Tingnan ang wikitext ng Mga wikang Austronesyo

{{Infobox language family
|name=Austronesian
|region=[[Maritimong Timog-Silangang Asya]], [[Oceania|Oseanya]], [[Madagaskar]], [[Taiwan]], [[Sri Lanka]], [[Andaman Islands|Lanka archipelago]]
|familycolor=Austronesian
|family=Isa sa mga pangunahing pamilya ng mga wika ng mundo
|protoname=[[Proto-Austronesian language|Proto-Awstronesyo]]
|child1 = [[Rukai language|Rukai]] ([[Formosan languages|Pormosyano]])
|child2 = [[Tsou language|Tsou]] ([[Formosan languages|Pormosyano]])
|child3 = [[Puyuma language|Puyuma]] ([[Formosan languages|Pormosyano]])
|child4 = Nuclear Austronesian<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Iba pang [[Formosan languages|mga wikang Pormosyano]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;(higit pang mga pangunahing sanga)<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Malayo-Polynesian languages|Malayopolinesyo]]
|iso2=map
|iso5=map
|glotto=aust1307
|glottorefname=Austronesian
|map=Austroneske jazyky.jpg
|mapcaption=Distribusyon ng mga wikang Awstronesyo
}}

Ang mga '''wikang Austronesyo''' o '''Awstronesyo''' ([[Wikang Espanyol]]: ''len·guas aus·tro·ne·sias''; [[Ingles]]: ''Austronesian languages'') ay isang [[pamilyang wika]] na malayang nakakalat sa mga kapuluan ng [[Timog-Silangang Asya]] at ng [[Pasipiko]], na may ibang kasapi ginagamit sa mismong kontinente ng [[Asya]]. Katulad siya ng mga mag-anak na wikang [[Mga wikang Indo-Europeo|Indo-Europeo]], [[Mga wikang Apro-Asyatiko|Apro-Asyatiko]], at [[Mga wikang Uraliko|Uraliko]] bilang isa sa mga tanging establisadong mga sinaunang pamilyang wika. Ang pangalang '''Awstronesyo''' ay nagmula sa [[Wikang Latin|Lating]] ''auster'' (hangin mula sa timog), at ng [[Wikang Griyego|Griyegong]] ''nêsos'' (pulo). Ang naturang pamilya ay pinangalanan bilang sa pangmadlang ng mga wikang Awstronesyo na ginagamit sa mga kapuluan: ngunit may mga wika tulad ng [[Wikang Malay|Malay]] at mga [[Wikang Tsamiko]], na katutubo sa mismong kontinente ng Asya. Karamihan sa mga wikang Awstronesyo ay kaunting katutubong tagapagsalita, ngunit ang mga [[Tala ng mga wikang Awstronesyo|pangunahing wikang Awstronesyo]] ay ginagamit ng milyun-milyong katao. Si [[Otto Dempwolff]], isang Alemang iskolar, ay ang unang tagapagsaliksik na malayong nassaliksik ang Awstronesyo ayon sa tradisyonal na [[paraang paghahambing]].

Iba't ibang pinagmumulan ng mga wika ang naiiba, ngunit ang Austronesian at Niger-Congo ay ang dalawang pinakamalaking pamilya ng wika sa mundo sa bilang ng mga wika na naglalaman ng mga ito, bawat isa ay may halos isang-ikalima sa kabuuang wika na binibilang sa mundo. Ang heograpikong pagkakalat ng mga lupain ng mga wika ay isa sa mga pinakamalawak, na nagsisimula sa [[Madagaskar]] hanggang sa [[Pulo ng Paskuwa]]. Ang mga wikang [[Wikang Hawayano|Hawayano]], [[Wikang Rapanui|Rapanui]] at [[Wikang Malgatse|Malgatse]] (ginagamit sa [[Madagaskar]] ay ang mga hangganang heograpiko ng pamilyang Awstronesyo.

Ang pamilyang Awstronesyo ay may maraming pangunahing sanga, maliban sa isa na matatagpuan lamang sa [[Taywan]]. Ang [[mga wikang Pormosyano]] ng Taiwan ay ipinangkat bilang kasingdami ng siyam na unang subgrupo ng Awstronesyo. Ang lahat ng wikang Awstronesyo na ginagamit sa labas ng Taiwan (kasama ang [[Wikang Yami]]) ay nabibilang sa sangang [[Mga wikang Malayo-Polinesyo|Malayo-Polinesyo]], na minsan ding tinatawag na ''Extrapormosyano''.

Marami sa mga wikang Awstronesyo ang nagungulang ng mahabang kasaysayan ng nakasulat na atestasyon (patotoo ng pag-iral). Ang pinakalumang inskripsyon sa [[wikang Tsam]], ang [[Inskripsyong Dong Yen Chau|Inskripsyong Đông Yên Châu]], na tinatayang naisagawa noong ika-6 na siglo sa pinakahuli nito, ay ang unang patotoo rin ng isang wikang Awstronesyo.

==Kabalangkasan==
[[Talaksan:Malayo-Polynesian.svg|300px|thumb|right|Mga bansang Malayo-Polinesyo]]
[[Talaksan:Oceanic languages.svg|300px|thumb|right|Mga bansang Oseaniko]]
Sadyang mahirap ang pagbigay ng tuntuning panlahat ng tungkol sa wika na ganap na diberso katulad ng Awstronesyo. Sa pangakalahatan, mahahati ang Awstronesyo sa tatlong pangkat ng mga wika: Pilipino (''Philippine type''), Indonesyo at Post-Indonesyo. 
:* Nabibilang sa unang pangkat, bukod sa mga wika ng [[Pilipinas]], ang mga wikang Awstronesyo ng Taiwan, Sabah, hilagang Sulawesi at Madagaskar. Pangunahing mayroong katangian ang mga iyon ng pagpapanatili ng orihinal na sistemang ''[[Awstronesyong pagkakahanay|Philippine-type voice alternations]]'' kung saan karaniwang binibigyang-tiyak ng mga tatlo o apat na tinig kung aling semantiko ang binibigyang-papel ang "paksa" na binibigyang-pahayag (maaaring bigyang-pahayag ang tagagawa, ang binibigyang-gawa, ang kinaroroonan at ang benepisyaryo, o iba pang mga pangkalagayang ganap katulad ng mga instrumento o kaugnay).Bukod dito, ang pagpili ng boses ay naiimpluwensyahan ng pagiging tiyak ng mga kalahok. Ang utos ng salita ay may matinding pagkahilig na maging paunang salita.
:* Sa kabaligtaran, ang mas makabagong mga lengguwahe ng Indonesian na uri, na partikular na kinakatawan sa Malaysia at kanlurang Indonesya, ay binawasan ang sistema ng boses sa pagkakaiba sa pagitan ng dalawa lamang na boses (voice actor at "undergoer" na boses), ngunit ang mga ito ay suplementado ng [ [pang-aplikadong boses | applicative]] mga morpolohiya na aparato (orihinal na dalawa: mas direktang * '' - i '' at mas pahilig * '' - isang / - [a] kən ''), na nagsisilbi upang baguhin ang semantiko na papel ng "undergoer". Ang mga ito ay din nailalarawan sa pamamagitan ng pagkakaroon ng mga nahahalina clitic pronouns. Hindi tulad ng uri ng Pilipinas, karamihan sa mga wikang ito ay may posibilidad na maging verb-second word-order. Ang ilang mga wika, tulad ng [[Wikang Batak]], [[Lumang Habanes]], [[Wikang Balines| Balinese]], [[Wikang Sasak| Sasak]] at ilang mga wika ng Sulawesi ay mukhang kumakatawan sa isang intermediate na yugto sa pagitan ang dalawang uri na ito.<ref>Adelaar, K. Alexander and Nikolaus Limmelmann. 2005. The Austronesian Languages of Asia and Madagascar. P.6-7</ref><ref>Croft, William. 2012 Verbs: Aspect and Causal Structure. P.261
</ref> 
* Sa wakas, sa ilang mga wika, kung saan tinatawag ni Ross ang "post-Indonesian", ang orihinal na sistema ng boses ay ganap na nasira at ang mga affixes ng voice-mark ay hindi na panatilihin ang kanilang mga function.

Nagagamit din sa mga wikang Awstronesyo ang tinatawag na "reduplikasyon" (pag-uulit ng lahat o bahagi ng isang salita, katulad ng ''wiki-wiki'' o ''[[Agar|agar-agar]]'', o dahan-dahan), at, katulad ng karamihan sa mga wika ng [[Silangang Asya|Silangan]] at [[Timog-silangang Asya]], karamihan ay mayroong mahigpit na mataas na [[ponotaktiko]], na kalimitang mayroong munting bilang ng mga [[ponema]] at nakakaraming mga pantig na katinig-patinig. Matatag o estable naman ang ilan sa mga kognado.

==Leksiko==
Naitatag ang pamilya ng wikang Awstronesyo ng mga pamamaraang paghahambing na linggwistiko batay sa mga kognado, pangkat ng mga salitang magkakawangis sa tunog at kahulugan na nagpapahiwatig na nagmula ang mga iyon mula sa parehong salitang ansestral sa [[Wikang Proto-Awstronesyo|Proto-Awstronesyo]] ayon sa pagkalahatang alituntunin. Ang salita para sa ''mata'' sa mga wikang Awstronesyo ay '''mata''' rin (karamihan sa mga wikang Awstronesyo sa bandang hilaga, mga [[Mga wikang Pormosyano|wikang Pormosyano]] katulad ng [[Wikang Bunan|Bunun]] at [[Wikang Amis|Amis]] at papunta na sa katimugan na [[Wikang Maori|Maori]]). Mahirap din namang isagawa ang rekonstruksyon (pagmuling-tatag) ng ibang mga salita. Estable rin ang salita para sa ''dalawa'', na siyang nalitaw sa halos kabuuan ng pamilyang Awstronesyo, ngunit ang ilan sa mga anyo (hal. [[Wikang Bunun|Bunun]] '''rusya''', '''lusha'''; [[Wikang Amis|Amis]] '''tusa'''; [[Wikang Māori|Maori]] '''tahi''', '''rua''') ay nangangailangan ng kadalubhasaang pang-aghamwika upang mabigyang-kilanlan. 

==Klasipikasyon==
Masikot at mahirap unawain ang panloobang kaanyuan ng mga wikang Awstronesyo. Binubuo ang pamilyang ito ng pare-pareho at magkakalapit na magkakaugnay na mga wika na may mga malalaking bilang ng tinatawag na ''[[diyalektong kontinyuwum]]'', na nagpapahirap sa hangganan ng mga pagitan ng mga sanga ng pamilya. Ganoon pa man, malinaw na ang pinakamalaking dibersidad na pang-akan (henealohiko) ay makikita sa [[mga wikang Pormosyano]] ng Taiwan, at ang pinakamunting dibersidad naman sa mga kapuluan sa Pasipiko, na nagbibigay-batid ng pagkaka-kalat ng pamilya na mula sa Tsina o Taiwan.

==Pagkakahambing==
Nasa bandang ibaba ang tsart ng komparasyon ng mga wika Awstronesyo.

{|class="wikitable"
|-
! style="background:#efefef;" | [[Wikang Tagalog|Tagalog]] ([[Wikang Pilipino|Pilipino]])
! style="background:#efefef;" | isa
! style="background:#efefef;" | dalawa
! style="background:#efefef;" | tatlo
! style="background:#efefef;" | apat
! style="background:#efefef;" | tao
! style="background:#efefef;" | bahay
! style="background:#efefef;" | aso
! style="background:#efefef;" | daan
! style="background:#efefef;" | araw
! style="background:#efefef;" | bago
! style="background:#efefef;" | tayo (kata)
! style="background:#efefef;" | ano
! style="background:#efefef;" | apoy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Tetum|Tetum]]'''
|ida
|rua
|tolu
|haat
|ema
|uma
|asu
|dalan
|loron
|foun
|ita
|saida
|ahi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Amis|Amis]]'''
|cecay
|tosa
|tolo
|sepat
|tamdaw
|luma
|wacu
|lalan
|cidal
|faroh
|kita
|uman
|namal
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Puyuma|Puyuma]]'''
|sa
|dua
|telu
|pat
|taw
|rumah
|soan
|dalan
|wari
|vekar
|mi
|amanai
|apue,<br />asi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Bikol Rinconada|Rinconada Bikol]]'''
|əsad
|darwā
|tolō
|əpat
|tawō
|baləy
|ayam
|raran
|aldəw
|bāgo
|kitā
|onō
|kalayō
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Cebuano|Cebuano]]'''
|usa,<br />isa
|duha
|tulo
|upat
|tawo
|balay
|iro
|dalan
|adlaw
|bag-o
|kita
|unsa
|kalayo
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Waray|Waray]]'''
|usa
|duha
|tulo
|upat
|tawo
|balay
|ayam,<br />ido
|dalan
|adlaw
|bag-o
|kita
|anu
|kalayo
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Hiligaynon|Hiligaynon]]'''
|isa
|duha
|tatlo
|apat
|tawo
|balay
|ido
|dalan
|adlaw
|bag-o
|kita
|ano
|kalayo
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Aklanon|Aklanon]]'''
|isaea,<br />sambilog
|daywa
|tatlo
|ap-at
|tawo
|baeay
|ayam
|dayan
|adlaw
|bag-o
|kita
|ano
|kaeayo
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Kinaray-a|Kinaray-a]]'''
|sara
|darwa
|tatlo
|apat
|tawo
|balay
|ayam
|aragyan
|adlaw
|bag-o
|kita
|ano
|kalayo
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Tausug|Tausug]]'''
|hambuuk
|duwa
|tu
|upat
|tau
|bay
|iru'
|dan
|adlaw
|ba-gu
|kitaniyu
|unu
|kayu
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Maranao|Maranao]]'''
|isa
|dowa
|t'lo
|phat
|taw
|walay
|aso
|lalan
|gawi'e
|bago
|tano
|tonaa
|apoy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Kapampangan|Kapampangan]]'''
|metung
|adwa
|atlu
|apat
|tau
|bale
|asu
|dalan
|aldo
|bayu
|ikatamu
|nanu
|api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Pangasinan|Pangasinense]]'''
|sakey
|dua,<br />duara
|talo,<br />talora
|apat,<br />apatira
|too
|abong
|aso
|dalan
|ageo
|balo
|sikatayo
|anto
|pool
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Ilokano|Ilokano]]'''
|maysa
|dua
|tallo
|uppat
|tao
|balay
|aso
|dalan
|aldaw
|baro
|datayo
|ania
|apoy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Ivatan|Ivatan]]'''
|asa
|dadowa
|tatdo
|apat
|tao
|vahay
|chito
|rarahan
|araw
|va-yo
|yaten
|ango
|apoy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Ibanag|Ibanag]]'''
|tadday
|dua
|tallu
|appa'
|tolay
|balay
|kitu
|dalan
|aggaw
|bagu
|sittam
|anni
|afi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Yogad|Yogad]]'''
|tata
|addu
|tallu
|appat
|tolay
|binalay
|atu
|daddaman
|agaw
|bagu
|sikitam
|gani
|afuy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Gaddang|Gaddang]]'''
|antet
|addwa
|tallo
|appat
|tolay
|balay
|atu
|dallan
|aw
|bawu
|ikkanetam
|sanenay
|afuy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Tboli|Tboli]]'''
|sotu
|lewu
|tlu
|fat
|tau
|gunu
|ohu
|lan
|kdaw
|lomi
|tekuy
|tedu
|ofih
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Malay|Malay]]'''
|satu
|dua
|tiga<ref>In Kedukan Bukit inscription appears the numeral Tlu ratus as Three hundred, Tlu as Three, in http://www.wordsense.eu/telu/ the word Telu is referred as Three in Malay and Indonesian Language although the use of Telu is very rare.</ref>
|empat
|orang
|rumah,<br />balai
|anjing
|jalan
|hari
|baru
|kita
|apa,<br />anu
|api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Lumang Habanes|Lumang Habanes]]'''
|esa,<br />tunggal
|rwa,<br />kalih
|tĕlu,<br />tiga
|pat,<br />sakawan<ref>s.v. kawan, ''Old Javanese-English Dictionary'', P.J. Zoetmulder and Stuart Robson, 1982</ref>
|wwang
|umah 
|asu
|dalan
|dina
|hañar, añar<ref>s.v. hañar, ''Old Javanese-English Dictionary'', P.J. Zoetmulder and Stuart Robson, 1982</ref>
|kami<ref>s.v. kami, this could mean both first person singular and plural, ''Old Javanese-English Dictionary'', P.J. Zoetmulder and Stuart Robson, 1982</ref>
|apa,<br />aparan
|apuy,<br />agni
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Habanes|Habanes]]'''
|siji,<br />setunggal
|loro,<br />kalih
|tĕlu,<br />tiga<ref name="ReferenceA">''Javanese English Dictionary'', Stuart Robson and Singgih Wibisono, 2002</ref>
|papat,<br />sekawan
|uwong,<br />tiyang,<br />priyantun<ref name="ReferenceA"/>
|omah,<br />griya,<br />dalem<ref name="ReferenceA"/> 
|asu,<br />sĕgawon
|dalan,<br />gili<ref name="ReferenceA"/>
|dina,<br />dinten<ref name="ReferenceA"/>
|anyar,<br />énggal<ref name="ReferenceA"/>
|awaké dhéwé,<br />kula panjenengan<ref name="ReferenceA"/>
|apa,<br />punapa<ref name="ReferenceA"/>
|gĕni,<br />latu,<br />brama<ref name="ReferenceA"/>
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Sundanes|Sundanes]]'''
|hiji
|dua
|tilu
|opat
|urang
|imah
|anjing
|jalan
|poe
|anyar,<br />enggal
|arurang
|naon
|seuneu
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Acehnes|Acehnes]]'''
|sa
|duwa
|lhèë
|peuët
|ureuëng
|rumoh,<br />balèë
|asèë
|ret
|uroë
|barô
|(geu)tanyoë
|peuë
|apuy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Minangkabau|Minangkabau]]'''
|ciek
|duo
|tigo
|ampek
|urang
|rumah
|anjiang
|labuah,<br />jalan
|hari
|baru
|awak
|apo
|api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Lampung|Lampung]]'''
|sai
|khua
|telu
|pak
|jelema
|lamban
|kaci
|ranlaya
|khani
|baru
|kham
|api
|apui
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Bugines language|Bugines]]'''
|sedi
|dua
|tellu
|eppa
|tau
|bola
|asu
|lalen
|esso
|baru
|idi
|aga
|api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Temuano|Temuano]]'''
|satuk
|duak
|tigak
|empat
|uwang,<br />eang
|gumah,<br />umah
|anying,<br />koyok
|jalan
|aik,<br />haik
|bahauk
|kitak
|apak
|apik
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Toba Batak language|Bataknese]]'''
|sada
|dua
|tolu
|opat
|halak
|jabu
|biang
|dalan
|ari
|baru
|hita
|aha
|api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Kelantan-Pattani Malay|Kelantan-Pattani]]'''
|so
|duwo
|tigo
|pak
|oghe
|ghumoh,<br />dumoh
|anjing
|jale
|aghi
|baghu
|kito
|gapo
|api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Chamorro|Chamorro]]'''
|håcha,<br />maisa
|hugua
|tulu
|fatfat
|taotao
|guma
|ga'lågu<ref>From [[Wikang Espanyol|Espanyol]] "[[:es:Galgo|galgo]]"</ref>
|chålan
|ha'åni
|nuebu<ref>From [[Wikang Espanyol|Espanyol]] "[[:es:Nuevo|nuevo]]"</ref>
|hita
|håfa
|guafi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Motu|Motu]]'''
|ta,<br />tamona
|rua
|toi
|hani
|tau
|ruma
|sisia
|dala
|dina
|matamata
|ita,<br />ai
|dahaka
|lahi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Maori|Maori]]'''
|tahi
|rua
|toru
|wha
|tangata
|whare
|kuri
|ara
|ra
|hou
|taua
|aha
|ahi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Tubaluano|Tubaluano]]'''
|tasi
|lua
|tolu
|fá
|toko
|fale
|kuli
|ala,<br />tuu
|aso
|fou
|tāua 
|a
|afi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Hawayano|Hawayano]]'''
|kahi
|lua
|kolu
|hā
|kanaka
|hale
|'īlio
|ala
|ao
|hou
|kākou
|aha
|ahi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Banjar|Banjar]]'''
| asa
| duwa
| talu
| ampat
| urang
| rūmah
| hadupan
| heko
| hǎri
| hanyar
| kami
| apa
| api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Malgatse|Malgatse]]'''
|isa
|roa
|telo
|efatra
|olona
|trano
|alika
|lalana
|andro
|vaovao
|isika
|inona
|afo
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Gitnang Dusun|Dusun]]'''
| iso
| duo
| tolu
| apat
| tulun
| walai,<br />lamin
| tasu
| ralan
| tadau
| wagu
| tokou
| onu/nu
| tapui
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Kadazan|Kadazan]]'''
| iso
| duvo
| tohu
| apat
| tuhun
| hamin
| tasu
| lahan
| tadau
| vagu
| tokou
| onu,<br />nunu
| tapui
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Rungus|Rungus]]'''
| iso
| duvo
| tolu,<br />tolzu
| apat
| tulun,<br />tulzun
| valai,<br />valzai
| tasu
| dalan
| tadau
| vagu
| tokou
| nunu
| tapui,<br />apui
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Tambanuo|Sungai/Tambanuo]]'''
| ido
| duo
| tolu
| opat
| lobuw
| waloi
| asu
| ralan
| runat
| wagu
| toko
| onu
| apui
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Iban|Iban]]'''
| satu, sa,<br />siti, sigi
| dua
| tiga
| empat
| orang,<br />urang
| rumah
| ukui,<br />uduk
| jalai
| hari
| baru
| kitai
| nama
| api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Sarawak Malay]]'''
| satu,<br />sigek
| dua
| tiga
| empat
| orang
| rumah
| asuk
| jalan
| ari
| baru
| kita
| apa
| api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Terengganu Malay|Terengganu]]
| se
| duwe
| tige 
| pak 
| oghang
| ghumoh,<br />dumoh
| anjing 
| jalang
| aghi
| baghu 
| kite 
| mende, ape,<br />gape, nape
| api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Wikang Kanayatn Language|Kanayatn]]'''
| sa
| dua
| talu 
| ampat 
| urakng
| rumah
| asu' 
| jalatn
| ari
| baru 
| kami',<br />diri'
| ahe
| api
|-
|}

==Tingnan din==
*[[Mga taong Austronesyo]]

==Sanggunian==
{{refbegin}}
* {{cite journal    | title = The Austronesian Dispersal and the Origin of Languages
                    | url = https://archive.org/details/sim_scientific-american_1991-07_265_1/page/88
                    | last = Bellwood | first = Peter
                    |date=July 1991
                    | journal = Scientific American | volume = 265 | pages = 88–93
                    | doi = 10.1038/scientificamerican0791-88
                    | ref = harv | issue=1
}}
* {{cite book
                    | title = Prehistory of the Indo-Malaysian archipelago
                    | url = https://archive.org/details/prehistoryofindo0000bell
                    | last = Bellwood
                    | first = Peter
                    | year = 1997
                    | publisher = University of Hawai'i Press
                    | place = Honolulu
                    | ref = harv
                    }}
* {{cite journal    | title = Taiwan and the Prehistory of the Austronesians-speaking Peoples
                    | last = Bellwood | first=Peter
                    | year = 1998
                    | journal = Review of Archaeology | volume = 18 | pages = 39–48
                    | ref=harv
}}
* {{cite book       | title = The Austronesians: Historical and comparative perspectives
                    | last = Bellwood | first=Peter| last2 = Fox | first2 = James | last3 = Tryon | first3 = Darrell
                    | publisher=Department of Anthropology, Australian National University
                    | year=1995
                    | isbn=0-7315-2132-3
                    | ref=harv
}}
* {{cite journal
 |title   = Human Migrations in Continental East Asia and Taiwan: Genetic, Linguistic, and Archaeological Evidence
 |url     = https://archive.org/details/sim_current-anthropology_2005-06_46_3/page/480
 |author  = Bellwood, Peter & Alicia Sanchez-Mazas
 |journal = Current Anthropology
 |date    = June 2005
 |volume  = 46
 |pages   = 480–484
 |ref     = harv
 |issue   = 3
 |doi     = 10.1086/430018
}}
* {{cite conference
 |title      = Stratification in the peopling of China: how far does the linguistic evidence match genetics and archaeology?
 |last       = Blench
 |first      = Roger
 |year       = 2004
 |url        = http://www.rogerblench.info/Language/China/Geneva%20paper%202004%20submit.pdf
 |format     = PDF
 |accessdate = 
 |conference = Human migrations in continental East Asia and Taiwan: genetic, linguistic and archaeological evidence
 |place      = Geneva
 |date       = June 10–13, 2004
 |ref        = harv
}}
* {{cite journal
 |title        = A Long Lost Sister of Proto-Austronesian? Proto-Ongan, Mother of Jarawa and Onge of the Andaman Islands
 |last         = Blevins
 |first        = Juliette
 |year         = 2007
 |journal      = Oceanic Linguistics
 |volume       = 46
 |issue        = 1
 |pages        = 154–198
 |url          = http://email.eva.mpg.de/~blevins/pdf/webpub2007a.pdf
 |doi          = 10.1353/ol.2007.0015
 |ref          = harv
 |access-date  = 2015-12-08
 |archive-date = 2011-01-11
 |archive-url  = https://web.archive.org/web/20110111172242/http://email.eva.mpg.de/~blevins/pdf/webpub2007a.pdf
 |url-status   = dead
}}
* {{cite journal    | title=Austronesian Dispersal
                    | author=Blundell, David
                    | journal=Newsletter of Chinese Ethnology | year= | volume=35 | pages=1–26
                    | ref=harv
}}
* {{cite journal    | title = The Austronesian Homeland: A Linguistic Perspective
                    | last = Blust | first = Robert
                    | journal=Asian Perspectives | year=1985 | volume=26 | pages=46–67
                    | ref=harv
}}
* {{cite book       | chapter = Subgrouping, circularity and extinction: some issues in Austronesian comparative                     | last=Blust|first=Robert                     | year = 1999                     | editor1-first=E.|editor1-last=Zeitoun |editor2-first=P.J.K |editor2-last=Li                     | title=Selected papers from the Eighth International Conference on Austronesian Linguistics | pages=31–94                     | publisher=Academia Sinica | place=Taipei                     | ref=harv }}
* {{cite book       | contribution=Languages of the world
                    | last = Comrie | first=Bernard
                    | year = 2001
                    | title = The Handbook of LinguisticsLanguages of the world | pages = 19–42
                    | editor1-first = Mark | editor1-last = Aronoff | editor2-first = Janie |editor2-last = Rees-Miller,
                    | publisher = Blackwell | place = Oxford
                    | ref = harv
}}
* {{cite journal
 |title        = Taiwan's gift to the world
 |last         = Diamond
 |first        = Jared M
 |authorlink   = Jared Diamond
 |year         = 2000
 |url          = http://faculty.washington.edu/plape/pacificarchwin06/readings/Diamond%20nature%202000.pdf
 |format       = PDF
 |journal      = Nature
 |volume       = 403
 |pages        = 709–10
 |ref          = harv
 |doi          = 10.1038/35001685
 |pmid         = 10693781
 |issue        = 6771
 |access-date  = 2015-12-08
 |archive-date = 2006-09-16
 |archive-url  = https://web.archive.org/web/20060916193454/http://faculty.washington.edu/plape/pacificarchwin06/readings/Diamond%20nature%202000.pdf
 |url-status   = dead
}}
* {{cite journal    | title=A Lexicostatistical classification of the Austronesian languages
                    | last=Dyen | first=Isidore | author-link=Isidore Dyen
                    | year=1965
                    | journal=International Journal of American Linguistics | issue=Memoir 19
                    | ref=harv
}}
* {{cite conference | title = Current Developments in Comparative Austronesian Studies | last = Fox | first = James J. | url = http://dspace.anu.edu.au/bitstream/1885/43158/1/Comparative_Austronesian_Studies.pdf | format = PDF | conference = Symposium Austronesia Pascasarjana Linguististik dan Kajian Budaya | place = Universitas Udayana, Bali | date = 19–20 August 2004 | ref = harv | access-date = 8 Disyembre 2015 | archive-date = 12 Oktubre 2006 | archive-url = https://web.archive.org/web/20061012145718/http://dspace.anu.edu.au/bitstream/1885/43158/1/Comparative_Austronesian_Studies.pdf | url-status = dead }}
* {{cite web
                    | title=Reading the Full Picture
                    | author=Fuller, Peter
                    | publisher=Canberra, Australia: Research School of Pacific and Asian Studies
                    | year=2002
                    | work=Asia Pacific Research
                    | url=http://rspas.anu.edu.au/qb/articleFile.php?searchterm=3-4-3
                    | accessdate=July 28, 2005
                    | archive-date=Septiyembre 27, 2011
                    | archive-url=https://web.archive.org/web/20110927085103/http://rspas.anu.edu.au/qb/articleFile.php?searchterm=3-4-3
                    | url-status=dead
                    }}
* {{cite journal | title = The Austronesian Basic Vocabulary Database: From Bioinformatics to Lexomics | last1 = Greenhill | first = S.J. | last2 = Blust | first2 = R. | last3 = Gray | first3 = R.D | year = 2008 | url = http://language.psy.auckland.ac.nz/publications/index.php?pub=Greenhill_et_al2008 | journal = Evolutionary Bioinformatics | volume = 4 | pages = 271&ndash;283 | ref = harv | access-date = 2015-12-08 | archive-date = 2017-04-21 | archive-url = https://web.archive.org/web/20170421162644/http://language.psy.auckland.ac.nz/publications/index.php?pub=Greenhill_et_al2008 | url-status = dead }}.
* {{cite web
                    | title=Homepage of linguist Dr. Lawrence Reid
                    | url=http://www2.hawaii.edu/~reid/
                    | accessdate=July 28, 2005
                    | ref=harv
                    }}
* {{cite journal    | title = Origins of the East Formosans:Basay, Kavalan, Amis, and Siraya
                    | year = 2004
                    | last1 = Li | first = Paul Jen-kuei
                    | journal=Language and Linguistics | volume=5 | pages=363&ndash;376
                    | ref=harv | issue=2
}}
* {{cite conference | title=The Internal Relationships of Formosan Languages | last=Li | first=Paul Jen-kuei | url=http://www.sil.org/asia/philippines/ical/papers/Li-internal%20relationships%20formosan | format=PDF | accessdate= | conference=Tenth International Conference on Austronesian Linguistics (ICAL) | date=17–20 January 2006 | place=Puerto Princesa City, Palawan, Philippines | ref=harv }}
* {{cite book       | title = The Oceanic languages
                    | place = Richmond, Surrey | publisher = Curzon Press
                    | year = 2002
                    | author = [[John Lynch (linguist)|Lynch, John]], [[Malcolm Ross (linguist)|Malcolm Ross]] and [[Terry Crowley (linguist)|Terry Crowley]]
}}
* {{cite journal    | title=Genetic evidence for the proto-Austronesian homeland in Asia: mtDNA and nuclear DNA variation in Taiwanese aboriginal tribes
                    | year = 1998
                    | accessdate=
                    | journal = American Journal of Human Genetics | volume=63 | pages=1807–23
                    | ref = {{harvid|Melton et al.|1998}} | pmc=1377653 | pmid=9837834
                    | author=Melton T., Clifford S., Martinson J., Batzer M., & Stoneking M.    | doi=10.1086/302131    | issue=6
}}
* {{cite book       | contribution = Kra–Dai and Austronesian: Notes on phonological correspondences and vocabulary distribution
                    | last = Ostapirat | first = Weera
                    | year = 2005
                    | editors = Laurent Sagart, Roger Blench & Alicia Sanchez-Mazas
                    | title = The Peopling of East Asia: Putting Together Archaeology, Linguistics and Genetics | pages = 107–131
                    | place = London | publisher = Routledge Curzon
                    | ref = harv
}}
* {{cite conference | title= Austronesian: What linguists know and what they believe they know
                    | last=Peiros| first=Ilia
                    | year = 2004
                    | conference = the workshop on Human migrations in continental East Asia and Taiwan
                    | place= Geneva | date = June 10–13, 2004
                    | ref=harv
}}
* {{cite book | chapter= Proto Austronesian verbal morphology: a reappraisal
                    | year= 2009
                    | last= Ross | first= Malcolm
                    | title= Austronesian Historical Linguistics and Culture History: A Festschrift for Robert Blust
                    | editor1-last= Adelaar | editor1-first= K. Alexander 
                    | editor2-last= Pawley | editor2-first= Andrew
                    | location= Canberra
                    | publisher= Pacific Linguistics
                    | pp= 295–326
                    | ref= harv
}}
* {{cite journal
 |title   = Austronesian historical linguistics and culture history
 |url     = https://archive.org/details/sim_annual-review-of-anthropology_1993_22/page/425
 |author  = [[Malcolm Ross (linguist)|Ross, Malcolm]] & Andrew Pawley
 |journal = Annual Review of Anthropology
 |year    = 1993
 |volume  = 22
 |pages   = 425–459
 |doi     = 10.1146/annurev.an.22.100193.002233
 |ref     = harv
 |oclc    = 1783647
}}
* {{cite book       | chapter=Final words: research themes in the history and typology of western Austronesian languages
                    | last=Ross | first=John
                    | editor1-last=Wouk|editor1-first=Fay|editor2-first=Malcolm|editor2-last=Ross|year=2002
                    | title=The history and typology of Western Austronesian voice systems | pages=451–474
                    | place=Canberra | publisher=Pacific Linguistics
                    | ref=harv
}}
* {{cite conference
                    | title = Sino-Tibeto-Austronesian: An updated and improved argument
                    | last = Sagart
                    | first = Laurent
                    | date = 8–11 January 2002
                    | url = http://halshs.ccsd.cnrs.fr/docs/00/08/50/59/PDF/canberra.pdf
                    | format = PDF
                    | accessdate = 
                    | conference = Ninth International  Conference on Austronesian Linguistics (ICAL9)
                    | place = Canberra, Australia
                    | ref = harv
                    }}
* {{cite journal    | title = The higher phylogeny of Austronesian and the position of Tai–Kadai
                    | last = Sagart | first = Laurent
                    | year = 2004
                    | journal = Oceanic Linguistics | volume=43 | pages = 411–440
                    | ref = harv | doi=10.1353/ol.2005.0012 
}}
* {{cite book       | contribution = Sino-Tibeto-Austronesian: An updated and improved argument
                    | last = Sagart | first = Laurent
                    | year = 2005
                    | editor-first = Roger | editor-last = Blench | editor2-first = Alicia | editor2-last=Sanchez-Mazas
                    | title = The Peopling of East Asia: Putting Together Archaeology, Linguistics and Genetics | pages = 161–176
                    | publisher = Routledge Curzon | place = London
                    | ref = harv
}}
* {{cite book
                    | contribution = Time perspective in aboriginal American culture: a study in method
                    | last = Sapir
                    | first = Edward
                    | year = 1968
                    | title = Selected writings of Edward Sapir in language, culture and personality
                    | url = https://archive.org/details/selectedwritings0000unse_t1d1
                    | pages = [https://archive.org/details/selectedwritings0000unse_t1d1/page/389 389]–467
                    | editor-first = D.G.
                    | editor-last = Mandelbaum
                    | place = Berkeley
                    | publisher = University of California Press
                    | ref = harv
                    }}
* {{cite journal    | title=A ramble through southern Formosa
                    | last1=Taylor | first=G.
                    | year=1888
                    | journal=The China Review | volume=16 | pages=137&ndash;161
                    | ref=harv
}}
* {{cite journal    | title=Introduction: 'Austronesia' and the great Austronesian migration
                    | last=Terrell | first=John Edward
                    | journal=World Archaeology |date=December 2004 | volume=36 | pages=586–590
                    | ref=harv | issue =4    | doi=10.1080/0043824042000303764
}}
* {{Cite journal    | title=From Ancient Cham to Modern Dialects. Two Thousand Years of Language Contact and Change. Oceanic Linguistics Special Publications No. 28
                    | last1=Thurgood | first=Graham
                    | publisher=University of Hawai'i Press| place=Honolulu
                    | year=1999  | ref=harv
}}
* {{cite journal | title = Traces of archaic mitochondrial lineages persist in Austronesian-speaking Formosan populations | year = 2005 | url = http://biology.plosjournals.org/perlserv?request=get-pdf&file=10.1371_journal.pbio.0030247-p-S.pdf | format = PDF | accessdate =  | journal = PLoS Biol | volume = 3 | page = e247 | ref = {{harvid|Trejaut et al.|2005}} | author2 = Kivisild T | author3 = Loo JH | author4 = Lee CL | author5 = He CL | author = Trejaut JA | issue = 8 | doi = 10.1371/journal.pbio.0030247 | pmid = 15984912 | pmc = 1166350 }}
* Wouk, Fay and [[Malcolm Ross (linguist)|Malcolm Ross]], eds. (2002), ''The history and typology of western Austronesian voice systems.'' Pacific Linguistics. Canberra: Australian National University.
{{refend}}

== Mga kawing panlabas ==
* [http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=89851 Ethnologue report for Austronesian.]
* [http://language.psy.auckland.ac.nz/austronesian/ Basic vocabulary database for over 450 Austronesian Languages.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170503020518/http://language.psy.auckland.ac.nz/austronesian/ |date=2017-05-03 }}
* [http://www.sil.org/pacific/png Summer Institute of Linguistics site showing languages (Austronesian and Papuan) of Papua New Guinea.]
* [http://www-personal.umich.edu/~rustyb/112/austronesian.htm Austronesian Language Resources] (''defunct?'' ''moved?'') ([http://web.archive.org/web/20041122214717/http://www-personal.umich.edu/~rustyb/112/austronesian.htm @ ''archive.org''])
* [http://coconutstudio.com/Austro%20Nos%20Mar2008%2011-3.xls Spreadsheet of 1600+ Austronesian and Papuan number names and systems - ongoing study to determine their relationships and distribution]{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.nvtc.gov/lotw/months/june/austronesianLanguageFamily.html Languages of the World: The Austronesian (Malayo-Polynesian) Language Family]

[[Kategorya:Pamilya ng mga wikang Awstronesyo| ]]