Usapang tagagamit:Sbernabe

Talambuhay ni Marcel M. Navarra

Tubong Tuyom, isang baryo sa Carcar, Timog Cebu si Marcel M. Navarra na ipinanganak noong Hunyo 2, 1914. Sa lugar dinng ito siya lumaki at yumao noong Marso 28, 1984. Bukod sa pagiging manunulat, nagsilbi rin siya sa patnugutan ng iba't ibang magasin. Ilan lamang sa mga posisyong kanyang nahawakan ay: bilang patnugot pampanitikan ng Bisaya (1938-1941), Lamdag (1947); at bilang katulong na patnugot ng Bulak (1948-1952). Binansagan si Navarra na "Hemingway sa Binisaya" ng iba pang manunulat na Cebuano. Ilan sa kanyang mga isinulat: "Apasumpay" (Pahabol), "Ug Gianod Ako…" (At Ako’y Inanod…), "Ang Pahigmata "(Ang Pagkamulat),at "Si Manang Merin ug ang Kasing" ( Si Manang Merin at ang Turumpo). Sa panahon ng digmaan, bagama't unti-unting iniwan ni Navarra ang pagsusulat at nagsimula nang bumuo ng pamilya, naging aktibo naman siya sa pagtatatag ng LUDABI (Lubas sa Dagang Bisaya, o pinakapuso ng kahoy ng panulat sa Bisaya).

"Pahabol"- Ang Buod

Sa hindi malinaw na kadahilanan ay hindi matanggap ni Iyo Mino si Raul para kanyang anak na si Fe. Dahil dito, masakit man ay napilitang lumayo ang binata sa kanyang sinisinta. Makaraan ang dalawang taon ay nakatanggap ng lihan si Raul mula kay Fe na nagpapahiwatig ng pagnanais nito na muli silang nagkita, at dahil dito ay muling umuwi ang binata sa kanilang bayan at lihim nilang itinakda ang kanilang pag-uusap. Habang nag-iisa si Fe sa kanilang bahay ay napagpasyahan ng dalawa na doon mag-usap. Mula sa pag-uusap na ito, nabanggit ni Fe na marami ang 'nag-uudyok' sa kanya na piliin si Max dahil sa karangyaang maibibigay nito sa kanya. Habang nag-uusap sina Fe at Raul ay biglang sumulpot ang ama ni Fe sa kanilang harapan at sinaktan si Raul. Nakalimot ang binata at nasaksak niya ng lanseta ang matanda.

Mga Tauhan

Ang kwentong ito ay umiikot sa nagmamahalang sina Fe at Raul nariyan rin sina Iyo Mino at Iya Silya (mga magulang ni Fe); Joe, Lou, Tiroy, Andoy, Porto at Ranudo (mga kaibigan nina Raul at Fe); at Inday, Ester, Mira at Glenda (mga babaeng nakilala ni Raul nang malayo siya kay Fe).

Mga Paksa

Tinalakay sa kwentong ito ang wagas na pag-ibig at ang papel na ginagampanan ng pagkakaiba ng estado sa lipunan sa usapin ng pag-ibig (at kung paano nakaaapekto ang "class differences" na ito). Tinalakay rin ang pagsunod ng anak sa magulang kahit pa ang kapalit nito ay pagtalikod sa minamahal.

"Ang Pagkamulat"- Ang Buod

Magkaibigan at kapwa namamastol ng kalabaw sina Diyak Lino at Diyak Arsenio. Isang araw ay naisipan nilang pakawalan ang kanilang mga kalabaw sa kamagayan nina Simon at Amon ngunit nagbabala si Diyak Lino na nagbabala raw sa kanya si Tekya na magsusumbong ito kapag pinakawalan ang kanilang mga kalabaw sa bakuran nina Simon. Sa bandang huli ay nakumbinsi rin si Lino sa balak ni Arsenio at naisipan naman ng huli na mamitas sila ng sineguelas kina Gavino. Habang namimitas ng sineguelas ay narinig nila ang tila nag-eeskandalong boses ni Tekya kung kaya't hinarap ito ni Arsenio at siya'y nakipag-dwelo. Napabagsak ito ni Tekya at sunod namang hinarap si Lino. Ngunit sa pagkakataong ito, hindi sinasadyang mahawakan ni Lino ang kaliwang dibdib ng babae at naramdaman niyang hindi ito tumutol. Lumipas pa ang ilang sandali (na hindi diretsahang sinabi kung ano ang nangyari kina Lino at Tekya) at nagising na lamang si Lino sa boses ni Tekya na nagsasabing, "... hindi ako magsusumbong kay Simon na nagpastol kayo sa kanyang kamagayan."

Mga Tauhan

Umiikot ang kwentong ito sa magkaibigang Lino at Arsenio. Nariyan rin si Tekya (ang babaeng nagbabalang magsusumbong kay Simon kapag nagpastol ang magkaibigan sa kamagayan nito), Simon (ang may-ari ng kamagayan), at Gavino (ang may-ari ng lupang pinagtatamnan ng mga puno ng sineguelas).

Mga Paksa

Ipinakita sa kwento kung paanong ang lalaki ay mas malakas sa babae, halimbawa na lamang nang banggitin na ang kalabaw ni Arsenio ay babae-- na tila ba nagpapahiwatig na "alipin" lamang ng mga lalaki ang mga babae. Sa pagtutuos nina Arsenio at Tekya ay nagsukatan rin ng lakas (literal) ang dalawang seks. Tila tinutuya rin sa kwento ang "pagkalalaki" ng isang lalaki-- nakita natin ito nang sabihang "duwag" ni Arsenio si Lino nang ayaw nitong pakawalan ang mga kalabaw nila sa kamagayan ni Simon sa takot na mahuli.

"Si Manang Merin at Ang Turumpo"- Ang Buod

Habang naglalaro ng turumpo ang magkaibigang sina Dong at Arsenio ay may taong (hindi pinangalanan) ang lumapit kay Dong at naghanap sa kanyang ate. Dinala niya ito sa kanyang ate at bumalik ang magkaibigan sa paglalaro. Maya-maya pa'y naisipan ni Arseniong maglamaw (kinayod na buko na hinaluan ng sariling katas, asukal, at kung minsan pa ay gatas). Nagpresenta si Dong na pumanhik sa bahay upang kumuha ng asukal na kakailanganin nila sa lamaw, nagtaka siya kung nasaan ang kanyang Manang Merin nang marinig niyang magsalita ito. Natukso siyang makinig sa usapan at sa kalauna'y sumilip sa butas ng dingding. Sa buong pag-uusap ng kanyang manang at ng taong naghahanap dito ay narinig niyang may isang bagay na hinihingi ang tao (na isang lalaki) sa kanyang manang ngunit ayaw ibigay nito. Pagbalik kay Arsenio ay naikwento ni Dong ang kanyang narinig at bumalik ang dalawa sa kwarto at sabay na sumilip sa butas ng dingding. Nang sabihin ni Arseniong umiiyak si Manang Merin, pinuntahan ito ng dalawa at tinanong ang dahilan ng pag-iyak nito ngunit sinabi ng manang na binalitaan lamang daw siya ng lalaki na namatay na ang kanilang kaibigan.

Mga Tauhan

Nangunguna sa mga tauhan ang magkaibigang sina Dong at Arsenio. Nariyan din si Manang Merin (ang ate ni Dong) at ang misteryosong taong naghanap kay Manang Mering.

Mga Paksa

Ipinakita sa kwentong ito kung paano itinuturing na inosente ang mga bata sa lipunan-- na sa mata ng lipunan ay pawang mga musmos pa sila na walang malay sa mundo.Nakita ko rin ang anggulo ng "blackmail"-- kung paano ginamit ng misteryosong lalaki ang "pag-ibig daw" ni Merin sa kanya upang makuha ang hinihingi nito na ayaw ibigay ng dalaga noong una.

"Ang Anghel sa Impiyerno (Ang Manulunda sa Sulad)"- Ang Buod

Si Sonia ang pinakamagandang mananayaw ng Phoenix Kabaret kaya’t maraming mga kalalakihan ang pabalik-balik sa kabaret dahil sa matinding pagnanasa sa kanya. Maraming mga kalalakihan ang napupukaw sa kanyang pagsasayaw sapagkat ginigising nito ang kanilang mga hayok na pagnanasa. Marami ang nagnanasang yakapin ang kanyang balingkinitang katawan at hindi nila naiisip na hahantong lamang ang lahat sa pagnipis ng pera sa kanilang mga pitaka. At siguradong lihim na humahalakhak ang isang mananayaw na tulad ni Sonia. Tulad ng ibang kalalakihan ay sobra ring nahumaling si Rocelo kay Sonia at nagnanais ding maangkin ang kanyang katawan. Tulad ng inaasahan ay nakuha nga niya ito at siya ay nasiyahan. Tinanong niya si Sonia sa huli kung bakit siya napasok sa ganoong trabaho ngunit laking gulat niya na siya pala ang sanhi ng pagpasok ni Sonia sa kasuklam-suklam na propesyon. Sapagkat iniwan niya si Sonia na nagdadalang-tao nang sila’y nasa kanilang kabataan.

Mga Tauhan

Sonia- Ang babaeng kinahuhumalingan ng mga kalalakihan dahil sa nakakapukaw nitong pagsayaw sa kabaret. Rocelo- Ang naging dahilan ng pagpasok ni Sonia sa isang kasuklam-suklam na propesyon dahil sa pag-iwan nito noong nagdadalang-tao si Sonia.

Mga Paksa

Ang tema ng kuwentong "Ang Anghel sa Impiyerno" ay tungkol sa pagkukunwari ng mga lalaki tulad ni Rocelo. Dagdag pa ang maling pagtingin o pananaw tungkol sa mga kababaihang mananayaw sa kabaret tulad ni Sonia, bilang mga babaeng nagsasamantala sa makamundong pagnanasa ng kalalakihan. Inilarawan din ang libog at kahayukan ng mga suki sa kabaret na pumipila upang makasayaw ang mga babaeng magaganda. Ngunit sa kabila ng mababang pagtingin sa mga mananayaw sa kabaret ay ninanasa parin sila ng mga kalalakihan. May paglalantad din ng bulok na moralidad ng karakter na si Rocelo.

"At Ako'y Inanod (Ug Gianod Ako)"- Ang Buod

Ang kwento ay umikot sa liham ng isang lalaking humihingi ng pang-unawa sa kanyang kaibigan na ibinibigay naman sa kanya noon. Ang nagsasalita ay mayroong kahinaan sa babae at madali siyang maakit ng mga babae. Tinutulungan naman siya ng kanyang kaibigan upang makaiwas siya sa mga ito ngunit hindi talaga niya mapigilan ang sarili. Nagingmatalik silang magkaibigan noong magkaklase sila noong 1929 sa unang taon nila sa High School. “kid” ang tawagan nila sa isa’t-isa. Malaki ang kanilang pagkakaiba ang kanyang kaibigan ay takot sa mga babae at hindi nakikipag-usap. Madalas sa bahay ng kanyang kaibigan ang nagsasalita at isang araw habang binabasa nito ang artikulo ni Villa ay nakita niya ang kapatid nito na si Pepita. Mayroon itong lihim na pagtingin sa kanya kaya’t isang umaga ay tuluyan na ngang nahulog ang nagsasalita sa mga kamay ni Pepita dulot ng pang-aakit nito sa kanya.

Mga Tauhan

Ang nagsasalita/ sumusulat ng Liham( na tinatawag na Kid ng kaibigan nito)- Ang taong hindi kayang lumayo sa mga kababaihan kahit pinagsasabihan at tinutulungan siya ng kaibigan na umiwas at madala sa mga ito. Ang sinusulatan ng bida- Ang matalik na kaibigan ng nagsasalita sa kwento na kapatid ni Pepita. Siya ang kabaligtaran ng nagsasalita sapagkat napipigilan nito ang sarili na huwag lumapit at makipagusap sa mga dalaga.

Pepita- Ang nakakabatang kapatid ng kaibigan ng sumusulat ng liham na mayroong pagtingin sa kanya.

Mga Paksa

Ang tema naman ng kuwentong "At Ako’y Inanod" ay tungkol sa kahinaan ng mga kalalakihan sa mga babae. Ang mga lalaki ay hindi nabubuhay ng walang babae at kahit anong gawin nilang iwas ay hindi nila mapigilan ang kanilang mga sarili. Binanggit din sa kuwento na ang mga kababaihan ay maituturing na sagabal sa lahat ng bagay. Nagiging sanhi ng tukso at walang naidudulot na maganda sa buhay ng lalaki sapagkat sila ang nagiging dahilan ng pagkasira ng buhay at pagkakaibigan. Mayroong pagpapahalaga sa pagkakaroon ng kaibigan at pagbibigay ng pang-unawa. Ang kaibigan ay walang nais na lalong mapasama ang kanilang mga kaibigang naliliko ng landas at bukal sa kalooban ang pagtulong nito.