The Son of the Ogress (kuwentong-pambayang Cabileño)
Ang Der Sohn der Teriel (Pranses: Le Fils de l'Ogresse; Tagalog: Ang Anak na Lalaki ng Ogres) ay isang kuwentong-bayan ng mga Berber,[1] unang tinipon sa Kabylia sa Aleman ng etnologong si Leo Frobenius at inilathala noong 1922.[2]
Buod
[baguhin | baguhin ang wikitext]Isang ama ang nakatakdang umalis sa paglalakbay, ngunit tinanong ang kaniyang apat na anak na babae kung anong mga regalo ang maaari niyang ibigay sa kanila kapag siya ay bumalik. Sinabi ng tatlong matatanda na gusto nila ng magagandang damit, habang ang bunso ay humihingi ng kakaibang regalo: isang kalapati na nag-iisang sumasayaw sa parang.
Nahanap ng ama ang mga damit sa paglalakbay, ngunit hindi pa rin nahanap ang kalapati, ni nakahanap ng sinumang makapagbibigay sa kaniya ng impormasyon tungkol dito. Matapos niyang marating ang hangganan ng isang kagubatan at makita ang maliit na ibon. Sinubukan niyang tumalon dito para makuha ito, ngunit isang misteryosong umuusbong na boses ang nag-utos sa kaniya na ihinto ang kaniyang pagkilos. Sinubukan ng ama na ipaliwanag na ang ibon ay isang regalo para sa kaniyang anak na babae, at nag-aalok pa nga na bilhin ito, ngunit ang boses - na pag-aari ng isang taong nagngangalang Asphor'ulehóa, ang anak ng isang teriel - ay tumanggi. Asphor'ulehóa[a] ay nagsisi at hinayaan ang lalaki na kunin ang ibon, at ipinangako sa kaniya na ibibigay sa kaniya ang kaniyang bunsong anak na babae bilang asawa. Alam ng lalaki na ang teriel ay isang nilalang na kumakain ng laman at natatakot sa buhay ng kaniyang anak na babae, ngunit tiniyak ni Asphor'ulehóa na walang pinsalang gagawin sa kaniya, at sinabi sa kaniya na pupunta siya sa kanilang bahay sa hugis ng isang kamelyo.
Bumalik ang lalaki at binigay sa kanila ang mga regalo. Kapag malapit na siyang mamatay, sinabi niya sa kanila na lilitaw ang isang kamelyo. Pagkaraan ng ilang sandali, lumitaw ang kamelyo sa kanilang pintuan. Bawat isa sa apat na anak na babae ay umaakyat dito, ngunit hindi ito gumagalaw. Pagkatapos lamang na umakyat dito ang ikaapat na anak na babae kasama ang kalapati ay gumagalaw ang hayop at dinala ang babae sa ibang lugar, na nakaayos na. Napansin ng batang babae na may pumupunta sa kaniyang kwarto tuwing gabi at sinabing hindi siya dapat magsindi ng anumang lampara.
Makalipas ang ilang panahon, binisita siya ng kaniyang kapatid na babae, at sinabi niya sa kanila na namuhay siya ng komportable, ngunit hindi pa niya nakita ang totoong mukha ni Asphor'ulehóa. Kinumbinsi siya ng kaniyang mga kapatid na babae na tiktikan siya pagdating niya sa gabi. Nang gabing iyon, sinindihan niya ang kandila at itinago ito sa takip ng palayok. Dumating ang kaniyang asawa sa kama at nakatulog. Kinuha niya ang takip ng palayok at itinaas ang kaniyang sulo sa kaniya: Si Asphor'ulehóa ay isang magandang kabataan. Napansin din niya ang ilang maliliit na anghel ("malaika", sa orihinal) malapit sa kaniyang katawan. Sinabi sa kaniya ng maliliit na anghel na naghahabi sila ng damit para sa asawa ni Asphor'ulehóa. Nagising si Asphor'ulehóa na may pagkagulat at pinayuhan ang kaniyang asawa sa pagsira sa kaniyang tiwala. Kinuha niya ang kaniyang mga damit at nagmamadaling umalis.
Sinundan siya ng batang babae, na nagmamadaling pumunta sa bahay ng kaniyang ina. Pagdating niya doon, inaabot siya ng kaniyang asawang tao. Sinabi sa kaniya ni Asphor'ulehóa na ang lugar ay pag-aari ng kaniyang ina, isang teriel, na maaaring lumamon sa kaniya. Kaya't hinayaan niya itong umakyat sa isang kalapit na puno ng palma at sinabihan siyang manatili doon hanggang sa ipinangako ng kaniyang ina sa kaniyang pangalan na hindi siya sasaktan.
Pumasok si Asphor'ulehóa sa bahay at binati siya ng kaniyang ina, ang teriel . Sabi niya, kukuha siya ng tubig na maiinom sa malapit na fountain. Lumabas siya na may dalang garapon at nakita niya ang repleksyon ng babae sa tubig. Sa pag-aakalang may tao sa tubig, inabot niya ang nakalarawang imahe upang kunin ito at lamunin. Nabigo siya at nabasag ang garapon. Umuwi siya para kumuha ng isa pang pitsel at subukang kunin ang babaeng nakikita niya sa larawan. Pagkatapos ng ilang pagsubok, napansin niya ang batang babae sa puno at sinubukan siyang kumbinsihin na bumaba. Sinabi sa kaniya ng batang babae na kailangan muna niyang mangako sa pangalan ng kaniyang anak na hindi siya sasaktan.
Ipinakilala ni Asphor'ulehoa ang babae bilang kaniyang asawang tao. Kinabukasan, inutusan siya ng teriel na linisin ang kanilang malawak na patyo sa sandaling umalis siya, at huwag mag-iwan ng anumang batik ng alikabok, kung hindi ay lalamunin niya siya. Sinabi ng batang babae sa kaniyang asawa ang tungkol dito; Kumatok si Asphor'ulehóa sa isang bato upang magpatawag ng malaking baha ng tubig upang linisin ang looban ng hindi oras.
Kinaumagahan, inutusan ng teriel na ina ang kaniyang manugang na punan ang isang unan/unan ng mga balahibo ng lahat ng mga ibon pagsapit ng gabi. Sinabihan ni Asphor'ulehóa ang batang babae na umakyat sa burol at sumigaw sa hangin na si Asphor'ulehóa ay may sakit at nangangailangan ng unan/unan, at ang mga ibon ay lilitaw upang ibigay sa kaniya ang kanilang mga balahibo. Ang pangatlong gawain ay ibalik ng batang babae ang bawat balahibo sa kanilang orihinal na may-ari. Sinabihan siya ni Asphor'ulehóa na pumunta sa parehong burol, ipatawag ang mga ibon, pasalamatan sila sa kanilang tulong at ibalik ang kanilang mga balahibo.
Ang susunod na gawain ay ang paghiwalayin niya ang tubig mula sa gatas na pinaghalo ng teriel. Sinabi ni Asphor'ulehóa na hindi nila ito magagawa at inamin ng kaniyang teriel na ina na sinubukan siyang patayin nitong mga nakaraang araw. Nang gabing iyon, umuwi ang teriel at nakitang hindi nagawa ang gawain. Nilinlang ni Asphor'ulehóa ang kaniyang ina na anyayahan ang kaniyang kapatid na babae para sa isang piging kasama ang batang babae bilang pangunahing ulam, ngunit itinago niya ang kaniyang asawa at nag-ihaw ng toro. Binuksan niya ang isang hukay sa silid-kainan, pinupuno ito ng taba at mga baga, at isinara ito ng lupa. Inaanyayahan niya ang kaniyang ina at mga tiyahin sa silid-kainan at inutusan silang manatili sa lugar na iyon. Ipinaalala niya sa kaniyang ina ang kaniyang panunumpa at nagnanais na ipatupad ito: inutusan niya ang lupa na buksan at lamunin ang teriel at ang kaniyang mga tiyahin, na natupok sa apoy.
Si Asphor'ulehoa at ang kaniyang asawang tao ay umalis sa lugar magpakailanman at bumalik sa bahay ng kaniyang ama.
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Swahn, Jan Öjvind. The Tale of Cupid and Psyche. Lund, C.W.K. Gleerup. 1955. p. 48.
- ↑ Frobenius, Leo. Atlantis: Volksmärchen und Volksdichtungen Afrikas. Band II: Volksmärchen der Kabylen, Band 2: Das Ungeheuerliche. Jena: Diederichs. 1922. pp. 281-293.
- ↑ Plantade, Emmanuel and Nedjima. "Libyca Psyche: Apuleius and the Berber Folktales". In: Apuleius and Africa. Editors: Benjamin Todd Lee, Luca Graverini, Ellen Finkelpearl. Routledge, 2014. pp. 180-181.
Maling banggit (May <ref>
tag na ang grupong "lower-alpha", pero walang nakitang <references group="lower-alpha"/>
tag para rito); $2