Rusya

baguhin ang mga link
Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula sa Nizhny Novgorod Oblast)
Pederasyong Ruso

Российская Федерация  (Ruso)
Rossiyskaya Federatsiya
Watawat ng Rusya
Watawat
Eskudo ng Rusya
Eskudo
Awitin: Государственный гимн
Российской Федерации
Gosudarstvennyy gimn Rossiyskoy Federatsii
"Awit ng Pederasyong Ruso"
Lupaing saklaw ng Pederasyong Ruso sa lunting maitim, kasama ang mga teritoryong pinagtatalunan sa lunting mapusyaw.
Lupaing saklaw ng Pederasyong Ruso sa lunting maitim, kasama ang mga teritoryong pinagtatalunan sa lunting mapusyaw.
Kabisera
at pinakamalaking lungsod
Mosku
55°45′21″N 37°37′02″E / 55.75583°N 37.61722°E / 55.75583; 37.61722
Wikang opisyal
at pambansa		Ruso
Pangkat-etniko
(2010)
Relihiyon
(2012)
KatawaganRuso
PamahalaanRepublikang pederal at semi-presidensyal sa ilalim ng isang sentralisadong awtoritaryong pamahalaan
• President
Vladimir Putin
Mikhail Mishustin
Valentina Matviyenko
Vyacheslav Volodin
Vyacheslav Lebedev
LehislaturaFederal Assembly
Federation Council
State Duma
Kasaysayan
879
1157
1263
16 January 1547
2 November 1721
15 March 1917
30 December 1922
12 June 1990
12 December 1991
12 December 1993
8 December 1999
18 March 2014
Lawak
• Kabuuan
17,098,246 km2 (6,601,670 mi kuw) (ika-1)
• Katubigan (%)
13[1] (including swamps)
Populasyon
• Pagtataya sa 2022
  • Decrease145,478,097
  • (including Crimea)[2]
  • Decrease 143,054,637
  • (excluding Crimea)[2]
(9th)
• Kapal
8.4/km2 ([convert: di tugmang yunit]) (ika-181)
KDP (PLP)Pagtataya sa 2022
• Kabuuan
Increase $4.365 trilyon (ika-6)
• Bawat kapita
Increase $30,013 (ika-58)
KDP (nominal)Pagtataya sa 2022
• Kabuuan
Increase $1.829 trilyon (ika-11)
• Bawat kapita
Increase $12,575 (ika-68)
Gini (2020)36.0
katamtaman · ika-98
TKP (2019)Increase 0.824
napakataas · ika-52
SalapiRussian ruble (₽) (RUB)
Sona ng orasUTC+2 to +12
Gilid ng pagmamanehokanan
Kodigong pantelepono+7
Internet TLD

Ang Rusya (Ruso: Россия, tr. Rossiya), opisyal na Pederasyong Ruso (Ruso: Российская Федерация, tr. Rossiyskaya Federatsiya), ay isang bansang transkontinental na umaabot mula Silangang Europa hanggang Hilagang Asya. Hinahangganan nito (mula hilagang-kanluran paikot sa kaliwa) ang mga bansang Noruwega, Pinlandiya, Estonya, Letonya, Litwanya, Polonya, Biyelorusya, Ukranya, Heorhiya, Aserbayan, Kasakistan, Tsina, Monggolya, at Hilagang Korea, nagbabahagi ng mga limitasyong maritimo sa Hapon at Estados Unidos, at katabi ng mga halos di-kinikilalang Abhasya, Timog Osetiya, at Bagong Rusya, samakatuwid ginagawa ito bansang may pinakamaraming hinahangganang estado. Ito ang pinakamalaking bansa sa mundo, na sumasaklaw sa mahigit 17,098,246 kilometrong kuwadrado (6,601,670 milyang kuwadrado); labing-isang sona ng oras at isang-walong bahagi ng lupang matitirahan sa Daigdig. Mayroong populasyon na 145.5 milyong tao, ito ang pinakamataong bansa sa Europa at ikasiyam sa buong mundo. Ang kabiserang pambansa at pinakamalaking lungsod nito at ng Europa ay Mosku habang ang sentrong pangkalinangan nito'y San Petersburgo. Iilan sa iba pa na pangunahing lungsod nito ay Novosibirsk, Ekaterimburgo, Nizhny Novgorod, at Kazan.

Nagsimula ang kasaysayan ng Rusya sa mga bayang Silangang Eslabo, na sumibol bilang isang makikilalang grupo sa Europa sa pagitan ng ika-3 dantaon at ika-8 dantaon. Lumitaw ang Rus ng Kiyeb, ang kanilang unang estado, noong ika-9 dantaon. Pinagtibay nila noong 988 ang Kristiyanismong Ortodokso, isang produkto ng Kristiyanisasyong isinagawa nina Sirilo at Metodiyo, dalawang misyonerong ipinadala mula sa Imperyong Bisantino. Nang maglaon ay nagkawatak-watak ang Rus sa iba't-ibang maliliit na estadong pyudal, kung saan ang pinakamakapangyarihan dito'y ang Prinsipado ng Vladimir-Suzdal na sa kalaunan ay naging Dakilang Dukado ng Mosku. Ito ang naging pangunahing puwersa sa pakikibaka para sa kalayaan mula sa Gintong Horda at muling pag-iisa ng Rusya. Unti-unting napagkaisa ng Mosku ang mga nakapalibot na prinsipado at naging Tsaratong Ruso. Noong unang bahagi ng ika-18 dantaon ay lumawak ito sa pamamagitan ng pananakop, panlulupig, at paggalugad at umunlad sa Imperyong Ruso. Umabot mula Polonya hanggang sa Karagatang Pasipiko at Alaska, ito ang naging ikatlong pinakamalaking imperyo sa kasaysayan. Sa pagtatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig ay nilansag ang monarkiya ng bansa sa Himagsikang Ruso at naitatag ang Republikang Sobyetiko ng Rusya (kalauna'y naging RSPS ng Rusya), ang kauna-unahang estadong sosyalista. Kasunod ng tagumpay ng mga Bolshebista sa digmaang sibil ay binuo ng Rusya, kasama ang Ukranya, Biyelorusya, at Transkawkasya, ang Unyong Sobyetiko, na naging isa sa dalawang pinakamakapangyarihang bansa sa panahon ng Digmaang Malamig. Kasunod ng pagkabuwag ng Unyong Sobyetiko noong 1991 ay naging Pederasyong Ruso ang Rusya, itinuturing ito bilang de facto na kahalili sa mga estadong sumunod sa unyon.

Ang sistemang pampamahalaan ng Rusya ay republikang parlamentaryo na binubuo ng walumpu't limang kasakupang pederal. Ang ekonomiya ng bansa ay ang ikalabing-isang pinakamalaki sa mundo ayon sa KDP nominal at ikaanim ayon sa PKB. Nagtataglay ang bansa ng pinakamalaking arsenal ng mga sandatang nukleyar, at nagraranggo bilang ikalima sa bilang ng aktibong hukbo at paggastang pang-militar. Ang malawakang mapagkukunan nito sa mga mineral at enerhiya ay itinuturing bilang pinakamalaki sa mundo; ito ang may pinakamalaking reserba ng mga mapagkukunan ng kagubatan at isang-kapat ng di-nagyelong sariwang tubig. Kabilang ang Rusya sa mga nangungunang tagagawa ng langis at gasolinang natural. Isa itong kasaping permanente ng Konsehong Pangkatiwasayan ng mga Nagkakaisang Bansa, pangunahing miyembro ng Komonwelt ng mga Estadong Malaya, Organisasyon sa Tratado ng Kolektibong Katiwasayan, at Eurasyanong Unyong Pang-ekonomiya, at bahagi ng BRICS, Grupo ng Dalawampu (G20), Organisasyong Pang-kooperasyon ng Shanghai, Asya-Pasipikong Kooperasyong Pang-ekonomiya, Organisasyon para sa Katiwasayan at Kooperasyon sa Europa (OSCE/OKKE), at Organisasyong Pandaigdig sa Kalakalan. Mayroon ang Rusya ng 30 Pandaigdigang Pamanang Pook na idineklara ng Organisasyong Pang-edukasyon, Makaagham at Pangkalinangan ng mga Nagkakaisang Bansa (dinadaglat sa Ingles bilang UNESCO), samakatuwid ginagawa ang bansa na ikasiyam na may pinakamaraming pamanang pook.

Etimolohiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Русь (Rus ') ang orihinal na pangalan ng Rusya. Isa itong estadong midyebal na binubuo ng mga Silangang Slavs. Gayun pa man, ito ang tamang pangalan na naging mas popular sa kasaysayan, ang mga nakatira sa bansa ay tinatawag na "Русская Земля" (russkaya zemlya) na kung saan ang kahulugan nito ay Lupang Rusu o Rus '. Upang makilala ang mga tao sa bansang ito mula sa ibang lugar, tinawag silang Kievan Rus na mula sa modernong histograpo.

Ruthenia naman ang salin ng salitang Rus sa latin na ginagamit sa kanluran at timog na rehiyon ng Rus na katabi ng katolikong Europa. Россия (Rossiya) naman ang kasalukuyang pangalan ng estado, mula sa bersiyong Griyego na Ρωσία [rosia] na ginamit ng mga Kievan Rus ito para tawagin ang mga nakatira sa Imperyong Byzantine.

Heograpiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sinasakop ng Rusya ang halos buong hilagang bahagi ng superkontinente naEurasia (Eurasya). Karamihan ng bansa ay binubuo ng mga kapatagan, sa bahaging Europeo man o sa bahaging nasa Asya na kilala kadalasan bilang Sibir’ (Siberia). Karamihan sa mga kapatagang ito sa timog ay steppe habang sa hilaga naman ay makakapal na gubat na nagiging tundra patungo sa baybaying Arctic. May mga bulubundukin tulad ng Caucasus (kung saan naroroon ang Bundok Elbrus, ang pinakamataas na tuktok sa Europa na may taas ng 5 633 m) at ang Altay sa mga katimugang hangganan ng bansa, samantalang sa silangang bahagi ng bansa ay naroroon ang Bulubunduking Verhojansk at ang mga bulkan ng Kamchatka Peninsula. Kapuna-puna rin ang Bulubunduking Ural, na syang pangunahing naghahati ng Europa mula sa Asya.

Nagtatanyag ang Rusya ng higit 37 000 km ng baybayin sa mga karagatang Arctic at Pasipiko, pati na rin sa mga masasabing inland na dagat tulad ng Baltic, Black (Itim), at Caspian. Ang ilan sa mga pulo o kapuluang nasa hilagang baybayin ay ang Novaja Zemlja, Franz Joseph Land, Novosibirskie Ostrova, Wrangel Island, Kuril Islands, at Sakhalin.

Ang ilan sa mga pangunahing lawa sa Rusya ay ang Baikal, Lawa Ladoga, at Onego.

Marami ring mga ilog ang dumadaloy sa Rusya.

Topograpiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mula sa hilaga hanggang timog ang East European Plain , na kilala rin bilang Russian Plain, ay nagbihis sequentially sa Arctic tundra, koniperus gubat (taiga), mixed at broad-leaf forest, damuhan (kapatagan), at semi-disyerto (fringing ang Caspian Sea), bilang ng mga pagbabago sa mga halaman na sumasalamin sa mga pagbabago sa klima. Siberya ay sumusuporta sa isang katulad sequence ngunit higit sa lahat ay taiga. Russia ay mundo pinakamalaking ang taglay ng gubat, na kilala bilang "ang mga baga ng Europa",[3] ikalawang lamang sa maulang-gubat ng Amasona sa ang halaga ng carbon dioxide ito absorbs.

May 266 species ng mamal at 780 species ng ibon sa Rusya. Noong 1997 ay kasama sa Red Data Book ng Russian Federation ang 415 species [4] at ngayon ay protektado ang mga ito.

Klima[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang malaking sukat ng Russia at ang distansiya ng maraming mga lugar mula sa dagat ay nagreresulta sa pangingibabaw ng mahalumigmig na klimang kontinental, na siyang dominante sa lahat ng bahagi ng bansa maliban sa tundra at sa bandang timog-kanlurang hangganan ng bansa. Naiistorbo ng mga bundok sa timugan ang masa ng mainit na hangin na galing ng Indian Ocean, samantalang ang kapatagan sa kanluran at hilaga ay ikinai-expose ng bansa sa Arctic at Atlantic.[5]

Ang kalakhang bahagi ng teritoryo ay may dalawa lamang na pangunahing season - ang taglamig at tag-init; ang taglagas at tagsibol ay karaniwang maikling panahon ng pagbabago sa pagitan ng lubhang mababang mga temperatura at lubhang mataas.[5] Ang pinakamalamig na buwan ay ang Enero (Pebrero sa baybay-dagat), at ang pinakamainit naman kadalasan ay Hulyo. Pangkaraniwan lang ang malaking range ng temperatura. Sa taglamig, ang temperatura ay lalong hilagaan lalong malamig at lalong silangan lalong malamig. Umiinit nang mainit-init kapagka tag-init, kahit sa Siberia.[6]

Flora at fauna[baguhin | baguhin ang wikitext]

Kasaysayan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pangunahing artikulo: Kasaysayan ng Rusya

Sinaunang Panahon[baguhin | baguhin ang wikitext]

Karagdagang impormasyon: Kahariang Bosporan, Khazaria, at Lagalag na Eurasyano
Hinuhang Kurgan: Ang Timog Rusya bilang urheimat ng mga Taong Indo-European.

Isa sa mga unang modernong tao na may buto ng edad ng 35 000 taon ay matatagpuan sa Russia, sa Kostenki sa gilid ng Ilog Don. Sa sinaunang-panahon beses sa napakalaking steppes ng Timog Rusya ay tahanan sa lipi ng laog pastoralists.[7] Labi ng mga kapatagan civilizations ay natuklasan sa mga lugar tulad bilang Ipatovo ,[7] Sintashta,[8] Arkaim,[9] at Pazyryk,[10] na kung saan dadalhin ang earliest na kilala bakas ng inimuntar digma , isang susi na tampok sa laog paraan ng buhay.

Sa klasiko unang panahon, ang Pontic kapatagan ay kilala bilang Scythia. Dahil sa ang 8th siglo BC, Sinaunang Griyego mangangalakal nagdala ng kanilang mga kabihasnan sa emporiums kalakalan sa Tanais at Phanagoria.[11] Sa pagitan ng 3 at 6 siglo AD, ang Bosporan Kingdom, isang Hellenistic kaayusan ng pamahalaan na nagtagumpay ang mga Griyego colonies,[12] ay bumagsak sa pamamagitan ng laog invasions humantong sa pamamagitan ng gerero lipi, tulad ng ang Huns at taong hating Asayano at Europyano Avars .[13] Ang isang tao Turko, ang Khazars, nagpuno sa mga mas mababang Volga steppes palanggana sa pagitan ng Caspian at Dagat Itim hanggang sa 8th siglo.[14]

Ang ninuno ng modernong Russians ay ang Eslabo lipi, na ang orihinal na bahay ay isipan sa pamamagitan ng ilang mga iskolar sa may been ang makahoy na lugar ng Pinsk Marshes.[15] Ang East Slavs unti husay Western Russia sa dalawang waves: isang paglipat mula sa Kiev papunta sa kasalukuyan- araw Suzdal at Murom at isa pang mula Polotsk papunta sa Novgorod at Rostov. Mula sa 7 pataas na siglo, ang East Slavs binubuo ang bulk ng populasyon sa Western Russia[16] at dahan-dahan ngunit mahimbing assimilated ng katutubong-Ugric bayan Finno, kabilang ang Merya, ang Muromians, at ang Meshchera.

Kievan Rus'[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pangunahing artikulo: Kievan Rus'
Ang Kievan Rus' noong ika-11 siglo.

Ang pagtatatag ng unang East Eslabo estado sa 9 na siglo ay nangyari sa panahon ng pagdating ng mga Varangian , ang Vikings na pakikipagsapalaran kasama ang mga waterways ng pagpapalawak mula sa silangan Baltic sa Black at Kaspiy Dagat.[17] Ayon sa Pangunahing Chronicle, isang Varangian mula Rus 'tao , na nagngangalang Rurik, ay inihalal pinuno ng Novgorod sa 862. Ang kanyang mga kahalili Oleg ang Propeta inilipat timog at conquered Kiev sa 882,[18] na kung saan ay nagkaroon na dati nagbabayad pugay sa mga Khazars; kaya ang estado ng Kievan Rus ' nagsimula. Oleg, Rurik's anak Igor at Igor's anak Svyatoslav dakong huli pinasuko ang lahat ng lipi East Eslabo sa Kievan tuntunin, sinira ang Khazar khaganate at inilunsad ng ilang mga militar Ekspedisyon sa Byzantium.

Sa 10th sa 11th siglo Kievan Rus 'naging isa sa mga pinakamalaking at pinaka maunlad na estado sa Europa.[19] Ang naghahari ng Vladimir ang Great (980–1015) at ang kaniyang anak Yaroslav ko ang Wise (1019–1054) ay bumubuo sa Golden Edad ng Kiev, na kung saan nakita ang pagtanggap ng Ortodoksia Kristiyanismo mula sa Byzantium at ang pagbuo ng unang East Eslabo nakasulat legal code , ang Russkaya Pravda .

Sa 11th at 12th siglo, palaging incursions sa pamamagitan ng laog Turko tribes, tulad ng mga Kipchaks at ang Pechenegs , na sanhi ng isang malaki at mabigat migration ng Eslabo populasyon sa mas ligtas na, mabigat na kagubatan sa rehiyon ng hilagaan, lalo na sa mga lugar na kilala bilang Zalesye .[20]

Ang Pagbautismo sa mga Kievan, ni Klavdy Lebedev.

Ang edad ng pyudalismo at desentralisasyon ay dumating, minarkahan sa pamamagitan ng pare-pareho sa mga in-labanan sa pagitan ng mga kasapi ng Rurikid Dinastiyang na pinasiyahan Kievan Rus 'sama-sama. Kiev's pangingibabaw waned, sa benepisyo ng Vladimir-Suzdal sa hilaga-silangan, Novgorod Republika sa-kanluran hilaga at Galicia-Volhynia sa timog-kanluran.

Huli Kievan Rus 'disintegrated, may mga huling suntok na ang Mongol invasion ng 1237–1240,[21] na nagresulta sa pagkawasak ng Kiev[22] at ang pagkamatay ng tungkol sa kalahati ng populasyon ng Rus '.[23] Ang manlulupig, mamaya na kilala bilang Tatars , nabuo ang estado ng mga Ginintuang Horda, na pillaged ang Russian pamunuan at pinasiyahan sa timog at central expanses ng Russia para sa higit sa tatlong siglo.[24]

Galicia-Volhynia sa huli ay assimilated sa pamamagitan ng Polish-Lithuanian Commonwealth , habang ang mga Mongol-dominado Vladimir-Suzdal at Novgorod Republic, dalawang rehiyon sa paligid ng Kiev, itinatag ang batayan para sa mga modernong Russian bansa. Ang Novgorod kasama Pskov pinanatili ng ilang mga antas ng awtonomya sa panahon na ang panahon ng pamatok Mongol at higit sa lahat ay ipinagkait ang mga kabangisan na apektado ang magpahinga ng ang bansa. Sa pamumuno ni Alexander Nevsky , Novgorodians repelled ang invading Swedes sa Labanan sa Neba sa 1240, pati na rin ang Crusaders Aleman sa Labanan sa Ice sa 1242, paglabag sa kanilang mga pagtatangka upang kolonisahan ang Northern Rus '.

Dakilang Duke ng Moscow[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pangunahing artikulo: Dakilang Duke ng Moscow
Binabasbasan ni Sergius ng Radonezh si Dmitri Donskoi sa Trinity Sergius Lavra, bago ang Labanan sa Kulikovo.

Ang pinaka malakas na estado kahalili sa Kievan Rus 'ay ang Grand titulo ng duke ng Moscow ("Moscovy" sa Western alaala), sa una ng isang bahagi ng Vladimir-Suzdal . Habang pa rin sa ilalim ng domain ng mga Mongol-Tatars at sa kanilang mga kasabwat, Moscow ay nagsimulang igiit ang kanyang impluwensiya sa Western Russia sa unang bahagi ng ika-14 siglo.

Sa mga ay mahirap na beses, na may mga madalas na -Tatar raids Mongol at agrikultura paghihirap mula sa simula ng Little Ice Age . Tulad sa ang magpahinga ng Europa, mga salot hit Russia lugar sa isang beses bawat limang o anim na taon 1350-1490. Gayunman, dahil sa ang mas mababang densidad ng populasyon at mas mahusay na pangangalaga sa kalinisan (lakit pagsasanay ng banya , ang basa ng singaw paliguan),[25] populasyon ng pagkawala na sanhi ng mga salot ay hindi kaya ng malubhang bilang sa Western Europe, at ang mga pre-salot na populasyon ay naabot sa Russia nang maaga bilang 1500.[26]

Humantong sa pamamagitan ng Prince Dmitri Donskoy ng Moscow at nakatulong sa pamamagitan ng Russian Orthodox Church , ang nagkakaisang hukbo ng mga Ruso mga pamunuan inflicted isang milyahe pagkatalo sa mga Mongol-Tatars sa Labanan sa Kulikovo sa 1380. Moscow unti buyo ang mga nakapaligid na mga pamunuan, kabilang ang mga dating malakas na rivals, tulad ng Tver at Novgorod . Sa ganitong paraan Moscow ang naging pangunahing nangungunang puwersa sa proseso ng Russia's reunification at expansion.

Ivan III (ang Great) sa wakas threw off ang mga kontrol ng Ginintuang Horda, pinagtibay sa buong ng Central at Northern Rus 'sa ilalim ng Moscow's kapangyarihan, at ang unang sa kumuha ang pamagat "Grand Duke ng lahat ng mga Russias".[27] Matapos ang pagbagsak ng Constantinople sa 1453, Moscow inaangkin sunod sa mga legacy ng Eastern Roman Empire . Ivan III asawa Sophia Palaiologina , ang pamangkin ng huling Byzantine emperador Constantine XI , at ginawa ang Byzantine double-luko agila sa kanyang sarili, at sa huli Russian, amerikana-ng-bisig.

Tsardom ng Rusya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pangunahing artikulo: Tsardom ng Rusya
Si Tsar Ivan IV ni Ilya Repin

Sa pag-unlad ng Ikatlong Roma ideya, ang Grand Duke Ivan IV (ang "Awesome"[28] o "mga kilabot") ay opisyal na nakoronahan ang unang Tsar (" Cesar ") ng Russia sa 1547. Ang Tsar promulgated ng isang bagong code ng mga batas ( Sudebnik ng 1550 ), itinatag ang unang Russian pyudal kinatawan katawan ( Zemsky Sobor ) at ipinakilala ang mga lokal na self-management sa kanayunan rehiyon.[29][30]

Sa panahon ng kanyang mahabang maghari, Ivan IV halos lambal ang naka malaking Ruso teritoryo sa pamamagitan ng annexing ang tatlong khanates Tatar (bahagi ng disintegrated Ginintuang Horda): Kazan at Astrakhan kasama ang Volga River, at kapangyarihan ng kan Sibirean sa South Western Siberia. Ganito sa katapusan ng ika-16 siglo Russia ay transformed sa isang multiethnic , multiconfessional at transkontinental estado .

Gayunman, ang Tsardom ay weakened sa pamamagitan ng mahaba at hindi matagumpay Livonian War laban sa koalisyon ng Poland, Lithuania, Sweden at para sa access sa Baltic baybayin at dagat kalakalan.[31] Sa parehong oras ang Tatars ng Krimeano kapangyarihan ng kan, ang tanging natitirang mga kahalili sa mga Ginintuang Horda, patuloy na salakayin Southern Russia,[32] at ay kahit able sa burn down Moscow sa 1571.[33]

Ang Monumento para kay Minin at Pozharsky sa Moscow

Ang kamatayan ng Ivan's anak na minarkahan ang katapusan ng sinaunang Rurikid Dinastiyang sa 1598, at sa kumbinasyon sa mga gutom ng 1601-1603[34] ang humantong sa civil war, ang mga tuntunin ng pretenders at dayuhang interbensiyon sa panahon ng Time ng problema sa unang bahagi ng 17 na siglo.[35] Polish-Lithuanian Commonwealth abala bahagi ng Russia, kabilang Moscow. Sa 1612 ang mga Poles ay sapilitang sa retiro sa pamamagitan ng mga Ruso pulutong volunteer, na humantong sa pamamagitan ng dalawang pambansang bayani, merchant Kuzma Minin at Prince Dmitry Pozharsky. Ang Dinastiyang Romanov acceded sa trono sa 1613 sa pamamagitan ng mga desisyon ng Zemsky Sobor , at ang bansa ang nagsimula nito unti-unting paggaling mula sa krisis.

Russia patuloy nito sa teritoryo ng paglago sa pamamagitan ng 17 siglo, na kung saan ay ang edad ng Cossacks . Cossacks ay warriors ayusin sa militar ng mga komunidad, magkawangki pirates at pioneers sa New World . Sa 1648, ang mga magbubukid ng Ukraine sumali sa Zaporozhian Cossacks sa paghihimagsik laban sa Poland-Lithuania sa panahon ng pag-aalsa Khmelnytsky , dahil sa mga panlipunan at relihiyon aapi sila ay nagdusa sa ilalim Polish tuntunin. Sa 1654 ang mga Ukranian lider, Bohdan Khmelnytsky , inaalok sa mga lugar Ukraine ilalim ng proteksiyon ng mga Russian Tsar, Aleksey ko . Aleksey's na pagtanggap sa alok na ito na humantong sa isa pang Russo-Polish War (1654–1667) . Panghuli, Ukraine ay nahati sa kahabaan ng ilog Dnieper , Aalis ang mga western bahagi (o right-bangko Ukraine ) sa ilalim ng Polish tuntunin at silangang bahagi ( Kaliwa-bangko Ukraine at Kiev ) sa ilalim ng Russian. Mamaya, sa 1670–1671 ang Don Cossacks humantong sa pamamagitan ng Stenka Razin na sinimulan ng isang malaking pag-aalsa sa rehiyon Volga, ngunit ang Tsar's tropa ay matagumpay manalo sa mga rebelde.

Sa silangan, ang mabilis na Russian pagsaliksik at kolonisasyon ng ang malaking mga teritoryo ng Siberya ay humantong sa pamamagitan ng halos lahat Cossacks pangangaso para sa mahalagang mga fur at garing . Russian explorers hunhon silangan lalo na kasama ang mga ruta ng Siberya ilog , at sa pamamagitan ng kalagitnaan ng 17 siglo ay may mga Russian settlements sa Eastern Siberia, sa Chukchi Peninsula , kasama ang Amur River , at sa Pacific baybayin. Sa 1648 ang Kipot ng Bering sa pagitan ng Asya at North America ay lumipas na para sa unang panahon sa pamamagitan ng Fedot Popov at Semyon Dezhnyov .

Imperyal na Rusya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pangunahing artikulo: Imperyong Ruso
Si Pedrong Dakila, ang unang Emperador ng Rusya.

Sa ilalim ng Tsarinong si Pedrong Dakila, ang bansa ay naging isang imperyo noong 1721 at naging kinikilala bilang isang makapangyarihang puwersa sa mundo. Sa paghahari nioya noong 1682–1725, pinabagsak ni Pedro ang Sweden sa Dakilang Digmaang Hilaga at pinilit ang huli ito na isuko ang West Karelia at Ingria (dalawang rehiyon nawala sa pamamagitan ng Russia sa Panahon ng Mga Gulo),[36] pati na rin ang Estland at Livland, at pagsiguro ng rutang pandagat ng Imperyong Ruso sa Dagat Baltik.[37] Nagpagawa si Tsarenong Pedro ng bagong kabisera na tinatawag na Saint Petersburg na kinatatayuan ng isang kuta ng Sweden, na sa susunod na mga taon ay kilalanin bilang Bintana ng Rusya sa Europa. Ang kanyang mga reporma sa pagpapalago ng Kanluraning Kultura sa Rusya ang nagdala sa kanya upang kilalanin siya ng mga kapwa niyang Ruso na "Ama ng Padkakanluranin" ng Rusya.

Sa pamamagitan ng babaeng anak ni Pedro na si Elisabet, na naghari sa imperyo noong 1741–62, nakilahok ang Rusya sa Digmaang Pitong Taon (1756–1763). Habang nagaganap ang tunggalian ng Russia at Prusya na isanib ang Eastern Prussia sa Imperyong Ruuso at kahit na kinuha nila ang Berlin, namatay ang Tsarinang si Elisabet, at lahat ng mga lugar na nasakop ng Rusya ay bumalik sa kaharian ng Prussia sa pamamagitan ng maka-Prusyang Tsarenong Pedro III ng Rusya.

Sa pamamagitan ng Dakilang Tsarenang si Katrina II, na namuno noong 1762–96, lumaki ang Imperyong Ruso hanggang sa mga Polish-Lithuanian Commonwealth at isinanib ang karamihan sa kanyang teritoryo sa Russia sa panahon ng Paghahati ng Poland, nahinto ang paglako ng mga hangganan ng imperyo sa dakong kalunuran sa Gitnang Europa. Sa timog, pagkatapos ng matagumpay ng Digmaang Ruso-Turko laban sa mga kawal ng Imperyong Otoman, pinalaki ni Katrina ang hangganan ng imperyo sa Dagat Itim at nasakop ang kaharian ng mga Krimeano. Bilang resulta ng tagumpay sa ibabaw ng Ottomans, nasakop din ang makabuluhang pananakop ng teritoryo na nadagdag ang Transcaucasia sa imperyo noong unang bahagi ng ika-19 siglo. Patuloy ang pananakop sa ilalim ni Tsarenong Alehandro I (1801–1825); nakuha ang Finland mula sa napahinang kaharian ng Sweden noong 1809 at ng Bessarabia mula sa mga Turkong Otoman noong 1812. Sa panahong ring iyon nasakop ng mag Ruso ang Alaska at itinatag ang mga kutang Ruso sa California, tulad ng Fort Ross. Sa 1803–1806 ang unang ekspedisyon ng imperyo ng mundo ay ginawa, mamaya na sinusundan ng iba pang makabuluhang pagsaliksik ng mga biyaheng pandagat. Noong 1820 nagpadala ang imperyo ng ekspedisyon na nakatuklas sa kontinente ng Antarctica.

Ang Imperyong Ruso noong 1866 at pati ang mga saklaw ng impluwensiya.

Sa alyansa sa iba't-ibang European bansa, nakipaglaban ang Imperyong Ruso sa Napoleonikong Pransiya. Dahil mga ambisyon ni Emperador Napoleon ng Pransiya na tahimikin ang Russia at sa pagkaabot ng karurukan ng kapangyarihan ng Emperador noong 1812, nabigo nang abang-aba na ang kasundaluhan ni Napoleon at ang pagtutol sa kumbinasyon sa mga matinding malamig ng Rusong taglamig na humantong sa isang nakapipinsalang pagkatalo ng manlulupig, kung saan higit sa 95% bahagdan ng Grande Armée ay nawala.[38] Sa pamumuno nina Mikhail Kutuzov at Barclay de Tolly, ang hukbong Ruso ang nagpaalis kay Napoleon mula sa bansa at pinalayas sa pamamagitan ng Koalisyong Europa sa digmaan ng Sixth Coalition, sa wakas ng pagpasok ng Paris. Ang mga kasapi ng Kongreso ng Viena, na sinalian nina Tsarenong Alehandro I at Emperador Francisco I ng Austria, ang nagguhit ng bagong mapa ng Europa pagkatapos ng pagkatalo ni Emperador Napoleon sa digmaan.

Ang mga opisyal ng Napoleonik Wars nagdala ng mga ideya ng liberalismo bumalik sa Russia sa kanila at tinangka upang paikliin sar's kapangyarihan sa panahon ng abortive Decembrist aalsa ng 1825. Sa katapusan ng mga konserbatibo paghahari ni Nicolas ko (1825–1855) isang tugatog panahon ng Russia's kapangyarihan at impluwensiya sa Europa ay ginulo ng pagkatalo sa Krimeano War . Nicholas's kahalili Alexander II (1855–1881) enacted makabuluhang pagbabago sa bansa, kabilang ang palayain reporma ng 1861 ; mga Great pagbabagong spurred industriyalisasyon at modernized ang Russian hukbo, na kung saan ay matagumpay na liberated Bulgaria mula sa Turko tuntunin sa 1877–78 Russo-Turkish War.

Ang huli 19th siglo nakita ang tumaas ng iba't ibang sosyalistang kilusan sa Rusya. Alexander II ay napatay sa 1881 sa pamamagitan ng rebolusyonaryong terorista, at ang paghahari ng kaniyang anak Alexander III (1881–1894) ay mas liberal ngunit mas mapayapa. Ang huling Russian Emperador, Nicholas II (1894–1917), ay hindi nagawang, gayunpaman, upang maiwasan ang mga kaganapan ng mga Russian Revolution ng 1905 , na-trigger ng hindi matagumpay na mga Russo-Japanese War at ang demonstration insidente kilala bilang marugo Linggo . Ang pag-aalsa ay ilagay down, ngunit ang mga pamahalaan ay sapilitang upang payagan pangunahing reporma, kabilang ang pagbibigay ng kalayaan ng pananalita at pagpupulong , ang legalisasyon ng mga partidong pampolitika at ang pagbuo ng isang inihalal na pambatasan katawan, ang Estado Duma ng Russian Empire .

Ang Bolshevik ni Boris Kustodiev, isang representasyong biswal ng Himagsikang Ruso.

Sa 1914 Russia ipinasok World War ko sa tugon sa Austria's deklarasyon ng digmaan sa Russia's ally Serbia , at lumaban sa maramihang mga fronts habang hiwalay sa kanyang Triple pinagkaintindihan alyado. Sa 1916 ang Brusilov Nakakasakit ng Russian Army nilipol ang mga militar ng Austria-Hungary halos ganap. Gayunman, ang mga naka-umiiral na mga pampublikong kawalan ng tiwala ng rehimen ay deepened sa pamamagitan ng pagsikat gastos ng digmaan, ang mataas na casualties , at ng mga alingawngaw ng corruption at pagtataksil. Ang lahat ng ito nabuo ang klima para sa mga Russian Revolution ng 1917 , natupad sa dalawang pangunahing mga gawa.

Ang Pebrero Revolution sapilitang Nicholas II sa magbitiw sa tungkulin; siya at ang kanyang pamilya ay nabilanggo at mamaya naisakatuparan sa panahon ng Ruso Civil War . Ang monarkiya ay pinalitan ng isang nangangalog koalisyon ng mga partidong pampolitika na ipinahayag mismo ang Pansamantalang Pamahalaan . Isang alternatibong sosyalista pagtatatag umiiral sa tabi, ang Petrograd Sobyet , wielding kapangyarihan sa pamamagitan ng demokratikong inihalal na konseho ng manggagawa at magsasaka, na tinatawag na Soviets . Ang mga tuntunin ng mga bagong awtoridad lamang lala ang krisis sa bansa, sa halip ng paglutas ng mga ito. Sa kalaunan, sa Oktubre Revolution , sa pangunguna ni Bolshevik lider Vladimir Lenin , ginulo ang Pansamantalang Pamahalaan at nilikha mundo unang mga sosyalistang estado .

Rusyang Sobyet[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga pangunahing artikulo: Unyong Sobyet, Kasaysayan ng Unyong Sobyet, at Russian SFSR

Kasunod ng Oktubre Revolution, isang civil war Nasira out sa pagitan ng mga kontra-rebolusyonaryong kilusan White at ang bagong rehimen sa kanyang Red Army . Russia nawala ang kanyang Ukrainian, Polish, Baltic, at Finnish teritoryo sa pamamagitan ng pagpirma sa Treaty ng Brest-Litovsk na concluded labanan sa Central Powers sa World War I. Ang magkakatulad kapangyarihan inilunsad ng isang hindi matagumpay militar interbensiyon sa suporta ng mga anti-Komunista ng pwersa, habang ang parehong ang mga Bolsheviks at White kilusan natupad sa mga kampanya ng deportations at executions laban sa bawat isa, ayon sa pagkakabanggit kilala bilang ang Red Terror at White Terror . Sa pagtatapos ng digmaang sibil ang Russian ekonomiya at imprastraktura ay mabigat na nasira. Milyun-milyong naging White émigrés ,[39] at ang Povolzhye gutom inaangkin 5 milyong mga biktima.[40]

Ang Russian SFSR kasama ang tatlong iba pang mga Sobiyet republics nabuo ang Unyong Sobyet , o USSR, sa 30 Disyembre 1922. Sa labas ng 15 republics ng USSR , ang Russian SFSR ay ang pinakamalaking sa mga tuntunin ng laki, at paggawa ng up ng higit sa kalahati ng kabuuang populasyon USSR, dominado ng unyon para sa kanyang buong 69-taong kasaysayan; ang Unyong Sobyet ay madalas na tinutukoy sa, bagaman hindi tama, tulad ng Russia at ang kanyang mga tao bilang Russians.

Sumusunod Lenin kamatayan 's sa 1924, si Joseph Stalin , ang isang inihalal General Secretary ng Partido Komunista , pinamamahalaang upang ilagay ang lahat ng mga grupo ng pagsalungat sa loob ng mga partido at pagsamasamahin marami kapangyarihan sa kanyang mga kamay. Leon Trotsky , ang mga pangunahing tagasulong ng rebolusyon mundo , ay desterado mula sa Unyong Sobyet noong 1929, at Stalin's ideya ng sosyalismo sa isang bansa ay naging ang pangunahing linya. Ang patuloy na panloob na pakikibaka sa mga Bolshevik party culminated sa ang Great purge , ang isang panahon ng repressions mass sa 1937–1938, kung saan daan-daang libo ng mga tao ay naisakatuparan, kabilang ang militar lider nahatulan sa coup d'état plots.[41]

Ang pamahalaan ay inilunsad ng isang binalak ekonomiya , industriyalisasyon sa kanayunan na higit sa lahat ng bansa, at kolektibisasyon ng agrikultura nito. Sa panahon na ito ng mabilis na pangkabuhayan at panlipunan ng milyon-milyong mga pagbabago ng mga tao got sa penal mga kampo ng paggawa ,[42] kasama na ang maraming mga pampolitikang convicts, at milyon-milyon ay deportado at ipinatapon sa remote na lugar ng Unyong Sobyet.[43] Ang palampas kaguluhan ng mga bansa agrikultura, pinagsama sa malupit na mga patakaran ng estado at ng isang kawalan ng ulan, ang humantong sa gutom ng 1932–1933 .[44] Gayunman, kahit na may isang mabigat na presyo, ang Unyong Sobyet ay transformed mula sa isang agraryo ekonomiya sa isang pangunahing pang-industriya planta ng elektrisidad sa isang maikling span ng panahon.

Ang patakaran sa pagpapayapa ng Great Britain at France sa Hitler annexions s 'ng Ruhr , Austria at sa wakas ng Czechoslovakia pinalaki ng kapangyarihan ng Nazi Germany at maglagay ng isang pagbabanta ng digmaan sa Unyong Sobyet. Around sa parehong oras ang Aleman Reich allied na may ang Empire ng Japan , isang karibal ng USSR sa Malayong Silangan at isang bukas na kaaway sa Sobiyet-Japanese Border Wars sa 1938-39.

Sa Agosto 1939, pagkatapos ng isa pang kabiguan ng pagtatangka upang magtatag ng isang kontra-Nasismo alyansa ng Britanya at Pransiya, ang Sobiyet pamahalaan sumang-ayon na tapusin ang Molotov-Ribbentrop Kasunduan sa Alemanya, pledging non-agresyon sa pagitan ng dalawang bansa at paghahati ng kanilang mga saklaw ng impluwensiya sa Silangang Europa . Habang Hitler conquered Poland, France at iba pang bansa na kumikilos sa iisang harap na sa simula ng World War II , ang USSR ay able sa build up ang kanyang militar at mabawi ang ilan sa mga dating teritoryo ng Russian Empire sa panahon ng Sobiyet paglusob ng Poland at ang Winter War .

Sa 22 Hunyo 1941, Nazi Germany ang nakabasag non-agresyon kasunduan at lusubin ang Sobiyet Union sa mga pinakamalaking at pinaka malakas na puwersa sa paglusob ng tao ang kasaysayan,[45] ang pagbubukas ng pinakamalaking teatro ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig . Bagaman ang Aleman hukbo ay nagkaroon ng mumunti tagumpay sa maagang bahagi, ang kanilang mga mabangis na pagsalakay ay pinatigil sa Labanan sa Moscow .

Sa dakong huli sa mga Germans ay dealt pangunahing pagkatalo unang sa Battle ng Stalingrad sa taglamig ng 1942–43,[46] at pagkatapos ay sa Battle ng Kursk sa tag-init ng 1943. Isa pang Aleman kabiguan ay ang paglusob ng Leningrad , kung saan ang bayan ay lubos na blockaded sa lupain sa pagitan ng 1941–1944 sa pamamagitan ng Aleman at Finnish pwersa, paghihirap kagutuman at higit sa isang milyong mga pagkamatay, ngunit hindi kailanman isinusuko.[47]

Sa ilalim ng Stalin's administrasyon at ang pamumuno ng tulad commanders bilang Georgy Zhukov at Konstantin Rokossovsky , Sobiyet pwersa kawan sa pamamagitan ng Silangang Europa sa 1944–45 at nakuha Berlin Mayo 1945. Sa Agosto 1945 ang Sobiyet Army ousted Hapon mula sa Tsina's Manchukuo at North Korea , ng kontribusyon sa mga kaalyado pagtatagumpay sa Japan.

Unang tao sa kalawaan, si Yuri Gagarin

1941–1945 na panahon ng World War II ay kilala sa Russia bilang ang Great War Makabayan . Sa ganitong tunggalian, na kung saan kasama ang marami sa mga pinaka-nakamamatay na operasyon ng labanan sa tao ng kasaysayan, Sobiyet militar at sibilyan pagkamatay ay 10600000 at 15900000 ayon sa pagkakabanggit,[48] accounting para sa mga tungkol sa isang third ng lahat ng World War II casualties . Ang Sobiyet ekonomiya at imprastraktura nagdusa napakalaking pagkawasak[49] ngunit ang Sobiyet Union lumitaw bilang isang kinikilala superpower .

Ang Red Army abala Silangang Europa pagkatapos ng digmaan, kabilang ang East Germany . Dependent sosyalista na pamahalaan ay naka-install sa pagkakaisa Eastern estado satellite. Pagiging mundo ikalawang ang nuclear weapons kapangyarihan , ang USSR itinatag ang Kasunduan ng Varsovia at pumasok sa isang pakikibaka para sa pandaigdigang dominasyon sa Estados Unidos at NATO , na kung saan ay naging kilala bilang ang Cold War . Ang Unyong Sobyet na-export nito Komunista ideolohiya sa bagong nabuo Republika ng Tsina at Hilagang Korea , at mamaya sa Cuba at maraming iba pang mga bansa. Makabuluhang halaga ng mga Sobyet na yaman ay inilalaan sa aid sa iba pang mga sosyalistang estado.[50]

Pagkatapos Stalin kamatayan 's at sa isang maikling panahon ng kolektibong patakaran, ang isang bagong lider Nikita Khrushchev denunsiyado ang mga uri ng pagsamba ng pagkatao ng Stalin at inilunsad ang mga patakaran ng mga de-Stalinization . Penal ng paggawa na sistema ay nagbago at maraming-marami sa mga bilanggo pinakawalan;[51] ang pangkalahatang kadalian ng mga patakaran ng mga mapanupil na naging kilala bilang mamaya Khruschev pagkatunaw . Sa parehong panahon, tensions sa Estados Unidos heightened kapag ang dalawang rivals clashed sa paglawak ng US missiles Jupiter sa Turkey at Sobiyet missiles sa Cuba .

Ang estasyong pangkalawaan ng Sobyet at Ruso na Mir

Sa 1957 ang Sobiyet Union inilunsad mundo unang mga artipisyal na satellite , Sputnik 1 , ganito ang simula ng Space Age . Russian kosmonawt Yuri Gagarin ang naging unang tao sa orbita ang Earth sakay Vostok 1 pinapatakbo ng tao spacecraft sa 12 Abril 1961 .

Mga sumusunod na ang ousting ng Khrushchev, isa pang panahon ng kolektibong tuntunin ensued, hanggang Leonid Brezhnev ay naging mga lider. Kosygin reporma , na naglalayong sa bahagyang desentralisasyon ng Sobiyet ekonomiya at paglilipat ng diin mula sa mabigat na industriya at armas sa liwanag industriya at mga consumer kalakal , ay stifled sa pamamagitan ng ang konserbatibo Komunista pamumuno. Ang panahon ng 1970s at unang bahagi ng 1980s ay naging kilala bilang Brezhnev pagwawalang-kilos .

Sa 1979 ang Sobiyet pwersa ipinasok Afghanistan sa kahilingan ng kanyang mga komunista na pamahalaan. Ang pananakop pinatuyo ekonomiyang mga resources at dragged sa pagkamit nang walang makabuluhang pampolitika resulta. Huli ang Sobiyet Army ay nakuha mula sa Afghanistan sa 1989 dahil sa pagsalungat internasyonal, persistent anti-Sobyet gerilya digma (pinahusay na sa pamamagitan ng US), at isang kakulangan ng suporta mula sa Sobiyet mamamayan.

Mula 1985 pataas, ang huling Sobiyet lider Mikhail Gorbachev ang nagpasimula ng mga patakaran ng glasnost (pagkabukas ng isip) at perestroika (restructuring) sa isang pagtatangka na gawing makabago ang mga bansa at gumawa ito ng mas demokratiko . Gayunman, ito ang humantong sa tumaas ng malakas na makabayan at separatista kilusan. Bago sa 1991, ang Sobiyet ekonomiya ay ang pangalawang pinakamalaking sa mundo,[52] ngunit sa panahon ng kanyang huling taon na ito ay nagdadalamhati sa pamamagitan ng shortages ng mga bilihin sa mga tindahan ng groseri, malaking budget deficits at paputok paglago sa pera supply humahantong sa pagpintog.[53]

Sa Agosto 1991, isang hindi matagumpay na mga militar pagtatagumpay , itinuro laban Gorbachev at naglalayong pagpepreserba ng Unyong Sobyet, sa halip na humantong sa pagbagsak nito at sa katapusan ng sosyalistang tuntunin. Ang USSR ay nahati sa 15 post-Sobiyet estado sa Disyembre 1991.

Pederasyong Rusya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pangunahing artikulo: Kasaysayan ng Rusya pagatapos ng Unyong Sobyet

Boris Yeltsin ay inihalal ang Presidente ng Russia sa Hunyo 1991, sa unang direktang halalan sa Rusong kasaysayan. Sa panahon at pagkatapos ng Sobyet paghiwalay, wide-ranging reporma kabilang pribatisasyon at merkado at kalakalan liberalisasyon ay pagiging nagtangka,[54] kasama na ang mga radikal na pagbabago kasama ang mga linya ng " shock therapy "bilang inirerekomenda ng Estados Unidos at Pandaigdigang Pondong Fund .[55] Lahat ito ay nagdulot ng isang malaking krisis ekonomiya, characterized sa pamamagitan ng 50% tanggihan ng parehong GDP at pang-industriya na output sa pagitan ng 1990-1995.[54][56]

Pribatisasyon ang higit sa lahat shifted control ng negosyo mula sa mga ahensiya ng estado sa mga indibidwal na may koneksiyon sa loob sa sistema ng pamahalaan. Marami sa mga bagong mayaman businesspeople kinuha bilyong sa cash at ari-arian sa labas ng bansa sa isang malaking flight capital .[57] Ang depression ng estado at ekonomiya ang humantong sa pagbagsak ng mga serbisyong panlipunan; ang kapanganakan rate plummeted habang ang kamatayan rate skyrocketed. Milyun-milyong plunged sa kahirapan, mula sa 1.5% na antas ng kahirapan sa huli Sobiyet panahon, sa 39-49% sa pamamagitan ng kalagitnaan ng 1993.[58] Ang 1990s nakita matinding corruption at kawalan ng batas, tumaas ng kriminal gangs at marahas na krimen.[59]

Ang 1990s ay plagued sa pamamagitan ng armadong conflicts sa Northern Kukasus , parehong lokal na etniko skirmishes at separatista Islamist insurrections. Dahil ang Chechen separatists ay ipinahayag pagsasarili sa maagang 1990s, isang paulit-ulit digmaan gerilya ay lumaban sa pagitan ng mga rebeldeng grupo at ang mga Ruso militar. Terorista na atake laban sa mga sibilyan natupad sa pamamagitan ng separatists, karamihan sa kapansin-pansin ang mga drama prenda Moscow krisis at Beslan paaralan pagkubkob , dulot ng daan-daang mga pagkamatay at hinila sa buong mundo ng pansin.

Russia kinuha up ang responsibilidad para sa pag-aayos ng panlabas na utang sa USSR, kahit na populasyon nito na binubuo lamang ng kalahati ng populasyon ng USSR sa panahon ng bisa nito.[60] Mataas na badyet deficits na sanhi ng 1998 Russian pinansiyal na krisis[61] at nagdulot sa karagdagang GDP tanggihan.[54] Sa 31 Disyembre 1999 Pangulong Yeltsin nagbitiw, namimigay ng post sa mga kamakailan takdang Punong Ministro, Vladimir Putin , na pagkatapos ay won ang 2000 presidential election .

Putin bigti ang Chechen insurgency , kahit manaka-naka pa rin karahasan ay nangyayari sa buong Northern Kukasus. Mataas na presyo ng langis at sa una mahina pera kasunod ng pagtaas ng domestic, consumption demand at pamumuhunan ay nakatulong sa ekonomiya ang maging para sa siyam na tuwid taon, ang pagpapabuti ng mga pamantayan ng pamumuhay at pagtaas ng Russia's impluwensiya sa entablado mundo. Habang ang maraming mga reporma na ginawa sa panahon ng Putin pagkapangulo ay karaniwang criticized sa pamamagitan ng Western bansa bilang un-demokratiko,[62] Putin's pamumuno sa pagbabalik ng ayos, katatagan, at progreso ay may won kanya lakit popularity sa Rusya.[63] On 2 Marso 2008, Dmitry Medvedev ay inihalal Pangulo ng Russia , habang Putin naging Punong Ministro .

Pamahalaan at Pulitika[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pandaigdigang Ugnayan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Militar[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sukhoi PAK FA T-50 ng hukbong himpapawid ng Rusya

Ang Sandatahang Lakas ng Rusya ay nahahati sa Hukbong lupa, Hukbong dagat at Hukbong himpapawid. Mayroon ding tatlong sangay ang sandatahan ng Rusya, ang "Strategic missile troops, Aerospace defence forces at Airborne troops". Noong 2006, ang militar ng Rusya ay mayroong 1.037 milyong tauhan na nasa serbisyo.

Ang Rusya ang may pinakamaraming armas nukleyar sa buong mundo at ito ang pangalawang may pinakamalaking plota ng "ballistic missile submarines" at ito lang, maliban sa Estados Unidos, ang may modernong "strategic bomber force", at ang hukbong dagat at himpapawid nito ay isa sa mga pinakamalalaki sa mundo.

Aircraft carrier na "Admiral kuznetsov" ng hukbong dagat ng Rusya

Pagkakahati[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. Adygea
  2. Republika ng Altai
  3. Bashkortostan
  4. Buryatia
  5. Dagestan
  6. Ingushetia
  7. Kabardino-Balkaria
  8. Kalmykia
  9. Karachay-Cherkessia
  10. Republika ng Karelia
  11. Republika ng Komi
  12. Stavropol Krai
  13. Mari El
  14. Mordovia
  15. Republika ng Sakha
  16. Hilagang Ossetia-Alania
  17. Tatarstan
  18. Tuva
  19. Udmurtia
  20. Khakassia
  21. Chechnya
  22. Chuvashia
  23. Republika ng Crimea (18 Marso 2014)
  24. Altai Krai
  25. Krasnodar Krai
  26. Krasnoyarsk Krai
  27. Primorsky Krai
  28. Khabarovsk Krai
  29. Amur Oblast
  30. Astrakhan Oblast
  31. Arkhangelsk Oblast
  32. Belgorod Oblast
  33. Bryansk Oblast
  34. Vladimir Oblast
  35. Volgograd Oblast
  36. Vologda Oblast
  37. Voronezh Oblast
  38. Ivanovo Oblast
  39. Irkutsk Oblast
  40. Kaliningrad Oblast
  41. Kaluga Oblast
  42. Kamchatka Krai (1 Hulyo 2007)
  43. Kemerovo Oblast
  44. Kirov Oblast
  45. Kostroma Oblast
  46. Kurgan Oblast
  47. Kursk Oblast
  48. Leningrad Oblast
  49. Lipetsk Oblast
  50. Magadan Oblast
  51. Moscow Oblast
  52. Murmansk Oblast
  53. Nizhny Novgorod Oblast
  54. Novgorod Oblast
  55. Novosibirsk Oblast
  56. Omsk Oblast
  57. Orenburg Oblast
  58. Oryol Oblast
  59. Penza Oblast
  60. Perm Krai (1 Disyembre 2005)
  61. Pskov Oblast
  62. Rostov Oblast
  63. Ryazan Oblast
  64. Samara Oblast
  65. Saratov Oblast
  66. Sakhalin Oblast
  67. Sverdlovsk Oblast
  68. Smolensk Oblast
  69. Tambov Oblast
  70. Tver Oblast
  71. Tomsk Oblast
  72. Tula Oblast
  73. Tyumen Oblast
  74. Ulyanovsk Oblast
  75. Chelyabinsk Oblast
  76. Zabaykalsky Krai (1 Marso 2008)
  77. Yaroslavl Oblast
  78. Moscow
  79. San Petersburgo
  80. Sevastopol (18 Marso 2014)
  81. Oblast Awtonomong Ebreo
  82. Nenets Autonomous Okrug
  83. Khanty-Mansi Autonomous Okrug — Yugra
  84. Chukotka Autonomous Okrug
  85. Yamalo-Nenets Autonomous Okrug

Demograpiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ethnic composition (2002)[64]
Ruso 79.8%
Tatars 3.8%
Ukrainians 2.0%
Bashkirs 1.2%
Chuvash 1.1%
Chechen 0.9%
Armenians 0.8%
Iba/hindi pangunahin 10.4%
Populasyon (sa milyon) noong 1950–1991 ng Russian SFSR sa USSR, 1991 – 1 Enero 2010 ng Pederasyong Ruso.

Bumubuo ang mga etnikong Ruso sa 79.8% ng populasyon ng bansa, gayunpaman ang Russian Federation ay tahanan din sa ilang mga pangkat-minorya. Sa kabuuan, 160 iba't ibang mga iba pang mga grupo ng etniko at katutubong mamamayan nakatira sa loob ng kanyang hangganan.[65] Bagaman Russia's populasyon ay medyo malaki, nito densidad ay mababa dahil sa ang malaking sukat ng bansa. Populasyon ay densest sa European Russia , malapit sa Yural Mountains , at sa timog-kanluran Siberya . 73% ng mga buhay ng populasyon sa urban na lugar habang 27% sa kanayunan na iyan.[66] Ang kabuuang populasyon ay 141,927,297 tao bilang ng 1 Enero 2010.

Russian populasyon masakitin sa 148,689,000 sa 1991, lamang bago ang pagkalansag ng Unyong Sobyet . Ito ay nagsimula sa karanasan ng isang sunud tanggihan simula sa kalagitnaan ng 90s-.[67] Ang tanggihan ay pinabagal sa malapit sa pagwawalang-kilos sa mga nakaraang taon dahil sa nabawasan ang mga rate ng kamatayan , nadagdagan ang mga rate ng kapanganakan at nadagdagan immigration .[68]

Sa 2009 Russia naitala taunang populasyon paglago sa unang pagkakataon sa 15 taon, na may kabuuang paglago ng 10,500.[68] 279,906 migranteng dumating sa Russian Federation sa parehong taon, na kung saan 93% dumating mula sa CIS bansa.[68] Ang bilang ng Russian emigrants steadily tinanggihan mula sa 359,000 sa 2000 sa 32,000 sa 2009.[68] Mayroon ding isang tinatayang 10 milyong mga iligal na dayuhan mula sa ex-Sobiyet estado sa Rusya.[69] halos 116,000,000 etniko Russians nakatira sa Russia [108] at tungkol sa 20 milyong mga mas mabuhay sa iba pang mga dating republics ng Sobiyet Union, [70] halos lahat sa Ukraine at Kazakhstan .[71]

Ang Saligang Batas ng Russian garantiya libre, unibersal na pangkalusugang pag-aalaga para sa lahat ng mga mamamayan.[72] Sa pagsasanay, gayunman, ang libreng pangangalaga ng kalusugan ay bahagyang restricted dahil sa propiska rehimen.[73] Habang Russia ay may higit pang mga manggagamot, mga ospital, at pangangalaga ng kalusugan manggagawa kaysa sa halos lahat ng anumang iba pang mga bansa sa mundo sa isang per capita na batayan,[74] dahil sa ang pagbagsak ng Unyong Sobyet ang kalusugan ng mga Russian populasyon ay tinanggihan ang malaki bilang resulta ng panlipunan, ekonomiya, at pamumuhay pagbabago;[75] ang takbo ay mababaligtad lamang sa mga nagdaang taon, na may average na buhay pag-asa sa pagkakaroon ng nadagdagan 2.4 na taon para sa lalaki at 1.4 na taon para sa mga babae sa pagitan ng 2006-09.[68]

Bilang ng 2009, ang average na asa sa buhay sa Russia ay 62.77 mga taon para sa lalaki at 74.67 mga taon para sa mga babae.[76] Ang pinakamalaking factor ng kontribusyon sa mga medyo mababa ang lalaki sa buhay asa para sa lalaki ay isang mataas na rate ng dami ng namamatay sa mga nagtatrabaho-edad lalaki mula mahahadlangan nagiging sanhi ng (halimbawa, alak paglalason, paninigarilyo, ang trapiko aksidente, marahas na krimen).[68] Bilang resulta ng mga malalaking pagkakaiba ng kasarian sa buhay at pag-asa dahil sa mga pangmatagalang epekto ng mataas na casualties sa World War II, ang kasarian liblib nananatiling sa araw na ito at may mga 0.859 lalaki sa bawat babae.

Russia's kapanganakan-rate ay mas mataas kaysa sa karamihan sa European bansa (12.4 births sa bawat 1000 na mga tao sa 2008[68] kumpara sa mga European average Union ng 9.90 per 1000),[77] habang ang kamatayan rate ay malaki mas mataas na (sa 2009, Russia's kamatayan rate ay 14.2 per 1000 mga tao[68] kumpara sa mga EU average ng 10.28 per 1000).[78] Subalit, ang Russian Ministry of Health at Social Affairs hinuhulaan na sa pamamagitan ng 2011 ang kamatayan rate ay katumbas ng kapanganakan rate dahil sa pagtaas sa pagkamayabong at tanggihan sa dami ng namamatay.[79] Ang pamahalaan ay pagpapatupad ng isang bilang ng mga programa na dinisenyo upang taasan ang kapanganakan rate at makakuha ng mas maraming mga migrante. Buwanang bata support bayad ay lambal, at ng isang isang-beses na pagbabayad ng 250,000 Rubles (sa paligid ng US $ 10,000) ay inaalok sa mga kababaihan na nagkaroon ng isang pangalawang anak mula noong 2007.[80] Sa 2009 Russia nakita ang pinakamataas na rate ng kapanganakan dahil sa ang pagbagsak ng USSR .[68][81]

Mga Kilalang Katutubo

Viktor Mikhailovich Bezak (ipinanganak noong 25. Enero 1954) ay isang Soviet at Russian historian, isang dalubhasa sa Napoleonic Wars.

Si Tamara Ivanovna Netyksa (ipinanganak 4. Enero 1949-opisyal ng iligal na intelihensiya ng Russia, retiradong koronel ng Foreign Intelligence Service.

Si Enver Azizovich Ablyakimov (ipinanganak 2. Abril 1948) ay ang Punong Ministro ng Chuvashia, ay ipinanganak sa isang bagong kolehiyo, na kalaunan ay isinama sa lungsod ng Serov.

Gennady Nikolaevich Seleznev (ipinanganak 6. Nobyembre 1947) ay isang estadista ng Sobyet at Ruso.

Andrey v. Fedyaev (ipinanganak 26. Pebrero 1981) ay isang test cosmonaut, 2. Noong Marso 2023, nagpunta siya sa ISS sa SpaceX Crew Dragon ship.

Si Anastasia Alekseevna Gorshkova (ipinanganak noong Marso 13, 1987) (ipinanganak noong 1987) ay isang taga-disenyo at eskultor, na kilala sa mga propesyonal na bilog[82][83][84]

Mga pinakamalaking lungsod[baguhin | baguhin ang wikitext]

 
Pinakamalalaking mga lungsod o bayan sa Rusya
Rosstat (2016[85][86]/2017)
Ranggo Subdyek Pederal Pop. Ranggo Subdyek Pederal Pop.
Moscow
Moscow
Saint Petersburg
Saint Petersburg 		1 Moscow Moscow [87]12,381,000 11 Rostov-na-Donu Rostov Oblast 1,120,000 Novosibirsk
Novosibirsk
Yekaterinburg
Yekaterinburg
2 Saint Petersburg Saint Petersburg [87]5,282,000 12 Krasnoyarsk Krasnoyarsk Krai [88]1,084,000
3 Novosibirsk Novosibirsk Oblast [89]1,603,000 13 Perm Perm Krai 1,042,000
4 Yekaterinburg Sverdlovsk Oblast [90]1,456,000 14 Voronezh Voronezh Oblast 1,032,000
5 Nizhny Novgorod Nizhny Novgorod Oblast 1,267,000 15 Volgograd Volgograd Oblast 1,016,000
6 Kazan Tatarstan [91]1,232,000 16 Krasnodar Krasnodar Krai [92]881,000
7 Chelyabinsk Chelyabinsk Oblast [93]1,199,000 17 Saratov Saratov Oblast 843,000
8 Omsk Omsk Oblast [94]1,178,000 18 Tolyatti Samara Oblast [95]711,000
9 Samara Samara Oblast [95]1,170,000 19 Izhevsk Udmurtia [96]646,000
10 Ufa Bashkortostan [97]1,126,000 20 Ulyanovsk Ulyanovsk Oblast 622,000

Wika[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga bansa na kung saan ang Wikang Ruso ay sinasalita.

Russia's 160 grupo ng etniko magsalita ng ilang 100 mga wika. Ayon sa 2002 census, 142,600,000 tao magsalita Ruso, na sinusundan ng Tartaro na may 5,300,000 at Ukranyo na may 1,800,000 mga nagsasalita.[98] Ruso ay ang tanging opisyal ng estado na wika, ngunit ang Saligang Batas ay nagbibigay sa mga indibidwal na republics ang karapatan upang gumawa ng kanilang mga katutubong wika ng mga co-opisyal na susunod sa Ruso.[99]

Sa kabila ng kanyang malawak na pagpapakalat, ang wikang Ruso ay magkakatulad sa buong Russia. Ruso ay ang pinaka heograpiya kalat na kalat na wika ng Eurasia at ang pinaka-tinatanggap sinalita Eslabo wika.[100] Ito aari sa mga Indo-Europeong wika pamilya at ito ay isa sa mga buhay na mga miyembro ng Silangang Eslabo wika; ang iba sa pagiging Belarusiano at Ukrainian (at marahil Rusyn). Nakasulat na mga halimbawa ng Old East Eslabo (Old Russian) ay Bakit napunta doon mula sa 10 pataas na siglo.[101]

Ang Russian Language Center sabi ng isang kapat ng's pang-agham panitikan sa mundo ay na-publish sa Russian.[102] ay din ito apply bilang isang paraan ng coding at imbakan ng pandaigdig-60-70% kaalaman ng lahat ng impormasyon sa mundo ay na-publish sa Ingles at Russian wika.[102] Russian ay isa sa anim na opisyal na wika ng UN .[103]

Relihiyon[baguhin | baguhin ang wikitext]

Kristiyanismo , Islam , Budhismo at Hudaismo ay Russia's tradisyunal na relihiyon, legal ang isang bahagi ng Russia's "makasaysayang pamana".[104] Mga Pagtatantya ng mga mananampalataya malawak magpaiba-iba sa mga pinagkukunan, at ilang mga ulat ilagay ang bilang ng mga di-mananampalataya sa Rusya sa 16-48% ng populasyon.[105]

Traced pabalik sa Christianization ng Kievan Rus ' sa 10 siglo, Russian pagsang-ayon sa kaugalian ay ang nangingibabaw na relihiyon sa bansa; humigit kumulang sa 100 milyong mamamayan isaalang-alang ang kanilang sarili Russian Ortodoksia Kristiyano.[106] 95% ng mga rehistradong parokya Orthodox nabibilang sa Russian Orthodox Church habang mayroong isang bilang ng mas maliit na Orthodox na Simbahan .[107] Subalit, ang karamihan ng Orthodox na mananampalataya hindi dumalo sa simbahan sa isang regular na batayan. Mas maliit Christian denominations tulad ng mga Katoliko, Armenian Gregorians , at iba't-ibang mga Protestante na umiiral.

Pagtatantya ng bilang ng mga Muslim sa Russia range 7–9 sa 15-20000000.[108] Gayundin may mga 3-4000000 Muslim migrante mula sa post-Sobiyet estado .[109] Karamihan sa mga Muslim ang nakatira sa ang Volga-Yural rehiyon , pati na rin sa Kukasus, Moscow, Saint Petersburg at Western Siberia.[110]

Budhismo ay tradisyonal para sa tatlong rehiyon ng Russian Federation: Buryatia , Tuva , at Kalmykia . Ang ilang mga residente ng Siberya at Far Eastern rehiyon, tulad ng Yakutia at Chukotka , pagsasanay shamanist , panteista , at paganong ritwal, kasama ang mga pangunahing relihiyon. Pagtatalaga sa tungkulin sa relihiyon tumatagal ng lugar lalo na kasama etniko linya. Slavs ay lubha Orthodox Christian, Turko nagsasalita ay nakararami Muslim, at Mongolic bayan ay Buddhists.[111]

Edukasyon[baguhin | baguhin ang wikitext]

Isang paaralan sa Moscow. Ang tore ng Moscow State University ay makikita sa distansiya.

Russia ay may isang libreng edukasyon sistema garantisadong sa lahat ng mga mamamayan ng Saligang Batas,[112] subalit ang isang entry sa mas mataas na edukasyon ay mataas na competitive.[113] Bilang resulta ng malaki diin sa agham at teknolohiya sa edukasyon, medikal Russian, matematika, agham, Aerospace at pananaliksik ay karaniwang ng isang mataas na order.[114]

Since 1990 ang 11-taon ng pagsasanay paaralan ay nagpasimula. Edukasyon sa estado-owned sekundaryong paaralan ay libre; unang tersiyarya (university level) ang edukasyon ay libre sa reserbasyon: isang malaking share ng mga mag-aaral ay nakatala para sa full pay (maraming estado institusyon na nagsimula upang buksan pangkalakalan (commercial) na mga posisyon sa mga huling taon).[115]

Sa 2004 ng estado sa paggastos para sa edukasyon amounted sa 3.6% ng GDP, o 13% ng pinagtibay na badyet ng estado.[116] Ang Gobyerno allocates pondo upang bayaran ang mga bayad sa tuition sa loob ng isang matatag quota o bilang ng mga mag-aaral para sa bawat institusyon ng estado. Sa mga mas mataas na institusyon ng edukasyon, mga mag-aaral ay binabayaran ng isang maliit na sahod at ibinigay na may libreng pabahay.[117]

Ekonomiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pangunahing artikulo: Ekonomiya ng Rusya

Russia ay may isang merkado ekonomiya na may malaking natural resources, partikular ng langis at natural gas. Ito ay may mga 12th pinakamalaking ekonomiya sa mundo sa pamamagitan ng nominal GDP at ang 7th pinakamalaking sa pamamagitan ng pagbili ng kapangyarihan pagkakapareho (PPP). Dahil ang turn ng ika-21 siglo, ang mas mataas na domestic consumption at mas higit na kapanatagan sa politika ay may bolstered ekonomiyang paglago sa Rusya. Ang bansa natapos 2008 sa kanyang ikasiyam na tuwid na taon ng paglago, averaging 7% taun-taon. Paglago ay lalo na hinimok ng di-traded mga serbisyo at mga kalakal para sa mga domestic market, bilang laban sa langis o mineral bunutan at Exports.[118] Ang average na suweldo sa Rusya ay $ 640 bawat buwan sa unang bahagi ng 2008, up mula sa $ 80 sa 2000.[119] Humigit-kumulang 13.7% ng mga Russians nanirahan sa ibaba ang pambansang kahirapan linya sa 2010,[120] makabuluhang down mula sa 40% sa 1998 sa ang pinakamasama ng mga post-Sobiyet pagbagsak.[58] Unemployment sa Russia ay sa 6% sa 2007, down mula sa tungkol sa 12.4% sa 1999.[121] Ang gitnang uri ay lumago mula lamang 8,000,000 katao sa 2,000-55000000 mga tao sa 2006.[122]

Ang ekonomiya ng Rusya simula ng pagbasa ng Unyong Sobyet

Langis, natural gas, metal, at kahoy na account para sa higit sa 80% ng Russian Exports sa ibang bansa.[118] Dahil sa 2003, gayunpaman, Exports ng mga likas na yaman na nagsimula decreasing sa pang-ekonomiyang kahalagahan ng mga panloob na merkado pinalakas masyado. Sa kabila ng mas mataas na presyo ng enerhiya, langis at gas lamang ng kontribusyon sa 5.7% ng Russia's GDP at pamahalaan ang hinuhulaan na ito ay drop sa 3.7% sa pamamagitan ng 2011.[123] Oil export kita pinapayagan Russia upang madagdagan ang kanyang mga banyagang Taglay mula sa $ 12000000000 sa 1999 sa $ 597,300,000,000 sa 1 Agosto 2008, ang ikatlong pinakamalaking dayuhang exchange Taglay sa mundo.[124] Ang macroeconomic patakaran sa ilalim ng Finance Minister Alexei Kudrin ay mabait at tunog, na may labis na kita sa pagiging naka-imbak sa pagpapapanatag Fund ng Russia .[125] Sa 2006, Russia gantihin karamihan ng kanyang dating napakalaking mga utang,[126] Aalis ito sa isa sa mga pinakamababang foreign utang sa gitna ng mga pangunahing ekonomiya .[127] Ang pagpapapanatag Fund nakatulong sa Russia upang lumabas mula sa pandaigdigang krisis sa pananalapi sa isang mas mahusay na marami estado kaysa sa maraming mga eksperto ay inaasahan.[125]

Ang isang mas simple, mas streamlined buwis code pinagtibay sa 2001 nabawasan ang mga buwis pasan sa mga tao at higit nadagdagan estado ng kita.[128] Russia ay may isang patag na buwis sa rate ng 13 bahagdan. Ito ranks ito bilang ang mga bansa sa ikalawang pinaka kaakit-akit na mga personal na buwis sa sistema para sa solong mga manager sa mundo matapos ang United Arab Emirates .[129] Ayon sa Bloomberg , Russia ay itinuturing din maagang ng karamihan sa iba pang mapagkukunan-mayaman na bansa sa kanyang ekonomiya, may isang mahabang tradisyon ng edukasyon, agham, at industriya.[130] Ang bansa ay may mas mataas na edukasyon graduates kaysa sa anumang iba pang mga bansa sa Europa.[131]

Ang pagpapaunlad ng ekonomiya ng bansa ay hindi pantay heograpiya sa Moscow rehiyon ng kontribusyon sa isang tunay malaki ibahagi ang's GDP. bansa ng [132] Isa pang problema ay paggawa ng makabago ng infrastructure , pagtanda at hindi sapat na matapos ang taon ng pagiging pinababayaan sa 1990s; ang pamahalaan ay sinabi $ 1 trilyon ay invested sa pagpapaunlad ng imprastraktura sa pamamagitan ng 2020.[133]

Agrikultura[baguhin | baguhin ang wikitext]

Enerhiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Agham at Teknolohiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Transportasyon[baguhin | baguhin ang wikitext]

Kultura[baguhin | baguhin ang wikitext]

Tradisyon at Pagluluto[baguhin | baguhin ang wikitext]

Arkitektura[baguhin | baguhin ang wikitext]

Musika at Sayaw[baguhin | baguhin ang wikitext]

Literatura at Pilosopiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pelikula, Animasyon at Medya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Palaasan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pambansang Holiday at Simboliko[baguhin | baguhin ang wikitext]

Turismo[baguhin | baguhin ang wikitext]

Talababa[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. ↑ "The Russian federation: general characteristics". Federal State Statistics Service. Tinago mula sa orihinal noong 28 July 2011. Nakuha noong 5 April 2008.
  2. ↑ 2.0 2.1 Предварительная оценка численности постоянного населения на 1 января 2022 года и в среднем за 2021 год [Preliminary estimated population as of 1 January 2022 and on the average for 2021] (XLS). Russian Federal State Statistics Service (sa wikang Ruso). Nakuha noong 30 January 2022.
  3. ↑ Walsh, NP (19 Setyembre 2003). "It's Europe's lungs and home to many rare species. But to Russia it's £100bn of wood". London: Guardian (UK). Nakuha noong 26 Disyembre 2007.
  4. ↑ I.A. Merzliakova (1 Nobyembre 1997). "List of animals of the Red Data Book of Russian Federation". Enrin.grida.no. Tinago mula sa orihinal noong 28 Abril 2016. Nakuha noong 27 Abril 2010.
  5. ↑ 5.0 5.1 "Climate". Library Of Congress. Nakuha noong 26 Disyembre 2007.
  6. ↑ Drozdov, V.A.; et al. (1992). "Ecological and Geographical Characteristics of the Coastal Zone of the Black Sea". GeoJournal. 27.2, pp. 169–178: Springer Netherlands. 27: 169. doi:10.1007/BF00717701. {{cite journal}}: Hayagang paggamit sa et al. sa: |author= (tulong)CS1 maint: location (link)
  7. ↑ 7.0 7.1 Belinskij A, Härke, H (1999). "The 'Princess' of Ipatovo". Archeology. 52 (2). Tinago mula sa orihinal noong 2008-06-10. Nakuha noong 26 Disyembre 2007.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link)
  8. ↑ Drews, Robert (2004). Early Riders: The beginnings of mounted warfare in Asia and Europe. New York: Routledge. pa. 50. ISBN 0415326249.
  9. ↑ Koryakova, L. "Sintashta-Arkaim Culture". The Center for the Study of the Eurasian Nomads (CSEN). Tinago mula sa orihinal noong 28 Pebrero 2019. Nakuha noong 20 Hulyo 2007.
  10. ↑ "1998 NOVA documentary: "Ice Mummies: Siberian Ice Maiden"". Transcript. Nakuha noong 26 Disyembre 2007.
  11. ↑ Jacobson, E. (1995). The Art of the Scythians: The Interpenetration of Cultures at the Edge of the Hellenic World. Brill. pa. 38. ISBN 9004098569.
  12. ↑ Tsetskhladze, G.R. (1998). The Greek Colonisation of the Black Sea Area: Historical Interpretation of Archaeology. F. Steiner. pa. 48. ISBN 3515073027.
  13. ↑ Turchin, P. (2003). Historical Dynamics: Why States Rise and Fall. Princeton University Press. pa. 185–186. ISBN 0691116695.
  14. ↑ Christian, D. (1998). A History of Russia, Central Asia and Mongolia. Blackwell Publishing. pa. 286–288. ISBN 0631208143.
  15. ↑ For a discussion of the origins of Slavs, see Barford, P.M. (2001). The Early Slavs. Cornell University Press. pa. 15–16. ISBN 0801439779.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link)
  16. ↑ Christian, D. (1998). A History of Russia, Central Asia and Mongolia. Blackwell Publishing. pa. 6–7.
  17. ↑ Obolensky, D. (1994). Byzantium and the Slavs. St Vladimir's Seminary Press. pa. 42. ISBN 088141008X.
  18. ↑ Thompson, J.W.; Johnson, E.N. (1937). An Introduction to Medieval Europe, 300–1500. W. W. Norton & Co. pa. 268. ISBN 0415346991.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link)
  19. ↑ "Ukraine: Security Assistance". U.S. Department of State. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  20. ↑ Klyuchevsky, V. (1987). The course of the Russian history. Bol. 1. Myslʹ. ISBN 5244000721.
  21. ↑ Hamm, M.F. (1995). Kiev: A Portrait, 1800–1917. Princeton University Press. ISBN 0691025851.
  22. ↑ The Destruction of Kiev
  23. ↑ "History of Russia from Early Slavs history and Kievan Rus to Romanovs dynasty". Parallelsixty.com. Tinago mula sa orihinal noong 2018-02-01. Nakuha noong 27 Abril 2010.
  24. ↑ Рыбаков, Б. А. (1948). Ремесло Древней Руси. pa. 525–533, 780–781.
  25. ↑ The history of banya and sauna Naka-arkibo 2012-05-30 sa Archive.is (sa Ruso)
  26. ↑ "Black Death". Joseph Patrick Byrne (2004). p.62. ISBN 0-313-32492-1
  27. ↑ May, T. "Khanate of the Golden Horde". Tinago mula sa orihinal noong 2008-06-07. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  28. ↑ Frank D. McConnell. Storytelling and Mythmaking: Images from Film and Literature. Oxford University Press, 1979. ISBN 0-19-502572-5; Quote from page 78: "But Ivan IV, Ivan the Terrible, or as the Russian has it, Ivan Groznyi, "Ivan the Magnificent" or "Ivan the Awesome," is precisely a man who has become a legend"
  29. ↑ Solovyov, S. (2001). History of Russia from the Earliest Times. Bol. 6. AST. pa. 562–604. ISBN 5170021429.
  30. ↑ Skrynnikov, R. (1981). Ivan the Terrible. Academic Intl Pr. pa. 219. ISBN 0875690394.
  31. ↑ Solovyov, S. (2001). History of Russia from the Earliest Times. Bol. 6. AST. pa. 751–908. ISBN 5170021429.
  32. ↑ The Crimean Tatars and their Russian-Captive SlavesPDF (355 KiB). Eizo Matsuki, Mediterranean Studies Group at Hitotsubashi University.
  33. ↑ Solovyov, S. (2001). History of Russia from the Earliest Times. Bol. 6. AST. pa. 751–809. ISBN 5170021429.
  34. ↑ Borisenkov E, Pasetski V. The thousand-year annals of the extreme meteorological phenomena. pa. 190. ISBN 5244002120.
  35. ↑ Solovyov, S. (2001). History of Russia from the Earliest Times. Bol. 7. AST. pa. 461–568. ISBN 5170021429.
  36. ↑ Solovyov, S. (2001). History of Russia from the Earliest Times. Bol. 9, ch.1. AST. ISBN 5170021429. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  37. ↑ Solovyov, S. (2001). History of Russia from the Earliest Times. Bol. 15, ch.1. AST.
  38. ↑ "Ruling the Empire". Library of Congress. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  39. ↑ Transactions of the American Philosophical Society. James E. Hassell (1991). p.3. ISBN 0-87169-817-X
  40. ↑ Famine in Russia: the hidden horrors of 1921, International Committee of the Red Cross
  41. ↑ Abbott Gleason (2009). "A Companion to Russian History". Wiley-Blackwell. p.373. ISBN 1-4051-3560-3
  42. ↑ Getty, Rittersporn, Zemskov. Victims of the Soviet Penal System in the Pre-War Years: A First Approach on the Basis of Archival Evidence. The American Historical Review, Vol. 98, No. 4 (Oct., 1993).
  43. ↑ Getty, Rittersporn, Zemskov. Victims of the Soviet Penal System in the Pre-War Years: A First Approach on the Basis of Archival Evidence. The American Historical Review, Vol. 98, No. 4 (Oct., 1993), pp. 1017-1049
  44. ↑ R.W. Davies, S.G. Wheatcroft (2004). The Years of Hunger: Soviet Agriculture, 1931–33. pp. 401
  45. ↑ "World War II". Encyclopædia Britannica. Nakuha noong 9 Marso 2008.
  46. ↑ "The Allies' first decisive successes: Stalingrad and the German retreat, summer 1942–Pebrero 1943". Encyclopedia Britannica. Nakuha noong 12 Marso 2008.
  47. ↑ The Legacy of the Siege of Leningrad, 1941–1995. Cambridge University Press.
  48. ↑ Erlikman, V. (2004). Poteri narodonaseleniia v XX veke : spravochnik. Moskva: Russkai︠a︡ panorama. ISBN 5931651071. Note: Estimates for Soviet World War II casualties vary between sources.
  49. ↑ "Reconstruction and Cold War". Library of Congress. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  50. ↑ Foreign trade from A Country Study: Soviet Union (Former). Library of Congress Country Studies project.
  51. ↑ "Great Escapes from the Gulag". TIME. 5 Hunyo 1978. Tinago mula sa orihinal noong 26 Hunyo 2009. Nakuha noong 1 Agosto 2008.
  52. ↑ "1990 CIA World Factbook". Central Intelligence Agency. Tinago mula sa orihinal noong 27 Abril 2011. Nakuha noong 9 Marso 2008.
  53. ↑ "Russia Unforeseen Results of Reform". The Library of Congress Country Studies; CIA World Factbook. Nakuha noong 10 Marso 2008.
  54. ↑ 54.0 54.1 54.2 "Russian Federation" (PDF). Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). Nakuha noong 24 Pebrero 2008.
  55. ↑ Sciolino, E. (21 Disyembre 1993). "U.S. is abandoning 'shock therapy' for the Russians". The New York Times. Nakuha noong 20 Enero 2008.
  56. ↑ "Russia: Economic Conditions in Mid-1996". Library of Congress.
  57. ↑ "Russia: Clawing Its Way Back to Life (int'l edition)". BusinessWeek. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  58. ↑ 58.0 58.1 Branko Milanovic (1998). Income, Inequality, and Poverty During the Transformation from Planned to Market Economy. The World Bank. pa. 186–189.
  59. ↑ Jason Bush (19 Oktubre 2006). "What's Behind Russia's Crime Wave?". BusinessWeek Journal.
  60. ↑ "Russia pays off USSR's entire debt, sets to become crediting country". Pravda.ru. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  61. ↑ Aslund A. "Russia's Capitalist Revolution" (PDF). Tinago mula sa orihinal (PDF) noong 4 Marso 2016. Nakuha noong 28 Marso 2008.
  62. ↑ Treisman, D. "Is Russia's Experiment with Democracy Over?". UCLA International Institute. Nakuha noong 31 Disyembre 2007.
  63. ↑ Stone, N (4 Disyembre 2007). "No wonder they like Putin". The Times. London. Nakuha noong 31 Disyembre 2007.
  64. ↑ "Russian Census of 2002". 4.1. National composition of population. Federal State Statistics Service. Tinago mula sa orihinal noong 2011-07-19. Nakuha noong 2008-01-16.
  65. ↑ Ethnic groups in Russia, 2002 census, Demoscope Weekly. Retrieved 5 Pebrero 2009.
  66. ↑ "Resident population". Rosstat. Tinago mula sa orihinal noong 3 Marso 2012. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  67. ↑ "Demographics". Library of Congress. Nakuha noong 16 Enero 2008.
  68. ↑ 68.0 68.1 68.2 68.3 68.4 68.5 68.6 68.7 68.8 Modern demographics of Russia Naka-arkibo 2010-12-17 sa Wayback Machine. by Rosstat. Retrieved on 5 Oktubre 2010
  69. ↑ "Russia cracking down on illegal migrants". International Herald Tribune. 15 Enero 2007. Tinago mula sa orihinal noong 2008-09-15. Nakuha noong 2010-11-02.
  70. ↑ Putin tries to lure millions of Russian expats home Times Online. 9 Pebrero 2006.
  71. ↑ Migrant resettlement in the Russian federation: reconstructing 'homes' and 'homelands' by Moya Flynn (1994). p.15. ISBN 1-84331-117-8
  72. ↑ "The Constitution of the Russian Federation". Article 41. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  73. ↑ "Russian ombudsman about propiska restrictions in modern Russia". Nakuha noong 23 Hulyo 2008.
  74. ↑ "Healthcare in Russia — Don't Play Russian Roulette". justlanded.com. Nakuha noong 03 Oktubre 2010. {{cite web}}: Pakitingnan ang mga petsa sa: |accessdate= (tulong)
  75. ↑ Leonard, W R (2002). "Declining growth status of indigenous Siberian children in post-Soviet Russia". Human Biology. Tinago mula sa orihinal noong 4 Hunyo 2013. Nakuha noong 27 Disyembre 2007. {{cite news}}: Binalewala ang unknown parameter na |month= (tulong)
  76. ↑ Russian life expectancy figures Naka-arkibo 2015-03-21 sa Wayback Machine. Rosstat. Retrieved on 21 Agosto 2010
  77. ↑ The World Factbook. "Rank Order—Birth rate". Central Intelligence Agency. Tinago mula sa orihinal noong 10 Marso 2013. Nakuha noong 25 Abril 2009.
  78. ↑ The World Factbook. "Rank Order—Death rate". Central Intelligence Agency. Tinago mula sa orihinal noong 28 Pebrero 2018. Nakuha noong 25 Abril 2009.
  79. ↑ "Russia's birth, mortality rates to equal by 2011–ministry". RIA Novosti. Tinago mula sa orihinal noong 8 Pebrero 2008. Nakuha noong 10 Pebrero 2008.
  80. ↑ "Country Profile: Russia" (PDF). Library of Congress—Federal Research Division. 2006. Nakuha noong 27 Disyembre 2007. {{cite web}}: Binalewala ang unknown parameter na |month= (tulong)
  81. ↑ Russian birth rates 1950-2008 Demoscope Weekly. Retrieved October, 2010.
  82. ↑ "Анастасия Горшкова. Скульптура и дизайн. Интересные факты биографии" (sa wikang Ruso). 2023-03-27. Nakuha noong 2023-05-22.
  83. ↑ https://utro.ru/author/%D0%90%D0%BD%D0%BD%D0%B0%20%D0%A1%D0%9E%D0%A0%D0%9E%D0%9A%D0%98%D0%9D%D0%90, Анна СОРОКИНА: (2022-11-02). "Анастасия Горшкова (Anastasia Gorshkova): биография российского дизайнера и скульптора". utro.ru. Nakuha noong 2023-05-22. {{cite web}}: Ang |last= ay may generic na pangalan (tulong); Kawing panlabas sa |last= (tulong)CS1 maint: extra punctuation (link)
  84. ↑ "Горшкова Анастасия Алексеевна: биография". rus.team (sa wikang Ruso). Nakuha noong 2023-05-22.
  85. ↑ Surinov, A.; et al., mga pat. (2016). "5. Population: Cities with population size of 1 million persons and over". Russia in Figures (PDF) (Ulat). Moscow: Federal State Statistics Service (Rosstat). pa. 82. ISBN 978-5-89476-420-7. Nakuha noong 12 Hunyo 2017.
  86. ↑ Оксенойт, Г. К. (2016). "31. Численность населения городов и поселков городского типа по федеральным округам и субъектам Российской Федерации". Sa Рахманинов, М. В. (pat.). Численность населения Российской Федерации: По муниципальным образованиям (Ulat) (sa wikang Ruso). Москва: Федеральная служба государственной статистики (Росстат). Nakuha noong 12 Hunyo 2017.
  87. ↑ 87.0 87.1 "Оценка численности постоянного населения на 1 января 2017 года и в среднем за 2016 год". gks.ru. Retrieved June 12, 2017.
  88. ↑ "Предварительная оценка численности постоянного населения на 1 января 2017 года и в среднем за 2016 год по городским округам и муниципальным районам Красноярского края". krasstat.gks.ru. Retrieved June 12, 2017.
  89. ↑ "Численность населения по муниципальным районам и городским округам Новосибирской области на 1 января 2017 года и в среднем за 2016 год". novosibstat.gks.ru. Retrieved June 12, 2017.
  90. ↑ "Предварительная оценка численности населения на 1 января 2017 года и в среднем за 2016 год". sverdl.gks.ru. Retrieved June 12, 2017.
  91. ↑ "Численность населения муниципальных образований Республики Татарстан на начало 2017 года". tatstat.gks.ru. Retrieved June 12, 2017.
  92. ↑ "Оценка численности населения на 1 января 2017 года по муниципальным образованиям Краснодарского края". krsdstat.gks.ru. Retrieved June 12, 2017.
  93. ↑ "Численность постоянного населения Челябинской области в разрезе городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений на 1 января 2017 года". chelstat.gks.ru. Retrieved June 12, 2017.
  94. ↑ "База данных показателей муниципальных образований Омской области (Население)". gks.ru. Retrieved June 12, 2017.
  95. ↑ 95.0 95.1 "Утвержденная численность постоянного населения Самарской области (на 1. 1. 2017. г. и среднегодовая за 2016. г.)". samarastat.gks.ru. Retrieved June 12, 2017.
  96. ↑ "Численность постоянного населения Удмуртской Республики /Утверждено Росстатом (письмо от 3. 3. 2017. г., № 08-08-4/891-ТО)/". udmstat.gks.ru. Retrieved June 12, 2017.
  97. ↑ "Оценка численности постоянного населения Республики Башкортостан на 1 января 2017 года по муниципальным образованиям". gks.ru. Retrieved June 12, 2017.
  98. ↑ "Russian Census of 2002". 4.3. Population by nationalities and knowledge of Russian; 4.4. Spreading of knowledge of languages (except Russian). Rosstat. Tinago mula sa orihinal noong 19 Hulyo 2011. Nakuha noong 16 Enero 2008.
  99. ↑ "The Constitution of the Russian Federation". (Article 68, §2). Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  100. ↑ "Russian". University of Toronto. Tinago mula sa orihinal noong 2007-01-06. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  101. ↑ Russian Language History Naka-arkibo 2010-10-29 sa Wayback Machine. foreigntranslations.com
  102. ↑ 102.0 102.1 "Russian language course". Russian Language Centre, Moscow State University. Tinago mula sa orihinal noong 2016-02-05. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  103. ↑ Poser, Bill (2004-05-05). "The languages of the UN". Itre.cis.upenn.edu. Nakuha noong 2010-10-29.
  104. ↑ Bell, I (2002). Eastern Europe, Russia and Central Asia. ISBN 9781857431377. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  105. ↑ Zuckerman, P (2005). Atheism: Contemporary Rates and Patterns, chapter in The Cambridge Companion to Atheism, ed. by Michael Martin. Cambridge University Press.
  106. ↑ "Russia". Nakuha noong 8 Abril 2008.
  107. ↑ "(sa Ruso)[[Category:Mga artikulo na may wikang Ruso na pinagmulan (ru)]] Сведения о религиозных организациях, зарегистрированных в Российской Федерации По данным Федеральной регистрационной службы". Disyembre 2006. Nakuha noong 27 Disyembre 2007. {{cite web}}: URL–wikilink conflict (tulong)
  108. ↑ "20Mln Muslims in Russia and mass conversion of ethnic Russians are myths—expert". Interfax. Nakuha noong 1 Abril 2008.
  109. ↑ "Russia's Islamic rebirth adds tension". Financial Times. Tinago mula sa orihinal noong 21 Nobiyembre 2007. Nakuha noong 27 Disyembre 2007. {{cite web}}: Pakitingnan ang mga petsa sa: |archive-date= (tulong)
  110. ↑ Mainville, M (19 Nobyembre 2006). "Russia has a Muslim dilemma". San Francisco Chronicle. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  111. ↑ "Russia::Religion". Encyclopædia Britannica Online. 2007. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  112. ↑ "The Constitution of the Russian Federation". (Article 43 §1). Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  113. ↑ Smolentseva, A. "Bridging the Gap Between Higher and Secondary Education in Russia". Tinago mula sa orihinal noong 2007-11-23. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  114. ↑ "Background Note: Russia". U.S. Department of State. Nakuha noong 2 Enero 2008.
  115. ↑ "Higher Education Institutions". Rosstat. Tinago mula sa orihinal noong 2008-02-29. Nakuha noong 1 Enero 2008.
  116. ↑ "Education for All by 2015: will we make it? EFA global monitoring report, 2008" (PDF). Nakuha noong 27 Abril 2010.
  117. ↑ "Higher education structure". State University Higher School of Economics. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  118. ↑ 118.0 118.1 Maling banggit (Hindi tamang <ref> tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalang cia); $2
  119. ↑ "Russians weigh an enigma with Putin's protégé". MSNBC. Nakuha noong 9 Mayo 2008.
  120. ↑ "Russia Is Getting Wealthier". The Moscow Times. 2010-10-21.
  121. ↑ "Russia's unemployment rate down 10% in 2007 – report". RIA Novosti. Tinago mula sa orihinal noong 26 Hulyo 2013. Nakuha noong 9 Mayo 2008.
  122. ↑ "Russia: How Long Can The Fun Last?". BusinessWeek. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  123. ↑ "Russia fixed asset investment to reach $370 bln by 2010–Kudrin". RIA Novosti. Tinago mula sa orihinal noong 4 Enero 2008. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  124. ↑ "International Reserves of the Russian Federation in 2008". The Central Bank of the Russian Federation. Nakuha noong 30 Hulyo 2008.
  125. ↑ 125.0 125.1 "Kudrin and Fischer honoured by Euromoney and IMF/World Bank meetings in Washington". Euromoney. Tinago mula sa orihinal noong 2011-04-28. Nakuha noong 2010-11-04.
  126. ↑ "Russia's foreign debt down 31.3% in Q3—finance ministry". RIA Novosti. Tinago mula sa orihinal noong 15 Pebrero 2012. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  127. ↑ Debt - external Naka-arkibo 2019-03-17 sa Wayback Machine., CIA World Factbook. Accessed on 22 Mayo 2010.
  128. ↑ Tavernise, S (23 Marso 2002). "Russia Imposes Flat Tax on Income, and Its Coffers Swell". The New York Times. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  129. ↑ "Global personal taxation comparison survey–market rankings". Mercer (consulting firms). Tinago mula sa orihinal noong 2011-04-27. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  130. ↑ "Russia: How Long Can The Fun Last?". BusinessWeek. Nakuha noong 27 Disyembre 2007.
  131. ↑ "aneki rankings and records". UNESCO Institute for Statistics, UniCredit New Europe Research Network. Nakuha noong 03 Oktubre 2010. {{cite web}}: Pakitingnan ang mga petsa sa: |accessdate= (tulong)
  132. ↑ GRP by federal subjects of Russia, 1998-2007 Naka-arkibo 2017-08-05 sa Wayback Machine. (sa Ruso)
  133. ↑ "Russia to invest $1 trillion in infrastructure by 2020 – ministry". RIA Novosti. Tinago mula sa orihinal noong 28 Abril 2011. Nakuha noong 31 Hulyo 2008.

Tingnan din[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga kawing panlabas[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pamalahaan
Pangkalahatang Impormasyon
Iba


Maling banggit (May <ref> tag na ang grupong "lower-alpha", pero walang nakitang <references group="lower-alpha"/> tag para rito); $2

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rusya&oldid=2021185"