Ekwasyong kimikal

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Sa kimika, ang ekwasyong kimikal (chemical equations) ay isang pagpapakita ng isang reaksiyon (pagsasanib ng dalawa o higit pang kimika) sa pamamagitan ng paggamit ng mga simbolo at bilang. Halimbawa, ang kombustyon ng methane sa oksiheno ay ang sumusunod:

CH4 + 2 O2 → CO2 + 2 H2O,

At ang baliktaring pagsasanib (reversible reaction) naman sa prosesong Haber ay ipinakikita ng sumusunod na ekwasyong kimikal:

N2(g) + 3H2(g) ↔ 2NH3(g) + ΔH.

Paano magbasa ng kwasyong kimikal[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang unang numero sa isang set tulad ng 3H2O ay nagpapakita kung ilan ang molekula ng isang kompuwesto. Ang numero naman sa subtext ay nagpapakita kung ilan ang atomo ng bawat elementong bumubuo rito. Nangangahulugang iisa ang atomo nito kung walang numerong kasunod ito. Ang simbolong titik ay sagisag ng elemento na matatugpuan sa talahanayang peryodiko.

Halimbawa: 3H2O ay nagpapakita ng 3 molekula ng tubig, na kung saan ang molekula ng tubig ay binubuo naman ng dalawang atomo (parte) ng hidroheno at isang atomo (parte) ng oksiheno.

Paano magtimbang ng ekwasyong kimikal[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa pagtitimbang ng ekwasyong kimikal, isipin ito na tulad ng isang makalumang timbangan na kung saan ang mabigat ay bumababa at ang kabilang dulo’y tumataas dahil mas magaang. Sa isang ekwasyon ganoon din ang nangyayari. Kapag ang ekwasyon ay timbang, ang lahat ng partido at bigat ng mga magsasanib (reactants) at ng mga produkto ay di nagbabago. Kalimitan, mas mainam timbangin muna ang pinakakomplikadong molekula. Karamihan ng ekwasyong kimikal ay matitimbang sa pamamagitan ng inspeksiyon o pagsusuri.

Tingnan natin ang sumusunod na halimbawa:

Halimbawa #1. Na + O2 → Na2O[baguhin | baguhin ang wikitext]

Upang maging timbang ang ekwasyong ito, kailangang na ang dami ng sodyo sa kaliwa ay pareho ng sa kanan. Sa kasalukuyan, may 1 atomo ng Na sa kaliwa ngunit may 2 atomo ng Na sa kanan. Ito’y magiging timbang kung lalagyan ng 2 ang harap ng Na na nasa kaliwa, katulad ng sumusunod:

2Na + O2 → Na2O

Ngayon, may 2 Na na sa kaliwa at 2 Na sa kanan. Paano na ang bilang ng O? Kailangan nating suriin kung ang O ay timbang sa magkabila ng ekwasyon. Sa kaliwa ng may 2 O and sa kanan ay 1 O. Hindi pa rin timbang ang ekwasyon. Upang maiayos ito kailangan nating maglagay ng 2 sa harap ng Na2O sa kanan. Ito ngayon ang ekwasyon:

2Na + O2 → 2Na2O

Mapapansin na ang 2 sa kanan ay nakamudmod sa Na2 at O na sa kabuuan ay may 4 Na at 2 O sa kanan. Ang kaliwa naman ng ekwasyon ay may 2 Na at 2 O. Problema na naman ito dahil kailangang pantay ang bilang ng bawat kimika sa magkabila ng ekwasyon. Upang maiayos ito, ating dagdagan ng 2 pang Na ang kaliwang gilid. Ngayon ang ekwasyon ay katulad nang sumusunod:

4Na + O2 → 2Na2O

Makikita na tayo ay may timbang na ekwasyon dahil sa ang kabuuang bilang ng bawat elemento sa kanan at sa kaliwa ng ekwasyon ay pareho o timbang.

Halimbawa #2. P4 + O2 → P4O10[baguhin | baguhin ang wikitext]

Hindi timbang ang ekwasyong ito dahil ang total ng O sa magkabilang gilid ng ekwasyon ay di pantay o pareho. Ang P ay 4 sa kaliwa at 4 sa kanan kaya ito ay timbang na. Tingnan natin ang O. Sa kaliwa, may 2 O at 10 sa kanan. Upang maitimbang ito, maglagay tayo nang 5 sa harap ng O2 sa kaliwa upang maging 10 ang O sa magkabilang gilid. Tingnan nating ang kinalabasan nito:

P4 + 5O2 → P4O10

Ang ekwasyon ay timbang dahil may pantay na bilang ang mga elemento sa kaliwa at kanan ng ekwasyon.

Halimbawa #3. C2H5OH + O2 → CO2 + H2O[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang ekwasyong ito ay mas komplikado kaysa nakaraang mga halimbawa. Ang pinakakomplikadong molekula dito ay ang C2H5OH, kaya simulan nating lagyan nang 2 sa harap ng CO2 para matimbang ang bilang ng karbon.

C2H5OH + O2 → 2CO2 + H2O

Dahil alam nating may 6 na atomo ng H sa C2H5OH, matitimbang nating ang bilang ng atomo ng H sa pamamagitan ng paglalagay ng 3 sa harap ng H2O tulad nito:

C2H5OH + O2 → 2CO2 + 3H2O

Sa huli, ating timbangin ang bilang ng O. Dahil may 7 atomo ng O sa kanan at 3 lamang sa kaliwa, ito ay matitimbang sa paglalagay ng 3 sa harap ng O2, upang makabuo ng isang timbang na ekwasyon.

C2H5OH + 3O2 → 2CO2 + 3H2O

Silipin din[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga kawing panlabas[baguhin | baguhin ang wikitext]