Tingnan ang wikitext ng Piso ng Arhentina

{{multiple issues|
{{more citations needed|date=Disyembre 2023}}
{{MOS|date=Disyembre 2023}}
{{cleanup|date=Disyembre 2023|reason=Kailangan ayusin ang pagkakasulat at balarila. Kailangan din isalin ang mga banyagang salita.}}
}}
{{Infobox currency
| local_name = Peso argentino
| replaced_currency = [[Argentine austral]]
| local_name_lang = es
| image_1 =
| image_title_1 = 2000 peso banknote from 2023
| iso_code = ARS
| using_countries = {{flag|Argentina}}
| inflation_rate = 160.9% in November 2023<ref name=inflat>{{cite web | title=Banco Central de la República Argentina| publisher=Banco Central de la República Argentina | url=https://www.bcra.gob.ar/ | language=es}} Updated monthly.</ref>
| inflation_source_date =
| subunit_ratio_1 = {{frac|1|100}}
| subunit_name_1 = [[Centavo]]
| unit = peso
| symbol = [[$]]
| symbol_comment =, ARS, Arg$<ref>{{cite web|url=https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/33367/33304.pdf?sequence=4|title=World Bank Editorial Style Guide 2020 - page 134 |website=openknowledge.worldbank.org |access-date=2022-08-22}}</ref>
| frequently_used_banknotes = 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1,000, 2,000 pesos
| frequently_used_coins = 1, 2, 5, 10 pesos
| rarely_used_coins = 1, 5, 10, 25, 50 centavos, bimetallic 1 and 2 pesos (no longer [[Mint (facility)|minted]], still valid)
| issuing_authority = [[Central Bank of Argentina|Central Bank of the Argentine Republic]]
| issuing_authority_website = {{URL|www.bcra.gov.ar}}
}}

Ang '''peso''' (itinayo bilang ''peso convertible'') ay ang pera ng [[Argentina]] mula noong 1992, na kinilala sa loob ng Argentina sa pamamagitan ng simbolo na [[Dollar sign|$]] bago ang halaga sa parehong paraan tulad ng maraming bansang gumagamit ng piso o [[dollar]] na pera. Ito ay nahahati sa 100 ''[[centavo]]s'', ngunit dahil sa mabilis na inflation, ang mga barya na may halagang mas mababa sa isang piso ay bihira na ngayong ginagamit. Ang [[ISO 4217]] code nito ay '''ARS'''.<ref>{{cite book| title=The World Factbook |chapter=Argentina - Exchange rates section| publisher=CIA | date=6 Disyembre 2023 |chapter-url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/argentina/ }}</ref> Pinalitan nito ang [[Argentine austral|austral]] sa isang rate ng 10,000 australes sa isang piso.

Ang pera ng Argentina ay nakaranas ng matinding [[inflation]], na may mga panahon ng [[hyperinflation]], mula noong kalagitnaan ng ika-20 siglo, na may panaka-nakang pagbabago ng pera sa isang bagong bersyon sa rate na mula 100:1 hanggang 10,000:1. Isang bagong piso na ipinakilala noong 1992, opisyal na ''peso convertible de curso legal'', ay nagkakahalaga ng 10,000,000,000,000 (sampung trilyon) [[Argentine peso moneda nacional|pesos moneda nacional]], ang pera na ginagamit hanggang 1970. Mula noong unang bahagi ng 1970. siglo, ang piso ay nakaranas ng higit pang malaking inflation, na umaabot sa 142.7% year-on-year noong Oktubre 2023, ang pinakamataas mula noong ipinakilala ang kasalukuyang piso sa [[Convertibility plan]] ng 1991.<ref name=inflat/>

Ang opisyal na halaga ng palitan para sa [[United States dollar]] ay nagpahalaga sa ''peso convertible de curso legal'' sa isang US dollar sa pagpapakilala nito noong 1992, na pinanatili hanggang sa unang bahagi ng 2002. Pagkatapos, ito ay nagmula sa 3:1 exchange rate sa US dollar noong 2003 hanggang 250:1 sa unang bahagi ng 2023. Noong 27 September 2023, ang opisyal na wholesale government exchange rate ay natukoy sa ARS$350 sa isang [[United States dollar|US dollar]];<ref>{{ banggitin ang web | title=US Dollars to Argentine Pesos Exchange Rate 2023| website=xe| url=https://www.xe.com/currencyconverter/convert/?Amount=1&From=USD&To=ARS}} Patuloy na ina-update.</ref> ang [[Parallel exchange rate|unregulated rate]] ay nagpahalaga sa piso sa ARS$768 sa isang US dollar.<ref name=parallel>{{cite web | title=US Dollar (USD) - Argentine Peso (parallel 'Dollar Blue' rate) (ARS_PA) | website=CUEX | url=https://www.curvert.com/en/usd-ars/}} Patuloy na ina-update.</ref> Minsan mayroong maraming opisyal na halaga ng palitan para sa iba't ibang layunin ng kalakalan.
[[File:USD sa Argentina Peso exchange rate.webp|thumb|right|260px|[[United States dollar|USD]]/Argentine Peso [[exchange rate]]]]
Noong Disyembre 13, 2023, kasunod ng halalan ng pangulo [[Javier Milei]], binago ng ministro ng ekonomiya na si Luis Caputo ang opisyal na halaga ng palitan sa 800 pesos sa dolyar mula sa dating 366.5, isang debalwasyon na higit sa 50%, na susundan ng buwanang devaluation target na 2%.<ref>{{cite news| huling=Sweney | una=Markahan | title=Binaba ng bagong gobyerno ng Argentina ang piso ng higit sa 50% |newspaper=The Guardian | petsa=13 Disyembre 2023 | url=https://www.theguardian.com/world/2023/dec/13/argentina-new-government-devalues-peso-economic-crisis}}</ref> Noong panahong iyon, ang hindi opisyal na exchange rate ay humigit-kumulang 1000 piso kada dolyar.

==Kasaysayan==

Ang mga halaga sa naunang piso ay minsan ay nauunahan ng isang "$" na tanda at kung minsan, lalo na sa pormal na paggamit, ng mga simbolo na nagpapakilala na ito ang partikular na pera na ginagamit noong panahong iyon, halimbawa "{{frac|$|m|n}} 100" o "{{val|p=m$n|100}}" para sa ''pesos moneda nacional''. Ang piso na ipinakilala noong 1992 ay tinatawag lamang na ''peso'' (hanggang 2002, ''peso convertible''), at nakasulat na pinangungunahan ng isang "$" sign lamang. Pinalitan ng mga naunang piso ang mga pera na tinatawag ding piso, at kung minsan ay dalawang uri ng piso ang magkakasamang umiral, kaya kinakailangan na magkaroon ng natatanging termino na gagamitin, kahit man lang sa panahon ng transisyonal; pinalitan ng 1992 peso ang isang currency na may ibang pangalan, ''austral''.

===Peso bago ang 1826===
Ang ''peso'' ay isang pangalan na kadalasang ginagamit para sa pilak na Spanish eight-[[Spanish real|real]] coin. Kasunod ng [[Argentine Declaration of Independence|independence]], nagsimulang maglabas ang Argentina ng sarili nitong mga barya, na may denominasyon sa [[Argentine real|reales]], ''[[Argentine sol|soles]]'' at ''escudos'', kasama ang pilak na walong tunay (o sol) na barya na kilala pa rin bilang piso. Ang mga baryang ito, kasama ang mga mula sa mga kalapit na bansa, ay umikot hanggang 1881.

===Peso fuerte, 1826–1881<!--Na-link mula sa Argentine peso moneda corriente-->===
[[file:200 pesosfuertes belgrano tren 1869.jpg|thumb|left|200 ''pesos fuertes'' banknote na inisyu noong 1869]]
Noong 1826, nagsimula ang dalawang isyu sa papel na pera, na denominasyon sa piso. Isa, ang ''peso fuerte'' (''$F'') ay isang convertible currency, na may 17 pesos fuertes na katumbas ng isang Spanish ounce (27.0643 g) ng 0.916 fine gold. Pinalitan ito ng peso moneda nacional sa par noong 1881.

===Peso moneda corriente, 1826–1881===
{{pangunahing|Argentine peso moneda corriente}}
[[File:Cinco pesos moneda corriente.jpg|thumb|"Cinco pesos" ''moneda corriente'' banknote, na inilabas noong 1869]]
Ang non-convertible na ''[[Argentine peso moneda corriente|peso moneda corriente]]'' (pang-araw-araw na pera) (''$m/c'') ay ipinakilala rin noong 1826. Nagsimula ito sa par sa piso fuerte, ngunit nabawasan ng halaga sa paglipas ng panahon.

Bagama't ang Argentine Confederation ay naglabas ng 1-, 2- at 4-''centavo'' na barya noong 1854, na may 100 ''centavos'' na katumbas ng 1 peso = 8 [[Argentine real|reales]], ang Argentina ay hindi nag-decimal hanggang 1881 Pinalitan ng ''[[Argentine peso moneda nacional|peso moneda nacional]]'' (''m$n'' o ''$m/n'') ang mga naunang pera sa rate na 1 peso moneda nacional = 8 [[Argentine real|reales]] = 1 peso fuerte = 25 [[Argentine peso moneda corriente|peso moneda corriente]]. Noong una, ang isang pisong moneda nacional na barya ay gawa sa pilak at kilala bilang patacón. Gayunpaman, ang krisis pang-ekonomiya noong 1890 ay natiyak na walang karagdagang mga pilak na barya ang naibigay.

===Piso ng ginto at pilak, 1881–1970===<!--Naka-link mula sa Japanese yen-->
Ang gintong barya ng Argentina mula 1875 ay ang gold peso fuerte, isa at dalawang-katlo ng isang gramo ng ginto na may husay na 900, katumbas ng isa at kalahating gramo ng pinong ginto, na tinukoy ng Batas blg. 733 ng 1875. Ang yunit na ito ay batay sa inirekomenda ng European Congress of Economists sa Paris noong 1867 at pinagtibay ng Japan noong 1873 (ang Argentine 5 peso fuerte coin ay katumbas ng Japanese 5 [[Japanese yen|yen]]). <ref name=minthistory>{{Cite web|url=https://www.todo-argentina.net/historia/hist_moneda/moneda11.htm|title=HISTORIA DE LA MONEDA METALICA ARGENTINA|website=www.todo-argentina. net}}</ref>
{{uncategorized}}