Tore ng Demonyo

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Ang Tore ng Demonyo o Devils Tower (kilala rin bilang Butte ng Lohiyang Oso[1]) ay isang butte, posibleng lakolito, na binubuo ng batong ignea sa Lohiyang Oso na Distrito ng Ranger ng Black Hills, malapit sa Hulett at Sundance sa Kondado ng Crook, hilagang-silangan ng Wyoming, sa itaas ng ilog Belle Fourche. Tumataas ito ng 1,267 talampakan (386 m) sa itaas ng Ilog Belle Fourche, na nakatayo sa taas na 867 talampakan (265 m) mula sa tuktok hanggang sa base. Ang tuktok ay 5,112 talampakan (1,559 m) sa itaas ng antas ng dagat.

Ang Tore ng Demonyo ay ang unang pambansang monumento ng Estados Unidos, na itinatag noong Setyembre 24, 1906 ni Pangulong Theodore Roosevelt.[2] Ang hangganan ng monumento ay nakapaloob sa isang lugar na 1,347 acre (545 ha).

Heolohiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Heolohikong seksiyon pahalang (kaliwa), at haluging stratigrapiko (kanan)

Ang tanawin na nakapalibot sa Devils Tower ay halos binubuo ng mga batong sedimentarya. Ang mga pinakamatandang bato na nakikita sa Devils Tower National Monument ay inilatag sa isang mababaw na dagat noong Triasiko.[kailangan ng sanggunian] Ang madilim na pulang areniska at maroon limolita, interbedded may shale, ay makikita sa kahabaan ng Ilog Belle Fourche. Ang oksihenasyon ng mga mineral na bakal ay nagiging sanhi ng pamumula ng mga bato. Ang rock layer na ito ay kilala bilang Pormasyong Spearfish. Sa itaas ng Pormasyong Spearfish ay isang manipis na banda ng puting gypsum, na tinatawag na Gypsum Springs Formation, Hurasiko sa edad.[kailangan ng sanggunian] nakapatong sa pormasyong ito ay ang Pormasyong Sundance.[kailangan ng sanggunian] Sa panahon ng Paleosenong Epoka, 56 hanggang 66 milyong taon na ang nakalilipas, ang Bulubunduking Rocky at ang Black Hills ay itinaas.[kailangan ng sanggunian] Tumaas ang magma sa kortesa, na pumapasok sa mga umiiral na sedimentaryang hanay ng bato.[3]

Kulturang Katutubong Amerikano[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ayon sa mga tribong Katutubong Amerikano ng Kiowa at Lakota, lumabas ang isang grupo ng mga batang babae upang maglaro at nakita ng ilang higanteng oso, na nagsimulang habulin sila. Sa pagsisikap na makatakas sa mga oso, umakyat ang mga batang babae sa ibabaw ng bato, lumuhod, at nanalangin sa Dakilang Espiritu na iligtas sila. Nang marinig ang kanilang mga panalangin, pinataas ng Dakilang Espiritu ang bato mula sa lupa patungo sa langit upang hindi maabot ng mga oso ang mga batang babae. Ang mga oso, sa pagsisikap na umakyat sa bato, ay nag-iwan ng malalalim na marka ng kuko sa mga gilid, na naging masyadong matarik para umakyat. Iyan ang mga marka na lumilitaw ngayon sa mga gilid ng Tore ng Demonyo. Nang maabot ng mga batang babae ang langit, sila ay naging mga bituin ng Pleiades.[4]

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. "Mato Tipila, or Bear's Lodge, the stunning monolith of stone in northeastern Wyoming that settlers dubbed 'Devil's Tower.'"
  2. "Devils Tower First 50 Years" (PDF). National Park Service. Inarkibo (PDF) mula sa orihinal noong May 31, 2009. Nakuha noong October 11, 2014.
  3. [kailangan ng sanggunian]National Park Service: Devils Tower: Geologic Formations
  4. Robert Burnham, Jr.: Burnham's Celestial Handbook, Volume 3, page 1867