Mga Aboriheng Awstralyano
 | |
| Kabuuang populasyon | |
|---|---|
| 984,000 (2021)[1] 3.8% ng populasyon ng Awstralya | |
| Mga rehiyong may malaking bilang nila | |
 Northern Territory | 30.3% |
 Tasmania | 5.5% |
 Queensland | 4.6% |
 Western Australia | 3.9% |
 New South Wales | 3.4% |
 South Australia | 2.5% |
 Australian Capital Territory | 1.9% |
 Victoria | 0.9% |
| Wika | |
| Pitong daang mga wikang Aborihinal, ang iba ay hindi na sinasalita, Australian English, Australian Aboriginal English, Kriol | |
| Relihiyon | |
| Majority Christian (mainly Anglican and Catholic),[2] minority no religious affiliation,[2] and small numbers of other religions, various local indigenous religions grounded in Australian Aboriginal mythology | |
| Kaugnay na mga pangkat-etniko | |
| Torres Strait Islanders, Aboriginal Tasmanians, Papuans | |
Ang mga Awstralyanong Aborihinal ay ang iba't ibang mga katutubong tao sa Pangunahing Lupain ng Awstralya at marami sa mga isla nito, tulad ng mga tao ng Tasmania, Fraser Island, Hinchinbrook Island, mga Isla ng Tiwi at Groote Eylandt, ngunit hindi kasama ang etnically distinct Torres Strait Islands. Ang terminong mga katutubong Awstralyano ay tumutukoy sa mga Australyanong Aborihinal at Torres Strait Islanders nang sama-sama.
Ang mga Aboriginal na tao ay binubuo ng maraming natatanging mga tao na umunlad sa buong Australia sa loob ng lagpas 65,000 na taon. Ang mga taong ito ay may malawak na pagbabahagi, bagama't masalimuot. ang henetikong kasaysayan, ngunit sa nakalipas na 200 taon lamang natukoy at nagsimulang makilala ang sarili bilang isang grupo. Ang pagkakakilanlang Aboriginal ay nagbago sa paglipas ng panahon at lugar, na may angkan ng pamilya, pagkilala sa sarili at pagtanggap ng komunidad na lahat ay may iba't ibang kahalagahan.
Ang bawat grupo ng mga taong Aborihinal ay nanirahan at nagpapanatili ng sarili nitong bansa at bumuo ng mga sopistikadong network ng kalakalan, relasyon sa pagitan ng kultura, batas at relihiyon.
Ang mga taong Aboriginal ay may malawak na pagkakaiba-iba ng mga kultural na kasanayan at paniniwala na bumubuo sa mga pinakalumang tuluy-tuloy na kultura sa mundo, at may malakas na koneksyon sa kanilang bansa.[3][4] Sa panahon ng kolonisasyon ng Europa sa Awstralya, sila ay binubuo ng mga kumplikadong kultural na lipunan na may daan-daang wika at iba't ibang antas ng teknolohiya at mga pamayanan.
Ang mga kontemporaryong paniniwalang Aborihinal ay isang kumplikadong halo, na nag-iiba ayon sa rehiyon at indibidwal sa buong kontinente.[5] Ang mga ito ay hinubog ng mga tradisyonal na paniniwala, ang pagkagambala ng kolonisasyon, mga relihiyong dinala sa kontinente ng mga Europeo, at mga kontemporaryong isyu.[5][6][7] Ang mga tradisyonal na kultural na paniniwala ay ipinapasa at ibinabahagi sa pamamagitan ng pagsasayaw, mga kwento, mga linya ng awit at sining na sama-samang naghahabi ng ontolohiya ng modernong pang-araw-araw na buhay at sinaunang paglikha na kilala bilang Pangangarap.
Noong nakaraan, ang mga taong Aboriginal ay nanirahan sa malalaking bahagi ng continental shelf at nakahiwalay sa marami sa mas maliliit na isla sa labas ng pampang at Tasmania nang binaha ang lupain sa simula ng Holocene panahong inter-glacial, mga 11,700 taon na ang nakalilipas. Sa kabila nito, ang mga Aboriginal ay nagpapanatili ng malawak na mga network sa loob ng kontinente at ang ilang mga grupo ay nagpapanatili ng mga relasyon sa mga taga Islang Torres Strait at ang mga Makassar na mga tao ng modernong-panahong Indonesia. Nagpapatuloy ang mga pag-aaral sa genetic makeup ng mga Aboriginal group, ngunit iminumungkahi ng ebidensya na mayroon silang genetic inheritance mula sa sinaunang Asian ngunit hindi mas modernong mga tao, at may ilang pagkakatulad sa mga Papuan, ngunit nahiwalay sa Timog-silangang Asya sa napakatagal na panahon. Bago ang malawak na kolonisasyon sa Europa, mayroong mahigit 250 wikang Aborihinal.
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ "Estimates of Aboriginal and Torres Strait Islander Australians". Australian Bureau of Statistics. Hunyo 2023.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 2.0 2.1 "4713.0 – Population Characteristics, Aboriginal and Torres Strait Islander Australians". Australian Bureau of Statistics. 4 Mayo 2010.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Behind the dots of Aboriginal Art" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2021-11-25.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Tonkinson, Robert (2011), "Landscape, Transformations, and Immutability in an Aboriginal Australian Culture", Cultural Memories, Knowledge and Space, Dordrecht: Springer Netherlands, bol. 4, pp. 329–345, doi:10.1007/978-90-481-8945-8_18, ISBN 978-90-481-8944-1, nakuha noong 2021-05-21
{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 5.0 5.1 Religion and non-religion among Australian Aboriginal peoples. James L. Cox. London. 2016. ISBN 978-1-4724-4383-0. OCLC 951371681.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: location missing publisher (link) CS1 maint: others (link) - ↑ Harvey, Arlene; Russell-Mundine, Gabrielle (2019-08-18). "Decolonising the curriculum: using graduate qualities to embed Indigenous knowledges at the academic cultural interface". Teaching in Higher Education. 24 (6): 789–808. doi:10.1080/13562517.2018.1508131. ISSN 1356-2517. S2CID 149824646.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Fraser, Jenny (2012-01-25). "The digital dreamtime: A shining light in the culture war". Te Kaharoa (sa wikang Ingles). 5 (1). doi:10.24135/tekaharoa.v5i1.77. ISSN 1178-6035.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)