Tingnan ang wikitext ng Sinuiju

{{For|natatanging pampangasiwaang rehiyon|Natatanging Pampangasiwaang Rehiyon ng Sinuiju}}
{{Infobox settlement
| name = {{raise|0.1em|Sinŭiju}}
| official_name = 
| native_name = {{lower|0.1em|{{nobold|신의주시}}}}
| native_name_lang = ko
| settlement_type = [[Talaan ng mga lungsod sa Hilagang Korea|Munisipal na lungsod]]
| translit_lang1 = &nbsp;
| translit_lang1_type1 = [[Chosŏn'gŭl]]
| translit_lang1_info1 = {{linktext|신|의|주|시}}
| translit_lang1_type2 = [[Hancha]]
| translit_lang1_info2 = {{linktext|新|義|州|市}}
| translit_lang1_type3 = {{nowrap|[[Revised Romanization]]}}
| translit_lang1_info3 = Sinuiju-si
| translit_lang1_type4 = {{nowrap|[[McCune-Reischauer]]}}
| translit_lang1_info4 = Sinŭiju-si
| image_skyline = Sinuiju main square & Kim Il Sung statue.jpg
| image_caption = Isang malaking liwasan sa sentro ng Sinŭiju noong Agosto 2012, kasama ang isang bantayog ni Kim Il-sung.
| image_flag = 
| flag_size = 120px
| image_shield = 
| shield_size = 85px
| shield_link = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_size = 115px
| blank_emblem_type = [[Sagisag ng Sinŭiju|Sagisag]]
| motto = The emblem ''Magnolia''.
| image_map = DPRK Pyongbuk-Sinuiju.PNG
| map_caption = Mapa ng lalawigan ng Hilagang P'yŏngan na nagpapakita ng kinaroroonan ng Sinŭiju
| coordinates = {{coord|40|06|N|124|24|E|region:KP|display=inline,title}}
| subdivision_type = [[Talan ng mga bansa|Bansa]]
| subdivision_name = {{flag|Hilagang Korea}}
| subdivision_type1 = [[Mga lalawigan ng Hilagang Korea|Lalawigan]]
| subdivision_name1 = [[Lalawigan ng Hilagang Pyongan|Hilagang P'yŏngan]]
| parts_type = [[Administrative divisions of North Korea|Administrative divisions]]
| parts = 49 ''tong'' (mga 'mneighborhood''),<br/>9 ''ri'' (mga nayon)
| area_total_km2 = 180
| population_total = 359,341 
| population_as_of = 2008
| population_footnotes = <ref name="Nkorea2008">{{cite web |url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/census/2010_PHC/North_Korea/Final%20national%20census%20report.pdf |publisher=United Nations Statistics Division |title=2008 Census of Population of the Democratic People’s Republic of Korea conducted on 1–15 October 2008 |access-date=23 Septiyembre 2017 |archive-date=31 Marso 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100331091148/http://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/census/2010_PHC/North_Korea/Final%20national%20census%20report.pdf |url-status=dead }}</ref>
| population_blank1_title = Wikain
| population_blank1 = [[Wikaing Pyongan|P'yŏngan]]
| blank_name = Bulaklak
| blank_info = 
| blank1_name = Puno
| blank1_info = 
| blank2_name = Ibon
| blank2_info = 
}}
Ang '''Sinŭiju''' (({{IPA-ko|ɕi.nɰi.dzu}}); ''Sinŭiju-si'') ay isang lungsod sa [[Hilagang Korea]] na nakatapat sa [[Dandong]], [[Tsina]] sa kabilang panig ng pandaigdigang hangganan ng [[Ilog Yalu]]. Ito ay kabisera ng lalawigan ng [[Lalawigan ng Hilagang Pyongan|Hilagang P'yŏngan]]. Bahagi ng lungsod ay nakasama sa [[Natatanging Pampangasiwaang Rehiyon ng Sinuiju|Natatanging Pampangasiwaang Rehiyon ng Sinŭiju]], na itinatag noong 2002 upang magsubok sa pagpapakilala sa [[pampamilihang ekonomiya]].

==Kasaysayan==
[[Talaksan:Postcard of Docho-Dori Street in Sinuiju (1930s).jpg|thumb|left|Isang kalye sa Sinŭiju noong dekada-1930.]]
[[Talaksan:Navy AD-3 dive bomber pulls out of dive after dropping a 2000 pound bomb on Korean side of a bridge crossing the Yalu... - NARA - 520776.tif|thumb|left|Pagbomba sa [[Tulay ng Pakikipagkaibigang Sino-Koreano|tulay]] noong Digmaang Koreano.]]
Pinaunlad bilang pangunahing pamayanan noong [[pamumuno ng Hapon sa Korea]] sa dulo ng isang tulay ng daambakal sa kabilang panig ng Ilog Yalu (Amrok), matatagpuan ito 7 milya kanluran ng kondado ng Ŭiju, ang lumang lungsod kung saang nagmula ang pangalang Sinŭiju (na nangangahulugang “Bagong Ŭiju”). Bilang isang bukas na pantalan, lumago ito lalo na sa konersiyo kalakip ng industriyang pagtotroso na gumagamit ng Ilog Yalu upang dalhin ang troso. Dagdag diyan, pinausbong ang industriyang kimikal pagkaraang itinayo ang Hidroelektrikong Saplad ng Sup'ung sa dakong itaas sa ilog.

Noong [[Digmaang Koreano]], pansamantalang nilipat ni [[Kim Il-sung]] at ng kanyang pamahalaan ang kabisera sa Sinŭiju, kasunod ng kanilang paglisan ng [[P'yŏngyang]]<ref>{{cite book |last=Sandler |first=Stanley |date=1999 |title=The Korean War: No Victors, No Vanquished |url=https://archive.org/details/koreanwarnovicto0000sand |publisher=The University Press of Kentucky |page=[https://archive.org/details/koreanwarnovicto0000sand/page/108 108]}}</ref><ref name=kanggye>{{cite book |last=Mossman |first=Billy |date=2005 Hunyo 2005 |title=United States Army in the Korean War: Ebb and Flow November 1950-July 1951 |publisher=University Press of the Pacific |page=51}}</ref> - bagaman paglapit ng mga puwersang UNC (''United Nations Coalition''), lumipat ang pamahalaan sa [[Kanggye]].<ref name=kanggye /> Dinanas din ng lungsod ang mabigat na pagkasira mula sa pambobomba mula himpapawid bilang bahagi ng estratehikong pagbobomba ng Hilagang Korea ng [[Hukbong trategic bombing of North Korea]] ng [[Hukbong Himpapawid ng Estados Unidos]]. Itinayo muli ang lungsod magmula wakas ng digmaan.

==Heograpiya==
[[Talaksan:Sinuiju 124.39213E 40.10175N.jpg|thumb|Sa retratong satelayt na ito, nasa kanan ng Ilog Yalu ang Sinŭiju. Ang mas-malaking lungsod sa tapat nito (sa kaliwa ng ilog) ay [[Dandong]].]]
Hinahangganan ang Sinŭiju ng [[Ilog Yalu]], at ng mga kondado ng P'ihyŏn at Ryongch'ŏn. Ang taas ng lungsod ay 4 talampakan, o mga isang metro, sa ibabaw ng lebel ng dagat. May ilang mga pulo sa bunganga ng Ilog Yalu - Pulo ng Wihwa-do, Pulo ng Imdo, Pulo ng Ryuch'o-do, at Pulo ng Silangang Ryuchodo (Tongryuch'o-do).

==Ekonomiya==
Bilang isang sentro ng magaang industriya sa Hilagang Korea, ang Sinŭiju ay may plantang gumagawa ng naka-''enamel'' na kagamitang bakal. Gayundin, mayroon itong pagawaan ng tela, gilingan ng papel at isang pabrika ng afforestation. Ang timog-kanlurang daungan nito ay may pagawaan ng mga barko, bagaman ang pangunahing gawain ng pagawaang ito ay ang wari bagang paglalansag ng mga barko para sa kapirasong metal at ibang mga maaari pang gamitin na materyales sa halip ng paggawa ng mga bagong barko. Ang lugar ay may mga planta ng [[pagreresiklo]] na ulitang ginagamit ang maraming mga materyales, kabilang ang mga produktong hindi pinapahintulot ang muling paggamit sa Tsina.<ref>{{cite web|last=Rank|first=Michael|title=North Korean-Taiwan nuclear waste deal thwarted over export permit|url=http://www.nkeconwatch.com/|publisher=NK Economic Watch|accessdate=19 Marso 2013|date=15 Marso 2013|archive-date=6 Disyembre 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111206221010/http://www.nkeconwatch.com/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|last=Rank|first=Michael|title=North Korea in bid to recycle toxic waste|url=http://www.telegraph.co.uk/earth/earthnews/3345854/North-Korea-in-bid-to-recycle-toxic-waste.html|publisher=The Telegraph|accessdate=19 Marso 2013|date=30 Hunyo 2008|archive-date=2010-07-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20100712191622/http://www.telegraph.co.uk/earth/earthnews/3345854/North-Korea-in-bid-to-recycle-toxic-waste.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|title=Dalian-based Huatai Recycling Resources Co Ltd|url=http://www.zz91.com/cn/productdetail159378.html|accessdate=19 Marso 2013|language=Tsino}}</ref> Matatagpuan ang Sinŭiju Cosmetics Factory sa Namsinŭiju (Timog Sinŭiju).

===Kalakalan sa Tsina===
[[Talaksan:Aerial view of Downtown Sinuiju.jpg|thumb|Tanawin ng Sinŭiju mula Dandong Tsina. Ang nag-uugnay ng dalawang lungsod ay ang [[Tulay ng Pakikipagkaibigang Sino-Koreano]].]]
Isang malaking bahagi ng pandaigdigang kalakalan ng Hilagang Korea, kapuwa ligal at iligal, ay dumadaan sa Sinŭiju at Dandong, sa kabila ng Ilog Yalu sa Tsina.<ref name="NYT033116">{{cite news|author1=Jane Perlez and Yufan Huang|title=A Hole in North Korean Sanctions Big Enough for Coal, Oil and Used Pianos|url=https://www.nytimes.com/2016/04/01/world/asia/north-korea-china-sanctions-trade.html|accessdate=April 3, 2016|work=The New York Times|date=31 Marso 2016|quote=''China accounts for about 90 percent of North Korea’s trade. Half of that business is estimated to flow through Dandong...''}}</ref>

===Gitnang pamilihan===
Mula noong 2002, nakasentro ang buhay-komersiyo sa Pamilihan ng Chaeha-dong.<ref name="NK Eco Watch 3 April">{{cite web|title=Market expansion: Sinuiju|url=http://www.nkeconwatch.com/|publisher=North Korea Economic Watch|accessdate=9 Abril 2013|date=3 Abril 2013|archive-date=6 Disyembre 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111206221010/http://www.nkeconwatch.com/|url-status=dead}}</ref> Batay sa imaheng buntabay na kinuha noong ika-30 ng Oktubre 2012, nawasak na ang pamilihan at kasalukuyang ginagawa na isang bagong liwasan.<ref name="NK Eco Watch 3 April"/>

==Demograpiya==
Ang Sinŭiju ay may populasyon na 359,341 noong 2008,<ref name="Nkorea2008"/> isang pagdagdag mula sa tinatayang populasyon nito na 352,000 noong 2006.

==Mga pook-palatandaan==
[[Talaksan:Never moving ferris wheel in Sinuiju (DPRK).jpg|thumb|Ruweda sa Sinŭiju.]]
Ilan sa mga kilalang pook-palatandaan at pasilidad sa Sinŭiju ay ang Sinŭiju High School, Sinŭiju Commercial High School, Eastern Middle School, Sinŭiju Light Industry University, Sinŭiju University of Medicine at ang Sinuiju University of Education. Kabilang sa mga matanwing lugar ang Tonggun Pavilion, Waterfall, at Hot Springs.

Mayroon din isang [[ruweda]] na nakatanaw sa Ilog Yalu na iniulat na sira.<ref>{{cite news |url=https://www.nknews.org/2010/10/observations-from-dandong/ |quote=''Further in shore I spotted Sinuiju’s signature monument, the Ferris wheel that doesn’t move.'' |title=Observations from Dandong |first=Daniel |last=Kane |date=October 22, 2010 |accessdate=18 Disyembre 2016 |publisher=[[NK News]]}}</ref>

==Tingnan din==
* [[Talaan ng mga lungsod sa Hilagang Korea]]
* [[Heograpiya ng Hilagang Korea]]
* [[Sinuiju Incident]]

==Talababa==
{{Notelist}}

==Mga sanggunian==
{{Reflist|35em}}

==Mga karagdagang babasahin==
*Cathcart, Adam, and Charles Kraus, “Peripheral Influence: The Sinŭiju Student Incident of 1945 and the Impact of Soviet Occupation in North Korea,” ''Journal of Korean Studies'', Vol. 13 (2008), pp.&nbsp;1–28.
*Dormels, Rainer. North Korea's Cities: Industrial facilities, internal structures and typification. Jimoondang, 2014. {{ISBN|978-89-6297-167-5}}

==Mga kawing panlabas==
{{commons category|Sinuiju}}
*[https://koreanologie.univie.ac.at/fileadmin/user_upload/p_koreanologie/North_Korean_Cities/Sinuiju/Sinuiju.pdf City profile of Sinuiju] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160310025949/https://koreanologie.univie.ac.at/fileadmin/user_upload/p_koreanologie/North_Korean_Cities/Sinuiju/Sinuiju.pdf |date=2016-03-10 }}
*[http://bbs.keyhole.com/ubb/showthreaded.php?Cat=&Number=861907&page=&vc=1&PHPSESSID=#Post861907 North Korea Uncovered] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081222041022/http://bbs.keyhole.com/ubb/showthreaded.php?Cat=&Number=861907&page=&vc=1&PHPSESSID=#Post861907 |date=2008-12-22 }}, (North Korea Google Earth) see a mapping of Sinuiju's main infrastructure, power lines, railroad, detention center, and Kim Jong Il residence, plus a whole lot more.
*[http://trip-city.com/KN/sinuiju.html (Trip-city.com: Sinuiju)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210308212250/http://trip-city.com/KN/sinuiju.html |date=2021-03-08 }}

{{Mga lungsod sa Hilagang Korea}}
{{Mga pinakamalaking lungsod ng Hilagang Korea}}
{{Authority control}}

[[Kategorya:Mga lungsod sa Hilagang Korea]]