Simbiyosis
Ang simbiyosis (Aleman, Pranses: Symbiose, Kastila: simbiosis, Italyano: simbiosi, Ingles: symbiosis kung isahan, na nagiging symbioses kapag maramihan) ay may kahulugang "pamumuhay na magkasama". Inilalarawan nito ang ugnayan malapit at relasyong pangmatagal sa pagitan ng magkakaibang mga espesye. Ang kataga ay nilikha ni Anton de Bary noong 1879,[1] pagkaraang matuklasan ang kalikasan ng lichen.[2][3]
Ang isang simbiyonte (Ingles: symbiont) ay isang organismong namumuhay sa loob ng isang ugnayan o may relasyon sa ibang espesye kung saan ang isa o ang dalawa ay magkaparehong nakikinabang.[4] Kapag ang isang espesye ay namumuhay sa loob ng ibang espesye, o ang isang mikroskopikong simbiyonte ay namumuhay sa loob ng mga selula ng isang tagapagpasinaya o host, tinatawag itong endosimbiyonte o endosymbiont sa Ingles.
Ang kahalagahan ng simbiyosis ay ang kadalasan nito at ang kahalagahang pang-ebolusyon nito. Tila walang mas matataas na mga uri ng halaman at mga hayop na walang simbiyonte. Ang mga simbiyonteng ito ay may malaking kahalagahan sa mas malalaking mga organismo, na sa karamihan ng mga kaso ay hindi makakayanang mamuhay kung paano sila dapat mamuhay na wala ang kanilang mga simbiyonte. Ang mga halimbawa nito ay ang Mycorrhiza sa mas matataas na mga uri ng halaman, at mga halamang pangsikmura o halamang pambituka sa mga kulisap at mga hayop na naguguluguran. Kasama dito ang mga tao.[5][6]
Bilang karagdagan pa, karamihan sa mga ugnayang ito ay sa pagitan ng mga organismo na hindi lamang sa magkaibang mga espesye, ngunit mula sa magkakaibang mga kaharian. At bilang panghuli, ang mga selula ng lahat ng mga eukaryote ay naglalaman ng mga organelle na mga kaapu-apuhan ng mga relasyong simbiotiko na nagsimula ng hindi bababa sa isang bilyong mga tao na ang nakalilipas. Mga halimbawa nito ang mitochondria at ang mga plastid. Ang konklusyon ay dapat na ang simbiyosis ay naging mas mahalaga sa ebolusyon ng buhay.
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ de Bary, Anton 1879. Die Erscheinung der Symbiosis. Sa Verlag auf der Versammlung der Naturforscher und Artze zu Cassel. Strassburg.
- ↑ Schwendener, Simon 1868. Unter suchungen über den Flechtenthallus. Beiträge zur wissenschaftlichten Botanik 6, 195–207.
- ↑ Crombie J.M. 1886. On the algae-lichen hypothesis. J Linn. Soc. 21, 259–282.
- ↑ King R.C. Stansfield W.D. & Mulligan P.K. 2006. A dictionary of genetics, ika-7 edisyon. Oxford.
- ↑ Guarner F, Malagelada JR (2003). "Gut flora in health and disease". Lancet. 361 (9356): 512–9. doi:10.1016/S0140-6736(03)12489-0. PMID 12583961.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Sears CL (2005). "A dynamic partnership: celebrating our gut flora". Anaerobe. 11 (5): 247–51. doi:10.1016/j.anaerobe.2005.05.001. PMID 16701579.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
Ang lathalaing ito na tungkol sa Biyolohiya ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.