Pysanka

Ang isang pysanka (Ukranyo: писанка, maramihan: pysanky) ay isang Ukranyanong Easter egg, pinalamutian ng tradisyonal na Ukranyanong disenyong-pambayan gamit ang pamamaraang wax-resist. Ang salitang pysanka ay nagmula sa pandiwang pysaty, "sulatan" o "lapatan," dahil ang mga disenyo ay hindi pininturahan, ngunit nakasulat (inilapat) ng mantika de papel.

Maraming iba pang mga grupong etniko sa Gitna at Silangang Europa ang nagdedekorasyon ng mga itlog gamit ang wax resist para sa Pasko ng Muling Pagkabuhay. Kabilang dito ang mga Byeloruso (пісанка, pisanka), Bulgaro (писано яйце, pisano yaytse ), Carpatho-Rusino (писанкы, pysankŷ), Croata (pisanica), Tseko (kraslice), Magyar (hímestojás), Litwano (margutis), Polako (pisanka), Rumano (ouă vopsite, încondeiate o împistrite), Serbio(pisanica), Eslobako (kraslica), Eslobeno (pirhi, pisanice, o remenke) at Sorbio (jejka pisać).

Mga uri ng Ukrnayanong pinalamutian na mga itlog

Ang Pysanka ay madalas na nangangahulugang anumang uri ng pinalamutian na itlog, ngunit partikular itong tumutukoy sa isang itlog na nilikha ng written-wax na paraan ng batik at paggamit ng mga tradisyonal na pambayang paksa at disenyo. Maraming iba pang uri ng pinalamutian na mga itlog ang nakikita sa tradisyong Ukranyano, at iba-iba ang mga ito sa buong rehiyon ng Ukranya.

Ang lahat maliban sa krashanky at lystovky ay karaniwang nilalayong maging pandekorasyon (kumpara sa nakakain), at ang pula ng itlog at puti ay pinapayagang matuyo sa paglipas ng panahon, o (sa modernong panahon) ay tinanggal sa pamamagitan ng pagbuga sa kanila sa isang maliit na butas sa ang itlog.

Kasaysayan

Ang pinakamalaking pysanka sa mundo ay itinayo sa Vegreville, Alberta noong 1974, bilang paggunita sa ika-100 anibersaryo ng Maharlikang Nakaangat na Pulisya ng Canada.

Ayon sa maraming mga iskolar, ang sining ng wax-resist (batik) na dekorasyon ng itlog sa mga kulturang Eslabo ay malamang na nagsimula noong panahong pre-Kristiyano. Ibinatay nila ito sa laganap na katangian ng kasanayan, at pre-Kristiyanong katangian ng mga simbolo na ginamit. Walang mga sinaunang halimbawa ng buo na pysanky, dahil marupok ang mga egghell ng domestikadong ibon, ngunit ang mga labi ng mga may kulay na shell na may wax-resist na dekorasyon sa mga ito ay nahukay sa panahon ng mga arkeolohikong paghuhukay sa Ostrówek, Polonya (malapit sa lungsod ng Opole), kung saan ang mga labi ng isang Eslabong paninirahan mula sa unang bahagi ng Panahong Piast ay natagpuan.