Amis et Amiles

Isang ika-13 siglong manuskrito ng Amis et Amiles.

Ang Amis et Amiles ay isang lumang Pranses na romansa batay sa isang malawak na alamat ng pagkakaibigan at sakripisyo. Sa mas nauna at mas simpleng anyo nito ay kuwento ng dalawang magkaibigan, na ang isa, si Amis, ay nagkasakit ng ketong dahil nagsinungaling siya para iligtas ang kaniyang kaibigan. Isang pangitain ang nagpabatid sa kanya na siya ay gagaling lamang sa pamamagitan ng pagligo sa dugo ng mga anak ni Amiles. Nang malaman ito ni Amiles, pinatay niya ang mga bata, na, gayunpaman, himalang nabuhay muli pagkatapos ng pagpapagaling kay Amis.

Nakarating ang kuwento sa panitikang Pranses sa pamamagitan ng midyum ng Latin, gaya ng ipinahihiwatig ng mga pangalang Amicus at Amelius, at kalaunan ay ikinabit sa siklong Carolingio noong ika-12 siglong chanson de geste ng Amis et Amiles. Ang tulang ito ay nakasulat sa bersong dekasilabiko na asonante, ang bawat saknong ay tinatapos ng maikling linya. Nabibilang ito sa kabayanihan ng epikong Pranses, na naglalaman ng ilang mga sipi ng mahusay na kagandahan, lalo na ang episode ng pagpatay sa mga bata, at nagpapanatili ng mataas na antas ng tula sa kabuuan.

Ang pinakalumang bersiyon ay isang Latin na tula na binubuo noong 1090 ni Radulphus Tortarius, isang monghe ng Fleury. Ang mga pambungad na linya ay nagpapahiwatig na ang makata ay muling nagsasalaysay ng isang sikat na kuwento: Historiam Gallus, breviter quam replico, novit. . . ( Alam ng Galo ang kuwento, na maikli kong sinasabi. . . ). Ang mas malayong pinagmulan ay nag-ugat sa tradisyong-pambayan.

Kuwento

Isang Pranses na edisyon ng Amis et Amiles.

Ilustrasyon ni František Bílek.

Si Amis ay ikinasal kay Lubias at naging konde ng Blaives (Blaye), habang si Amiles ay naging seneschal sa korte ni Carlomagno, at naakit ng anak ng emperador na si Bellasant. Ang mga magkasintahan ay pinagtaksilan, at si Amiles ay hindi makahanap ng mga kinakailangang tagasuporta upang bigyang-daan siya upang linisin ang kanyang sarili sa pamamagitan ng pagsubok ng solong labanan, at mga takot, bukod dito, upang lumaban sa isang maling layunin. Binigyan siya ng palugitan, at hinanap si Amis, na nakipag-ugnay sa kaniya sa pakikipaglaban. Sa gayon ay iniligtas niya ang kaniyang kaibigan, ngunit sa paggawa nito ay nagsinungaling sa kaniyang sarili. Pagkatapos ay sinundan ang ketong ni Amis, at, pagkatapos ng paglipas ng mga taon, ang kaniyang pagkatuklas kay Amiles at lunas.

May mga halatang alaala sa kwentong ito nina Damon at Pythias, at ng mga klasikal na pagkakataon ng paghahain sa banal na utos. Ang alamat nina Amis at Amiles ay nangyayari sa maraming anyo na may kaunting pagkakaiba-iba, ang mga pangalan at posisyon ng magkakaibigan ay minsan nababaligtad. Ang korona ng pagkamartir ay hindi nagkukulang, dahil sina Amis at Amiles ay pinatay ni Ogier ang Dane sa Novara sa kanilang pag-uwi mula sa isang paglalakbay sa Banal na Lupain.

Si Jourdain de Blaives, isang chanson de geste na bahagyang naglabas ulit ng kuwento ni Apolonio ng Tiro, ay ikinabit sa geste ni Amis sa pamamagitan ng paggawa kay Jourdain na iynyiang apo.