Tingnan ang wikitext ng Langgam

{{for|kabanata ng Quran na "Ang Mga Langgam"|An-Naml}}

{{automatic taxobox
| name = Langgam
| fossil_range = {{fossilrange|100|0|earliest=140|refs={{fact}}}} Late [[Albian]]&nbsp;– [[Holocene|Present]]
| image = Fire ants 01.jpg
| image_caption = [[Fire ant]]s
| display_parents = 2
| taxon = Formicidae
| authority = [[Pierre André Latreille|Latreille]], 1809
| type_species = ''[[Formica rufa]]''
| type_species_authority = [[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[Systema Naturae|1761]]
| subdivision_ranks = [[List of ant subfamilies|Subfamilies]]
| subdivision = * [[Agroecomyrmecinae]]
* [[Amblyoponinae]] (incl. "[[Apomyrminae]]")
* [[Aneuretinae]]
* {{extinct}}[[Brownimeciinae]]
* [[Dolichoderinae]]
* [[Dorylinae]]
* [[Ectatomminae]]
* {{extinct}}[[Formiciinae]]
* [[Formicinae]]
* {{extinct}}[[Haidomyrmecinae]]
* [[Heteroponerinae]]
* [[Leptanillinae]]
* [[Martialinae]]
* [[Myrmeciinae]] (incl. "[[Nothomyrmeciinae]]")
* [[Myrmicinae]]
* [[Paraponerinae]]
* [[Ponerinae]]
* [[Proceratiinae]]
* [[Pseudomyrmecinae]]
* {{extinct}}[[Sphecomyrminae]]
* †[[Zigrasimeciinae]]
{{hidden|headerstyle=background:#D3D3A4; text-size:90%;|[[Cladogram]] of<br /> subfamilies|
{{clade|style=font-size:75%;line-height:75%
   |1={{clade
      |1=[[Martialinae]]
      |2=[[Leptanillinae]]
      |3=[[Amblyoponinae]]
      |4=[[Paraponerinae]]
      |5=[[Agroecomyrmecinae]]
      |6=[[Ponerinae]]
      |7=[[Proceratiinae]]
      |8={{clade
         |1={{clade
            |1={{clade
               |1=Ecitoninae‡
               |2=Aenictinae‡
               |3={{clade
                  |1=[[Dorylini]]‡
                  |2=Aenictogitoninae‡
                  }}
               }}
             |2=Cerapachyinae‡*|state2=double
             |3=Leptanilloidinae‡
             }}
         |2={{clade
            |1={{clade
               |1={{clade
                  |1=[[Dolichoderinae]]
                  |2=[[Aneuretinae]]
                  }}
               |2={{clade
                  |1=[[Pseudomyrmecinae]]
                  |2=[[Myrmeciinae]]
                  }}
               }}
            |2={{clade
               |1={{clade
                  |1=[[Ectatomminae]]
                  |2=[[Heteroponerinae]]
                  }}
               |2=[[Myrmicinae]]
               |3=[[Formicinae]]
               }}
            }}
         }}
      }}
   }}
<small>A [[phylogeny]] of the extant ant [[subfamily|subfamilies]].<ref name=Ward>{{cite journal | vauthors = Ward PS |title=Phylogeny, classification, and species-level taxonomy of ants (Hymenoptera: Formicidae) | journal = [[Zootaxa]] | volume = 1668 | year=2007 |pages=549–563| url=http://www.mapress.com/zootaxa/2007f/zt01668p563.pdf | doi = 10.11646/zootaxa.1668.1.26 }}</ref><ref name=martialis>{{cite journal | vauthors = Rabeling C, Brown JM, Verhaagh M | title = Newly discovered sister lineage sheds light on early ant evolution | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 105 | issue = 39 | pages = 14913–7 | date = September 2008 | pmid = 18794530 | pmc = 2567467 | doi = 10.1073/pnas.0806187105 | bibcode = 2008PNAS..10514913R | doi-access = free }}</ref><br />
<nowiki>*</nowiki>Cerapachyinae is [[paraphyletic]]<br />
‡ The previous dorylomorph subfamilies were synonymized under [[Dorylinae]] by Brady ''et al.'' in 2014<ref name="Brady_et_al_2014">{{cite journal | vauthors = Brady SG, Fisher BL, Schultz TR, Ward PS | title = The rise of army ants and their relatives: diversification of specialized predatory doryline ants | journal = BMC Evolutionary Biology | volume = 14 | pages = 93 | date = May 2014 | pmid = 24886136 | pmc = 4021219 | doi = 10.1186/1471-2148-14-93 }}</ref></small>
}}
}}
[[File:Ant. Captured in Mt. Isarog.jpg|thumb|Langgam na galing sa Mt. Isarog]]
[[Talaksan:Residentiality.jpg|thumb|Isang kolonya ng mga langgam sa mga dahon.]]
[[File:Spy Weaver Ant.jpg|thumb|isang spy na langgam]]
[[File:Weaver Ants Silhouette.jpg|thumb|Mga masisipag na langgam sa dapit hapon]]

Ang mga '''langgam''' o '''guyam'''<ref name="TE2">[[Leo James English|English, Leo James]], ''Diksyunaryong Tagalog-Ingles'', Kongregasyon ng Kabanalbanalang Tagapag-ligtas, Maynila, ipinamamahagi ng ''National Book Store'', may 1583 na mga dahon, ISBN 971-91055-0-X</ref> ay mga eusocial na [[insekto]] ng pamilyang '''Formicidae''' at, kasama ng mga magkakaugnay na putakti at bubuyog, ay nabibilang sa orden na Hymenoptera. Lumilitaw sa fossil record ang mga langgam sa iba't-ibang mga panig ng mundo nang may dibersidad na konsiderable noong pinakahuling Early Cretaceous at noong pinakamaagang Late Cretaceous, na nagpapahiwatig na maaaring may mas maaga pang pinagmulan. Nag-ebolb ang mga langgam mula sa mga ninuno na mga vespoid na putakti noong panahong Cretaceous, at mas lalong nagdiversify pagkatapos ng paglago ng mga [[halamang namumulaklak]]. Naiklasipika na ang higit pa sa 13,800&nbsp;ng tinatayang kabuoan na 22,000 mga espesye. Madali silang matukoy sa kanilang mga geniculate (elbowed) na antena at ang natatanging estruktura na parang node na bumubuo sa kanilang mga baywang na baling-kinitan.

Dulot ng [[formic acid|asidong pormiko]], na tinuturok o ini-iniksiyon ng langgam kapag nangangagat, ang hapding sanhi ng kagat ng langgam.  Sa [[wikang Latin|Latin]], ''formica'' ang katawagan para sa langgam.<ref name=TMHP>{{cite-TMHP|''Ant bite''}}, pahina 38.</ref>

== Antas ==
* Sila ay mga [[Arthropoda|artropodang]] may anim na paa, dalawang mata at dalawang antena sa ulo.

== Tingnan din ==
* [[Gamu-gamo|Langgam na lumilipad]]
* [[Puting langgam]]
* [[Langgam na itim]]
* [[Fire ant|Pulang langgam]]

== Mga sanggunian ==
{{reflist}}

== Mga kawing panlabas ==

* [https://www.thebutterflysite.com/life-cycle.shtml Ang buhay ng paru-paro.] (Ingles). www.butterflysite.com.
* [https://pestsguide.com/termites/termite-eggs/ Ang mga itlog ng anay.] (Ingles). www.pestsguide.com.

[[Kategorya:Kulisap]]