Idiyoma

Para sa ibang mga gamit, tingnan ang Sawikain.

Ang isang sawikain o idyoma ay isang pagpapahayag na ang kahulugan ay hindi maakda — sa ibang salita, hindi binubuo ng tumpak na kahulugan ang mga kanya-kanyang salita na nabuo. Ito ay di-tuwirang pagbibigay kahulugan at pagpapakita ng kaisipan at kaugalian ng isang lugar.

Isa rin itong parirala o padamdam na tipikal na pinapakita ang patalinghaga, di-tuwid na kahulugan na nakakabit sa parirala; subalit may ilang parirala ang nagiging idiyomang patalinghaga habang pinapanatili ang tuwirang kahulugan ng parirala. Inuuri bilang wikang pormulado, ang patalinghagang kahulugan ng idiyoma ay iba mula sa tuwirang kahulugan. Madalas nagkakaroon ng idiyoma sa lahat ng wika; sa Ingles pa lamang, mayroon nang tinatayang dalawampu't limang milyong padamdam na idiyomatiko.

Halimbawa

1. butas ang bulsa – walang pera
2. ilaw ng tahanan – ina
3. alog na ang baba – matanda na
4. alimuom – baho
5. bahag ang buntot – duwag
6. ikurus sa kamay (o ibang bahagi ng katawan) – tandaan
7. bukas ang palad – matulungin
8. kapilas ng buhay – asawa
9. nagbibilang ng poste – walang trabaho
10. basag ang pula – luko-luko
11. ibaon sa hukay – kalimutan
12. taingang kawali – nagbibingi-bingihan
13. buwayang lubog – taksil sa kapwa
14. pagpaging alimasag – walang laman
15. tagong bayawak – madaling makita sa pagkukubli
16. pantay na ang mga paa – patay na
17. mapurol ang utak – mahina sa larangan ng pag-iisip o mabagal mag-isip
18. maitim ang budhi – tuso
19. balat-sibuyas – mabilis masaktan o maselan
20. pusong bakal – di marunong magpatawad, matigas na kalooban
21. putok sa buho – ampon
22. may bulsa sa balat – kuripot
23. balat-kalabaw – matigas ang balat; hindi maselan
24. may gintong kutsara sa bibig – pagkapanganak ay mayaman na
25. kusang-palo – sariling sipag
26. usad pagong – mabagal kumilos
27. umuulan ng lalaki at babae – maraming lalaki at babae
28. nakalutang sa ulap – masaya
29. malaki ang ulo – mayabang
30. itaga sa bato – ilagay sa isip; matinding pagpapatunay ng pangako
31. ginintuang puso – mabuting kalooban
32. takip-silim – malapit nang gumabi
33. tulog langis – mahibing ang tulog
34. tulog manok – matagal makagawa ng tulog / mabilis magising
35. pagsunog sa kilay – pag-aaral ng mabuti
36. saling pusa – nakikisali

Mga panlabas na kawing

• Mga iba pang halimbawa ng mga idyoma sa Tagalog Naka-arkibo 2005-10-25 sa Wayback Machine.