Tingnan ang wikitext ng Pandemya ng COVID-19 sa Taiwan

{{Infobox pandemic
| name            = [[Pandemya ng COVID-19]] sa [[Taiwan]]
| map1            = COVID-19 outbreak Taiwan per capita cases map.svg{{!}}upright=1.2
| legend1         = Mga kumpirmadong kaso bawat 100,000 residente ayon sa subdibisyon
| map2            = COVID-19 outbreak Taiwan per capita cases map townships.svg{{!}}upright=1.2
| legend2         = Mga kumpirmadong kaso bawat 100,000 residente ayon sa kabayanan
| disease         = [[Coronavirus disease 2019|COVID-19]]
| virus_strain    = [[Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2|SARS-CoV-2]]
| location        = [[Taiwan]]
| first_case      = [[Pandaigdigang Paliparan ng Taoyuan]]
| arrival_date    = Enero 21, 2020<br />({{Age in years, months, weeks and days|month1=01|day1=21|year1=2020|month2=|day2=|year2=}})
| origin          = [[Wuhan]], Hubei, Tsina
| confirmed_cases = 16,566 (Nobyembre 26, 2021)<ref name="cdc.gov.tw/En">{{cite web|url=https://www.cdc.gov.tw/en|title=Taiwan Centers for Disease Control|website=Taiwan Centers for Disease Control|access-date=27 Hunyo 2021|language=en}}</ref><ref name="CTCTP">{{cite web|url=https://www.coronatracker.com/country/taiwan/|title=Taiwan COVID-19 Corona Tracker|website=Corona Tracker|access-date= 26 Hunyo 2021|language=en}}</ref><ref name="Dash">{{cite web|url=https://coronaboard.com/|title=Corona Dash Board|access-date=27 Hunyo 2021|language=en}}</ref>
| deaths          = 848 (Nobyembre 26, 2021)<ref name="cdc.gov.tw/En"/><ref name="CTCTP"/><ref name="Dash"/>
| fatality_rate   = {{Percentage|848|16566|2}}
| website         = {{URL|www.cdc.gov.tw/en|Mga Sentro ng Taiwan para sa Kontrol ng Sakit}}
| vaccinations    = {{ublist
  | {{COVID-19 data/Text|TW|total_vaccinated}} (Kabuuang bakunado)
  | {{COVID-19 data/Text|TW|fully_vaccinated}} (Kabuuang ganap na bakunado)
  | {{COVID-19 data/Text|TW|vaccine_doses}} (naibigay na dosis)
  }}
}}

Ang '''pandemya ng COVID-19 sa Taiwan''' ay bahagi ng [[pandemya ng COVID-19|pandemyang pandaigdigan]] ng ''[[coronavirus disease 2019]]'' ({{nowrap|COVID-19}}) na dulot ng ''[[severe acute respiratory syndrome coronavirus 2]]'' ({{nowrap|SARS-CoV-2}}). Noong Nobyembre 26, 2021, naisagawa na ang 8,281,281 pagsubok ng [[Taiwan]], na 16,566 dito ang kumpirmadong kaso, kabilang ang 848 namatay.<ref name="cdc.gov.tw/En"/>

===2020===
Kumpirmadong kumalat ang [[bayrus]] sa Taiwan noong Enero 21, 2020, sa unang kaso ng isang 50 taong gulang na babae na nagtuturo sa [[Wuhan]], [[Tsina]].<ref name="focustaiwan.tw">{{cite news |last1=Chen |first1=Wei-ting |last2=Kao |first2=Evelyn |title=WUHAN VIRUS/Taiwan confirms 1st Wuhan coronavirus case (update) |url=https://focustaiwan.tw/society/202001210019 |access-date=26 Pebrero 2020 |agency=Central News Agency |date=21 Pebrero 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200226014313/https://focustaiwan.tw/society/202001210019 |archive-date=26 Pebrero 2020 | language=en |url-status=live}}</ref> Pinagsama-sama ng pamahalaan ng Taiwan ang datos mula sa pambansang sistema ng pangangalaga ng kalusugan, imigrasyon, at mga awtoridad ng adwana upang tumulong sa pagkilala at pagtugon sa bayrus. Kinoordinado ang pagsisikap ng pamahalaan sa pamamagitan ng Pambansang Sentro ng Atasan ng Kalusugan o ''National Health Command Center'' (NHCC) ng Mga Sentro ng Taiwan para sa Kontrol ng Sakit, na itinatag upang tumulong sa pamamahala ng sakuna para sa epidemya kasunod ng pagsiklab ng [[SARS]] noong 2003.<ref name="WangNgBrook">{{cite journal |last1=Wang |first1=C. Jason |last2=Ng |first2=Chun Y. |last3=Brook |first3=Robert H. |title=Response to COVID-19 in Taiwan: Big Data Analytics, New Technology, and Proactive Testing |journal=JAMA |date=3 Marso 2020 |volume=323 |issue=14 |pages=1341–1342 |doi=10.1001/jama.2020.3151|pmid=32125371 |doi-access=free | language=en }}</ref><ref>{{cite news |language=en |last1=Dewan |first1=Angela |last2=Pettersson |first2=Henrik |last3=Croker |first3=Natalie |title=As governments fumbled their coronavirus response, these four got it right. Here's how. |url=https://edition.cnn.com/2020/04/16/world/coronavirus-response-lessons-learned-intl/index.html |access-date=17 Abril 2020 |publisher=CNN |date=16 Abril 2020}}</ref> Sinabi ng ''Journal of the American Medical Association'' na kasama ang Taiwan sa 124 magkakahiwalay ng bagay na aaksyunan upang maiwasan ang pagkalat ng sakit, kabilang ang maagang pagsala ng mga paglipad mula Tsina at ang pagbakas ng indibiduwal na kaso.<ref name="Duff-Brown">{{cite web |last1=Duff-Brown |first1=Beth |title=How Taiwan Used Big Data, Transparency and a Central Command to Protect Its People from Coronavirus |url=https://healthpolicy.fsi.stanford.edu/news/how-taiwan-used-big-data-transparency-central-command-protect-its-people-coronavirus |publisher=Freeman Spogli Institute for International Studies and the Stanford School of Medicine|access-date=5 Marso 2020|date=3 Marso 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200309014144/https://healthpolicy.fsi.stanford.edu/news/how-taiwan-used-big-data-transparency-central-command-protect-its-people-coronavirus |archive-date=9 Marso 2020 |url-status=live | language=en }}</ref><ref name=20200304voanews>{{cite news |last1=Jennings |first1=Ralph |title=Why Taiwan Has Just 42 Coronavirus Cases while Neighbors Report Hundreds or Thousands |url=https://www.voanews.com/science-health/coronavirus-outbreak/why-taiwan-has-just-42-coronavirus-cases-while-neighbors-report |access-date=5 Marso 2020 |publisher=Voice of America |date=4 Marso 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200305124642/https://www.voanews.com/science-health/coronavirus-outbreak/why-taiwan-has-just-42-coronavirus-cases-while-neighbors-report|archive-date=5 Marso 2020|url-status=live | language=en }}</ref>

Simula noong Marso 19, 2020, binawalan ang mga dayuhang mamamayan na pumasok sa Taiwan na may ilang eksepsyon tulad ng mga nagsasagawa ng natitirang kontrata sa [[negosyo]] at yaong mga may hawak ng balidong Sertipiko ng Banyagang Residente, diplomatikong kredensyal, o ibang opisyal na dokumentasyon at espesyal na permiso.<ref name="barentry">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202003180007|first1=Ming-hsuan|last1=Chang|first2=Frances|last2=Huang|first3=Christie|last3=Chen|title=Taiwan to bar entry of foreign nationals to combat COVID-19 (Update)|agency=Central News Agency|access-date=18 Marso 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200318072816/https://focustaiwan.tw/society/202003180007|archive-date=18 Marso 2020|url-status=live|language=en}}</ref> Nailabas ang mga pagbabawal simula noong niluwagan ang pagbabawal sa mga banyagang mag-aaral ng [[pamantasan]] at yaong mga nagnanais ng gamutin ang kanilang sakit sa Taiwan, na kinakailangang may paunamg pag-apruba ng pamahalaan.<ref>{{cite news|last1=Chang|first1=Ming-hsun|last2=Chen|first2=Wei-ting|last3=Cheng|first3=Chih-chung|last4=Kao|first4=Evelyn|title=Taiwan to allow return of all final year international students|url=https://focustaiwan.tw/society/202007220027|access-date=2 Agosto 2020|agency=Central News Agency|date=22 Hulyo 2020|language=en}}</ref><ref>{{cite news |last1=Yen |first1=William |title=Taiwan to allow entry of foreign nationals seeking medical care |url=https://focustaiwan.tw/society/202007220018 |access-date=2 Agosto 2020 |agency=Central News Agency|date=23 Hulyo 2020|language=en}}</ref> Kailangan ng lahat ng papasok sa bansa na sumailalim sa kumpletong labing-apat na araw na kuwarantenas bago dumating maliban sa mga naglalakbay dahil sa negosyo mula sa mga bansang natukoy na mababa o katamtaman ang panganib, na sasailalim sa lima o pitong araw na kuwarantenas at kailangang sumailalim din sa pagsubok para sa COVID-19.<ref>{{cite news |last1=Yen |first1=William |title=Hong Kong and Australia removed from low risk category: CECC |url=https://focustaiwan.tw/society/202007220014 |access-date=2 Agosto 2020 |agency=Focus Taiwan |publisher=Central News Agency of the Republic of China |date=2 Agosto 2020|language=en}}</ref><ref>{{cite web |title=Regulations concerning short-term business travelers' applications for shortened quarantine periods in Taiwan |url=https://www.cdc.gov.tw/En/File/Get/BeMlQQDbdUp1PK_6b0xcrQ |publisher=Taiwan Centers for Disease Control |access-date=5 Abril 2021 |date=26 Pebrero 2021 |language=en |archive-date=15 Mayo 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210515064920/https://www.cdc.gov.tw/En/File/Get/BeMlQQDbdUp1PK_6b0xcrQ |url-status=dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210515064920/https://www.cdc.gov.tw/En/File/Get/BeMlQQDbdUp1PK_6b0xcrQ |date=15 Mayo 2021 }}</ref>

==Pagtugon==
Bilang tugon sa biglaang pagtaas ng kaso sa buong mundo noong Oktubre at Nobyembre 2020, ipinabatid ng Taiwan na lahat ng manlalakbay na dumadaan at pupunta sa Taiwan, hindi alintana ang kabansaan, pinagmulan, o layunin, ay kailang magsumite ng negatibong resulta ng COVID-19 na isinagawa sa loob ng tatlong araw na may paggawa mula ng dumating.<ref name="TCDCType9">{{cite web |title=12月1日秋冬防疫專案啟動，請民眾及醫療院所主動配合相關措施 |url=https://www.cdc.gov.tw/Bulletin/Detail/56UPsWnK5KgAKolUMz7uWw?typeid=9 |publisher=Taiwan Centers for Disease Control |language=zh-tw |trans-title=The autumn and winter epidemic prevention project was launched on 1 December. The public and medical institutions are requested to actively cooperate with relevant measures}}</ref><ref name="Luis Ko">{{cite news |last1=Liao |first1=George |title=Taiwan announces basics of new virus prevention measures |url=https://www.taiwannews.com.tw/en/news/4055066 |access-date=18 Nobyembre 2020 |work=Taiwan News |publisher=Luis Ko |date=16 Nobyembre 2020|language=en}}</ref><ref>{{cite news |last1=Chen |first1=Wei-ting |last2=Yeh |first2=Joseph |title=Negative COVID-19 tests compulsory for all arrivals next month |url=https://focustaiwan.tw/society/202011180012 |access-date=18 Nobyembre 2020 |agency=Focus Taiwan |publisher=Central News Agency of the Republic of China |date=18 Nobyembre 2020|language=en}}</ref><ref>{{cite web |title=FAQs concerning COVID-19 RT-PCR test reports issued within 3 days of boarding |url=https://www.cdc.gov.tw/En/File/Get/FKm7_HlS-MQdajBXpmIJtg |publisher=Taiwan Centers for Disease Control |access-date=5 Abril 2021 |date=24 Marso 2021 |language=en }}{{Dead link|date=Mayo 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Binibigay ang mga eksepsyon sa mga manlalakabay na tumugon sa mga emerhensiyang pampamilya o mula sa mga bansa na walang pansubok na sariling-pagbayad o sa-pangangailangan, subalit kinakailangan silang nakaupong hiwalay sa ibang pasahero at kumuha ng pagsubok na sariling-pagbayad kapag dumating sa Taiwan.<ref name="CECC lists exemptions from compulso">{{cite news |last1=Hsu |first1=Chih-wei |last2=Chang |first2=Ming-hsuan |last3=Yeh |first3=Joseph |title=CECC lists exemptions from compulsory COVID-19 tests for all arrivals |url=https://focustaiwan.tw/society/202011250018 |access-date=26 Nobyembre 2020 |agency=Focus Taiwan |publisher=Central News Agency of the Republic of China |date=25 Nobyembre 2020|language=en}}</ref>

Noong 2020, may mas maliit na epekto ang pandemya sa [[Taiwan]] kaysa sa karamihan sa ibang mga bansang [[Industriyalisasyon|industralisado]], na may kabuuang pitong namatay.<ref>{{cite web |title=新增1例境外移入COVID-19病例，自美國入境 |url=https://www.cdc.gov.tw/Bulletin/Detail/MBM80eZ2q3vxNAqt36T0Ww?typeid=9 |publisher=Taiwan Centers for Disease Control |access-date=11 Abril 2021 |language=zh-tw |date=11 Abril 2021|language=en}}</ref><ref>{{cite journal |title=Taiwan: Coronavirus Pandemic Country Profile |url=https://ourworldindata.org/coronavirus/country/taiwan |journal=Our World in Data |date=26 Mayo 2020 |publisher=Global Change Data Lab |access-date=17 Marso 2021|last1=Ritchie |first1=Hannah |last2=Ortiz-Ospina |first2=Esteban |last3=Beltekian |first3=Diana |last4=Mathieu |first4=Edouard |last5=Hasell |first5=Joe |last6=MacDonald |first6=Bobbie |last7=Giattino |first7=Charlie |last8=Appel |first8=Cameron |last9=Rodés-Guirao |first9=Lucas |last10=Roser |first10=Max |language=en}}</ref> Naabot ang pinakamataas na bilang ng aktibong mga kaso sa unang bugso na ito noong Abril 6, 2020 sa 307 kaso, na naangkat ang napakalaking mayorya nito.<ref>{{cite AV media |date=28 Abril 2020 |title=2020/4/28 14:00 中央流行疫情指揮中心嚴重特殊傳染性肺炎記者會 |trans-title= 28 April 2020 Press Conference on the Severe Pneumonia held by the Central Epidemic Command Center |language=zh |url=https://www.youtube.com/watch?v=jes0Lu_dlKk |publisher=Taiwan Centers for Disease Control |access-date=29 Abril 2020}}</ref> Nakatanggap ng internasyunal na papuri ang pamamahala ng Taiwan sa pagsiklab para sa pagiging epektibo nito sa pagkuwarantenas ng mga tao.<ref name=20200304voanews/><ref name=20200320nypost>{{cite news|url=https://nypost.com/2020/03/20/taiwans-electronic-fence-monitor-for-those-quarantined-raises-privacy-concerns/|date=20 Marso 2020|title=Taiwan's 'electronic fence' monitor for those quarantined raises privacy concerns|work=New York Post|access-date=26 Marso 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200326024639/https://nypost.com/2020/03/20/taiwans-electronic-fence-monitor-for-those-quarantined-raises-privacy-concerns/|archive-date=26 Marso 2020|url-status=live|language=en}}</ref><ref>{{cite news |url=https://time.com/5802293/coronavirus-covid19-singapore-hong-kong-taiwan/ |title=Coronavirus Lessons from Singapore, Taiwan and Hong Kong |first=Laignee|last=Barron|work=Time|date=13 Marso 2020|access-date=24 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200324174105/https://time.com/5802293/coronavirus-covid19-singapore-hong-kong-taiwan/ |archive-date=24 Marso 2020 |language=en |url-status=live }}</ref> 

===2021===
Bagaman, nagdulot ng isang matalim na pag-akyat ng kaso noong Abril 2021 ang pagsiklab ng sakit sa mga tripulante ng China Airlines na pagmamay-ari ng estado ng Taiwan, pangunahin sa kalakhang lugar ng [[Taipei]], mula noong gitnang Mayo. Bilang tugon, minandato ang pagsasara na lahat ng paaralan sa lugar mula [[kindergarten]] hanggang [[mataas na paaralan]] sa loob ng dalawang linggo, at sinara ang mga pambansang hangganan sa hindi bababa sa isang buwan para sa yaong mga walang permiso sa paninirahan, bukod sa iba pang hakbang.<ref>{{cite web|url=https://www.msn.com/en-us/news/world/is-taiwans-covid-success-story-in-jeopardy/ar-BB1gRMtS|title=Is Taiwan's COVID success story in jeopardy?|first=William|last=Yang|publisher=Deutsche Welle|via=MSN News|date=18 Mayo 2021|access-date=18 Mayo 2021}}</ref> Karagdagan sa isang mababang tulin ng pagsubok at pagpapaikli ng panahon ng kuwarantenas para sa mga piloto sa tatlong araw lamang,<ref name="bbc_20210520" /> sinabi ng mga eksperto sa medisina mula sa Taiwan na inasahan nila ang pagsiklab dahil sa pag-usbong ng mas nakakahawang baryente ng ''coronavirus'' (ang [[Lineage B.1.1.7|baryanteng Alpha]] na marami ang nakita sa mga tao na naiuugnay sa kumpol na may sakit sa China Airlines<ref name="bbc_20210520">{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-57153195|title=Covid-19: What went wrong in Singapore and Taiwan?|first=Yvette|last=Tan|work=[[BBC News]]|date=20 Mayo 2021|access-date=27 Mayo 2021}}</ref>), sinama pa ang mabagal na progreso ng kampanya ng pagbabakuna ng Taiwan. Naikabit ng mga kritiko ang kalaunang isyu sa ilang kadahilanan, kabilang ang istratehiya ng Taiwan ng pagtutuon sa sarili nitong pagsusulong ng bakuna at produksyon, na ginagawang hindi gaanong handa na mabilis na bumili ng mga bakuna sa ibayong-dagat kapag mayroon na ang mga ito; at ang pag-aatubuli ng mga residente na mabakunahan dahil sa nakaraang mababang bilang ng kaso.<ref name="nyt_20210521">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2021/05/20/world/asia/taiwan-covid-outbreak.html|title='This Day Was Bound to Come': Taiwan Confronts a Covid Flare-Up|first1=Raymond|last1=Zhong|first2=Amy Chang|last2=Chien|work=The New York Times|date=21 Mayo 2021|access-date=21 Mayo 2021}}</ref> Karagdagan pa dito, pinaninawalaan na may ginampanan ang mabigat ng pag-uulat na pambihirang pangalawang epekto o ''side effect'' ng bakuna ng AstraZeneca. Bagaman, labis na tumaas ang pangangailangan sa bakuna, sa pagbugso ng kaso noong Mayo 2021.<ref name="time_20210521">{{cite web|url=https://time.com/6050316/taiwan-covid-19-outbreak-tea/|title=How a False Sense of Security, and a Little Secret Tea, Broke Down Taiwan's COVID-19 Defenses|first1=Michael|last1=Zennie|first2=Gladys|last2=Tsai|work=Time|date=21 Mayo 2021|access-date=4 Hunyo 2021}}</ref>

==Kronolohiya==

Noong Nobyembre 26, mayroon nang 16,566 kumpirmadong kaso sa Taiwan, kabilang ang 848 namatay.<ref>{{cite web|title=Coronavirus disease 2019(COVID-19)|url=https://www.cdc.gov.tw/en/Disease/SubIndex/|access-date=26 Nobyembre 2021|publisher=Taiwan Centers for Disease Control|language=en}}</ref>
<gallery>
File:蔡總統視導33化學兵群 02.jpg|Pagsasawa ng paglinis ng kalye sa Taiwan noong Pebrero 2020.
File:Taiwan -i---i- (49436628738).jpg|thumb|Pansurihanong maskara na ginagamit ng mga tao sa Taiwan
File:Masks, alcohol and hand sanitizers sold out in Watsons Taiwan 20200214.jpg|thumb|Pansurihanong maskara at ibang pangmedisinang kagamitan na ubos na sa Taiwan
</gallery>
{{clear}}
{{COVID-19 pandemic data/Taiwan medical cases chart}}{{anchor|COVID chart}}

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
[[Kategorya:Pandemya ng COVID-19 sa Asya]]
[[Kategorya:Pandemya ng COVID-19 ayon sa bansa at teritoryo]]
[[Kategorya:Taiwan]]
[[Kategorya:2020 sa Asya]]