Desiderata
Ang Desiderata (Latin para sa "mga bagay na hinahangad" o "mga bagay na hahangarin"[1], pangmaramihang anyo ng of desideratum) ay isang nakapupukaw ng damdamin at nagpapasigla ng kaloobang tulang tuluyan o prosa na ukol sa pagkakamit ng katuwaan sa buhay. Unang isinakarapatang-ari ito ni Max Ehrmann noong 1927, ngunit malawakan itong ipinamudmod noong mga 1960 na walang pagtukoy sa kanya.[1][2][3]
Kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Si Max Ehrmann (1872-1945) ang may-akda ng tulang Desiderata. Kinatha niya ito noong 1927 batay sa isang nilalaman sa kanyang pansariling talaarawan, na nais niyang mag-iwan ng isang “regalo”. Noong 1927 din, nakatanggap si Ehrmaan ng karapatan sa pag-aari para sa kanyang tula. Noong 1948, nalathala ang tula sa aklat na The Poems of Max Ehrmann (Ang mga Tula ni Max Ehrmann). Ipinamana ni Ehrmaan ang karapatang-ari sa kanyang asawang si Bertha Ehrmann. Muling pinabago ni Ginang Ehrmann ang karapatang-ari noong 1954. Nang sumakabilang buhay si Ginang Ehrmann noong 1962, pinamana naman niya ang karapatang-ari para sa tula sa kanyang pamangking lalaking si Richmond Wight. Noong 1971, itinalaga naman ni Wight ang karapatan sa pag-aari ng tula sa Crescendo Publishing Company.[1][2][3]
Bagaman may ganitong kasaysayan hinggil sa karapatang-ari ng tula, nagkaroon pa rin ng kalituhan at kaguluhan hinggil dito. Dahil bago sumapit ang 1959, natagpuan ni Reberendo Frederick W. Kates, isang Metodistang rektor ng Lumang Simbahan ni San Pablo sa Baltimore, Maryland ng Estados Unidos (itinatag noong 1692 at unang simbahan sa Baltimore; rektor ng simbahan si Kates mula 1956 hanggang 1961), ang isang sipi ng tula ni Ehrmann. Noong 1959, ginamit at ipinaloob ni Kates ang tula sa isang katipunan ng mga pampananampalatayang mga babasahing tinipon niya para sa kanyang kongregasyon. Sa ibabaw ng 200 mga maliliit na babasahing ipinamimigay, nakalagay ang katagang "Old St. Paul's Church, Baltimore A.C. 1692" (Lumang Simbahan ni San Pablo, Baltimore A.C. 1692). Sa paglipas ng panahon, habang ipinamumudmod ang mga babasahin, hindi napasama ang pangalan ni Ehrmann sapagkat nakokopya lamang ang pangalan ng simbahang pinagmumulan ng mga ito. Naging tanyag din ang tula magmula noong mga 1960 dahil sa pagiging kaakibat ng kilusang nagsasabi ng "gumawa ng kapayapaan, hindi digmaan".[1][2][3]
Noong 1965, mayroon namang isa pang panauhin ang yumaong si Adlai Stevenson na nakatagpo ng isang sipi ng tula ni Ehrmann sa loob ng silid ni Stevenson. Nalaman din ng panauhing ito na gagamitin ni Stevenson ang tula para sa kanyang gagawing mga kartang pamasko. Naging tanyag ang tula pagkaraan ng pangyayaring ito. Mula 1977, sinikap na ituwid ng rektor ng Simbahan ni San Pablo ang pagkalito kung sino ang tunay na may-katha ng tula.[1][2][3]
Sa kasalukuyan, malawakang pinaniniwalaang sakop ng publikong dominyo ang pasulat na paggamit ng Desiderata dahil, bagaman nagawa ni Ehrmann na makakuha ng isang legal na karapatang-ari at muling niyang binago ito, hindi niya nagawang lagyan ang mga ito ng tatak o paunawang nakakarapatang-ari ang mga sipi ng kanyang tula. Dahil sa kakulangang ito ni Ehrmann, nagtagumpay na makakuha ng karapatang-ari para sa tula si Robert Bell (Bell v. Combined Registry Co.) noong 1975. Nagkaroon si Bell ng pag-aari sa tula magpahanggang kanyang kamatayan. Kabilang pa sa pagkakamali ni Ehrmann, na naging pagkapanalo ni Bell, ang pamumudmod ni Ehrmann ng tula sa kanyang mga kaibigan bilang pambating pamasko noong Disyembre ng 1933, at ang kanyang pagbibigay ng pahintulot noong 1942 kay Merrill Moore, isang sikyatriko sa hukbong katihan ng Estados Unidos na naglilingkod noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, na ipamahagi ang tula sa mga sundalo bilang bahagi ng panggagamot sa mga ito magpahanggang 1944, kahit na naging sibilyan nang muli si Moore sa Boston, Massachusetts. Dahil sa pangyayaring ito, itinakda ng hukuman na naremata na o isinuko na at pinabayaan o tinalikdan na ni Ehrmann ang karapatan niya sa tula.[1][2][3]
Ang panitik
[baguhin | baguhin ang wikitext]May mga bersyon ang Desiderata na careful (mag-ingat) ang nakasulat sa halip na cheerful (masiyahin) sa huling linya ng tula, na nasa huling taludturan nito. Ayon sa isang tagapaglimbag, si Ehrmann mismo ang nagpalit nito, mula careful na ginawa niyang cheerful. Subalit mayroong kuwentong nagsasaad na isa itong pagkakamali ng isang tagapaglathala.[1]
Narito ang panitik ng tulang ito sa orihinal na Ingles na ginagamit ang salitang cheerful para sa huling taludtod.[1] Kaagapay nito ang pagsasalin sa Tagalog na naglalaman ng katumbas na "masiyahin" para sa cheerful.
Sa Ingles | Sa Tagalog |
---|---|
|
|
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 Desiderata ("Things to be Desired"), Kasaysayan, Fleurdelis.com
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Desiderata Naka-arkibo 2009-01-17 sa Wayback Machine., Kasaysayan, OSP1692.org
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 Desiderata, Kasaysayan, Geocities.com
- ↑ Desiderata, Panitik, Fleurdelis.com
Mga kawing panlabas
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Desiderata Naka-arkibo 2009-04-27 sa Wayback Machine. (sa Ingles), mula sa WikiLivres.info
- Desiderata (sa Ingles), mula sa Geocities.com
- Desiderata (sa Kastila), mula sa Geocities.com
- Desiderata (sa Pranses), mula sa Geocities.com