Delikado (dokumentaryo)

Magdagdag ng link
Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Ang "Delikado" ay isang dokumentaryong pelikula na naglalahad ng matinding pakikibaka ng ilang mamamayan ng Palawan, na katulad ng mga hinaharap ng lokal na komunidad sa Brazil, Cambodia, Democratic Republic of Congo, at iba pang mga dako ng mundo, kung saan ang mga korporasyon at pamahalaan ay layong maghuthot ng mas mataas na halaga ng likas na yaman.[1]

Patungkol[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang pelikula ay naglalahad ng kritikal na kalagayan sa Palawan, ang pinakamaraming uri ng halaman at hayop sa Pilipinas at tahanan ng dalawang pasilidad na kasapi ng UNESCO World Heritage. Sa kasaysayan, ang Palawan ay nakaiiwas sa korap na pag-unlad na naganap sa ibang bahagi ng Pilipinas dahil sa liblib nitong lokasyon. Ang malawak at matandang kagubatan nito ay kilala sa mayaman nitong iba't ibang uri ng halaman at hayop. Gayunpaman, nahaharap na ngayon ang Palawan sa mga banta sa kalikasan sa pagmabilis na pagpapahamak ng mga pulitiko at negosyante sa kagubatan, mineral, at isda nito. Nagdaragdag din ang urbanisasyon at turismo sa pagkawala ng likas na yaman ng Palawan.

Ang walang-humpay na pagwasak ng mga kagubatan ng Palawan, kasama na ang mga mahahalagang puno tulad ng Apitong, Kamagong, at Ipil, ay nagreresulta sa pagkawala ng mga uri nito. Bunsod nito, nanganganib naman ang natatanging at iba't ibang hayop na naninirahan sa mga kagubatan na malapit na mawala. Ilan sa mga bihirang paruparo, malalaking monitor lizards, matingkad na pabo, malalaking bear cats, natatanging mga gecko, lumilipad na squirrels, at espesyal na mga "horned" frogs ay matatagpuan sa Palawan. Ang mga epekto ay humahantong din sa pagkawala ng kultura ng mga katutubong komunidad na naninirahan sa mga kagubatan. Dagdag pa rito, ang mga komunidad na naninirahan sa mga bayan at nayon sa labas ng mga kagubatan ay nasa peligro ng masamang epekto tulad ng pagbaha at tagtuyot kapag nawala na ang mga kagubatan.

Produksyon[baguhin | baguhin ang wikitext]

Direktor[baguhin | baguhin ang wikitext]

Karl Malakunas ay isang Australyanong mamamahayag at filmmaker na nag-ulat ng mga tunggalian, kalamidad, at pagbabago sa pulitika sa buong mundo sa loob ng dalawang dekada. Sa kasalukuyan, siya ay nakabase sa Hong Kong bilang Asia-Pacific Deputy Editor-In-Chief para sa internasyonal na ahensiyang pang-balita na Agence France-Presse, at dating Philippine Bureau Chief para sa AFP. Sinimulan ni Malakunas ang kanyang unang full-length na pelikulang "Delikado" habang nasa Pilipinas bilang Manila Bureau Chief para sa AFP. Ang kanyang naunang maikling pelikula at sanaysay tungkol sa mga tagapagtanggol ng lupa sa Palawan ay nagwagi ng isang espesyal na gantimpala sa 2018 Amnesty International Asia-Pacific Human Rights Awards. Si Malakunas ay isang 2019 Sundance Institute Documentary Film Program Grantee at 2019 San Francisco Film Society Vulcan Fellow para sa pelikulang ito.

Mga Prodyuser[baguhin | baguhin ang wikitext]

Marty Syjuco[baguhin | baguhin ang wikitext]

Kasalukuyang taga-Pilipinas, si Marty ay isang dalawang beses na Emmy-nominated filmmaker. Ang kanyang unang pelikula na POV's "Give Up Tomorrow" ay nag-premiere sa Tribeca Film Festival kung saan ito ay nagwagi ng Audience Award at Special Jury Prize. Ang pelikula ay nagwagi ng 18 na gantimpala at napanood ng higit sa 50 milyong manonood sa buong mundo. Ang kanyang pangalawang pelikula, "Almost Sunrise" ng POV, ay nanalo ng CINE Golden Eagle Award, at ipinalabas ito sa mga sinehan sa IFC Center sa NYC at nai-broadcast naman sa PBS/POV para sa Veterans Day. Ang kanyang kamakailang pelikula, "Call Her Ganda," ay nominado para sa GLAAD Media Award at kamakailan lamang naipalabas sa ika-32 season ng POV. Si Marty ay isang ipinagmamalaki ITVS, Bertha, Sundance, Tribeca, Fledgling, Wyncote, at Good Pitch Fellow, at inimbitahan siyang sumali sa Academy of Motion Pictures Arts and Sciences noong nakaraang tag-init.[2]

Michael Collins[baguhin | baguhin ang wikitext]

Si Michael ay isang Emmy at Grierson nominated filmmaker at tagapagtatag ng Thoughtful Robot, isang film production company na nagsisikap na magkwento ng mga kuwento na nagbubunsod ng pagbabago. Ang kamakailang pelikula ni Michael, ang "Almost Sunrise" ng POV, ay ang unang pelikula tungkol sa "moral injury" at ang koneksyon nito sa krisis ng suicide sa mga beterano. Ang pelikula ay nag-premiere sa Telluride Mountainfilm noong 2016 at may higit sa 600 screenings sa buong bansa, nagwagi ng anim na pangunahing gantimpala kasama ang Voice Award at nominado para sa Emmy Award para sa Outstanding Current-Affairs Documentary. Ang unang pelikula ni Michael na "Give Up Tomorrow" ng POV ay nag-premiere sa Tribeca Film Festival noong 2011 at nanalo ng Audience Award at Special Jury Prize para sa Best New Director. Napili rin ang "Give Up Tomorrow" para sa Britdoc Impact Award at nominado ito para sa Emmy Award para sa Outstanding Investigative Journalism. [2]

Kara Magsanoc-Alikpala[baguhin | baguhin ang wikitext]

Si Kara Magsanoc0Alikpala ay isang mamamahayag sa broadcast na nakabase sa Manila. Kasama niya ang pagtatag ng video production company na Storytellers International Inc. na nag-produce ng award-winning television specials at mga dokumentaryo tulad ng "Batas Militar" (Martial Law), na itinuturing na pinakamataas na rated na dokumentaryo na ipinakita sa Philippine television. Inangkin din nito ang lahat ng mga pangunahing gantimpala sa Pilipinas at ito ay isang finalist sa International Documentary Festival sa Amsterdam (IDFA) at bronse medalist sa New York Film Festival. Siya ay isang contributing producer para sa ARD German Radio, Cable News Network (CNN) Hong Kong at Atlanta bureaus. Si Kara ay isang miyembro ng Good Pitch Southeast Asia Team sa Jakarta, nag-produce ng mga pelikula para sa History Channel at Australian Broadcasting Company, at nag-ulat para sa PBS at Voice of America.[2]

Daniel Chalfen[baguhin | baguhin ang wikitext]

Si Daniel J. Chalfen ay isang Peabody at duPont winning at multiple-Emmy nominated film at television producer, at isang co-founder ng Naked Edge Films. Ang mga kamakailang gawa ni Chalfen ay kasama ang "Pray Away" ni Kristine Stolakis na Netflix Original (executive produced ni Jason Blum & Ryan Murphy ang Sundance award winner na "Always in Season" ni Jacqueline Olive, "Bathtubs Over Broadway" ni Dava Whisenant (executive produced ni Jason Blum & David Letterman), "United Skates" ni Dyana Winkler & Tina Brown (executive produced ni John Legend) para sa HBO, at "The Infiltrators" ni Alex Rivera & Cristina Ibarra, "Call Her Ganda" ni PJ Raval at "The Feeling of Being Watched" ni Assia Boundaoui' na lahat ay nai-broadcast sa POV.[2]

Laura Nix[baguhin | baguhin ang wikitext]

Si Laura Nix ay isang direktor, manunulat, at producer na gumagawa ng non-fiction at fiction films. Kilala siya sa mga pelikulang "Inventing Tomorrow" (2018 Sundance Premiere), "The Yes Men Are Revolting" (2014), "The Light In Her Eyes" (2011), "Whether You Like It Or Not: The Story of Hedwig" (2003), at "The Politics Of Fur" (2002).[2]

Pagsalungat at Pagkilala[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang "Delikado," ay tumanggap ng ilang prestihiyosong parangal mula sa mga kilalang film festivals at awards. Sa ilalim ng kategoryang Documentary, nanalo ito ng Special Mention sa Riviera International Film Festival 2023 at Green Spike Award sa Valladolid International Film Festival 2022. Nominado rin ang pelikula para sa iba't ibang mga award tulad ng Cinema for Peace Award, International Green Film Award, Asia Pacific Screen Award, at marami pang iba, na nagpapatunay sa husay at pagkilala ng pelikula sa mga napapanahong isyu ukol sa kalikasan at kapaligiran. [3] Noong 2022, tumanggap din ang docu-film ng $10,000 o higit sa P500,000 matapos manalo ng Sustainable Futures award sa Sydney Film Festival.[4]

Noong Hulyo 2023, ang Delikado ay nainoma rin sa Emmy Awards. [5] [6] [7] [4] [8]

Impluwensya at Bunga[baguhin | baguhin ang wikitext]

Inaasahang Epekto[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang "Delikado" ay may ambisyosong estratehiya upang makamit ang makabuluhang pagbabago sa kampanya nito na #DefendtheDefenders. Layunin ng proyekto na makamtan ang mga sumusunod na pangunahing pagbabago: pagtaas ng pagkilala sa mga tagapagtanggol ng lupa sa Palawan at suporta sa kanilang mga pagsisikap sa pangangalaga ng mga kagubatan, bundok, at bakawan; pagtulak sa suporta para sa mga kilusang tagapagtanggol ng lupa at kampanya para sa kalikasan sa Pilipinas at sa buong mundo; pagsulong ng mga pagsisikap upang mapabuti ang transparansiya at pananagutan ng pamahalaan at mga korporasyon; at pag-udyok sa mga manonood na makilahok sa responsableng paglalakbay at suportahan ang matataguyod na turismo.[9]

Upang makamit ang mga layuning ito, nakatala ang mga sumusunod na aktibidad: paglabas at internasyonal na distribusyon ng pelikula; programa ng community screenings at Host a Screening; pagtataguyod ng edukasyon, talakayan, at gabay sa edukasyon para sa mga manonood; internasyonal na media coverage at social media campaign; pagsuporta sa mga kilusang tagapagtanggol ng lupa at kampanya para sa kalikasan; pagsuporta sa pagprotekta sa mga tauhan ng pelikula, kasama na ang pagtulong sa kanilang mga gawain; at paggamit ng pelikula ng mga partners para sa kanilang mga kampanya patungkol sa mga tagapagtanggol ng lupa, karapatang pantao, transparansiya, at pangangalaga sa kalikasan.[9]

Ang proyekto ay nakikipagtulungan sa mga partner upang mapalawak ang kaalaman at maipahayag ang mga banta sa mga tagapagtanggol ng lupa. Ilan sa mga stakeholder na ito ay: Global Witness, Transparency International, Human Rights Watch, POV, Climate Reality Philippines, at Dakila / Active Vista.

Matapos mapanood ang pelikula, inaasahang magiging epekto sa mga manonood ang sumusunod na hakbang: pagtugon sa kampanya ng proyekto para mapigilan ang pagkasira ng likas na yaman ng Palawan; pag-donate upang suportahan ang mga tagapagtanggol ng lupa sa Palawan na tampok sa pelikula o sa impact campaign nito; pagiging mas mapanuri at may malalim na kaalaman sa korupsyon ng mga makapangyarihang politiko sa Palawan at sa pambansang antas sa panahon ng halalan; pag-suporta sa mga kilusang tagapagtanggol ng lupa sa iba't ibang komunidad, na may mga laban na katulad ng mga pangunahing tauhan ng pelikula sa Palawan; pagbibigay-inspirasyon at suporta sa ibang mga tagapagtanggol ng lupa sa Pilipinas at iba pang bahagi ng mundo, na may kaalaman na ang kanilang mga kasamahan sa Palawan ay kinikilala at ipinagdiriwang bilang mga bayani; pagtutok sa "hosting a screening" sa kanilang mga komunidad, lugar ng trabaho, at paaralan o pagiging tagasuporta ng #DefendtheDefender campaign.[9]

Mga Kawing Panlabas[baguhin | baguhin ang wikitext]

Talasangunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. ↑ "Background". Delikado The Film (sa Ingles). Nakuha noong 2023-07-30.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 "POV Announces Acquisition of Environmental Thriller 'Delikado' Following World Premiere at Hot Docs Canadian International Documentary Festival | POV". www.pbs.org. Nakuha noong 2023-07-30.
  3. ↑ Delikado (2022) - Awards - IMDb (sa Ingles), nakuha noong 2023-07-30
  4. ↑ 4.0 4.1 "Filipino documentary 'Delikado' nominated for an Emmy". Philstar Life. Nakuha noong 2023-07-30.
  5. ↑ Arnaldo, Steph (2023-07-28). "Philippine documentary 'Delikado' nominated for Emmy Award". RAPPLER (sa Ingles). Nakuha noong 2023-07-30.
  6. ↑ Mallorca, Hannah (2023-07-30). "Filipino documentary 'Delikado' bags Emmy nod". INQUIRER.net (sa Ingles). Nakuha noong 2023-07-30.
  7. ↑ Keast, Jackie (2023-07-28). "Karl Malakunas' 'Delikado' nominated for an Emmy". IF Magazine (sa Ingles). Nakuha noong 2023-07-30.
  8. ↑ "PH documentary 'Delikado' gets Emmy nomination". ABS-CBN News.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 "Delikado – Impact Campaign | Documentary Australia". documentaryaustralia.com.au (sa Ingles). 2022-09-27. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2023-07-30. Nakuha noong 2023-07-30.
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Delikado_(dokumentaryo)&oldid=2065923"