Tingnan ang wikitext ng Pilipinas v. Tsina

{{Infobox court case
|name               = Republika ng Pilipinas v.<br> Republikang Bayan ng Tsina
|court              = [[Permanent Court of Arbitration]]
|image              = Permanent Court of Arbitration - Cour permanente d'arbitrage.svg
|imagesize          = 150px
|imagelink          = 
|imagealt           = 
|caption            = 
|full name          = Arbitration between the Republic of the Philippines and the People’s Republic of China (Arbitrasyon sa pagitan ng Republika ng Pilipinas at ng Republikang Bayan ng Tsina)
|date decided       = 
|citations          = 
|transcripts        = 
|judges             = '''Pangulo:'''<br />{{flagicon|GHA}} Thomas A. Mensah<br />
'''Mga Kasapi:'''<br />{{flagicon|FRA}} [[:en:Jean-Pierre Cot|Jean-Pierre Cot]]<br />{{flagicon|DEU}} [[:en:Rüdiger Wolfrum|Rüdiger Wolfrum]]<br />{{flagicon|NED}} Alfred H. Soons<br />{{flagicon|POL}} Stanislaw Pawlak
|number of judges   = 5
|decision by        = 
|prior actions      = 
|appealed from      =
|appealed to        =
|subsequent actions = 
|related actions    = 
|opinions           = 
|keywords           = <!-- {{flatlist|}} -->
|italic title       = 
}}
[[File:1947 Nanhai Zhudao.png|alt=Mapa ng Timong-silangang Tsina|thumb|200px|Ang inaangking [[siyam na gatlang na guhit]] ng [[Tsina]] sa [[Dagat Timog Tsina]]]]
Ang '''''Pilipinas v. Tsina''''' ay ang hablang isinampa ng [[Pilipinas]] laban sa [[Republikang Bayan ng Tsina]] sa ilalim ng Annex VII ng [[United Nations Convention on the Law of the Sea]] (UNCLOS). Nilalaman ng hinaing ng Pilipinas ang mga batayang legal ng mga pag-aangkin nito pati na rin ang pagtalakay sa katangian ng mga anyong lupa sa [[Timog Dagat Tsina]].<ref name=AMTI>{{cite web|url = http://amti.csis.org/ArbitrationTL/index.html | title = Arbitration on the South China Sea: Rulings from The Hague | language = Ingles | accessdate = Disyembre 1, 2015 | publisher = Asia Maritime Transparency Initiative }}</ref> 

== Kaligiran ==
Nagsimula ang alitan sa teritoryo nang bitawan ng [[Japan]] ang pagmamay-ari nito sa [[Kapuluang Spratly]] at walang naitalagang bansang papalit rito na magmamay-ari ng kapuluan nang ratipikahan nito ang [[Tratado ng San Francisco]]. Dahil dito, naging bukás upang okupahin ang kapuluan sa bisa ng ''[[terra nullius]]''. Subalit sa ilalim ng isang tratado noong 1952 sa pagitan ng Japan at [[Republika ng Tsina]] (sa [[Taiwan]]), inilipat ng Japan ang pagmamay-ari ng Kapuluang Spratly sa Tsina.<ref name="taiwandocuments.org">{{cite web |ref=harv|year= 2013|url = http://www.taiwandocuments.org/sanfrancisco01.htm|title = Treaty of Peace with Japan|publisher = Taiwan Documents Project| accessdate = Nobyembre 19, 2013 | last=| first= |quote=}}</ref>

== Nilalaman ng habla ==
Nilalayon ng Pilipinas na magkaroon ng kapasiyahan na nagsasaad na ang mga pag-aangkin sa Timog Dagat Tsina ay kailangang tumalima sa UNCLOS nang sa gayon maisantabi ang [[siyam na gatlang na guhit]] na siyang batayan ng pag-aangkin ng Tsina; ituring ang mga lupaing sakop ng Tsina rito na mga batuhan, [[lupaing litaw-kapag-hibas]], o mga nakalubog na pampang, at hindi mga pulo; at kilalanin ang karapatan ng Pilipinas na makagana sa loob ng [[eksklusibong sonang ekonomiko]] at [[kalapagang kontinental]] nito gaya ng isinasaad sa UNCLOS nang hindi ginigipit ng Tsina.<ref name= AMTI />

== Hurisdiksiyon ==
Unang tinalakay ng hukuman, kung ito'y may hurisdiksiyon sa naturang kasong isinampa ng Pilipinas. Unang dininig ang petisyon ng Pilipinas noong Hulyo 7, 2015 sa pangunguna ng [[Taga-usig Panlahat ng Pilipinas|Taga-usig Panlahat]] [[Florin Hilbay]] at sinundan ni [[Kagawaran ng Ugnayang Panlabas (Pilipinas)|Kalihim ng Ugnayang Panlabas]] [[Albert Del Rosario]]. 

=== Posisyon ng Tsina ===
Hindi pinansin at pinalagpas ng Tsina ang palugit na itinakda ng Hukuman upang ito'y tumugon sa isinampang kaso ng Pilipinas. Ngunit naglabas noong Disyembre 7, 2014—eksaktong isang linggo bago ang itinakdang petsa na Disyembre 15—ng posisyong papel ang Ministeryo Panlabas ng Tsina ukol sa hurisdiksiyon ng arbitrasyon sa Dagat Timog Tsina na isinampa ng Pilipinas. Ayon sa [[posisyong papel]], walang hurisdiksiyong ang Hukuman dahil sasaklawin nito ang pagdetermina ng soberanya ng mga teritoryo.<ref>{{cite web|title=China's position paper on South China Sea|url=http://www.chinadaily.com.cn/china/2014-12/07/content_19037946_2.htm|website=China Daily|publisher=China Daily|accessdate=9 Hulyo 2015}}</ref>

=== Pahayag ng Vietnam ===
Noong Disyembre 11, 2014, naghain sa Hukuman ng mga pahayag ang Vietnam na kumikilala sa hurisdiksiyon nito sa kaso, isang tahasang pagkontra sa posisyong inilabas ng Tsina.<ref name="rap1">{{cite web|last1=Esmaquel|first1=Paterno II|title=PH to tribunal: Vietnam boosts case vs China|url=http://www.rappler.com/nation/87240-philippines-vietnam-position-paper-china|website= [[Rappler]]|publisher= [[Rappler]]|accessdate=8 Hulyo 2015}}</ref> Hiniling din ng Vietnam na "isaalang-alang" ang legal na karapatan at interes nito sa Spratlys, at [[Kapuluang Paracel|Paracels]] at sa [[eksklusibong sonang ekonomiko]] at [[kalapagang kontinental]] nito sa pagpapasya ng merito ng kaso ng Pilipinas. Tahasan din nitong tinutulan ang siyam na gatlang guhit ng Tsina, bilang batayan ng pag-aangkin ng Timog Dagat Tsina, at sinabing "wala itong legal na batayan".<ref>{{cite web|last1=Zuraidah|first1=Ibrahim, et al|title=Beijing rejects Hanoi's legal challenge on Spratly, Paracel islands disputes|url=http://www.scmp.com/news/china/article/1661364/china-rejects-vietnam-claims-arbitration-submission-over-south-china-sea|publisher=South China Morning Post|accessdate=9 Hulyo 2015}}</ref> Ang paghahain ng mga pahayag sa Vietnam ay hindi paglahok sa naturang kaso, bagkus nais lamang nitong mabatid ang kanilang opinyon dahil posibleng makaapekto sa pag-aangkin nito ang maaaring maging desisyon ng Hukuman, isang hakbang upang maiwasang direktang kumprontahin ang Tsina.<ref name="dip1" />

Gaya ng inaasahan, tinutulan ng Tsina ang mga naging pahayag ng Vietnam at tinawag ang mga pag-aangkin ng Vietnam na "ilegal at walang batayan", at inulit na "(h)indi kailanman tatanggpin ng Tsina ang mga naturang pag-aangkin." Dagdag pa nito, hinikayat ng tagapagsalita ng Ministeryong Panlabas ng Tsina Hong Lei, na "kilalanin ng Vietnam ang soberanya nito at karapatang pandagat at lutasin kasama ng Tsina ang mga pagtatalo kaugnay sa Nansha batay sa pagrespeto ng katunayang pangkasaysayan at pandaigdigang batas upang magkasamang mapanatili ang kapayapaan at katatagan sa Dagat Timog Tsina."<ref name="dip1" />

Ani naman ni Charles Jose, tagapagsalita ng Kagawaran ng Ugnayang Panlabas ng Pilipinas, "(t)inuturing namin na labis na makakatulong ang mga naging pahayag ng Vietnam. Kinukumpirma lamang nito na may hurisdiksiyon ang tribunal at matatag ang kaso ng Pilipinas".<ref name="rap1" />

== Pagmasid ==
Hindi binuksan sa publiko ang mga pagdinig ng hukuman ngunit pinayagan nito na magmasid ang mga kinatawan ng pamahalaan ng [[Australia]],<ref name=USdenied>{{cite web| url = http://www.rappler.com/nation/114551-us-watch-philippines-china-hearing-hague | title = US barred from watching PH vs China hearing | first = Paterno II| last = Esmaquel | publisher = [[Rappler]]| language = Ingles| date = Disyembre 1, 2015 | accessdate = Disyembre 1, 2015}}</ref> [[Malaysia]], [[Indonesia]], [[Vietnam]], [[Thailand]] at [[Japan]].<ref name="dip1">{{cite web|last1=Parameswaran|first1=Prashanth|title=Does the Philippines’ South China Sea Case Against China Really Matter?|url=http://thediplomat.com/2015/07/does-the-philippines-south-china-sea-case-against-china-really-matter/|website=The Diplomat|publisher=The Diplomat|accessdate=8 Hulyo 2015}}</ref> Tinanggihan naman ng Hukuman ang kahilingan ng [[Estados Unidos]] na magmasid sa kaso, sa kadahilanang hindi ito partido sa Kumbensiyon.<ref name=USdenied /><ref>{{cite news|url = http://globalnation.inquirer.net/133103/us-request-to-send-observers-in-ph-case-vs-china-denied | title = US request to send observers in PH case vs China denied | language = Ingles | newspaper = [[Philippine Daily Inquirer]] | last =Calleja  | first = Niña P. | date = Disyembre 1, 2015 | accessdate = Disyembre 1, 2015}}</ref>

== Merito ng kaso ==
Matapos pagpasiyahan ng Hukuman na ito'y may hurisdiksiyon sa ilang hinaing na idinulog ng Pilipinas, itinakda ng Hukuman ang pagdinig ng mga merito ng kaso mula Nobyembre 24 hanggang Nobyembre 30, 2015.<ref>{{cite news | url = http://www.philstar.com/headlines/2015/11/11/1520792/philippines-vs-china-oral-hearing-set-november-24 | title = Philippines vs China oral hearing set on November 24 | last = Viray | first = Patricia Lourdes | date = Nobyembre 11, 2015 |  accessdate = Disyembre 1, 2015| language = Ingles | newspaper = [[The Philippine Star]]}}</ref> 
== Mga sanggunian ==
{{reflist|2}}

[[Kategorya:Dagat ng Timog Tsina]]
[[Kategorya:Pamahalaan ng Tsina]]
[[Kategorya:Pamahalaan ng Pilipinas]]
[[Kategorya:2016 sa Pilipinas]]
[[Kategorya:2013 sa Pilipinas]]