Salungat na interes
Ang salungat na interes[1][2] (Ingles: conflict of interest o COI) ay isang situwasyon kung saan kasangkot ang isang tao o organisasyon sa maraming interes, pananalapi o iba pa, at maaaring tumakbo ang paglilingkod sa isang interes laban sa iba pa. Kadalasan, nauugnay ito sa mga situwasyon kung saan ang personal na interes ng isang indibiduwal o organisasyon ay maaaring makaapekto nang masama sa isang tungkuling dapat gawin upang gumawa ng mga desisyon para sa kapakinabangan ng isang ikatlong partido.
Ang "interes" ay isang pangako, obligasyon, tungkulin o layunin na nauugnay sa isang partikular na gampanin o kasanayan sa lipunan.[3] Sa pamamagitan ng kahulugan nito, ang isang "salungat na interes" ay nangyayari kung, sa loob ng isang partikular na konteksto sa paggawa ng desisyon, napapailalim ang isang indibiduwal sa dalawang magkakasamang interes na direktang sumasalungat sa isa't isa. Ang ganitong bagay ay mahalaga dahil sa ilalim ng gayong mga pangyayari ang proseso ng paggawa ng desisyon ay maaaring maputol o makompromiso sa paraang makakaapekto sa integridad o sa pagkamaaasahan ng mga resulta.
Ang pagkakaroon ng isang salungat na interes ay malaya sa pagkakaroon ng bagay na hindi nararapat. Samakatuwid, ang isang salungat na interes ay maaaring matuklasan at boluntaryong bawasan ang panganib bago mangyari ang anumang katiwalian. Umiiral ang isang salungat na interes kung ang mga pangyayari ay makatuwirang pinaniniwalaan (batay sa nakaraang karanasan at layunin na ebidensya) upang lumikha ng isang panganib na ang isang pasya ay maaaring labis na naiimpluwensyahan ng iba, pangalawang interes, at hindi sa kung ang isang partikular na indibiduwal ay talagang naiimpluwensyahan ng pangalawang interes.
Ang isang malawakang ginagamit na kahulugan ay: "Ang isang salungat na interes ay isang hanay ng mga pangyayari na lumilikha ng panganib na ang propesyonal na paghuhusga o mga aksyon tungkol sa isang pangunahing interes ay labis na maimpluwensyahan ng pangalawang interes." Ang pangunahing interes ay tumutukoy sa mga pangunahing layunin ng propesyon o aktibidad, tulad ng proteksyon ng mga kliyente, kalusugan ng mga pasyente, integridad ng pananaliksik, at mga tungkulin ng mga pampublikong opisyal. Kasama sa pangalawang interes ang personal na benepisyo at hindi limitado sa pakinabang lamang sa pananalapi kundi pati na rin ang mga motibo tulad ng pagnanais para sa propesyonal na pagsulong, o ang pagnanais na gumawa ng pabor para sa pamilya at mga kaibigan. Ang mga pangalawang interes na ito ay hindi itinuturing na mali mismo at sa kanilang sarili, subalit nagiging hindi kanais-nais kapag pinaniniwalaang may mas malaking timbang sila kaysa sa mga pangunahing interes. Ang mga alituntunin ng salungat na interes sa pampublikong espero ay pangunahing nakatuon sa mga ugnayang pampinansyal dahil ang mga ito ay medyo mas obhektibo, nababagay, at nasusukat, at kadalasang kinabibilangan ng mga larangang pampulitika, legal, at medikal.
Sa kasanayang batas
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang mga salungat na interes ay inilarawan bilang ang pinakalaganap na isyu na kinakaharap ng mga makabagong abogado.[4] Ang mga alituntunin ng mga legal na salungatan ay nasa kanilang mga pangunahing kaakibat sa dalawang pangunahing tungkulin ng isang abogado: (1) ang tungkulin ng katapatan at (2) ang tungkulin na pangalagaan ang mga kumpiyansa ng kliyente. Ang tungkulin ng abogado ng katapatan ay mahalaga sa relasyon ng abogado-kliyente at nabuo mula sa kasabihan sa Bibliya na walang sinuman ang maaaring maglingkod sa higit sa isang panginoon.[5] Tulad ng pangunahing tungkulin ng abogado na panatilihin ang mga kumpiyansa ng kliyente, na nagpoprotekta sa mga lehitimong inaasahan ng mga kliyente na magagawa nilang ganap na ibunyag ang lahat ng katotohanan sa kanilang mga abogado nang walang takot na malantad.
Sa labas ng kasanayang batas
[baguhin | baguhin ang wikitext]Sa pangkalahatan, ang mga salungat na interes ay maaaring tukuyin bilang anumang situwasyon kung saan ang isang indibiduwal o korporasyon (pribado man o pamahalaan) ay nasa posisyon na pagsamantalahan ang isang propesyonal o opisyal na kapasidad sa ilang paraan para sa kanilang personal o pangkorporasyon na benepisyo.[6]
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ "Paggamit ng diyaryong Remate ng terminong "salungat na interes"". Inarkibo mula sa orihinal noong 2015-04-19. Nakuha noong 2014-10-20.
- ↑ "Sa Artikulo VI Seksyon 12 sa [[Saligang Batas ng Pilipinas ng 1987]], ginamit doon ang terminong "salungat ng interes"" (PDF). Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 2016-08-04. Nakuha noong 2014-10-20.
- ↑ Komesaroff, Paul A.; Kerridge, Ian; Lipworth, Wendy (2019). "Komesaroff PA, Kerridge I, Lipworth W. "Conflicts of interest: new thinking, new processes". Internal Medicine Journal. 49 (5); 2019: 574-577". Internal Medicine Journal (sa wikang Ingles). 49 (5): 574–577. doi:10.1111/imj.14233. PMID 30693633. Inarkibo mula sa orihinal noong 2021-03-23. Nakuha noong 2019-09-26.
- ↑ Wolfram, Charles (1986). Modern Legal Ethics (sa wikang Ingles). West Publishing Company. pp. §7.1.1. ISBN 9780314926395.
- ↑ Hazard and Dondi, Geoffrey C and Angelo (2004). Legal Ethics: A Comparative Study (sa wikang Ingles). Stanford University Press. ISBN 9780804748827.
- ↑ Griseri, Paul (2010). Business Ethics and Corporate Responsibility (sa wikang Ingles). Cengage Learning EMEA. ISBN 9781408007433.