaki ang kahalagahan ng Kitwe sa maraming mga taon, at paglaon ay nahigitan nito ang Nkana bilang pangunahing sentro. Umabot ang pangunahing linya ng [[Daambakal ng Rhodesia]] sa bayan noong 1937 at nagbigay ng mga serbisyong pampasahero hanggang sa pinakatimog na dako tulad ng [[Bulawayo]], kalakip ng mga dugtong papuntang [[Cape Town]]. Pinahaba ang linya sa [[Demokratikong Republika ng Congo]] at mula roon ay pinag-ugnay sa [[Daambakal ng Benguela]] paglaon na papuntang [[pantalan]]g [[Karagatang Atlantiko|Atlantiko]] ng [[Lobito]] (na nagkarga ng mga iniluluwas na tanso mula Zambia sa loob ng maraming mga taon).

==Pagmimina==
{{See also|Pagmimina sa Zambia}}
Ang Kitwe ay himpilan ng ilang mga pagpapatakbo ng pagmimina tulad ng Mga Minahang Tanso ng Mopani.

==Transportasyon==
===Daambakal===
Ang Kitwe ay nasa dulo ng mga serbisyong pampasahero ng [[Daambakal ng Zambia]] mula [[Livingstone, Zambia|Livingstone]], [[Lusaka]] at [[Ndola]],<ref>[http://www.seat61.com/Zambia.htm#Livingstone%20-%20Lusaka ''Seat61 website''] retrieved 2 June 2007, says information was correct in November 2006.</ref> ngunit tumutuloy ang mga linyang pangkarga sa mga bayang nagmimina sa hilaga-kanluran.

===Daan===
Ang pangunahing lansangan sa Copperbelt ay dumadaan mula timog-silangan pa-hilagang-kanluran sa lungsod, patungong [[Ndola]] (bilang isang ''freeway'') sa timog-silangan, at sa Nchanga, [[Chingola]] at [[Chililabombwe]] sa hilaga-kanluran. Ang isang daang laterita ay papuntang [[Kasenpa]] sa kanluran.<ref name="ITM">Terracarta/International Travel Maps, Vancouver Canada: "Zambia, 2nd edition", 2000</ref>

===Paliparan===
Ang Paliparan ng Southdowns ay nasa mga 12&nbsp;kilometro timog-kanluran ng bayan subalit hindi nakakatanggap ng maraming itinakdang mga serbisyo. Isinara ang paliparan noong 2005, at muling binuksan noong 2008. Ang [[Paliparan ng Ndola]] ay nasa 60&nbsp;kilometro timog-silangan at naglilingkod ng palagiang mga lipad mula [[Lusaka]], [[Solwezi]], [[Addis Ababa]], [[Nairobi]], at [[Johannesburg]].<ref name="Google"/>

==Demograpiya==
{{Historical populations
|align=left
|1980 (sen.) |283962
|2000 (sen.) |363734
|2010 (sen.) |501360
|align-fn=center
|footnote=Senso 2000 at 2010: <ref name=GH>{{cite web|url= http://citypopulation.de/Zambia-Cities.html|title=Zambia: Provinces, Major Cities & Urban Centers - Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information|accessdate=28 Mayo 2019}}</ref>
}}
{{clear}}

===Kabansaan===
Kilala ang Kitwe sa pagkakaroon ng pinakamaraming mga Europeo sa mga lungsod sa Zambia. Humigit-kumulang 2% ng Kitwe ay mga Europeo, 1% ay mga Asyano, kalahati ng isang bahagdan ay mga Arabe at 1.5% Aprikano (maliban sa mga Zambian). Ang natitira ay mga Zambian, ang pangunahin ay Bemba ngunit kasama ang mga tribo tulad ng Chewa, Lozi, Tonga, Mambwe, Lunda, Kaonde at Ila.

===Relihiyon===
[[Talaksan:Churches in Kitwe.jpg|thumb|350px|Simbahan ng Santa Margarita ng United Church in Zambia (kanan) at Katolikong Parokya ng Sagradong Puso na pinapatakbo ng mga Pransiskanong Conventual, sa kanto ng Abenida Obote at Abenida Independence.]]
Karamihan sa mga mamamayan ng Kitwe (humigit-kumulang 98.5%) ay mga Kristiyano, ngunit mayroon ding mga Muslim at Hindu. Mayroon ding ilang mga Sikh, Jain at Hudyo.

{| class="wikitable"
|-
! Relihiyon
! Populasyon
! Bahagdan
|-
| [[Kristiyanismo|Kristiyano]]
| 538,995
| 98.5%
|-
| [[Islam|Muslim]]
| 7,400
| 1.4%
|-
| Iba pa
| 600
| 0.6%
|}

==Mga kambal at kapatid na lungsod==
May limang mga [[kambal at kapatid na lungsod]] ang Kitwe:
* {{flagicon|ROU}} - [[Baia Mare]], [[Romania]]
* {{flagicon|SRB}} - [[Bor, Serbia|Bor]], [[Serbia]]
* {{flagicon|UK}} - [[Sheffield]], [[South Yorkshire]], [[Inglatera]], [[Nagkakaisang Kaharian]]
* {{flagicon|USA}} - [[Detroit, Michigan|Detroit]], [[Michigan]], [[Estados Unidos]]
* {{flagicon|BRA}} - [[Ponta Grossa]], [[Paraná (estado)|Paraná]], [[Brasil]]

==Mga sanggunian==
{{Reflist|2}}

==Mga kawing panlabas==
{{Commons category|Mines in Zambia}}
* [https://web.archive.org/web/20070928043522/http://www.greatnorthroad.org/maps/nkana_kitwe/ Historical, vector-based map of Nkana-Kitwe, 1961]

{{Coord|12|49|00|S|28|12|00|E|region:ZM_type:city|display=title}}

{{Authority control}}
{{Mga pinakamalaking lungsod ng Zambia}}

[[Kategorya:Mga pamayanan sa Zambia]]