Eskandalong Stonehill

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Ang eskandalong Stonehill, na pinangalanan sa Amerikanong negosyante na si Harry Stonehill,[1] ay isang eskandalo noong 1962 ng panunuhol sa Pilipinas na nagsangkot sa matataas na antas ng mga opisyal ng gobyerno, kabilang si Pangulong Diosdado Macapagal,[2] sa hinaharap na magiging Pangulong Ferdinand Marcos,[2][3] dating Pangulong Carlos P. Garcia,[3] at marami pang matataas na opisyal ng Pilipinas, na inakusahan ng pagtanggap ng suhol upang protektahan ang $50-milyong imperyo ng negosyo ni Stonehill, na kinabibilangan ng monopolyo sa tabako, at iba pang pinagsasamantalahang pananim at sikat na lokal na mapagkukunan.[4]

Si Harry S. Stonehill, siya ang may-ari ng "blue-book" kung saan ipinakita ang mga nasuhulang opisyal mula kay Pangulong Macapagal hanggang kay Pangulong Marcos
Si Pangulong Diosdado Macapagal (kaliwa) katabi si Pangulong Ferdinand Marcos (kanan)

Ang eskandalo ay pumutok nang si Jose W. Diokno, na nagsisilbing Kalihim ng Hustisya sa ilalim ng administrasyong Macapagal noong panahong iyon, ay sumalakay sa mga opisina ng 42 na negosyo ni Stonehill noong Marso 2, 1962, at inaresto si Stonehill kasama ang ilan sa kanyang mga kasamahan. Ang pagsalakay ay nagresulta sa pagkumpiska ng mga instrumento sa pag-tap sa telepono, mga aparatong nakakasira, at iba pang kagamitan sa espiya pati na rin ang anim na trak ng hukbo na nagkakahalaga ng mga dokumento.[2] Si Stonehill ay inakusahan ng tax evasion, ekonomikong sabotahe, at iba't ibang mga kaso, ngunit kabilang sa mga dokumento ay isang liham mula kay Stonehill na naka-address kay Macapagal at isang "blue book" na naglista ng perang ibinigay sa iba't ibang opisyal ng gobyerno, kabilang sina Macapagal, Garcia, at Marcos.[3] Ito ay itinuturing na unang nalantad na eskandalo sa katiwalian na umabot sa mga ulo ng balita at naging malawak na naisapubliko, at nagbibigay daan para sa mga pagtatanong ng Senado o mga kaso sa pandarambong, panunuhol, pagnanakaw at katiwalian.[5]

Ang eskandalo ay pinaniniwalaang nagdulot kay Macapagal sa kanyang pagkapangulo, kung saan natalo siya sa pamamagitan ng landslide na panalo sa isa pa niyang kaibigan na sinuhulan ni Stonehill na si Ferdinand Marcos noong 1965 na halalan sa pagkapangulo ng Pilipinas. Dahil sa mahinang rito ng pag-aproba kay Pangulong Macapagal, nakakita si Marcos ng pagkakataon na tumakbo laban kay Macapagal, ang kanyang sariling kapartido sa Partido Liberal  at tumalon sa kalabang Partido Nasyonalista. Kinansela niya ang magkabilang partido noong 1972 nang siya ay naging diktador sa pamamagitan ng batas militar hanggang sa mapatalsik siya noong 1986.[6] Tumakbo si Diokno bilang senador sa susunod na taon at madaling nanalo sa halalan ng Senado noong 1963, sumapi sa kalabang Partido Nasyonalista (dahil ang kanyang ama na si Sen. Ramón Diokno ay mula sa parehong partido noong panahon ng kanyang termino). Napansin din ng mga historyador ng ekonomiya na nakatulong ito sa pagpapasigla ng tatak ng nasyonalismong pang-ekonomiya na nagresulta sa mga patakarang bahagyang nagpabagal sa paglago ng ekonomiya ng pamilihan ng Pilipinas ngunit sa huli ay nakinabang ang lipunan sa pamamagitan ng pagpapalakas ng pasya ng mga tao.[2]

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. Tubeza, Philip (2002-03-27). "Harry Stonehill is Dead". Philippine Daily Inquirer. Nakuha noong 2019-01-25.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Magno, Alexander R., pat. (1998). "A Web of Corruption". Kasaysayan, The Story of the Filipino People Volume 9:A Nation Reborn. Hong Kong: Asia Publishing Company Limited.
  3. 3.0 3.1 3.2 Soliven De Guzman, Sara (2014-05-26). "A ghost from the past – the Stonehill scandal". The Philippine Star. Nakuha noong 2019-01-25.
  4. "The Philippines: Smoke in Manila". Time. August 10, 1962. Inarkibo mula sa ang orihinal noong April 28, 2007. Nakuha noong August 11, 2009.
  5. Starner, Frances (January 1963). "The Philippines: Politics of the "New Era"". Asian Survey. 3 (1): 41–47. doi:10.2307/3024649. JSTOR 3024649.
  6. "Ferdinand Marcos inaugurated president of the Philippines". Nakuha noong 2020-10-21.