Pumunta sa nilalaman

Rumpelstiltskin

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Ang "Rumpelstiltskin" ( /ˌrʌmpəlˈstɪltskɪn/ RUMP-əl-STILT-skin;[1] Aleman: Rumpelstilzchen) ay isang Aleman na kuwentong bibit.[2] Ito ay kinolekta ng Brothers Grimm noong 1812 na edisyon ng Children's and Household Tales.[kailangan ng sanggunian] Ang kuwento ay tungkol sa isang imp na nagpapaikot ng dayami sa ginto kapalit ng panganay ng isang babae.[kailangan ng sanggunian]

Kasaysayan

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ayon sa mga mananaliksik sa Unibersidad ng Durham at sa Bagong Unibersidad ng Lisbon, ang mga pinagmulan ng kuwento ay maaaring masubaybayan pabalik sa humigit-kumulang 4,000 taon na ang nakalilipas.[3][4] Ang isang posibleng maagang pampanitikang sanggunian sa kuwento ay lumilitaw sa Mga Romanong Antigo ni Dio ng Alikarnaso, noong unang siglo CE.[5]

Mga pagkakaiba

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Serye ng selyo sa Rumpelstilzchen mula sa Deutsche Post ng GDR, 1976

Ang parehong pattern ng kuwento ay lumilitaw sa maraming iba pang mga kultura: Tom Tit Tot[6] sa Nagkakarisang Kaharian (mula sa English Fairy Tales, 1890, ni Joseph Jacobs); The Lazy Beauty and her Aunts in Irlanda (mula sa The Fireside Stories of Ireland, 1870 ni Patrick Kennedy); Whippity Stoorie sa Eskosya (mula sa Popular Rhymes of Scotland ni Robert Chambers, 1826); Gilitrutt sa Islandya;[7] جعيدان (Joaidane "Siya na masyadong nagsasalita") sa Arabe; Хламушка (Khlamushka "Junker") sa Rusya; Rumplcimprcampr, Rampelník o Martin Zvonek sa Republikang Tseko; Martinko Klingáč sa Eslobakya; "Cvilidreta" sa Kroasya; Ruidoquedito ("Munting ingay") sa Timog Amerika; Pancimanci sa Unggarya (mula 1862 na koleksyon ng kuwentong-pambayan ni László Arany[8]); Daiku to Oniroku (大工と鬼六 "Ang karpintero at ang dambuhala") sa Hapon, at Myrmidon sa Pransiya.

Isang naunang pampanitikang variant sa Pranses ang isinulat ni Mme. L'Héritier, pinamagatang Ricdin-Ricdon.[9] Ang isang bersiyon nito ay umiiral sa pagtitipon na Le Cabinet des Fées, Tomo. XII. pp. 125–131.

Ang Kornikong kuwento ng Duffy and the Devil ay gumaganap ng isang mahalagang katulad na balangkas na nagtatampok ng isang "diyablo" na pinangalanang Terry-top.

Ang lahat ng mga kuwentong ito ay inuri sa Talatuntunang Aarne–Thompson–Uther bilang uri ng kuwento na ATU 500, "Ang Pangalan ng Katulong".[10] Ayon sa iskolar, sikat ito sa "Dinamarka, Pinlandya, Alemanya, at Irlanda".[11]

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. ↑ Wells, John (3 Abril 2008). Longman Pronunciation Dictionary (ika-3rd (na) edisyon). Pearson Longman. ISBN 978-1-4058-8118-0.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ "Rumpelstiltskin". Encyclopedia Britannica (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-11-12.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ BBC (2016-01-20). "Fairy tale origins thousands of years old, researchers say". BBC. Nakuha noong 20 Enero 2016.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ da Silva, Sara Graça; Tehrani, Jamshid J. (Enero 2016). "Comparative phylogenetic analyses uncover the ancient roots of Indo-European folktales". Royal Society Open Science. 3 (1): 150645. Bibcode:2016RSOS....350645D. doi:10.1098/rsos.150645. PMC 4736946. PMID 26909191.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ Anderson, Graham (2000). Fairytale in the Ancient World. Routledge. ISBN 9780415237031.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. ↑ ""The Story of Tom Tit Tot" | Stories from Around the World | Traditional | Lit2Go ETC". etc.usf.edu. Inarkibo mula sa orihinal noong 2024-04-12. Nakuha noong 2022-02-28.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. ↑ Grímsson, Magnús; Árnason, Jon. Íslensk ævintýri. Reykjavik: 1852. pp. 123-126.
  8. ↑ László Arany: Eredeti népmesék (folktale collection, Pest, 1862, in Hungarian)
  9. ↑ Marie-Jeanne L'Héritier: La Tour ténébreuse et les Jours lumineux: Contes Anglois, 1705. In French
  10. ↑ "Name of the Helper". D. L. Ashliman. Nakuha noong 2015-11-29.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  11. ↑ Christiansen, Reidar Thorwalf. Folktales of Norway. Chicago: University of Chicago Press. 1964. pp. 5-6.
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rumpelstiltskin&oldid=2128098"