Rumpelstiltskin

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Ang "Rumpelstiltskin" ( /ˌrʌmpəlˈstɪltskɪn/ RUMP-əl-STILT-skin;[1] Aleman: Rumpelstilzchen) ay isang Aleman na kuwentong bibit.[2] Ito ay kinolekta ng Brothers Grimm noong 1812 na edisyon ng Children's and Household Tales.[3] Ang kuwento ay tungkol sa isang imp na nagpapaikot ng dayami sa ginto kapalit ng panganay ng isang babae.[3]

Kasaysayan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ayon sa mga mananaliksik sa Unibersidad ng Durham at sa Bagong Unibersidad ng Lisbon, ang mga pinagmulan ng kuwento ay maaaring masubaybayan pabalik sa humigit-kumulang 4,000 taon na ang nakalilipas.[4][5] Ang isang posibleng maagang pampanitikang sanggunian sa kuwento ay lumilitaw sa Mga Romanong Antigo ni Dio ng Alikarnaso, noong unang siglo CE.[6]

Mga pagkakaiba[baguhin | baguhin ang wikitext]

Serye ng selyo sa Rumpelstilzchen mula sa Deutsche Post ng GDR, 1976

Ang parehong pattern ng kuwento ay lumilitaw sa maraming iba pang mga kultura: Tom Tit Tot[7] sa Nagkakarisang Kaharian (mula sa English Fairy Tales, 1890, ni Joseph Jacobs); The Lazy Beauty and her Aunts in Irlanda (mula sa The Fireside Stories of Ireland, 1870 ni Patrick Kennedy); Whippity Stoorie sa Eskosya (mula sa Popular Rhymes of Scotland ni Robert Chambers, 1826); Gilitrutt sa Islandya;[8] جعيدان (Joaidane "Siya na masyadong nagsasalita") sa Arabe; Хламушка (Khlamushka "Junker") sa Rusya; Rumplcimprcampr, Rampelník o Martin Zvonek sa Republikang Tseko; Martinko Klingáč sa Eslobakya; "Cvilidreta" sa Kroasya; Ruidoquedito ("Munting ingay") sa Timog Amerika; Pancimanci sa Unggarya (mula 1862 na koleksyon ng kuwentong-pambayan ni László Arany[9]); Daiku to Oniroku (大工と鬼六 "Ang karpintero at ang dambuhala") sa Hapon, at Myrmidon sa Pransiya.

Isang naunang pampanitikang variant sa Pranses ang isinulat ni Mme. L'Héritier, pinamagatang Ricdin-Ricdon.[10] Ang isang bersiyon nito ay umiiral sa pagtitipon na Le Cabinet des Fées, Tomo. XII. pp. 125-131.

Ang Kornikong kuwento ng Duffy and the Devil ay gumaganap ng isang mahalagang katulad na balangkas na nagtatampok ng isang "diyablo" na pinangalanang Terry-top.

Ang lahat ng mga kuwentong ito ay inuri sa Talatuntunang Aarne–Thompson–Uther bilang uri ng kuwento na ATU 500, "Ang Pangalan ng Katulong".[11] Ayon sa iskolar, sikat ito sa "Dinamarka, Pinlandya, Alemanya, at Irlanda".[12]

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. ↑ Wells, John (3 April 2008). Longman Pronunciation Dictionary (ika-3rd (na) edisyon). Pearson Longman. ISBN 978-1-4058-8118-0.
  2. ↑ "Rumpelstiltskin". Encyclopedia Britannica (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-11-12.
  3. ↑ 3.0 3.1 {{cite web}}: Walang laman na citation (tulong)
  4. ↑ BBC (2016-01-20). "Fairy tale origins thousands of years old, researchers say". BBC. Nakuha noong 20 January 2016.
  5. ↑ da Silva, Sara Graça; Tehrani, Jamshid J. (January 2016). "Comparative phylogenetic analyses uncover the ancient roots of Indo-European folktales". Royal Society Open Science. 3 (1): 150645. Bibcode:2016RSOS....350645D. doi:10.1098/rsos.150645. PMC 4736946. PMID 26909191.
  6. ↑ Anderson, Graham (2000). Fairytale in the Ancient World. Routledge. ISBN 9780415237031.
  7. ↑ ""The Story of Tom Tit Tot" | Stories from Around the World | Traditional | Lit2Go ETC". etc.usf.edu.
  8. ↑ Grímsson, Magnús; Árnason, Jon. Íslensk ævintýri. Reykjavik: 1852. pp. 123-126.
  9. ↑ László Arany: Eredeti népmesék (folktale collection, Pest, 1862, in Hungarian)
  10. ↑ Marie-Jeanne L'Héritier: La Tour ténébreuse et les Jours lumineux: Contes Anglois, 1705. In French
  11. ↑ "Name of the Helper". D. L. Ashliman. Nakuha noong 2015-11-29.
  12. ↑ Christiansen, Reidar Thorwalf. Folktales of Norway. Chicago: University of Chicago Press. 1964. pp. 5-6.
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rumpelstiltskin&oldid=1932571"