Tingnan ang wikitext ng Pangulo ng Pilipinas

{{About|puno ng estado at pamahalaan ng Pilipinas|text=Para sa kumpletong tala ng mga pangulo ng Pilipinas, tingnan ang [[Talaan ng mga Pangulo ng Pilipinas]]}}
{{Infobox official post
| post = Pangulo
| body = Pilipinas
| flag = Flag of the President of the Philippines.svg
| flagsize = 130px
| flagborder = yes
| flagcaption = [[Watawat ng Pangulo ng Pilipinas|Pampangulong watawat]]
| insignia = Seal_of_the_President_of_the_Philippines.svg
| insigniasize = 120px
| insigniacaption = [[Sagisag ng Pangulo ng Pilipinas|Pampangulong sagisag]]
| image = Ferdinand Marcos Jr. Inauguration RVTM.jpg
| imagesize = 225px
| incumbent = [[Bongbong Marcos|Ferdinand Romualdez Marcos, Jr.]]
| incumbentsince = Hunyo 30, 2022
| status = [[Puno ng estado]] <br /> [[Puno ng pamahalaan]]<br /> ''Commander-in-Chief'' (lit. Punong Kumander)
| department = [[Pamahalaan ng Pilipinas]]<br />Tanggapan ng Pangulo
| style = {{plainlist|
*Ginoo/Ginang/Binibining Pangulo<br />(impormal)
*Kagalang-galang
*Kanyang Kamahalan<ref>{{Cite book|last=Quezon|first=Manuel Luis|url=https://books.google.com.ph/books?id=PNc3pIV-jpYC&q=%22kanyang+kamahalan%22+pangulong&dq=%22kanyang+kamahalan%22+pangulong&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjMq-rUrMvyAhWUAN4KHaj6C6MQ6AEwAXoECAYQAg|title=Talumpating binigkas ng kanyang kamahalan Manuel L. Quezon, pangulo ng sa harap ng mga magbubukid sa Kabanatuan, Nueva Ecija, noong ika-16 ng Hulyo, 1939|date=1939|publisher=Bureau of Printing|language=tl|author-link=Manuel L. Quezon}}</ref><br/>(pormal, diplomatiko)}}
| member_of = [[Gabinete ng Pilipinas|Gabinete]]<br />Sanggunian sa Pambansang Seguridad
| residence = [[Palasyo ng Malakanyang|Palasyo ng Malacañang]]
| seat = [[Maynila]]
| appointer = Direktang popular na boto
| termlength = Anim na taon, hindi na maaring ipahaba pa
| constituting_instrument = [[Saligang Batas ng Pilipinas|Saligang Batas ng Pilipinas ng 1987]]
| precursor = [[Gobernador-Heneral ng Pilipinas|Gobernador-Heneral]]<br />[[Punong Ministro ng Pilipinas|Punong Ministro]]{{efn|name=fn2}}| formation = Enero 23, 1899 <br /><small>(opisyal)<ref name="Aguinaldo Presidency">{{cite web|url=https://www.officialgazette.gov.ph/2011/03/22/emilio-aguinaldo/|title=Emilio Aguinaldo|work=Official Gazette of the Philippine Government|date=Marso 22, 2011|language=en|access-date=Agosto 25, 2021|archive-date=Pebrero 7, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230207123451/https://www.officialgazette.gov.ph/2011/03/22/emilio-aguinaldo/|url-status=dead}}</ref></small><br />Nobyembre 15, 1935<br /><small>(opisyal)</small><ref>{{cite book
|editor-last=Guevara |editor-first=Sulpico |title=The laws of the first Philippine Republic (the laws of Malolos) 1898–1899. |url=http://quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/text-idx?c=philamer;iel=1;view=toc;idno=aab1246.0001.001 |location=Ann Arbor, Michigan |publisher=University of Michigan Library |publication-date=1972 |year=2005|access-date=Enero 10, 2011|language=en }}</ref>
| first = [[Emilio Aguinaldo]]<br/><small>(opisyal)</small><br />[[Manuel L. Quezon]]<br /><small>(opisyal)</small>
| inaugural = [[Emilio Aguinaldo]]<!--There couldn't be more than one inaugural holders.-->
| salary = [[Piso ng Pilipinas|₱]]365,261 kada buwan{{efn|name=fn5}}<ref>[https://www.dbm.gov.ph/wp-content/uploads/2012/03/Manual-on-PCC-Chapter-5.pdf Salary Grades of Positions of Constitutional and Other Officials and Their Equivalents].</ref><ref name=Const>{{cite journal|title = 1987 Constitution of the Republic of the Philippines|publisher = Chan Robles Virtual Law Library|url = http://www.chanrobles.com/article7.htm|access-date = Enero 7, 2008}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.officialgazette.gov.ph/2007/03/14/executive-order-no-611-s-2007/|title=Salary Grade Table|date=Enero 1, 2020|work=COMELEC|publisher=Government of the Philippines|language=en|access-date=Agosto 25, 2021|archive-date=Hunyo 1, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200601151522/https://www.officialgazette.gov.ph/2007/03/14/executive-order-no-611-s-2007/|url-status=dead}}</ref>
| website = {{URL|http://www.president.gov.ph/}}<br />{{URL|op-proper.gov.ph/}}
}}
Ang '''pangulo ng Pilipinas''' (impormal na tinatawag din bilang presidente ng Pilipinas) ay ang [[puno ng estado]] at ang [[puno ng pamahalaan]] ng [[Pilipinas]]. Pinamumunuan ng pangulo ang [[Ehekutibong sangay|sangay ng tagapagpaganap]] ng [[pamahalaan ng Pilipinas]] at siya rin ang ''commander-in-chief'' (literal: punong-kumander) ng [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas]]. Direktang binoboto ng mga tao ang pangulo, at isa ito sa dalawang opisyal na tagapagpaganap na hinahalal ng buong bansa, at ang [[pangalawang Pangulo ng Pilipinas|pangalawang pangulo ng Pilipinas]] ang isa pa. Bagaman, may apat na naging pangulo ang hindi nahalal at naupo dahil namatay, nagbitiw o pwersahang pinagbitiw ang nakaupong pangulo.{{efn|name=fn6}}

Limitado ang pangulo sa isang termino na tatagal lamang hanggang anim na taon. Walang sinuman na nagsilbi ng higit sa apat na taon ng isang isang pampangulong termino ang pinapahintulutang tumakbo o magsilbi uli. Nagkaroon na ang Pilipinas ng labing-anim na mga pangulo. Sa kabila ng pagkakaiba sa saligang-batas at ng pamahalaan, itinuturing na walang hinto ang pagkasunod-sunod ng mga pangulo.  Noong Hunyo 30, 2016, nanumpa si [[Rodrigo Duterte]] bilang ang kasalukuyan at ika-16 na pangulo.

Habang kinikilala ng Pilipinas si Aguinaldo bilang unang pangulo, hindi siya kinilala ng ibang bansa dahil bumagsak ang [[Unang Republika ng Pilipinas|Unang Republika]] sa ilalim ng [[Estados Unidos]] pagkatapos ng [[Digmaang Pilipino-Amerikano]]. Si [[Manuel L. Quezon]] ang kinilala bilang unang pangulo (at ang una na nanalo sa halalan, hinirang lamang si Aguinaldo) ng Estados Unidos at pandaigdig na kapisanang pangdiplomasya at pampulitika.

Nagkaroon ng dalawang pangulo ang Pilipinas sa isang punto sa panahon ng [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]] na kumakatawan sa dalawang pamahalaan. Isa ay kay Quezon na kumakatawan sa [[Komonwelt ng Pilipinas|pamahalaang komonwelt]] at ang isa ay kay [[Jose Laurel]] na kumakatawan sa [[Ikalawang Republika ng Pilipinas|pamahalaang itinaguyod]] ng mga [[Hapon]]es.

== Kronolohiya ==
{{#tag:timeline
|ImageSize = width:900 height:auto barincrement:12
PlotArea  = top:10 bottom:90 right:130 left:20
AlignBars = late

Define $today = {{#time:m/d/Y}}

Colors =
  id:Kalibapi          value:claret       legend:KALIBAPI
  id:KBL               value:red          legend:KBL
  id:LAMMP             value:redorange    legend:LAMMP/PMP
  id:Lakas             value:skyblue      legend:Lakas–Kampi–CMD/Lakas–NUCD
  id:LP                value:dullyellow   legend:Liberal
  id:NP                value:yellowgreen  legend:Nacionalista
  id:PDPL              value:yelloworange legend:PDP–Laban
  id:UNIDO             value:yellow       legend:UNIDO
  id:Ind               value:gray(0.8)    legend:Independent

  id:linemark    value:gray(0.8)
  id:linemark2   value:gray(0.9)
  id:decade      value:gray(0.9)

DateFormat=mm/dd/yyyy
Period     = from:01/01/1899 till:$today
TimeAxis   = orientation:horizontal
ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1899
ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1900 grid:decade

Legend  = columns:3 left:150 top:65 columnwidth:200

TextData =
  pos:(10,65) textcolor:black fontsize:M
  text:"Partidong pampolitika:"

BarData =
  Barset:FirstThird
  Barset:Marcos
  Barset:FourthFifth

PlotData=
  width:5 align:left fontsize:9 shift:(5,-4) anchor:till
  barset:FirstThird
    from:01/23/1899 till:03/23/1901 text:"[[Emilio Aguinaldo]]" color: Ind
    from:11/15/1935 till:08/01/1944 text:"[[Manuel L. Quezon]]" color:NP
    from:10/14/1943 till:08/17/1945 text:"[[Jose P. Laurel]]" color:Kalibapi
    from:08/01/1944 till:05/28/1946 text:"[[Sergio Osmeña]]" color:NP
    from:05/28/1946 till:04/15/1948 text:"[[Manuel Roxas]]" color:LP
    from:04/17/1948 till:12/30/1953 text:"[[Elpidio Quirino]]" color:LP
    from:12/30/1953 till:03/17/1957 text:"[[Ramon Magsaysay]]" color:NP
    from:03/18/1957 till:12/30/1961 text:"[[Carlos P. Garcia]]" color:NP
    from:12/30/1961 till:12/30/1965 text:"[[Diosdado Macapagal]]" color:LP
  barset:Marcos
    from:12/30/1965 till:06/16/1981 color:NP
  barset:break
    from:06/16/1981 till:02/25/1986 text:"[[Ferdinand Marcos]]" color:KBL
  barset:FourthFifth
    from:02/25/1986 till:06/30/1992 text:"[[Corazon Aquino|Corazon C. Aquino]]" color:UNIDO
    from:06/30/1992 till:06/30/1998 text:"[[Fidel Ramos|Fidel V. Ramos]]" color:Lakas
    from:06/30/1998 till:01/20/2001 text:"[[Joseph Estrada|Joseph Ejercito Estrada]]" color:LAMMP
    from:01/20/2001 till:06/30/2010 text:"[[Gloria Macapagal Arroyo]]" color:Lakas
    from:06/30/2010 till:06/30/2016 text:"[[Benigno Aquino III|Benigno S. Aquino III]]" color:LP
    from:06/30/2016 till:end        text:"[[Rodrigo Duterte|Rodrigo Roa Duterte]]" color:PDPL
}}
== Lokal na pagpapangalan ==
Sa [[wikang Filipino|Filipino]], isa sa dalawang [[opisyal na wika]] sa Pilipinas, tinatawag ang pinakamataas na posisyon sa gobyerno ng Pilipinas bilang "pangulo." Sa ibang pangunahing [[mga wika sa Pilipinas]] tulad ng [[mga wikang Bisaya]], "presidente" (na hango sa Kastila) ang karaniwang ginagamit gayon din sa mga Pilipino na nagpalit ng wika mula sa Ingles. ''President'' ang Ingles ng pangulo.

== Kasaysayan ==

{{main|Talaan ng mga Pangulo ng Pilipinas}}

===Mga naunang republika===

====Republikang Tagalog ni Bonifacio====
Depende sa depenisyong napili para sa katawagang pangulo, ilang mga indibiduwal ang maaring alternatibong maituturing na nagsimulang humawak sa puwesto ng pagkapangulo. Maaaring ituring si [[Andrés Bonifacio]] bilang ang unang pangulo ng pinagkaisang Pilipinas, yayamang, habang siya ang ikatlong Kataas-taasang Supremo ([[wikang Kastila|Kastila]]: ''Presidente Supremo'') ng [[Katipunan]], isang lihim na samahang rebolusyonaryo na nagsimula sa hayag na pag-aalsa laban pamahalaang kolonya ng mga Kastila noong Agosto 1896, binago niya ang lipunan sa isang pamahalaang rebolusyonaryo na ginawa ang sarili bilang "Pangulo ng Haring Bayan".<ref>{{Cite web|last=Pedrosa|first=Carmen N.|date=2018-12-01|title=Was Andres Bonifacio the first Philippine president?|url=https://www.philstar.com/opinion/2018/12/01/1873117/was-andres-bonifacio-first-philippine-president|url-status=live|access-date=2021-08-29|website=Philstar.com|publisher=The Philippine Star}}</ref> Habang nanatili ang katawagang Katipunan (at ang titulong ''Presidente Supremo''), nakilala din ang pamahalaan ni Bonifacio bilang "Republika ng Katagalugan" (Kastila: ''República Tagala''), at nilikha niya ang katawagang "haring bayan" o "haringbayan" bilang isang adapsyon at singkahulugan ng "republika." mula sa pinagmulan nito sa [[wikang Latin|Latin]] na ''res publica''. Bagaman tinutukoy ng salitang "Tagalog" ang [[mga Tagalog]], isang partikular na pangkat etno-linggwistiko, ginamit ito ni Bonifacio upang ipahawatig na ito ang lahat ng di-Kastila sa Pilipinas kapalit ng katawagang [[mga Pilipino|Pilipino]] na mayroong kolonyal na pinagmulan, na tinutukoy ang kanyang konsepto ng bansa at mamamayang Pilipino bilang "Nagsasariling Bansa/Mamamayang Tagalog" o mas tumpak "Nagsasariling Bansa ng mga Tagalog" o "Haring Bayang Katagalugan", na nagresulta bilang kasingkahulugan "Republikang Tagalog" o mas tumpak bilang "Republika ng Bansang/Mamamayang Tagalog."<ref>{{Harvnb|Borromeo|Borromeo-Buehler|1998|p=[https://books.google.com/books?id=RJnMSmXLvr4C&pg=PA25#PPA25,M1 25]}} (Aytem 3 sa tala, na tinutukoy sa Tanda 41 sa p.[https://books.google.com/books?id=RJnMSmXLvr4C&pg=PA61#PPA61,M1 61], binabanggit na {{cite journal|journal=Sulyap Kultura|volume=1|issue=2|year=1996|publisher=National Commission of Culture and the Arts, Philippines|title=This article underscores the existence of a de facto revolutionary government (with Bonifacio as its president) that antedated the revolutionary government in Cavite based upon the controversial Tejeros Convention. An attempt to change the official date of the ''Cry''<nowiki> [see </nowiki>Cry of Pugad Lawin<nowiki>] from 23 to 24 August 1896 during a committee hearing on Senate Bill No. 336, held on 17 August 1993, apparently failed.</nowiki>}});<br />
^ {{Harvnb|Borromeo|Borromeo-Buehler|1998|p=[https://books.google.com/books?id=RJnMSmXLvr4C&pg=PA26 26]}}, "Formation of a revolutionary government";<br />
^ {{Harvnb|Borromeo|Borromeo-Buehler|1998|p=[https://books.google.com/books?id=RJnMSmXLvr4C&pg=PA135#PPA135,M1 135]}} (sa "Document G", ''Account of Mr. Bricco Brigado Pantos''). (lahat sa Ingles)</ref><ref>{{Harvnb|Halili|Halili|2004|pp=[https://books.google.com/books?id=gUt5v8ET4QYC&pg=PA138#PPA138 138–139]}} (sa Ingles).</ref><ref>{{cite journal|last=Severino|first=Howie|title=Bonifacio for (first) president|date=Nobyembre 27, 2007|publisher=GMA News|url=http://blogs.gmanews.tv/sidetrip/blog/?/archives/301-Bonifacio-for-first-president.html|language=en|journal=|access-date=2022-05-12|archive-date=2009-09-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20090903173515/http://blogs.gmanews.tv/sidetrip/blog/?%2Farchives%2F301-Bonifacio-for-first-president.html|url-status=dead}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090903173515/http://blogs.gmanews.tv/sidetrip/blog/?%2Farchives%2F301-Bonifacio-for-first-president.html |date=2009-09-03 }}.</ref><ref name="guerrero2001">* {{cite book|last1=Guerrero|first1=Milagros|last2=Schumacher, S.J.|first2=John|title=Reform and Revolution|publisher=Asia Publishing Company Limited|volume=5|series=Kasaysayan: The History of the Filipino People|year=1998|isbn=962-258-228-1|url=https://books.google.com/books?as_isbn=9622582281|language=en}}.</ref><ref name="guerrero1996">* {{cite journal|last1=Guerrero|first1=Milagros|last2=Encarnación|first2=Emmanuel|last3=Villegas|first3=Ramón|title=Andrés Bonifacio and the 1896 Revolution|journal=Sulyap Kultura|volume=1|issue=2|pages=3–12|publisher=National Commission for Culture and the Arts|year=1996|ref=guerrero1996a|url=http://www.ncca.gov.ph/about-culture-and-arts/articles-on-c-n-a/article.php?i=5&subcat=1|access-date=Agosto 2, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402143743/http://www.ncca.gov.ph/about-culture-and-arts/articles-on-c-n-a/article.php?i=5&subcat=1|archive-date=Abril 2, 2015|language=en|url-status=dead}}.</ref> 

May ilang mga mananalaysay o dalubhasa sa kasaysayan ang nagsasabing kapag isasama si Bonifacio bilang isang nakaraang pangulo, ipinapahiwatig ito na dapat din na isama sina [[Macario Sakay]] at [[Miguel Malvar]], dahil ipinagpatuloy ni Sakay ang konsepto ni Bonifacio na isang pambansang Republikang Tagalog, at ipinagpatuloy ni Malvar ang [[Unang Republika ng Pilipinas|Republika ng Pilipinas]] na kasukdulan ng ilang mga pamahalaan na pinamunuan ni [[Emilio Aguinaldo]] na pumalit kay Bonifacio. Humalili si Malvar pagkatapos mahuli si Aguinaldo.<ref>{{cite news|title=Bonifacio, First President of the Philippines?|author=Ambeth Ocampo|date=Mayo 11, 2010|work=Philippine Daily Inquirer|language=en}}</ref>

==== Ang mga pamahalaan ni Aguinaldo at ang Unang Republika ====
[[File:Emilio Aguinaldo delegates.jpg|thumb|Si [[Emilio Aguinaldo]] at sampu sa mga delegado ng [[Kongreso ng Malolos]] na pinasa ang ''[[Konstitusyon ng Malolos|Constitución Política de la República Filipina]]'' noong 1899]]
Noong Marso 1897, noong panahon ng [[Himagsikang Pilipino]] laban sa [[Espanya]], nahalal si [[Emilio Aguinaldo]] bilang bagong pangulo ng rebolusyonaryong pamahalaan sa [[Kapulungan sa Tejeros]] sa Tejeros, [[Cavite]].<ref>{{cite web|url=http://opinion.inquirer.net/inquireropinion/columns/view/20070511-65258/Election_fraud_at_the_Tejeros_Convention|author=Ambeth Ocampo|date=Mayo 11, 2007|title=Looking Back: Election fraud at the Tejeros Convention|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100630164701/http://opinion.inquirer.net/inquireropinion/columns/view/20070511-65258/Election_fraud_at_the_Tejeros_Convention|archive-date=Hunyo 30, 2010|language=en}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100630164701/http://opinion.inquirer.net/inquireropinion/columns/view/20070511-65258/Election_fraud_at_the_Tejeros_Convention |date=Hunyo 30, 2010 }}.</ref> Inilaan ang bagong pamahalaan upang palitan ang Katipunan, bagaman, hindi pormal nabuwag ang Katipunan hanggang noong 1899. Tinatawag nito ang sarili sa iba't ibang pangalan at ang mga ito ay "Republika Pilipinas" (Kastila: ''Republica Filipina''), "Republika ng Pilipinas" (Kastila: ''Republica de Filipinas'') at "Pamahalaan ng Lahat ng mga Tagalog" o "Pamahalaan ng Sangkatagalugan." 

Pagkalipas ng mga buwan, nahalal uli si Aguinaldo bilang pangulo sa [[Republika ng Biak-na-Bato|Biak-na-Bato]], [[Bulacan]] noong Nobyembre, na nagdulot sa muling pag-organisa ng ''Republica de Filipinas'', karaniwang tinatawag ngayon bilang [[Republika ng Biak-na-Bato]]. Kaya, pinirmahan ni Aguinaldo ang [[Kasunduan sa Biak-na-Bato]] at nagpatapon sa [[Hong Kong]] noong katapusan ng 1897.

Noong Abril 1898, sumiklab ang [[Digmaang Kastila-Amerikano]], at naglayag sa Pilipinas ang Asyatikong Ekuwadron ng Hukbong-dagat ng [[Estados Unidos]]. Sa [[Labanan sa Look ng Maynila]] noong Mayo 1, 1898, mapagpasyang tinalo ng Amerikanong Hukbong-dagat ang Kastilang Hukbong-dagat.<ref name=Regalado>{{cite book|last1=Regalado|first1=Felix B., and Quintin B. Franco|title=History of Panay|date=1973|publisher=Central Philippine University|location=Jaro, Iloilo City|language=en}}</ref> Sa dakong huli, bumalik si Aquinaldo sa Pilipinas sakay ng isang saksakyang-pandagat ng Amerikanong Hukbong-dagat at pinanumbalik ang rebolusyon. Binuo niya ang diktaduryang pamahalaan noong Mayo 24, 1898, at [[Pagpapahayag ng Kalayaan ng Pilipinas|ipinahayag ang kalayaan ng Pilipinas]] noong Hunyo 12, 1898. Sa maikling panahon na ito, kinuha niya ang titulong "Diktador" at tumutukoy ang Deklarasyon ng Kalayaan sa kanya.

Noong Hunyo 23, 1898, binago ni Aguinaldo ang kanyang diktaduryang pamahalaan sa isang rebolusyonaryong pamahalaan at naging "Pangulo" muli.<ref>{{Cite book|last=Duka|first=Cecilio D.|url=https://books.google.com.ph/books?id=4wk8yqCEmJUC|title=Struggle for Freedom' 2008 Ed.|date=2008|publisher=Rex Bookstore, Inc.|isbn=978-971-23-5045-0|pages=167|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=Emilio Aguinaldo: Generalissimo and President of the First Philippine Republic--first Republic in Asia|url=https://books.google.com.ph/books?id=4wYhAAAAMAAJ|publisher=Phoenix Publishing House|date=1983|isbn=978-971-06-0720-4|language=en|first=Alfredo B.|last=Saulo|pages=255, 513}}</ref> Noong Enero 23, 1899, nahalal si Aguinaldo bilang Pangulo ng [[Unang Republika ng Pilipinas|''Republica Filipina'']], isang bagong pamahalaan na nabuo sa pamamagitan ng isang rebolusyonaryong [[Kongreso ng Malolos|Kongreso]] sa ilalim ng katulad na rebolusyonaryong [[Konstitusyon ng Malolos|Saligang Batas]]. Dahil dito, tinuturing ang gobyernong ito ngayon bilang ang nararapat na Unang Republika at tinatawag din bilang Republika ng Malolos, na ipinangalan sa kabisera ng [[Bulacan]], ang [[Malolos]]; karaniwang tinatawag din ang Kongreso ("Pambansang Kapulungan" sa pormal) at Konstitusyon nito bilang Kongreso ng Malolos at Konstitusyon ng Malolos.

Tulad ng lahat ng mga hinalinhan at mga hahali dito hanggang sa [[Komonwelt ng Pilipinas]] noong 1935, hindi tumagal ang Unang Repulika ng Pilipinas at hindi kailanmang kinilala sa internasyunal na larangan, at hindi kailanman nakontrol at/o pangkalahatang kinilala sa buong lugar na sinakop ng kasalukuyang Republika, bagaman, sinasabi ng mga nagtatag nito na kinakatawan at pinamamahalaan nito ang buong kapuluan ng Pilipinas at ang mamamayan nito. Nailipat ang pamamahala ng Pilipinas mula sa mga Kastila tungo sa mga Amerikano sa pamamagitan ng [[Kasunduan sa Paris (1898)|Kasunduan ng Paris noong 1898]], na pinirmahan noong Disyembre ng taon na yaon.<ref>{{cite web|url=http://www.colorado.edu/AmStudies/lewis/2010/usoccupy.htm|title=The U.S. Occupation of the Philippines|publisher=University of Colorado American Studies|access-date=Pebrero 13, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150216095105/http://www.colorado.edu/AmStudies/lewis/2010/usoccupy.htm|archive-date=Pebrero 16, 2015|url-status=dead|language=en}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150216095105/http://www.colorado.edu/AmStudies/lewis/2010/usoccupy.htm |date=Pebrero 16, 2015 }}</ref> Sumiklab ang [[Digmaang Pilipino-Amerikano]] sa pagitan ng Estados Unidos at ang pamahalaan ni Aguinaldo. Epektibong nawala ang kanyang pamahalaan noong Abril 1, 1901, pagkatapos nanumpa ng katapatan sa Estados Unidos kasunod ng pagkakahuli sa kanya ng mga puwesang Amerikano noong Marso.

Tinuturing ng kasalukuyang pamahalaan ng [[Republika ng Pilipinas]] si Emilio Aguinaldo bilang unang pangulo ng Pilipinas partikular na batay sa kanyang pagkapangulo sa Republika ng Malolos, at hindi sa kahit anumang iba't ibang mga pamahalaan bago dito.<ref name=tucker2009p8>{{cite book|last=Tucker|first=Spencer C. |title=The encyclopedia of the Spanish-American and Philippine-American wars: a political, social, and military history|url=https://books.google.com/books?id=8V3vZxOmHssC|year=2009|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-85109-951-1|page=[https://books.google.com/books?id=8V3vZxOmHssC&pg=PA8 8]|language=en}}</ref>

==== Mga ibang nag-aangkin ====
Pagkatapos mahuli ni Aguinaldo, ipinagpatuloy ni [[Miguel Malvar]] ang pamunuan ni Aguinaldo sa ''Republica Filipina'' hanggang nahuli din siya noong 1902, habang binuhay muli ni [[Macario Sakay]] ang Republikang Tagalog bilang isang pagpapatuloy ng estado ng Katipunan ni Bonifacio. Pareho silang tinuturing ng ilang iskolar bilang "di-opiyal na mga pangulo," at kasama ni Bonifacio, ay hindi tinuturing bilang mga pangulo ng pamahalaan.<ref>{{cite web|url=http://www.manilatimes.net/national/2008/jan/02/yehey/top_stories/20080102top6.html|title=The Manila Times – Trusted Since 1898|access-date=Pebrero 13, 2015|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20081211205431/http://www.manilatimes.net/national/2008/jan/02/yehey/top_stories/20080102top6.html|archive-date=Disyembre 11, 2008|language=en}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080406082026/http://www.manilatimes.net/national/2008/jan/02/yehey/top_stories/20080102top6.html |date=Abril 6, 2008 }}</ref><ref name="Sakay1">{{cite journal|url=http://www.bibingka.com/phg/sakay/default.htm|title=Macario Sakay: Tulisán or Patriot?|first=Paul|last=Flores|access-date=Abril 8, 2007|date=Agosto 12, 1995|publisher=Philippine History Group of Los Ángeles|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20070609060908/http://www.bibingka.com/phg/sakay/default.htm|archive-date=Hunyo 9, 2007|language=en}}</ref>

=== Pananakop ng mga Amerikano ===
Sa pagitan ng 1898 at 1935, isinagawa ang kapangyarihang tagapagpaganap sa Pilipinas ng sunud-sunod na apat na Amerikanong militar na Gobernador-Heneral at labing-isa na sibil na [[Mga Gobernador-Heneral ng Pilipinas|mga Gobernador-Heneral]].

== Panunumpa ==
Sa ilalim ng Artikulo VII, Seksiyon 5&nbsp;ng Saligang Batas, bago makapagsimula ang Pangulo sa pagtupad ng kanyang katungkulan ng kanyang tanggapan, dapat magsagawa ng Pangulo ang sumusunod na panunumpa o pagpapatotoo:

{{cquote|''"Ako si __, ay taimtim na nanunumpa (o pinatotohanan) na tutuparin ko nang buong katapatan at sigasig ang aking mga tungkulin bilang Pangulo (o Pangalawang Pangulo o Nanunungkulang Pangulo) ng Pilipinas, pangangalagaan at ipagtatanggol ang kanyang konstitusyon, ipatutupad ang mga batas nito, magiging makatarungan sa bawat tao, at itatalaga ang aking sarili sa paglilingkod sa Bansa.  Kasihan nawa ako ng Diyos."''<br />[Kapag pagpapatotoo, ang huling pangungusap ay kakaltasin.]}}

== Talababa ==
{{notelist|refs=
{{efn|name=fn2|Bilang [[puno ng pamahalaan]].}}
{{efn|name=fn5|Ipinahiwatig ng Kagawaran ng Badyet at Pamamahala na ang grado ng sahod ng pangulo ay ika-33. Nakasaad sa websayt ng Komisyon ng Halalan na ang ika-33 grado ng sahod ay ₱ 395,858.}}
{{efn|name=fn6|Ang apat na pangulo na humalili sa pagkapangulo nang namatay o nagbitiw ang kanilang hinalinhan at tinapos ang natitirang termino ay sina [[Sergio Osmeña]] (1944), [[Elpidio Quirino]] (1948), [[Carlos P. Garcia]] (1957), at [[Gloria Macapagal Arroyo]] (2001).}}
}}

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

{{Mga Pangulo ng Pilipinas}}

[[Kategorya:Pilipinas]]
[[Kategorya:Pangulo]]
[[Kategorya:Pamahalaan ng Pilipinas]]
[[Kategorya:Sangay tagapagpaganap ng pamahalaan ng Pilipinas]]
[[Kategorya:Mga pangulo ng Pilipinas|*]]
[[Kategorya:Mga pinuno ng estado|Pilipinas]]
[[Kategorya:Puno ng pamahalaan|Pilipinas]]