Tagagamit:Doseihito/Pagbabanghay ng mga pandiwa sa wikang Hapon
Ang mga pandiwa sa wikang Hapon, tulad ng mga pandiwa sa ibang wika, ay puwedeng baguhin upang maiba ang layon, pananarinari o kahulugan – isang proseso na kilala bilang pagbabanghay. Sa wikang Hapon, ang simula ng isang salita (ang salitang-ugat) ay karaniwang pinapanatiling pareho habang nagbabanghay, habang ang katapusan ng salita ay binabago upang baguhin ang kahulugan (ito ang hulaping pabagu-bago). Hindi katulad sa ibang wika, ang mga pagbabanghay ng mga pandiwa sa wikang Hapon ay malaya sa panauhan (hal. unang/pangalawang/ikatlong panauhan), kasarian (hal. pambabae/panlalaki/di-tiyak) at kailanan ng paksa (hal. isahan/dalawahan/maramihan).
Mga pangkat ng pandiwa[baguhin | baguhin ang wikitext]
Para sa mga pandiwa sa wikang Hapon, ang pandiwang ugat ay pare-pareho sa iba't ibang pagbabanghay. Kapag hinulapian ang isang pandiwa, gumagamit ito ng tinatawag na "anyo". Sa anumang anyo ng pandiwa, maaari ring magbago ang hulapi depende sa aspekto, panagano, o iba pang pananarinari na inihahatid.
Mahalaga ang mga kategorya kapag nagbabanghay ng mga pandiwa sa wikang Hapon, dahil iba-iba ang mga pagbabanghay ayon sa kategorya nila. Halimbawa, nabibilang ang 知る (shiru) at 着る (kiru) sa iba't ibang kategorya ng pandiwa (godan at ichidan, ayon sa pagkakabanggit), kaya sumusunod ito sa magkakaibang pagbabanghay. Maaaring italaga ang mga pandiwa sa wikang Hapon sa tatlong kategorya: [1]
- Pandiwang godan (五段動詞 godan-dōshi, literal: "pandiwang limang hanay"), na kilala rin bilang "Pandiwang klase-5" -- pinangalanan dahil sa limang patinig na makikita sa dulo ng salitang-ugat sa iba't ibang anyo ng pandiwa.
- Pandiwang ichidan (一段動詞 ichidan-dōshi, literally: "pandiwang isang hanay") , kilala rin bilang "Pandiwang klase-1" -- pinangalanan dahil sa iisang patinig na makikita sa dulo ng salitang-ugat sa lahat ng anyo ng pandiwa.
- Pandiwang iregular, pinaka-kapansin-pansin: する (suru, gawa) at 来る (kuru, dating)
Ang "anyong diksyunaryo" ng isang pandiwa ay ang panimulang banghay at anyo kung saan nagmula ang iba. [1] Sa mga pandiwang godan, nagtatapos ang iba't ibang anyo ng pandiwa sa iba't ibang patinig depende sa pagbabanghay ng pandiwa, at sumasaklaw ang mga kana nito sa lahat ng limang hanay ng talahanayan ng gojūon kana (kaya, ang pag-uuri bilang isang class-5 na pandiwa ). Ang hindi nagbabagong bahagi ng isang godan verb stem ay maaaring masuri bilang nagtatapos sa isang katinig, kaya inilalarawan ng ilang manunulat ang mga pandiwang ito bilang mga pandiwang "consonant-stem". Ang mga pandiwa ng Ichidan ay mas simple sa pag-conjugate: ang panghuling kana, na palagingる( ru ), ay pinapalitan lamang ng naaangkop na inflectional suffix . Ang hindi nagbabagong bahagi ng isang ichidan verb stem ay maaaring masuri bilang nagtatapos sa isang patinig, kaya ang ilang mga manunulat ay naglalarawan sa mga pandiwang ito bilang "vowel-stem verbs". (Tingnan din ang Consonant at vowel nomenclature . ) Ang hindi pangkaraniwang bagay na ito ay mapapansin sa pamamagitan ng paghahambing ng mga conjugations ng dalawang uri ng pandiwa, sa loob ng konteksto ng talahanayan ng gojūon. [2] Gaya ng makikita mo sa ibaba, ang invariant na bahagi ng romanized godan verb yomu ay yom-, at ang huling kana sa bawat verb stem form ay nagtatapos sa ibang patinig: よま ( yoma- ), よみ ( yomi- ),よむ ( yomu ), よめ ( yome- ), よも ( yomo- ). Samantala, ang invariant na bahagi ng romanized na ichidan verb na kiru ay ki-, o ng verb tomeru ito ay tome-, at ang huling kana sa bawat verb stem ay nagtatapos sa iisang patinig: き ( ki- ) para sa lahat ng anyo ng pandiwa. para sa kiru, at とめ ( tome- ) para sa lahat ng anyo ng pandiwa para sa tomeru . [[Kategorya:Balarila ng wikang Hapones]] [[Kategorya:Mga pinagmulan sa wikang Hapones ng CS1 (ja)]] [[Kategorya:Gumagamit ang CS1 ng sulat sa wikang Hapones (ja)]] [[Kategorya:CS1: long volume value]] [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Hapones]]