Tingnan ang wikitext ng Wikang Groenlandes

{{multiple issues|
{{rough translation}}
{{cleanup|reason=Balarila at baybay bukod sa iba pa|date=Agosto 2022}}
}}
{{Infobox wika
|name=Greenlandiya
|nativename={{lang|kl|kalaallisut}}
|states=[[Greenland]]
|image=Kalaallisut-noentry-sign-home-rule.jpg
|imagecaption=Ang paladantaan nakasaad sa wikang Greenlandiya at Danska.
|region=[[Greenland]], [[Denmark]]
|ethnicity=[[Greenlandic Inuit]]
|speakers=56,000
|ref=e22
|familycolor=Eskimo–Aleut
|fam2=[[Eskimo–Aleut languages|Eskimo]]
|fam3=[[Inuit languages|Inuit]]
|script=[[Latin script|Latin]]<br />[[Scandinavian Braille]]
|nation={{flag|Greenland}}<ref name="law">Law of Greenlandic Selfrule (see chapter 7)[http://www.stm.dk/multimedia/selvstyreloven.pdf] {{in lang|da}}</ref>
|minority={{flag|Denmark}}
|agency=Oqaasileriffik<br /> [http://www.oqaasileriffik.gl/en The Language Secretariat of Greenland]
|dia1=[[West Greenlandic|Kalaallisut]]
|dia2=[[Tunumiit language|Tunumiisut]]
|dia3=[[Inuktun]]
|iso1=kl
|iso2=kal
|iso3=kal
|notice=IPA
|map=Idioma groenlandés.png
|map2=Lang Status 80-VU.svg
|mapcaption2=<center>{{small|West Greenlandic is classified as Vulnerable by the [[UNESCO]] ''[[:en:Atlas of the World's Languages in Danger|Atlas of the World’s Languages in Danger]]''.}}</center>
}}
Ang '''wikang Greenlandic''' ( {{Lang-kl|kalaallisut}} {{IPA-kl|kalaːɬːisʉt|}}  ; {{Lang-da|grønlandsk}}  {{IPA-da|ˈkʁɶnˌlanˀsk|}}  ) ay isang wikang Eskimo–Aleut na may humigit-kumulang 56,000 nagsasalita, <ref name="e18">{{Ethnologue18|kal}}</ref> karamihan ay Greenlandic Inuit sa [[Greenland]] . Ito ay malapit na nauugnay sa mga wikang Inuit sa [[Canada]] tulad ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] . Ito ang pinakamalawak na sinasalitang wikang Eskimo–Aleut.

Ang Greenlandic ang nag-iisang [[opisyal na wika]] ng Rehiyong Awtonono ng  Greenland mula noong Hunyo 2009, na isang hakbang ng Naalakkersuisut, ang pamahalaan ng Greenland, upang palakasin ang wika sa pakikipagkumpitensya nito sa kolonyal na wika, [[Wikang Danes|Danes]] . Ang pangunahing uri ay Kalaallisut, o West Greenlandic. Ang pangalawang uri ay Tunumiit oraasiat, o East Greenlandic. Ang wika ng Thule Inuit ng Greenland, Inuktun o Polar Eskimo, ay isang kamakailang pagdating at isang diyalekto ng [[Wikang Inuktitut|Inuktitut]] .

Ang Greenlandic ay isang polysynthetic na wika na nagbibigay-daan sa paglikha ng mahahabang salita sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng mga ugat at suffix . Ang morphosyntatikong pagkakahanay ng wika ay ergativo, na tinatrato ang argumento (paksa) ng isang verbo intransitivo at ang ''bagay'' ng isang verbo sa isang paraan, ngunit ang ''paksa'' ng isang transitibong verbo sa iba. 

Ang mga pangngalan ay pinapalitan ng isa sa walong kaso at para sa pag-aari. Ang mga [[pandiwa]] ay deklinado para sa isa sa walong emosyon at para sa bilang at tao ng paksa at layon nito. Ang parehong mga pangngalan at pandiwa ay may kumplikadong morfologiyang derivasyonal. Ang pangunahing pagkakasunud- sunod ng salita sa mga [[sugnay]] na palipat ay paksa–layon–pandiwa . Ang subordination ng mga sugnay ay gumagamit ng mga espesyal na subordinadong na halo. Ang tinatawag na kategoryang pang-apat na tao ay nagbibigay-daan sa paglipat-sanggunian sa pagitan ng mga pangunahing sugnay at mga pantulong na sugnay na may iba't ibang paksa.

Ang Greenlandic ay kapansin-pansin sa kawalan nito ng sistema ng gramatikal na panahunan ; at temporal na relasyon ay normal na ipinahahayag sa pamamagitan ng konteksto ngunit gayundin sa pamamagitan ng paggamit ng temporal na mga hanay tulad ng "kahapon" o "ngayon" o kung minsan sa pamamagitan ng paggamit ng mga derivational suffix o ang kumbinasyon ng mga panlapi na may aspectual na kahulugan na may semantikong leksikal na aspeto ng iba't ibang mga pandiwa. Gayunpaman, iminungkahi ng ilang linggwista na ang Greenlandic ay palaging nagmamarka ng hinaharap na panahunan .

Ang isa pang tanong ay kung ang wika ay may pagsasama-sama ng pangngalan o kung ang mga prosesong lumilikha ng mga kumplikadong panaguri na kinabibilangan ng mga nominal na ugat ay likas na derivational.

Kapag gumagamit ng mga bagong konsepto o teknolohiya, kadalasang gumagawa ang Greenlandika ng mga bagong salita na ginawa mula sa mga ugat ng Greenlandic, ngunit ang modernong Greenlandic ay kumuha din ng maraming salitang hiram mula sa Danes

at Ingles .

Ang wika ay isinulat sa [[Sulat Latin|Latin script]] mula noong nagsimula ang kolonisasyon ng Danish noong 1700s. Ang unang [[Palabaybayan|ortograpiya]] ng Greenlandic ay binuo ni Samuel Kleinschmidt noong 1851, ngunit sa loob ng 100 taon, malaki na ang pagkakaiba nito sa sinasalitang wika dahil sa ilang pagbabago sa tunog . Isang malawak na reformang ortographiya ang isinagawa noong 1973 at ginawang mas madaling matutunan ang [[Sistema ng pagsulat|iskript]]. Nagresulta ito sa pagsulong sa Literaturang Greenandiya, na ngayon ay kabilang sa pinakamataas sa mundo .

== Sanngunihan ==
<references />
{{Reflist}}

{{uncategorized}}